Tài chính doanh nghiệp - Chương 6: Thị trường vốn quốc tế

CHƯƠNG 6: THỊ TRƯỜNG VỐN QUỐC TẾ ThS. Phan Thị Thanh Hương ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN VIỆN NGÂN HÀNG - TÀI CHÍNH Hà nội, tháng 09/2013 1 Mục tiêu  Hiểu về thị trường vốn quốc tế: vai trò, đặc điểm, cấu trúc và hoạt động  Các công cụ và nguyên tắc hoạt động trên thị trường trái phiếu quốc tế.  Nguyên tắc hoạt động của thị trường cổ phiếu quốc tế. Thị trường vốn quốc tế 2 6.1. Khái quát về thị trường vốn quốc tế 6.2. Thị trường trái phiếu quốc tế 6.3. Thị trường cổ phiếu quốc tế Thị trường vốn quốc tế 3 6.1 Khái quát về thị trường vốn quốc tế Thị trường vốn quốc tế • Nơi thực hiện chuyển giao hay mua bán vốn với thời hạn trên một năm giữa những chủ thể cư trú và không cư trú Khái niệm • Chủ thể: Chính phủ, công ty đa quốc gia, ngân hàng thương mại lớn và tổ chức quốc tế. • Mục đích: đầu tư phát triển dài hạn Đặc điểm 4 Ví dụ sự tham gia của Chính Phủ Hy Lạp vào thị trường vốn QT Thị trường vốn quốc tế 5 Barclays Group Thị trường vốn quốc tế 6 Giá trị CP+TP phát hành theo ngành 2012 Thị trường vốn quốc tế 7 6.1 Khái quát về thị trường vốn quốc tế Thị trường vốn quốc tế • Nơi thực hiện chuyển giao hay mua bán vốn với thời hạn trên một năm giữa những chủ thể cư trú và không cư trú Khái niệm • Chủ thể: Chính phủ, công ty đa quốc gia, ngân hàng thương mại lớn và tổ chức quốc tế. • Mục đích: đầu tư phát triển dài hạn Đặc điểm 8 Kỳ hạn trái phiếu toàn cầu Thị trường vốn quốc tế 9 6.1 Khái quát về thị trường vốn quốc tế Cấu trúc và hoạt động – Theo cách thức giao dịch Thị trường vốn quốc tế GD tập trung GD phi tập trung Các trung tâm tài chính QT 10 New York Stock Exchange Thị trường vốn quốc tế 11 6.1 Khái quát về thị trường vốn quốc tế Cấu trúc và hoạt động – theo loại hàng hóa Thị trường vốn quốc tế Thị trường trái phiếu Thị trường cổ phiếu Các trung tâm tài chính QT 12 6.2. Thị trường trái phiếu quốc tế Thị trường vốn quốc tế Khái niệm và vai trò Các công cụ trên thị trường trái phiếu quốc tế Sự tham gia vào thị trường trái phiếu của các nước 13 6.2 Khái niệm thị trường trái phiếu quốc tế 6.2.1 Khái niệm: o Là nơi mua bán trái phiếu giữa các chủ thể cư trú và không cư trú o Phân biệt thị trường trái phiếu nước ngoài và trái phiếu Châu Âu Thị trường vốn quốc tế Thị trường trái phiếu nước ngoài Thị trường trái phiếu Châu Âu 14 Trái phiếu phát hành trong nước và nước ngoài Thị trường vốn quốc tế 15 Trái phiếu phát hành theo vùng Thị trường vốn quốc tế 16 6.2.1.1 Các chủ thể phát hành trái phiếu quốc tế Thị trường vốn quốc tế - Chính phủ các nước: - Chính quyền các địa phương Các tổ chức quốc tế: WB; IMF và EIB Các doanh nghiệp lớn 17 6.2.1.2 Các chủ thể đầu tư trái phiếu quốc tế Thị trường vốn quốc tế Khu vực tư nhân • Cá nhân • Doanh nghiệp • Định chế tài chính Khu vực công cộng • Ngân hàng TW, Chính phủ các nước, các tổ chức QT các nước cũng tham gia đầu tư trái phiếu Chính phủ các nước khác 18 Trái phiếu đầu tư vào các ngành Thị trường vốn quốc tế 19 Đồng tiền sử dụng trong phát hành trái phiếu Thị trường vốn quốc tế 20 6.2.1.3 Vai trò của thị trường trái phiếu quốc tế Vai trò: Thị trường vốn quốc tế Bổ sung nguồn lực tài chính trung và dài hạn Đáp ứng khả năng thanh toán khi tham gia vào các hoat động tài chính quốc tế Góp phần hình thành và phát triển hệ thống thị trường tài chính quốc tế 21 6.2.3 Các công cụ trên thị trường trái phiếu quốc tế Thị trường vốn quốc tế Đặc điểm • Trái phiếu được đảm bảo • Trái phiếu chuyển đổi • Trái phiếu thả nổi, v.v Thị trường • Trái phiếu nước ngoài (global bonds) • Trái phiếu châu Âu (Eurobond) Thu nhập • Lãi suất cố định • Lãi suất thả nổi 22 Tài sản đảm bảo Thị trường vốn quốc tế 23 Trái phiếu Công ty và các tổ chức tài chính Thị trường vốn quốc tế 24 Vốn vay và nguồn phát hành trái phiếu Thị trường vốn quốc tế 25 6.2.3 Các công cụ trên thị trường trái phiếu QT Thị trường vốn quốc tế 26 Thị trường trái phiếu Quốc tế Thị trường trái phiếu Châu Âu Thị trường trái phiếu nước ngoài Thị trường trái phiếu nước ngoài Khái niệm: Là thị trường mua bán trái phiếu do người không cư trú (chính phủ, các công ty nước ngoài) phát hành tại một nước ghi bằng đồng tiền nước đó để thu hút vốn từ các nhà đầu tư nội địa. Thị trường vốn quốc tế Thị trường chào bán công khai (public offering) Thị trường chào bán không công khai (private offering) 27 Thị trường trái phiếu nước ngoài Thị trường vốn quốc tế Chào bán công khai Được đăng ký và giao dịch tại sở giao dịch chứng khoán Kênh quan trọng để cung cấp vốn trung – dài hạn Chào bán không công khai Không cần phải đăng ký với sở giao dịch Quy mô nhà đầu tư nhỏ và số lượng ít hơn 28 Thị trường trái phiếu châu Âu Khái niệm: o Là thị trường mua bán trái phiếu do người không cư trú (công ty, ngân hàng, chính phủ và các tổ chức quốc tế) phát hành nằm ngoài nước phát hành đồng tiển được ghi trên trái phiếu o Được ghi bằng USD khi bán cho các nhà đầu tư ở châu Âu, châu Á, v.v, (ngoài Mỹ) và được ghi bằng EUR khi bán cho các nhà đầu tư ở Mỹ, v.v, (ngoài EU) Thị trường vốn quốc tế 29 6.2.1.5 Thị trường trái phiếu châu Âu Đặc điểm Thị trường vốn quốc tế • Là thị trường trái phiếu quốc tế lớn nhất và phổ biến nhất trên thế giới • Ghi bằng đồng USD • Phát hành ở nhiều trung tâm tài chính QT • Chủ thể phát hành phải có hệ số tín nhiệm cao • Thời hạn dài, do vậy là kênh rất quan trọng cung cấp vốn dài hạn cho các chủ thể phát hành 30 Các công cụ trên thị trường trái phiếu Châu Âu Thị trường vốn quốc tế Trái phiếu gắn với cổ phiếu Trái phiếu lưỡng tệ Trái phiếu tiền tệ đa quốc gia 31 6.3 Sự tham gia vào thị trường trái phiếu quốc tế Đối với chính phủ các nước phát triển, các tổ chức quốc tế, các ngân hàng và các công ty đa quốc gia lớn: o Chủ thể phát hành phải có hệ số tín nhiệm cao o Có khả năng quản lý và sử dụng vốn hiệu quả o Có khả năng trả nợ o Chi phí phát hành và sử dụng vốn thấp o Phát huy được những lợi thể của việc huy động vốn bằng phát hành trái phiếu Thị trường vốn quốc tế 32 6.3 Sự tham gia vào thị trường trái phiếu quốc tế Đối với chính phủ của các nước đang phát triển và các chủ thể phát hành chưa có uy tín lớn o Chi phí phát hành lớn o Ghi danh bằng ngoại tệ mạnh o khả năng quản lý sử dụng kém o Không thể tận dụng ưu thế nợ luân chuyển Nguy cơ về gánh nặng nợ nước ngoài Thị trường vốn quốc tế 33 Các Doanh nghiệp phát hành trái phiếu quốc tế quốc tế Thị trường vốn quốc tế HAGL • huy động 60 triệu USD vào năm 2011 Vincom • Phát hành thành công 300 tr USD vào năm 2012 Masan • huy động 235 triệu USD gồm 155 triệu trái phiếu chuyển đổi và 80 triệu USD vay Vietin bank • 250 triệu USD lãi suất 8%/năm 34 Tại sao lãi suất trái phiếu cao hơn lãi suất huy động trong nước mà các doanh nghiệp vẫn muốn thực hiện? Thị trường vốn quốc tế 35 6.2.3 Sự tham gia vào thị trường trái phiếu quốc tế Báo cáo về đợt phát hành trái phiếu quốc tế của Vincom 2012 - Báo cáo kiểm toán - Tư vấn - Bảo lãnh và phát hành - Niêm yết trái phiếu Thị trường vốn quốc tế 36 6.3 Thị trường cổ phiếu quốc tế o Khái quát về thị trường cổ phiếu quốc tế o Quốc tế hoá thị trường cổ phiếu các nước o Đầu tư vào cổ phiếu của các công ty nước ngoài Thị trường vốn quốc tế 37 6.3.1 Khái quát về thị trường cổ phiếu quốc tế o Khái niệm: o Những nơi mua bán cổ phiếu được phát hành bởi các công ty nước ngoài o Phân biệt với “Room” cho nhà đầu tư nước ngoài tại các sở giao dịch trong nước Thị trường vốn quốc tế 38 Chứng khoán phát hành tại thị trường Châu Á Thị trường vốn quốc tế 39 6.3.1 Khái quát về thị trường cổ phiếu quốc tế Cơ sở hình thành: Thị trường vốn quốc tế Công ty nước này niêm yết ở sở giao dịch chứng khoán nước khác Sự hợp tác hay quốc tế hoá sở giao dịch cổ phiếu của một số nước: Euronext, Singapore, NYSE, v.v 40 6.3.1 Ưu thế khi tham gia thị trường cổ phiếu quốc tế: Thị trường vốn quốc tế • Tăng khả năng gọi vốn đầu cho các công ty ở các nước khác nhau, do vậy tận dụng lợi thế về cổ đông, quy mô • Hạn chế rủi ro • Đa dạng hoá quyền sở hữu • Nâng cao vị thế và uy tín 41 6.3.2 Diễn biến thị trường cổ phiếu quốc tế Thị trường vốn quốc tế 42 Thị trường vốn quốc tế 43 Thị trường vốn quốc tế 44 Thị trường vốn quốc tế Chỉ số phát triển tài chính 45 6.3.3 Các nghiệp vụ đầu tư cổ phiếu quốc tế o Các nghiệp vụ đầu tư trên thị trường OTC o Các nghiệp vụ đầu tư tại sở giao dịch chứng khoán o Một số lưu ý: o Cổ phiếu của cùng một công ty nhưng được mua bán tại các sở giao dịch khác nhau có thể khác nhau bởi các yếu tố xác định giá trị và tỷ giá o Việc mua bán cổ phiếu tại các sở giao dịch tại các múi giờ khác nhau, do vậy giá của thị trường này có thể là tham chiếu cho thị trường khác Thị trường vốn quốc tế 46 6.4 Tác động của thị trường cổ phiếu Tác động tích cực o Đáp ứng nhu cầu cung cấp và sử dụng vốn dài hạn o Đa dạng hóa các hình thức luân chuyển và sử dụng vốn o Tăng quy mô và tính hấp dẫn của thị trường tài chính Thị trường vốn quốc tế 47 6.4 Tác động của thị trường cổ phiếu Tác động tiêu cực o Diễn biến phức tạp của “giá cả” và khối lượng giao dịch của thị trường: Khó khăn cho quản lý và điều tiết thị trường o Nguy cơ rủi ro thanh khoản cho các trung gian tài chính, khủng hoảng tài chính và khủng hoảng kinh tế o “Rửa tiền” và tội phạm quốc tế Thị trường vốn quốc tế 48 6.5 Quản lý thị trường vốn o Mục đích quản lý: Hạn chế tác động tiêu cực o Biện pháp: o Quy định về điều kiện và các hình thức đầu tư gián tiếp o Quy định về mức đầu tư: Tỷ lệ tham gia của vốn nước ngoài o Sử dụng các công cụ tài chính: thuế, phí, và các chính sách “đòn bảy kinh tế” o Tăng cường giám sát và đảm bảo tính minh bạch của hoạt động đầu tư o Kết hợp quản lý nhà nước và pháp luật Thị trường vốn quốc tế 49 Câu hỏi nghiên cứu và thảo luận 1. Phân tích vai trò của thị trường vốn quốc tế đối với sự ổn định và phát triển nền kinh tế các nước 2. Xu thế phát triển và kiểm soát hoạt động của thị trương vốn quốc tế 3. Phân tích khả năng và thực trạng tham hoạt động trái phiếu quốc tế của Việt Nam và các biện pháp để hạn chế gánh nặng nợ nước ngoài từ việc phát hành trái phiếu chính phủ tại nước ngoài. 4. Phân tích khả năng niêm yết của các công ty của Việt Nam trên các thị trường chứng khoán nước ngoài và ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu. 5. Phân tích khả năng đầu tư vào cổ phiếu của các công ty nước ngoài niêm yết tại các sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam và ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu. Thị trường vốn quốc tế 50