Tiền tệ là phương tiện thanh toán pháp quy quy định
mọi người bắt buộc phải chấp nhận nó khi được dùng
để làm phương tiện trung gian thanh toán và thanh
toán cho một khoản nợ được xác lập bằng đơn vị
tiền tệ ấy
22 trang |
Chia sẻ: tranhoai21 | Lượt xem: 1156 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tài chính tiền tệ - Bào 7: Lý thuyết tiền tệ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
4/9/2014
1
Vũ Hữu Thành - 2014
Tài chính – Tiền tệ
Tài chính – Tiền tệ
Ths. Vũ Hữu Thành.
Khoa Tài chính – Ngân hàng, ĐH Mở
0938077776
thanh.vuh@gmail.com
1. Thông tin giảng viên
Giảng viên
Nơi làm việc
Điện thoại
Email
4/9/2014
2
Lý thuyết tiền tệ
7
Các thời kỳ phát triển của tiềnI
II
Nội dung chính chương 5
Bản chất và chức năng của tiền tệ
III Các chế độ tiền tệ
IV Cung – Cầu tiền tệ
4/9/2014
3
Quá trình hình thành và phát triển
của tiền tệ
I
4/9/2014
4
Why do we need money?
Tài chính – Tiền tệ
1. Khái niệm tiền tệ
Tiền là bất cứ thứ gì có thể được chấp nhận rộng rãi như là
một trung gian thanh toán hàng hóa và dịch vụ hay là
thanh toán nợ nần.
Khái niệm
Khái niệm trên phương diện quản lý của Nhà nước
Tiền tệ là phương tiện thanh toán pháp quy quy định
mọi người bắt buộc phải chấp nhận nó khi được dùng
để làm phương tiện trung gian thanh toán và thanh
toán cho một khoản nợ được xác lập bằng đơn vị
tiền tệ ấy
4/9/2014
5
Thảo luận
Tiền xu 200, 500, 1000,
2000, 5000 VNĐ
Có được gọi là tiền ?
Tài chính – Tiền tệ
2. Các thời kỳ phát triển của tiền
Giai đoạn hóa tệ
Kim loạiPhi kim
Giai đoạn dấu hiệu giá trị
Tiền giấy
khả hoán
Tiền bất
khả hoán
Tiền giấy Tiền xu
Tiền pháp định
Tiền ngân
hàng
Tiền điện
tử
4/9/2014
6
Bản chất và chức năng của tiềnII
Tài chính – Tiền tệ
1. Bản chất của tiền
Tiền tệ là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng hoá,
dịch vụ, là phương tiện giúp cho quá trình trao đổi được
thực hiện dễ dàng hơn
Bản chất
Giá trị sử dụng của tiền tệ
Là khả năng thoả mãn nhu
cầu sử dụng làm vật trung
gian trong trao đổi của xã
hội.
Bản chất của tiền tệ được thể hiện qua hai thuộc tính
Giá trị của tiền
Được thể hiện qua khái
niệm “sức mua tiền tệ”, đó
là khả năng đổi được
nhiều hay ít hàng hoá khác
trong trao đổi
4/9/2014
7
2. Chức năng của tiền tệ
Tiền được sử dụng làm trung gian để trao đổi giữa các loại hàng hóa.
Tiền được coi là phương tiện chứ không phải là mục đích của trao đổi
khi thực hiện chức năng này
Trung
gian trao
đổi
Tác dụng:
Tạo lập tính chuyên môn hóa trong sản xuất
Giải phóng nhu cầu trao đổi
Giảm chi phí giao dịch (thời gian, công sức)
2. Chức năng của tiền tệ
Biểu hiện giá trị của tiền (sức mua) so với các loại hàng hóa được trao
đổi. Các loại hàng hóa chỉ cần yết giá với tiền thay vì phải yết giá theo
cặp hàng hóa với nhau. Những loại đồng tiền nào càng dễ phân chia giá
trị thì loại tiền đó càng dễ trở thành một trung gian thanh toán mạnh hơn
Trung
gian trao
đổi
Thước đo
giá trị
Tác dụng:
Giảm chi phí về thời gian giao
dịch khi giảm được số lượng giá
cần xem xét giữa các loại hàng
hóa với nhau
Chức năng trung gian trao đổi
và thước đo giá trị tạo điều
kiện thuận lợi cho việc trao
đổi diễn ra ngay lập tức
4/9/2014
8
Số lượng hàng hóa
Số lượng giá trong nền kinh tế
Sử dụng hàng hóa trao
đổi trực tiếp
Sử dụng tiền làm trung
gian trao đổi
1 Không xuất hiện giá Không xuất hiện giá
2 1 2
3 3 3
4 6 4
10 45 10
100 4,950 100
1,000 499,500 1,000
10,000 49,995,000 10,000
2. Chức năng của tiền tệ
Tiền được dùng như là một phương tiện cất trữ của cải. Khi tiền tạm thời
rút ra khỏi lưu thông nó có thể trở lại ở một khoảng thời gian sau đó để
thực hiện chức năng trao đổi
Trung
gian trao
đổi
Cất trữ
giá trị
Thước đo
giá trị
Tác dụng:
Giảm chi phí cho việc cất trữ tài
sản thực;
Làm cho đồng tiền trở nên là
phương tiện mạnh trong trao đổi
4/9/2014
9
2. Chức năng của tiền tệ
Tiền được chấp nhận để thanh toán những khoản hàng hóa được mua trả
chậm.
Trung
gian trao
đổi
Cất trữ
giá trị
Thước đo
giá trị
Thanh
toán trả
chậm
Tác dụng:
Kích thích tín dụng thương mại
phát triển;
Làm cho đồng tiền trở nên là
phương tiện mạnh trong trao đổi
Cất trữ giá trị và thanh toán
tạo điều kiện cho việc trao
đổi diễn ra ở bất cứ thời điểm
nào trong tương lai
3. Tính chất của tiền tệ
Được
chấp nhận
rộng rãi
Có thể
chia nhỏ
được
Dễ nhận
biết
Lâu bền
Dễn vận
chuyển
Khan
hiếm
Đồng nhất
4/9/2014
10
Các chế độ tiền tệIII
Tài chính – Tiền tệ
Chế độ tiền tệ
Chế độ tiền tệ là hệ thống các thể chế về tổ chức và quản lí
lưu thông tiền tệ của một nước. Nhà nước quyết định đơn
vị tiền tệ, tỉ giá các loại dấu hiệu tiền tệ trong lưu thông và
chế độ phát hành chúng
Khái niệm
4/9/2014
11
Tài chính – Tiền tệ
Các chế độ tiền tệ
Song bản
vị
Bản vị
vàng
Chế độ tiền tệ
Bản vị
ngoại tệ
Bản vị tiền
tệ tập thể
Bản vị tiền
pháp định
Tài chính – Tiền tệ
1. Chế độ song bản vị
Là chế độ tiền tệ mà nhà nước quy định hai loại kim loại
vàng và bạc đồng thời làm tiền tệ với một tỷ lệ quy đổi nhất
định giữa chúng.
Khái niệm
Trong chế độ song bản vị xuất hiện hiện tượng "tiền
kém trục xuất tiền tốt" ra khỏi lưu thông làm cho chế
độ tiền tệ bị hỗn loạn nghiêm trọng.
4/9/2014
12
Tài chính – Tiền tệ
2. Chế độ bản vị vàng
Bản vị vàng là chế độ tiền tệ mà phương tiện tính toán kinh
tế tiêu chuẩn được ấn định bằng hàm lượng vàng
Khái niệm
Ba chế độ bản vị vàng
Bản vị tiền
vàng
Bản vị
vàng thỏi
Bản vị
vàng hối
đoái
Tài chính – Tiền tệ
3. Chế độ bản vị ngoại tệ
Chế độ này quy định đơn vị tiền tệ quốc gia được xác định
bằng đơn vị tiền tệ của nước ngoài (ngoại tệ)
Khái niệm
Đồng tiền được chọn thông
thường là ngoại tệ mạnh
4/9/2014
13
Tài chính – Tiền tệ
4. Chế độ bản vị tiền tệ tập thể
Sử dụng một loại đồng tiền chung trong nhóm các quốc gia.Khái niệm
Quyền rút vốn đặc biệt
SDRs
Đồng tiền chung Châu Âu
EURO
Tài chính – Tiền tệ
5. Chế độ bản vị tiền pháp định
Đơn vị tiền tệ của một quốc gia do pháp luật quy định và
không được chuyển đổi ra kim loại quý.
Khái niệm
Loại tiền này không có giá trị thật. Giá trị
của nó thể hiện ở giá trị sử dụng và sức
mua hàng hóa.
4/9/2014
14
Cung và cầu tiền tệIV
Tài chính – Tiền tệ
1. Cung tiền
là lượng tiền được cung ứng nhằm thoả mãn các nhu cầu
trao đổi, thanh toán và dự trữ của các chủ thể trong nền
kinh tế
Khái niệm
Mức cung tiền cần phải tương ứng với mức cầu về
tiền tệ trong một biên độ hợp lý. Sự thiếu hụt hay
dư thừa quá lớn của cung tiền tệ so với cầu đều có
thể dẫn tới những tác động bất lợi cho nền kinh tế
4/9/2014
15
Tài chính – Tiền tệ
1.1. Khối lượng tiền tệ
Là tập hợp các phương tiện trao đổi theo quy định của
pháp luật và được phân chia dựa theo tính thanh khoản của
loại phương tiện trao đổi đó.
Khái niệm
Việc đưa ra khái niệm “khối lượng tiền tệ” cho
phép chúng ta hiểu cụ thể những phương tiện nào
được coi là tiền, số lượng của nó nhiều hay ít và
tính thanh khoản của chúng như thế nào
Tài chính – Tiền tệ
1.1. Khối lượng tiền tệ
Tổng lượng tiền mặt do NHTW
phát hành đang được lưu thông
(Tiền cơ sở; Tiền hẹp; Tiền mặt
có thể chi tiêu ngay lập tức).
Các khối tiền tệ
M0
M0 + • Tiền gửi không kỳ hạn.
dưới dạng tài khoản phát sec
hoặc không phát sec
M1
M1 + Chuẩn tệ (tiền gửi tiết
kiệm + tiền gửi có kỳ hạn tại
các tổ chức tín dụng)
M2
M2 + Các loại tiền gửi ở các
định chế tài chính khác (ngoài
ngân hàng)
M3
4/9/2014
16
Tài chính – Tiền tệ
1.1. Khối lượng tiền tệ
M3 + Các chứng khoán có
giá: tín phiếu kho bạc, thương
phiếu
Các khối tiền tệ
L
Trên thế giới, khối tiền M1 thường được sử dụng trực tiếp trong các giao
dịch trao đổi, vì vậy định nghĩa M1 được sử dụng thường xuyên khi nói
tới Cung - Cầu tiền tệ
Tài chính – Tiền tệ
1.3. Cung tiền tệ
là lượng tiền được cung ứng nhằm thoả mãn các nhu cầu
thanh toán và dự trữ của các chủ thể trong nền kinh tế
Khái niệm
Thông thường cơ quan có thẩm quyền cao nhất
quyết định khối cung tiền là NHTW
4/9/2014
17
Tài chính – Tiền tệ
1.4. Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế
Ngân hàng
trung
ương
Ngân hàng
thương
mại
Thị trường mở
Thị trường vàng và ngoại tệ
Ngân hàng thương mại
Chính phủ
Tiền ngân hàng
Tài chính – Tiền tệ
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới mức cung tiền
Tiền cơ sở
MB
Số nhân tiền
k = (c + 1)/(c +
rd + rty)
Tiền mặt lưu hành
c
Dự trữ
bắt buộc
rd
Tiền dự trữ NH
r
Dự trữ
tùy ý
rty
M1 = k*MB
4/9/2014
18
Tài chính – Tiền tệ
2. Cầu tiền
Cầu tiền tệ là tổng khối lượng mà các tổ chức và cá nhân
cần có để thỏa mãn các nhu cầu trao đổi, thanh toán và
tích lũy giá trị
Khái niệm
Cầu tiền tệ không trực tiếp quyết định mức cung
tiền tệ vì mức cung tiền tệ phụ thuộc và Ngân hàng
trung ương. Cầu tiền tệ thường tác động gián tiếp
tới mức cung tiền tệ thông qua sự biến động về giá
cả trên thị trường, lãi suất
Tài chính – Tiền tệ
2.1. Các lý thuyết cầu tiền
Mức cầu tiền phụ thuộc động cơ giao dịch, động cơ dự
phòng, động cơ đầu tư:
Md/P = f(i,Y)
Keynes
Sự khác nhau giữa Keynes và các lý thuyết trước:
• Tốc độ lưu thông tiền tệ không phải là một hằng số như quan
điểm của các nhà kinh tế học cổ điển do nó phụ thuộc vào lãi
suất. Lãi suất tăng, tốc độ lưu thông giảm và ngược lại.
4/9/2014
19
Tài chính – Tiền tệ
2.1. Các lý thuyết cầu tiền
Mức cầu tiền tệ phải chịu ảnh hưởng bởi cùng những nhân
tố ảnh hưởng tới cầu của bất kỳ tài sản nào như: trái phiếu
hay cổ phiếu
Milton
Friedman
rm: lợi tức dự tính về tiền;
rb: lợi tức dự tính về trái phiếu
re: Lợi tức dự tính về cổ phiếu
pe: lạm phát dự kiến
Md
= f(Yp, rb – rm, re – rm, pe – rm)
P
+ - - -
Tài chính – Tiền tệ
2.1. Các lý thuyết cầu tiền
Mức cầu tiền tệ phải chịu ảnh hưởng bởi cùng những nhân
tố ảnh hưởng tới cầu của bất kỳ tài sản nào như: trái phiếu
hay cổ phiếu
Milton
Friedman
Khác với Keynes, Friedman chỉ ra rằng những thay đổi
của lãi suất sẽ ít có tác dụng đến cầu tiền tệ
Md
= f(Yp, rb – rm, re – rm, pe – rm)
P
+ - - -
rm: lợi tức dự tính về tiền;
rb: lợi tức dự tính về trái phiếu
re: Lợi tức dự tính về cổ phiếu
pe: lạm phát dự kiến
4/9/2014
20
Tài chính – Tiền tệ
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới cầu tiền
Phân loại
theo
Keynes
Phân loại
theo lý
thuyết
Nhu cầu giao dịch
Nhu cầu dự phòng
Nhu cầu cất trữ tài sản
GDP danh nghĩa
Lãi suất
Lạm phát dự dự tính
Khối lượng tiền tín dụng
+
+
+
+
-
-
-
Tài chính – Tiền tệ
3. Cân bằng Cung và Cầu tiền
Thị trường tiền tệ cân bằng khi cung tiền bằng cầu tiền
Cân bằng
cung cầu
iYf
M
HayiYfPMM
ds
ds ,,
4/9/2014
21
i
Md/P
i0
Ms/P
F(Y,i)
3. Cân bằng Cung và Cầu tiền
Tài chính – Tiền tệ
Kết thúc Chương 7
4/9/2014
22
Câu hỏi ôn tập