Tai nghe và các khái niệm cơ bản

Tai nghe và các khái niệm cơ bản Headphones I. Khái niệmHeadphones (hay còn được gọi bằng nhiều cái tên khácnhư earbuds, earphones, stereophones, headsets hoặc bằng những từ “chuyênmôn, lóng” như cans (rất thường gặp!), face plugs). Mặc dù gọi bằng nhiều tênkhác nhau nhưng mỗi tên đều chỉ 1 loại tai nghe khác nhau, cả về hình dạng, cáchsử dụng và cách thức hoạt động. Cơ bản, mọi người vẫn sử dụng từ Headphone đểchỉ chung tất cả các loại tai nghe.Về cấu tạo, Headphone gồm 1 cặp loa nhỏ, được thiết kế, bằng nhiều cách, sao cho đặt sát vào tai người nghe. Tín hiệu sẽ được truyền từ source phát tới 2 loa nhỏ,sau đó tới tai người nghe. 1 lưu ý nhỏ là khi đề cập tới headset người ta thườngbao hàm cả Headphone và microphone, dùng cho cả nghe và nói. II. Lịch sửChiếc tai nghe stereo đầu tiên được chế tạo do John C. Koss, 1 nhà soạn nhạcJazz, vào năm 1958. Trước thời của ông,Headphone thường chỉ được sử dụng trong công nghiệp điện thoại hay truyền tin. Ý tưởng ban đầu của Koss là 1 thiết bịnhỏ gồm 2 loa nhỏ gắn vào đó. Khi Koss giới thiệu Headphone của ông tại 1 triểnlãm tại quê nhà vào tháng 11, ngay lập tức nó đã gây được chú ý của nhiều người.Thậm chí, nó còn được 1 công ty của Nhật nhái theo mẫu và sản xuất. Mặcdù, Headphone đầu tiên của Koss rất thô kệch về thiết kế (chỉ gồm 2 loa nhỏ đượcche bởi 2 bìa các-tôn và được giữ với nhau bởi 1 headband cứng) nhưng nó đãmang đến cho người nghe những âm thanh đầu tiên của âm nhạc.Nguyên lý hoạt động của Headphone cũng gần tương tự với loa. Mạchkhuếch đại phát ra tín hiệu, tín hiệu này sau đó sẽ tác động màng loa. Màng loa sẽrung, tạo ra sóng âm tới tai. Đây là cách hoạt động cơ bản nhất của Headphone, vềsau, nó đã cải tiến thành nhiều dạng khác nhau với mục đích cao nhất là tái tạo được âm thanh thật nhất cho người nghe. Đến những năm 1980, Headphone vẫn tiếp tục phát triển mạnh vềmặt kỹthuật. Đầu những năm 80, với sự xuất hiện của những máywalkman, Headphone đã được kế nhỏ gọn lại và cực kỳ nhẹ. Vào năm 1990, Kossgiới thiệu chiếc Headphonekhông dây đầu tiên. Cùng thời đã có 1loại Headphone không dây khác được sản xuất bởi Recoton, được gọilàHeadphones 900Mhz. Headphones này gồm 1 bộ nhận và phát tín hiệu. Khoảncách tối đa mà người nghe có thể cách bộ phát là 45.5m. Tuynhiên, Headphone này đã bị cấm sản xuất ở Vương Quốc Anh do vi phạm vào tầnsố đã được sử dụng trước đó.Có thể nói, chính Koss đã đặt nền tảng sơ khởi nhất cho Headphone. Ngay đến bây giờ, Koss vẫn là 1 trong những hãng sản xuất Headphone được ưa chuộngvà nổi tiếng nhất. Những chiếc Headphone 60-ohm huyền thoại của hãng vẫn đượctiêu thụ hàng loạt trên toàn thế giới. III. Phân loạiVới việc ngày càng có nhiều loại Headphone ra đời, việc phân loại là rất cầnthiết. Cơ bản, có những loại Headphone như sau: Circumaural, supra-aural, earbud,và in-ear. + Circum-aural: tên gọi đã nói lên cách sử dụng của nó, circum: vòng tròn, aural:tai. Headphones dạng này là khá thông dụng, trùm và ôm hết tai. Thường được gọivới cái tên khác là full-size và được lót bằng 1 miếng lót tai (earpad) để tăng độthoải mái khi đeo. Miếng lót này thường dạng tròn bằng da hay mút trùm lên tai.Dạng tai nghe này thường được sử dụng trong phòng thu.Các ví dụ điển hình: AUDIO TECHNICA L3000 SONY MDR-R10 + Supra-aural: gốc từ supra- có nghĩa là ở trên. Qua đó có thể hình dung được Headphone theo dạng này. Trái ngược với circum-aural, miếng pad của củasupra sẽ được đặt ngay trên tai, chứ ko trùm lên. Supra-aural làdạng Headphone được sử dụng rất thông dụng vào thập niên 1980.Các ví dụ điển hình: ALESSANDRO MS1 KOSS PORTA-PRO MEELECTRONICS HT-21 + Earbuds – Earphones: đây là dạng Headphone rất thông dụng với mọingười. Là 1 Headphone cỡ nhỏ, được đeo ngay bên ngoài ống tai, ko nhét sâu vào.Kiểu Headphone này thường có giá thành ko cao và được ưa chuộng do dễ lưu động và thoải mái khi đeo. Earbuds được dùng làm tai nghe theo rất loại máy MP3.Tuy nhiên, khuyết điểm lớn nhất là độ cách âm không cao nên cùng 1 mức volume,nó ko thểmang lại âm thanh đầy đủ như các loại Headphone khác. Kết quả làngười nghe phải tăng volume lên, gây giảm thính lực về lâu dài.Các ví dụ điển hình: iPod earbuds YUIN PK1 + Canal / IEMs (In-ear-monitor): đây là dạng Headphone được phát triểngần đây và ngày càng phổ biến, dần thay thế earbuds. Khác với earbuds,canal/IEMs nhét sâu vào ống tai.Một điều cần lưu ý là canalphones và IEMs không đơn giản là như nhau. Canallà tai nghe sẽ được nhét vào đầu ống nghe. Còn IEMs sẽ được nhét sâu vào trong,gần sát màn nhĩ.Ưu điểm lớn nhất của dạng này là độ cách âm rất cao.Về IEMs có thể chia làm 2 loại là universal-fit và custom-fit.Universal-fit là dạng IEMs sử dụng được cho mọi người, có thểmượn/trao- đổi/mua-bán lại mà không có vấn đề gì.Custom-fit là dạng IEMs được thiết kế riêng biệt cho từng người. Việc này cầntrước tiên phải lấy mẫu tai của từng người, sau đó gởi mẫu này về hãng, hãng sẽthiết kế 1 tai nghe vừa khít tai, tạo độ thoải mái tuyệt đối. Giá thành của customthường rất cao, rẻ nhất có Freq-Q, mắc nhất có UE11.Các ví dụ điển hình: MEELECTRONICS SX-31 MEELECTRONICS M2 MEELECTRONICS M9 MEELECTRONICS M6 MEELECTRONICS A151 IEMs: Etymotic ER4 Canalphones: CREATIVE EP-630 Shure e5c Custom-fit: UE 11 PRO ETYMOTIC ER4 w/ custom-mold Ngoài ra, có thể chia Headphone theo 2 cách khác, dạng đeo và closed/open. Về dạng đeo, có 3 loại: + Headband: dạng thông thường nhất, có quai đeo qua đầu + Neckband: quai vòng qua cổ SENNHEISER PMX200 IGRADO + Clip-on: quai vòng qua tai SENNHEISER OMX52 KOSS KSC35 Về dạng closed/open. + Open: dạng này đồ chụp tai sẽ được làm dạng “mở”. Phần lưới bọc bên ngoài sẽ để lộ driver ra ngoài, nên còn gọi là “open-air”. Việc này sẽ làm “thoát khí” khỏi đồchụp tai, giảm đi sẽ “méo tiếng” do ko có hiện tượng “vang tiếng” với đồ chụp tai.Khuyết điểm là tiếng sẽ “thoát” ra ngoài, người ngồi kế có thể sẽ nghe thấy mình đang nghe gì. SENNHEISER HD650 + Closed/Sealed: ngược với open, đồ chụp tai fía sau sẽ hoàn toàn kín, ko cóhiện tượng “thoát khí”. Việc này 1 mặt sẽ tăng độ cách âm những sẽ gây hiện tượng“méo tiếng” do sóng âm sẽ vang vào đồ chụp tai. Ultrasone Edition 9 DENON AH-D5000