Tạp chí Tài nguyên và môi trường - Số 19 - 10/2017

Tỉng Biªn tËp TS. Chu Th¸i Thµnh Phã Tỉng Biªn tËp ThS. KiỊu ®¨ng tuyÕt ThS. trÇn ThÞ CÈm Thĩy Tßa so¹n TÇng 5, L« E2, K§T CÇu GiÊy Dư¬ng §×nh NghƯ, CÇu GiÊy, Hµ Néi §iƯn tho¹i: 024.37733419 Fax: 024.37738517 V¨n phßng Thưêng trĩ t¹i TP. Hå ChÝ Minh Phßng A604, tÇng 6, Tßa nhµ liªn c¬ Bé TN&MT, sè 200 Lý ChÝnh Th¾ng, phưêng 9, quËn 3, TP. Hå ChÝ Minh §iƯn tho¹i: 028.62905668 Fax: 0283.8990978 Ph¸t hµnh - Qu¶ng c¸o §iƯn tho¹i: 024.37738517 Email tapchitnmt@yahoo.com banbientaptnmt@yahoo.com ISSN 1859 - 1477 GiÊy phÐp xuÊt b¶n Sè 1791/GP-BTTTT Bé Th«ng tin vµ TruyỊn th«ng cÊp ngµy 01/10/2012. Gi¸ b¸n: 15.000 ®ång T¹p chÝ Tµi nguyªn vµ M«i trƯêng VÊn ®Ị - Sù kiƯn Đặng Thanh Hòa: Phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Vì Đồng bằng sông Cửu Long phát triển bền vững và thịnh vượng Chu Thái: Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền Ngọc Yến: Đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra Nguyên Khôi: Chung tay bảo vệ môi trường nông thôn bền vững Häc tËp vµ lµm theo tÊm gƯ¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh BS. Trần Đình Tùng: Thơ trung thu của Bác Hồ §iĨn h×nh tiªn tiÕn ngµnh tµi nguyªn vµ m«i trƯêng Nguyễn Toàn Thắng: Chính sách thúc đẩy phát triển doanh nghiệp đo đạc và bản đồ Nghiªn cøu - Trao ®ỉi TS. Trần Lệ Thu: Một số nguyên tắc đặt ra đối với pháp luật - Đánh giá tác động môi trường hiện nay ThS. Bùi Quang Hậu: Một số giải pháp quản lý, sử dụng đất nông, lâm trường PGS. TS. Vương Toàn, TS. Nguyễn Đức Tuệ: Thống nhất cách chuyển dịch thuật ngữ mới xuất hiện trong lĩnh vực đo đạc và bản đồ Nguyễn Thị Phương Phong, Quang Thị Ngọc Anh, Nguyễn Thị Hiền Anh, Bạch Long Giang: Nghiên cứu tổng hợp và tính chất đặc trưng của vật liệu R.PUF@SiO2 biến tính sử dụng tác nhân tạo bọt cyclopentan bằng phương pháp trùng hợp in-situ Đặng Vũ Bích Hạnh: Một số yếu tố ảnh hưởng đến khả năng xử lý đồng và niken của nấm sợi phân lập được từ bùn thải Nguyễn Thị Mỹ Nhiên, Phan Nguyễn Quỳnh Anh, Nguyễn Thị Cẩm Trinh, Lê Thị Hồng Nhan, Phan Kim Anh, Bạch Long Giang: Nghiên cứu chiết xuất chất màu carotenoid từ một số giống bí đỏ tại Việt Nam Lê Anh Trung, Đồng Kim Loan, Nguyễn Thị Thu Hoài, Trần Hồng Côn: Nghiên cứu khả năng nitrat hóa NH4+ trong những điều kiện lưu trữ nước cấp sinh hoạt khác nhau Thùc tiƠn - Kinh nghiƯm Vũ Mạnh Hùng: Nhìn lại 5 năm thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/TW của Bộ Chính trị ThS. Vũ Thị Vân Anh: Bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, viên chức Ngành Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Quang Vinh: Đã Nẵng qua ba năm thi hành Luật Đất đai năm 2013 ThS. Nguyễn Thị Quỳnh Hương: Thực trạng quản lý môi trường chăn nuôi lợn tại Việt Nam và đề xuất giải pháp khắc phục TS. Ngô Trà Mai: Đề xuất giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường làng nghề sản xuất miến xã Việt Cường, tỉnh Thái Nguyên tin tøc NhÞp cÇu b¹n ®äc nh×n ra thÕ giíi Nguyễn Văn Dũng: Thế giới chung tay phòng chống thảm họa thiên tai v¨n ho¸- v¨n nghƯ Lê Lương: Công viên địa chất non nước Cao Bằng xây dựng và phát triển Sè 19 (273) Kú 1 - Th¸ng 10 n¨m 2017 2 3 5 6 7 8 9 11 14 17 19 22 26 29 33 35 37 46 48 50 52 53 55 Mơc lơc Tµi nguyªn vµ M«i tr ưêng Kú 1 - Th¸ng 10/20172 Lần đầu tiên tại Việt Nam,một hội nghị được đánh giálớn nhất từ trước đến nay về thích ứng với BĐKH đã được tổ chức. Trong hai ngày 26 và 27/9/2017 tại TP. Cần Thơ, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Hội nghị về “PTBV Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với BĐKH” với sự tham dự của hơn 700 đại biểu là lãnh đạo, đại diện các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, đoàn thể, các địa phương, các cơ quan nghiên cứu, các doanh nghiệp, các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, đối tác phát triển và các chuyên gia, nhà khoa học thuộc các lĩnh vực liên quan. Theo Thủ tướng Chính phủ, trước những thách thức mà khu vực này đang phải đối mặt, nhất là BĐKH, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với sự phát triển vùng ĐBSCL. Chính phủ đã xác định tầm nhìn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với vùng ĐBSCL là kiến tạo PTBV, thịnh vượng, trên cơ sở làm cho đất và nước điều hòa để nâng cao đời sống của nhân dân. Chính phủ cam kết với quyết tâm chính trị cao, kiến tạo cơ chế thuận lợi, huy động nguồn lực cần thiết, cụ thể hóa các sáng kiến, các nhiệm vụ, các giải pháp cho quá trình PTBV ĐBSCL với tầm nhìn đến hết thế kỷ XXI, biến thách thức thành thời cơ, chủ động sống chung với lũ. Tại hội nghị, ý kiến phát biểu của các đại biểu trong nước và quốc tế cho rằng, ĐBSCL là vùng đất có nhiều tiềm năng, lợi thế song cũng phải đối mặt với không ít khó khăn thách thức, trong đó thách thức lớn nhất là BĐKH, nước biển dâng, hạn hán gia tăng, các hiện tượng khí hậu, thời tiết cực đoan Vì vậy, để ứng phó với những khó khăn, PTBV ĐBSCL, việc chuyển đổi mô hình phát triển phải được xem xét trong tổng thể chung của cả vùng. Phải lấy TNN là yếu tố cốt lõi, trung tâm, làm cơ sở xuyên suốt cho việc hoạch định chiến lược, chính sách, quy hoạch phát triển vùng. Việc chuyển đổi mô hình phải dựa trên hệ sinh thái, phù hợp với quy luật tự nhiên. Phải kết hợp giữa công nghệ tiên tiến, hiện đại với tri thức, kinh nghiệm truyền thống bản địa. Quá trình chuyển đổi cần có tầm nhìn dài hạn, ưu tiên cho thích ứng với BĐKH nhưng cũng phải tận dụng các cơ hội để phát triển kinh tế xanh, bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên. Trong chuyển đổi mô hình phát triển phải bảo đảm tính ổn định, sinh kế của người dân; phải lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, Nhà nước đóng vai trò định hướng, dẫn dắt. Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng đã gợi ý một số quan điểm phát triển ĐBSCL, đó là: Thứ nhất, kiến tạo PTBV, thịnh vượng trên cơ sở chủ động thích ứng, chuyển hoá được những thách thức, biến thách thức thành cơ hội. Tạo lập liên kết phát triển giữa các địa phương trong vùng và giữa vùng ĐBSCL với TP. Hồ Chí Minh và cả miền Đông Nam Bộ; giữa Tây và Đông Nam Bộ; giữa Việt Nam với các nước, trước hết là các nước tiểu vùng Mê- Công... Mọi hoạt động đầu tư phải được điều phối thống nhất, bảo đảm tính chất liên vùng, liên ngành, có trọng tâm, trọng điểm và lộ trình hợp lý. Thứ hai, thay đổi tư duy phát triển, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp thuần túy sang tư duy kinh tế nông nghiệp, từ số lượng sang chất lượng gắn với chuỗi giá trị; từ sản xuất nông nghiệp hóa học sang nông nghiệp hữu cơ và công nghệ cao. Thứ ba, tôn trọng quy luật tự nhiên, chọn mô hình thích ứng theo tự nhiên, tránh can thiệp thô bạo vào tự nhiên, PTBV theo phương châm chủ động sống chung với lũ, sống chung với mặn, khô cạn, thiếu nước, phù hợp với điều kiện thực tế. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo, mô hình phát triển vùng ĐBSCL phải lấy con người làm trung tâm, chú trọng về chất lượng hơn là số lượng, chủ động, linh hoạt trong bối cảnh tác động của BĐKH. Phải xác định BĐKH và nước biển dâng là xu thế tất yếu, tìm cách sống chung và thích nghi. Cần biến thách thức từ BĐKH thành cơ hội.n Phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu m ĐẶNG THANH HÒA Vấn đề - Sự kiện 3Tµi nguyªn vµ M«i tr ưêng Kú 1 - Th¸ng 10/2017 Bên lề Hội nghị về phát triển bền vững Đồngbằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứngvới BĐKH tại Cần Thơ ngày 26/09, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã có cuộc trao đổi với phóng viên báo chí về những vấn đề liên quan đến Hội nghị này. PV: Thưa Bộ trưởng, từ trước đến nay, chúng ta có rất nhiều hội nghị, hội thảo bàn về các vấn đề BĐKH của ĐBSCL, xin ông cho biết những điểm đặc biệt của Hội nghị lần này? Bộ trưởng Trần Hồng Hà: ĐBSCL là vùng đất giàu tiềm năng nhưng nhạy cảm trước các tác động. Quá trình phát triển, vùng ĐBSCL nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và tâm huyết của nhiều đồng chí lãnh đạo các thời kỳ. Trước đây, tư duy nhận thức trong quá trình khai thác các nguồn TNTN trong quá trình phát triển của ĐSCL không còn phù hợp ở thời điểm phát triển hiện nay của đất nước. Đồng thời, với những sự tác động hết sức phức tạp của BĐKH cũng như sự tác động của vấn đề khai thác nguồn nước đầu nguồn đã đặt ra cho chúng ta cần phải nhìn lại toàn bộ các giá trị những nguồn TNTN ở đây, cũng như toàn bộ hệ thống chính sách trong toàn bộ thời gian vừa qua chúng ta triển khai, nhìn lại những kết quả đã đạt được, những sáng tạo, những kinh nghiệm cần tổng kết. Đã có nhiều hội nghị, hội thảo trao đổi, thảo luận về các giải pháp phát triển vùng ĐBSCL, nhưng chỉ tập trung vào giải quyết một số vấn đề cụ thể, có tính cấp bách đặt ra cho từng lĩnh vực, từng địa phương riêng lẻ, thiếu tính tổng thể, hệ thống. Với những điều kiện như vậy, đây là Hội nghị đầu tiên được tổ chức với quy mô lớn để xem xét, đánh giá một cách toàn diện các thách thức, yêu cầu phát triển đặt ra đối với vùng ĐBSCL, nhận diện được các cơ hội, huy động sáng kiến, kinh nghiệm và nguồn lực nhằm định hình chuyển đổi mô hình phát triển tổng thể, toàn diện, bền vững cho toàn vùng. Kinh nghiệm từ triển khai thực hiện các hoạt động chuyển đổi trong mô hình này sẽ là cơ sở để xem xét nhân rộng đối với các vùng kinh tế sinh thái trong cả nước; đóng góp kinh nghiệm cho khu vực và toàn cầu. PV: Thưa Bộ trưởng, trong phiên khai mạc toàn thể và các phiên chuyên đề trong ngày 26/09, xin Bộ trưởng cho biết quy mô và những kết quả dự kiến mà Hội nghị đạt được? Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Hội nghị lần này có sự tham gia của hơn 600 đại biểu của các Ban Đảng, Quốc hội, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, ngành, địa phương, Hội Nông dân, trong vùng ĐBSCL và khu vực lân cận, các cơ quan nghiên cứu, các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển, cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học. Trong thời gian diễn ra hội nghị ngày thứ nhất, diễn ra 3 phiên song song để các đại biểu thảo luận nhận diện được thách thức, cơ hội, dự báo các xu thế tác động đến vùng ĐBSCL dưới tác động từ nội tại, của BĐKH và từ bên ngoài làm cơ sở quy hoạch tổng thể, định hình mô hình phát triển bền vững; giải pháp chuyển đổi bền vững, phát triển kết cấu hạ tầng, phòng chống thiên tai và sạt lở; cơ chế điều phối vùng và huy động, điều phối nguồn lực cho phát triển. Vì Đồng bằng sông Cửu Long phát triển bền vững và thịnh vượng Vấn đề - Sự kiện Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời phỏng vấn tại Hội nghị Tµi nguyªn vµ M«i tr ưêng Kú 1 - Th¸ng 10/20174 Nhóm chuyên đề thứ nhất, chúng ta sẽ xem xét lại toàn bộ đánh giá và nhận thức đúng đắn về những tiềm năng tự nhiên của ĐBSCL, của lưu vực sống Mê Công. Chúng ta sẽ xem xét những đặc điểm tự nhiên đó để hiểu rõ những quy luật tự nhiên, quá trình phát triển để thấy được quá trình phát triển và những tồn tại đang diễn ra như sự tác động của thượng nguồn, của BĐKH. Đặc biệt, chúng ta sẽ phải xem xét lại những hệ thống, chủ trương chính sách từ trước đến nay để tiếp tục kế thừa những chính sách phù hợp và đồng thời phát hiện hiện ra những vấn đề tồn tại để sửa đổi và cùng với đó là đưa ra những cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn để định hướng cho các ngành, các lĩnh vực, tập trung vào các giải pháp về chính sách, công trình, chiến lược quy hoạch để tạo ra một sự chuyển đổi toàn diện lâu dài bảo đảm sự phát triển bền vững, phù hợp với điều kiện tự nhiên. Nhóm chuyên đề thứ hai, do Bộ NN&PTNT chủ trì, hội nghị sẽ bàn về những giải pháp cụ thể, đưa ra những giải pháp có tính chiến lược nhưng đi vào những nhiệm vụ cụ thể trong các lĩnh vực giao thông, nông nghiệp và từ đó có cái nhìn tổng thể để tìm ra những phương hướng, giải pháp kết hợp, kết nối, liên kết các lĩnh vực để có sự kết hợp bài bản, lâu dài. Nhóm chuyên đề thứ ba, do Bộ KH&ĐT chủ trì, chúng ta sẽ đưa ra những cơ sở quan trọng, cùng nhau xây dựng một quy hoạch tổng thể, trong đó lấy TNN làm trung tâm để bảo đảm quản lý về mặt rủi ro về TNN cũng như là tận dụng khai thác nguồn lợi TNN và từ đó đưa ra khả năng cung ứng để định hướng phát triển xã hội để từ đó tạo ra sự hài hoà giữa các hoạt động nhân sinh, con người, với các hoạt động tự nhiên. Đây chính là mục đích cuối cùng tạo ra sự chuyển đổi lớn, chuyển đổi để ĐBSCL có thể phát triển lâu dài và mang tính bền vững và tập trung vào mục tiêu cao cả nhất, đó là chất lượng sự thịnh vượng của nhân dân ĐBSCL, đó là mục tiêu mà Chính phủ đặt ra. Vì vậy, có thể nói đây là Hội nghị huy động trí tuệ, sáng kiến, tâm huyết các cơ quan, tổ chức, các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp cũng như sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế cho quyết sách lớn của Chính phủ đối với phát triển vùng ĐBSCL Việc huy động trí tuệ và kinh nghiệm được thực hiện ngay từ quá trình chuẩn bị với nhiều đề xuất, sáng kiến đóng góp của các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, các đối tác phát triển trong quá trình chuẩn bị nội dung cho Hội nghị. PV: Thưa Bộ trưởng, với vai trò của Bộ TN&MT, Bộ sẽ phát huy trách nhiệm như thế nào với các vấn đề ứng phó với BĐKH và phát triển bền vững ĐBSCL? Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Đối với Bộ TN&MT, Bộ sẽ quan tâm tới các lĩnh vực mà Bộ hiện đang quản lý. Trong đó, TNN đóng vai trò trung tâm trong việc em xét tương tác các BĐKH thượng nguồn và xem xét các các góc độ rủi ro do thiên tai nên việc quy hoạch TNN cần phải tiếp cận tổng thể, trong đó sẽ chú ý đến vấn đề chất lượng và số lượng. Từ vấn đề TNN, sẽ xem xét các vấn đề cung ứng và quản lý TNN để tạo ra sự thay đổi đối với vấn đề khai thác các nguồn TNTN. Bên cạnh đó, làm rõ mối quan hệ mật thiết giữa đất và nước ở vùng ĐBSCL để có kế hoạch công tác bảo vệ tài nguyên đất, nước, công tác bảo tồn nguồn sinh thái để bảo vệ, gìn giữ cho ĐBSCL. Ngoài ra, phải định hướng các ngành kinh tế, các ngành khai thác của vùng phải bảo đảm thân thiên với môi trường và đặc biệt là chú trọng đến các nguồn năng lượng tái tạo, đặc biệt là quản lý chặt chẽ tới các nguồn thải. Đối với các nguồn thải rắn ở đây, chúng ta phải tính đến phương án tái chế, tái sử dụng và biến chúng thành tài nguyên. Vấn đề môi trường cũng là một vấn đề hết sức nhạy cảm mà chúng ta cần phải quan tâm và bên cạnh đó với tư cách là cơ quan thường trực Uỷ ban BĐKH, Bộ sẽ tư vấn Chính phủ tổ chức các Hội nghị có quy mô như ngày hôm nay để có sự đồng thuật chung của các bộ, ngành, vùng, các đơn vị, sẽ cùng với nhau xây dựng các cơ chế, chính sách bảo đảm tính kết nối vùng, liên kết các lĩnh vực, để tập trung huy động các nguồn lực kinh tế trong nước, quốc tế và cả khối tư nhân để tập trung đầu tư vào những công việc hết sức quan trọng có tính lan toả như xem xét các vấn đề đa mục tiêu trong việc phát triển hạ tầng giao thông, xây dựng, nông nghiệp Đồng thời, cũng đưa ra những định hướng, mục tiêu để các ngành, các lĩnh vực, các vùng phát triển theo hướng tăng trưởng xanh, bền vững đối với môi trường và khai thác hợp lý đối với TNTN để bảo đảm hiệu quả phép tính đầu tư, bền vững lâu dài. PV: Xin cảm ơn Bộ trưởng! Nhóm Phóng viên 5Tµi nguyªn vµ M«i tr ưêng Kú 1 - Th¸ng 10/2017 Thời gian qua, công tácthông tin, tuyên truyền vàtổ chức học tập, quán triệt, triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đã được các cấp ủy Đảng, cơ quan, đơn vị và các đoàn thể trực thuộc Bộ quan tâm, chỉ đạo tổ chức thực hiện đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần nhanh chóng đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống đồng thời, đầu tranh phản bác các quan điểm sai trái của các phần tử cơ hội chính trị và của các thế lực thù địch. Tuy nhiên, việc thông tin, tuyên truyền về thực hiện nhiệm vụ chính trị của Bộ còn yếu, nhất là nội dung về chính sách, pháp luật trong Ngành TN&MT; những nội dung mới trong việc tổ chức thực hiện Luật BVMT năm 2014, Luật TN, MT B&HĐ năm 2015; khi có những thông tin trái chiều được dư luận xã hội quan tâm, các cơ quan chuyên môn chưa kịp thời cung cấp thông tin để làm rõ, đầy đủ, minh bạch nội dung để định hướng dư luận. Công tác tuyên truyền về những gương điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của Bộ, của Ngành còn nhiều hạn chế dẫn đến phát sinh dư luận xã hội, có những dư luận phản ánh chưa đầy đủ, chưa đúng bản chất sự việc, làm ảnh hưởng đến uy tín của Bộ, đồng thời là cơ sở để cho các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội chính trị, xuyên tạc, viết bài nói xấu, chống phá chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại nêu trên là do: Các cấp ủy, cơ quan chuyên môn, các đoàn thể trực thuộc Bộ chưa quan tâm chỉ đạo, chưa chủ động cung cấp nội dung thông tin chính thống của cơ quan, đơn vị, của Bộ cũng như của Ngành TN&MT về các nội dung trên cho các cơ quan thông tấn, báo chí; việc tổ chức họp báo thường kỳ, ra thông cáo báo chí, cách tiếp cận với các cơ quan thông tấn, báo chí đôi khi còn rập khuôn, máy móc chưa linh hoạt, chưa kịp thời. Để khắc phục tình trạng nêu trên, Thường vụ Đảng ủy Bộ yêu cầu bí thư các cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị, các đoàn thể trực thuộc Bộ thực hiện tốt một số nội dung như: Khi chuẩn bị ban hành các văn bản, chính sách mới về TN&MT, giao Vụ Pháp chế Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với Vụ TĐ, KT&TT, các đơn vị trực thuộc Bộ, mời các cơ quan thông tấn, báo chí đến làm việc để cung cấp thông tin về: Nội dung các văn bản mới ban hành, nhóm đối tượng liên quan trưc tiếp thực hiện văn bản; văn bản mới điều ch