Thực trạng tham gia của người dân trong thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại dự án hạ tầng kỹ thuật sau kè bờ tả sông Hồng, khu vực cầu Phố Lu, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai

Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 201726 THỰC TRẠNG THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TẠI DỰ ÁN HẠ TẦNG KỸ THUẬT SAU KÈ BỜ TẢ SÔNG HỒNG, KHU VỰC CẦU PHỐ LU, HUYỆN BẢO THẮNG, TỈNH LÀO CAI Hoàng Thị Phương Thảo Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Tóm tắt Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá mức độ tham gia của người dân trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Dự án Hạ tầng kỹ thuật sau kè bờ tả sông Hồng, khu vực cầu Phố Lu, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. Nghiên cứu tập trung chủ yếu vào đánh giá của người dân về việc công khai thông tin và hiệu quả của các hình thức công khai thông tin khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Việc công khai thông tin được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện tương đối tốt theo chủ trương, chính sách của Nhà nước. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng nội dung thực hiện mà có những hình thức công khai thông tin khác nhau để người dân có thể tiếp cận thông tin một cách hiệu quả nhất. Từ khóa: Sự tham gia của người dân; Đánh giá của người dân; Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Bảo Thắng, Lào Cai. Abstract Current status of citizen participation in implementing compensation, support and resettlement regulations in Red River embankment project in Pho Lu, Bao Thang district, Lao Cai province This study was conducted to assess the level of participation of citizens in the implementation of compensation, support and resettlement when the State took back land to develop infrastructure in Red River embankment Project in Pho Lu, Bao Thang district, Lao Cai province. Research focuses on the the citizen assessmen onfthe disclosure of information and the effectiveness of information disclosure form when making compensation, support and resettlement. The study results showed that information disclosure by state agencies follows closely the State guidelines and policies. However, the communication forms of information should be varied according to information contents so that people can access the information most effectively. Keywords: Citizen participation; Citizen assessment; Compensation on land, support and resettlement; Bao Thang, Lao Cai. 1. Đặt vấn đề Thu hồi đất không chỉ là một phương thức thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai của Nhà nước mà còn là giải pháp đáp ứng các nhu cầu sử dụng đất của quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Trên thực tế, thu hồi đất là hoạt động khó khăn, phức tạp và dễ phát sinh tham nhũng, tranh chấp, khiếu kiện, bởi hoạt động này trực tiếp đụng chạm đến lợi ích của nhiều chủ thể khác nhau: Nhà nước, xã hội, lợi ích của người bị thu hồi đất và lợi ích của người được hưởng lợi từ việc Nhà nước thu hồi đất, [5]. Sự tham gia của người dân là một trong Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 2017 27 những yếu tố quan trọng góp phần công khai, minh bạch trong công tác thu hồi đất: đây là một yêu cầu; giúp giảm bớt những khó khăn trong quá trình ra quyết định của cơ quan Nhà nước; cải thiện cả quá trình thực hiện, đưa đến những kết quả và quyết định tốt hơn; đem lại nhiều thuận lợi trong quá trình thực hiện đường lối, chính sách của Nhà nước. Trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (BT, HT, TĐC) khi Nhà nước thu hồi đất lần đầu tiên được quy định tại Nghị định 197/2004/NĐ-CP và được cụ thể hóa trong Nghị định 84/2007/ NĐ-CP với 12 bước tiến hành, trong quá trình thực hiện đã bộc lộ một số bất cập. Trước thực trạng đó Nghị định 69/2009/NĐ-CP ra đời, trong đó có quy định về sự tham gia của người dân gồm 4 bước: (1) Giới thiệu địa điểm và thông báo thu hồi đất (THĐ); (2) Lập phương án BT, HT, TĐC; (3) Quyết định THĐ, phê duyệt và thực hiện phương án BT, HT, TĐC; (4) Cưỡng chế THĐ. Tuy nhiên, sự tham gia của người dân vẫn chưa được thực hiện một cách nghiêm túc, còn gây ra nhiều bức xúc, khiếu kiện trong nhân dân, làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án. Luật Đất đai năm 2013 ra đời đã có những đổi mới trong chính sách, làm rõ vai trò sự tham gia của người dân, tăng cường sự giám sát và sự tham gia của người dân trong các hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai nói chung và việc thực hiện chính sách BT, HT, TĐC khi Nhà nước THĐ nói riêng. Huyện Bảo Thắng là một huyện trọng điểm của tỉnh Lào Cai, nằm ở vị trí tiền đồn, cửa ngõ của Tổ quốc, đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và bảo vệ vùng biên cương của đất nước. Cùng với sự phát triển của cả nước nói chung, của tỉnh Lào Cai nói riêng, trong thời gian qua trên địa bàn huyện đã có những dự án khác nhau phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng. Trong quá trình thực hiện chính sách BT, HT, TĐC tại các dự án trên địa bàn huyện còn tồn tại một số vướng mắc, khó khăn và sự tham gia của người dân còn hạn chế. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá sự tham gia của người dân trong thực hiện BT, HT, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất tại Dự án Hạ tầng kỹ thuật sau kè bờ tả sông Hồng, khu vực cầu Phố Lu, huyện Bảo Thắng, cụ thể là nội dung người có đất bị thu hồi được công khai thông tin liên quan. 2. Phương pháp nghiên cứu 2.1. Thu thập tài liệu - Số liệu thứ cấp: kế thừa, thu thập tài liệu, số liệu, báo cáo chuyên ngành, kết quả thống kê, kiểm kê, từ phòng Kinh tế, Chi cục thống kê, Ban quản lý dự án, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Hội đồng BT, HT, TĐC huyện Bảo Thắng. - Phương pháp chọn dự án nghiên cứu: trong các dự án đã được duyệt kinh phí tại huyện Bảo Thắng, chọn dự án sử dụng vốn cho phát triển hạ tầng của huyện với diện tích đất thu hồi là 146.555 m2, trong đó: đất ở là 13.000m2; đất trồng cây hàng năm là 126.869m2; đất trồng lúa là 1.500m2; đất nuôi trồng thủy sản là 1.900m2 và đất trồng cây lâu năm là 3.286m2. Trong dự án này có 212 đối tượng có đất bị thu hồi, trong đó có 210 hộ gia đình, cá nhân và 02 tổ chức (Ban quản lý rừng phòng hộ huyện và công ty cổ phần lâm nghiệp huyện Bảo Thắng ). - Số liệu sơ cấp: điều tra với tổng số 105 phiếu với đối tượng là hộ gia đình, cá nhân. Các tiêu chí điều tra gồm: thông tin chung về người được phỏng vấn, ý kiến về sự tham gia của người dân trong được công khai thông tin (thông tin được công khai? Hình thức được công khai thông tin?) khi thực hiện BT, HT, Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 201728 TĐC và ý kiến đánh giá chung trong thực hiện công tác BT, HT, TĐC. 2.2. Phân tích và xử lý số liệu Số liệu, tài liệu thu thập được tiến hành tổng hợp, phân tích, xử lý bằng phần mềm Excel. Sự tham gia của người dân được đánh giá qua mức độ tham gia của người dân về việc người dân được thông báo trong thực hiện BT, HT, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất. Để đánh giá mức độ tham gia của người dân, nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức (SWOT) và xây dựng thang đo và các biến quan sát. - Kết quả phân tích ma trận SWOT sẽ là một trong những căn cứ để ra quyết định lựa chọn giải pháp tăng cường sự tham gia của người dân trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. - Thang đo Likert được sử dụng để đánh giá mức độ tham gia theo 5 mức độ từ: (1) Rất tốt: 5; (2) Tốt: 4; (3) Trung bình: 3; (4) Kém: 2; (5) Rất kém: 1. Chỉ số đánh giá chung là giá trị trung bình của số lượng người trả lời theo từng mức độ áp dụng và hệ số của từng mức độ. 3. Kết quả và thảo luận 3.1. Giới thiệu khái quát về dự án - Tên dự án: Hạ tầng kỹ thuật sau kè bờ tả sông Hồng, khu vực cầu Phố Lu, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. - Chủ đầu tư: UBND huyện Bảo Thắng. - Vị trí khu đất thu hồi: Khu đất thu hồi nằm trên địa bàn của tổ dân phố Khu phố 1, Tổ dân phố Phú Long 1 và Tổ dân phố Phú Long 2, thị trấn Phố Lu, huyện Bảo Thắng, Lào Cai. - Thời gian thực hiện dự án: Thời gian thực hiện dự án được tính từ khi có quyết định phê duyệt dự án đầu tư đến khi thực hiện xong tái định cư cho người dân có đất thu hồi: Từ 13/06/2014 đến tháng 03/2016. 3.2. Thực trạng tham gia của người dân trong thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thực hiện dự án 3.2.1. Kết quả đánh giá của người dân theo thang đo Likert Kết quả đánh giá của người dân trong thực hiện chính sách BT, HT, TĐC khi thực hiện Dự án theo thang đo Likert thông qua tổng hợp phiếu điều tra, khảo sát của người dân được thể hiện qua bảng sau: Bảng 1. Kết quả đánh giá của người dân trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Dự án theo thang đo Likert TT Nội dung đánh giá Trung bình chung đánh giá Hộ gia đình, cá nhân Đánh giá 1 Chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước trong BT, HT, TĐC 3,59 Tốt 2 Việc thực hiện chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước trong BT, HT, TĐC tại dự án 3,62 Tốt 3 Bản vẽ chi tiết, bản đồ hiện trạng, quy hoạch sử dụng đất và khu vực quy hoạch THĐ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. 3,68 Tốt 4 Chất lượng và mức độ chuyên nghiệp của đơn vị thực hiện thông báo thu hồi đất. 3,97 Tốt 5 Việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất theo từng hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi 4,00 Tốt Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 2017 29 TT Nội dung đánh giá Trung bình chung đánh giá Hộ gia đình, cá nhân Đánh giá 6 Chất lượng và mức độ chuyên nghiệp của cán bộ thực hiện điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất của dự án 3,98 Tốt 7 Mức độ (thái độ) phối hợp của mình với đơn vị thực hiện điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất của dự án 4,73 Rất tốt 8 Mức độ cần thiết của việc tổ chức họp lấy ý kiến về dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 4,78 Rất tốt 9 Chất lượng của việc tổ chức họp lấy ý kiến về dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. 3,96 Tốt 10 Sự phù hợp của quá trình lập phương án BT, HT, TĐC với quy định của pháp luật. 4,00 Tốt 11 Quyết định THĐ phù hợp với quy định của pháp luật 3,99 Tốt 12 Quá trình tổ chức thực hiện phương án BT, HT, TĐC 3,89 Tốt 13 Chất lượng khu tái định cư 3,66 Tốt 14 Giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến BT, HT, TĐC 4,00 Tốt (Nguồn: Tổng hợp từ phiếu lấy ý kiến) Qua bảng trên cho thấy: Đa phần các nội dung được các hộ gia đình, cá nhân đánh giá ở mức tốt (trung bình chung nằm trong khoảng từ 3,59 đến 4,00). Các đối tượng được lấy ý kiến đều đánh giá nội dung về thái độ phối hợp của mình với đơn vị thực hiện công tác BT, HT, TĐC và sự cần thiết của họp lấy ý kiến về phương án BT, HT, TĐC ở mức rất tốt (trung bình chung 4,73 và 4,78). 3.2.2. Kết quả đánh giá của người dân về việc công khai thông tin khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Để đánh giá mức độ tham gia của người dân về việc được thông báo thông tin, nghiên cứu đã đánh giá về việc công khai thông tin giữa quy định chung và việc triển khai trên thực tế, đồng thời đánh giá hiệu quả của các hình thức thông báo thông tin đến người dân trong thực hiện công tác BT, HT, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất tại dự án Hạ tầng kỹ thuật sau kè bờ tả sông Hồng. Kết quả khảo sát thực trạng thông tin người dân được thông báo về công tác BT, HT, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất được trình bày tại bảng sau: Bảng 2. Kết quả đánh giá của người dân trong việc công khai thông tin khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại dự án nghiên cứu Nội dung Quy định sự tham gia Kết quả thực hiện 1. Chính sách pháp luật của Nhà nước trong thực hiện BT, HT, TĐC - Được phổ biến - Được niêm yết công khai - Phổ biến tại cuộc họp - Gửi văn bản đến người dân trong cuộc họp 2. Bản vẽ chi tiết, bản đồ hiện trạng, QHSDĐ và khu vực quy hoạch được phê duyệt - Được phổ biến - Được niêm yết công khai - Phổ biến tại cuộc họp - Niêm yết tại bảng tin UBND cấp xã, điểm sinh hoạt dân cư Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 201730 Nội dung Quy định sự tham gia Kết quả thực hiện 3. Thông báo thu hồi đất - Được thông báo + Phương tiện thông tin đại chúng + Niêm yết công khai tại UBND cấp xã hoặc điểm sinh hoạt dân cư - Thông báo tại cuộc họp - Qua loa truyền thanh - Gửi văn bản đến người dân 4. Đo đạc, kiểm đếm đất đai, tài sản gắn liền với đất - Được kê khai + Kê khai theo biểu mẫu - Được tham gia giám sát + Giám sát thông tin số liệu kê khai - Được kê khai - Được tham gia giám sát - Được đọc kết quả sau khi đo đạc, kiểm đếm 5. Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư - Được lấy ý kiến - Được thông báo + Niêm yết công khai tại UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư - Được lấy ý kiến người dân - Thông báo tại cuộc họp - Không thực hiện niêm yết 6. Quyết định thu hồi đất - Được gửi đến từng đối tượng có đất thu hồi - Được gửi đến từng người dân có đất thu hồi 7. Quyết định phê duyệt phương án BT, HT, TĐC - Được phổ biến - Được niêm yết công khai - Gửi quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến từng người dân - Gửi quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến từng người dân 8. Thời gian, địa điểm chi trả tiền BT, HT - Được thông báo - Được trưởng thôn gửi thông báo bằng văn bản 9. Thời điểm bàn giao đất đã thu hồi - Được thông báo - Được trưởng thôn gửi thông báo bằng văn bản 10. Giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác BT, HT, TĐC - Ban bồi thường, hỗ trợ, tái định cư - Ban bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Nguồn: Tổng hợp từ phiếu lấy ý kiến) Qua bảng trên cho thấy các thông tin về công tác BT, HT, TĐC đã được thông báo tới người dân theo đúng qui định, với các thông tin như: bản vẽ chi tiết, bản đồ hiện trạng, quy hoạch sử dụng đất và khu vực quy hoạch được phê duyệt; đo đạc, kiểm đếm đất đai và tài sản gắn liền với đất; quyết định thu hồi đất; thông báo về thời gian, địa điểm chi trả tiền BT, HT, TĐC; thời điểm bàn giao đất đã thu hồi; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong công tác BT, HT, TĐC, Tuy nhiên, người dân cũng đã có đánh giá về các hình thức công khai thông tin. Kết quả đánh giá của người dân được thể hiện qua bảng: Bảng 3. Đánh giá của người dân về hiệu quả các hình thức công khai thông tin về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Dự án TT Hình thức công khai Ưu điểm Nhược điểm 1 Thông qua cuộc họp - Là hình thức phổ biến nhất, dễ sử dụng để huy động sự tham gia của người dân. - Thu thập được nhiều ý kiến của nhiều người. - Tiết kiệm được kinh phí, nguồn lực. - Lựa chọn địa điểm, thời gian phù hợp với mọi đối tượng. - Dễ gây tranh cãi khó đi đến thống nhất. - Người tổ chức phải có khả năng thuyết trình, điều hành. Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 2017 31 TT Hình thức công khai Ưu điểm Nhược điểm 2 Thông qua loa truyền thanh - Thông tin đến nhiều người. - Thông tin dễ dàng được phát lại nhiều lần. - Không tốn kém. - Gây tiếng ồn, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. - Đòi hỏi người phát thanh phải giọng chuẩn, rõ ràng. - Thông tin gián đoạn nếu thiết bị kém, không nhận được đầy đủ thông tin. - Lựa chọn địa điểm phù hợp để tất cả mọi người có thể nhận được thông tin. 3 Thông tin bảng tin - Niêm yết nhiều thông tin một lúc. - Mọi người đều có thể tiếp cận thông tin. - Tìm địa điểm thích hợp để mọi người tiếp cận. - Mất thời gian đến địa điểm bảng tin để thu nhận thông tin. - Khó bảo quản nội dung trên bảng tin. - Sự cập nhật thông tin. 4 Thông qua trang thông tin điện tử - Việc chia sẻ thông tin dễ dàng, tiện ích cho người sử dụng. - Hữu ích khi đưa ra một lượng lớn thông tin và tiếp nhận đóng góp của người dân. - Yêu cầu về thiết bị và trình độ công nghệ thông tin cao. - Thông tin phải luôn được cập nhật. - Chỉ có thể phổ biến đến một số độ tuổi nhất định. - Bắt buộc phải sử dụng internet. 5 Thông qua tổ trưởng tổ dân phố - Nắm chắc địa bàn dân cư nơi thực hiện dự án. - Thực hiện thông báo đến từng hộ gia đình, cá nhân. - Đòi hỏi phải có hiểu biết để giải đáp thắc mắc của người dân. - Không nắm được hết các nội dung của dự án. 6 Thông qua văn bản - Giúp người dân dễ dàng theo dõi, nghiên cứu thông tin. - Được gửi đến từng người dân có đất thu hồi. - Đòi hỏi từ ngữ phải dễ hiểu, chính xác. (Nguồn: Tổng hợp từ phiếu lấy ý kiến) Từ kết quả tổng hợp khảo sát cũng cho thấy, tùy vào từng nội dung trong công tác BT, HT, TĐC mà các đối tượng có đất bị thu hồi có các lựa chọn về hình thức công khai thông tin khác nhau nhằm tiếp cận thông tin một cách hiệu quả nhất. Công khai thông tin về chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước trong BT, HT, TĐC: 60% hộ gia đình, cá nhân cho rằng việc công khai thông tin qua cuộc họp sẽ dễ dàng tiếp cận thông tin hơn và 65% hộ dân nhận thấy thông qua cuộc họp cũng giúp họ dễ hiểu hơn về chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước về BT, HT, TĐC. Công khai về bản vẽ chi tiết, bản đồ hiện trạng, quy hoạch sử dụng đất và khu vực quy hoạch THĐ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt: 89% số hộ gia đình đưa ra ý kiến thông qua cuộc họp, niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã, điểm sinh hoạt dân cư sẽ giúp họ tiếp cận, hiểu các thông tin liên quan và dễ dàng đóng góp nhất. Công khai thông tin về thông báo thu hồi đất: là một nội dung quan trọng trong trình thực hiện BT, HT, TĐC khi Nhà nước THĐ, giúp người dân có một khoảng thời gian chuẩn bị trước khi tiến hành thực hiện dự án. Kết quả khảo sát cho thấy 53% số hộ được lấy ý kiến cho rằng việc thông qua tổ trưởng tổ dân phố sẽ giúp người dân dễ tiếp cận thông tin hơn, nhưng có 95% số hộ cho biết thông qua hình thức văn bản sẽ giúp họ dễ hiểu về thông báo thu hồi đất nhất. Công khai thông tin về việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm đất đai và tài Nghiên cứu Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 201732 sản khác gắn liền với đất và công khai thông tin về phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: Hình thức giúp người dân tiếp cận thông tin và góp ý nhanh, dễ hiểu và chính xác nhất: 87/100 (87%) người lựa chọn hình thức văn bản, 11/100 (11%) người lựa chọn hình thức thông qua tổ trưởng Tổ dân phố; chỉ có 02/100 (02%) người lựa chọn hình thức thông qua cuộc họp. Một số người dân kiến nghị phải công khai kết quả đo đạc, kiểm đếm của tất cả các hộ gia đình, cá nhân để tạo sự công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện công tác BT, HT, TĐC, giảm sự so bì giữa các hộ dân với nhau. Công khai thông tin về tổ chức thực hiện phương án BT, HT, TĐC: các nội dung phải thực hiện công khai là thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường và thời điểm bàn giao đất cho tổ chức thực hiện giải phóng mặt bằng (GPMB). Đối với nội dung này, có đến 70% người dân lựa chọn hình thức thông qua văn bản, còn lại lựa chọn thông qua tổ trưởng tổ dân phố. Theo thống kê, 52% số người được lấy ý kiến kiến nghị hình thức công khai thông tin qua cuộc họp và có đến 100% ý kiến kiến nghị rằng nên thông qua cuộc họp để lấy kiến của người dân. Hình thức công khai và tham vấn thông qua cuộc họp là hình thức chủ yếu được người dân lựa chọn để công khai thông tin, đóng góp ý kiến; do thông qua cuộc họp, người dân và cơ quan thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có thể đối thoại trực tiếp với nhau. Các thông tin đưa ra mang tính hai chiều, người dân có thể yêu cầu giải đáp trực tiếp mà không cần chờ đợi quá trình xử lí như các hình thức khác. Như vậ