TOYOTA Đào tạo kỹ thuật viên cao cấp: Hệ thống điều khiển điện tử
Chơng này trình bày về hệ thống điều khiển điện tử. · Mô tả · Các kiến thức cơ bản · Cảm biến và các tín hiệu
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu TOYOTA Đào tạo kỹ thuật viên cao cấp: Hệ thống điều khiển điện tử, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
-1-
Hệ thống điều khiển điện tử (Động cơ xăng)
Khái quát của chương
Chương này trình bày về hệ thống điều khiển điện tử.
· Mô tả
· Các kiến thức cơ bản
· Cảm biến và các tín hiệu
-2-
M« t¶ M« t¶
HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ gåm cã ba nhãm c¸c c¶m biÕn
(vµ c¸c tÝn hiÖu ®Çu ra cña c¶m biÕn), ECU ®éng c¬, vµ c¸c
bé chÊp hµnh. Ch¬ng nµy gi¶i thÝch c¸c c¶m biÕn (c¸c tÝn
hiÖu), s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ s¬ ®å nèi m¸t, vµ c¸c ®iÖn ¸ p cùc
cña c¶m biÕn.
C¸c chøc n¨ng cña ECU ®éng c¬ ®îc chia thµnh ®iÒu
khiÓn EFI, ®iÒu khiÓn ESA, ®iÒu khiÓn ISC, chøc n¨ng chÈn
®o¸n, c¸c chøc n¨ng an toµn vµ dù phßng, vµ c¸c chøc
n¨ng kh¸c. C¸c chøc n¨ng nµy vµ c¸c chøc n¨ng cña bé
chÊp hµnh ®îc gi¶i thÝch ë c¸c ch¬ng riªng.
(1/1)
-3-
KiÕn thøc c¬ b¶n M¹ch nguån
M¹ch nguån lµ c¸c m¹ch ®iÖn cung cÊp ®iÖn cho ECU cña
®éng c¬. C¸c m¹ch ®iÖn nµy bao gåm kho¸ ®iÖn, r¬le chÝnh
EFI, v.v...
M¹ch nguån ®îc xe « t« sö dông thùc sù gåm cã 2 lo¹i sau
®©y:
(1/3)
1. Lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng kho¸ ®iÖn
Nh tr×nh bµy ë h×nh minh häa nµy, s¬ ®å chØ ra lo¹i trong
®ã r¬le chÝnh EFI ®îc ®iÒu khiÓn trùc tiÕp tõ kho¸ ®iÖn.
Khi bËt kho¸ ®iÖn ON, dßng ®iÖn ch¹y vµo cuén d©y cña
r¬le chÝnh EFI, lµm cho tiÕp ®iÓm ®ãng l¹i. ViÖc nµy cung
cÊp ®iÖn cho c¸c cùc + B vµ + B1 cña ECU ®éng c¬.
§iÖn ¸p cña ¾c quy lu«n lu«n cung cÊp cho cùc BATT
cña ECU ®éng c¬ ®Ó tr¸nh cho c¸c m· chÈn ®o¸n vµ c¸c
d÷ liÖu kh¸c trong bé nhí cña nã kh«ng bÞ xãa khi t¾t
kho¸ ®iÖn OFF.
(2/3)
2. Lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng ECU ®éng c¬
M¹ch nguån trong h×nh minh häa lµ lo¹i trong ®ã ho¹t
®éng cña r¬le chÝnh EFI ®îc ®iÒu khiÓn bëi ECU ®éng
c¬.
Lo¹i nµy yªu cÇu cung cÊp ®iÖn cho ECU ®éng c¬ trong
vµi gi©y sau sau khi t¾t kho¸ ®iÖn OFF. Do ®ã viÖc ®ãng
hoÆc ng¾t cña r¬le chÝnh EFI ®îc ECU ®éng c¬ ®iÒu
khiÓn.
Khi bËt khãa ®iÖn ON, ®iÖn ¸p cña ¾c quy ®îc cÊp ®Õn
cùc IGSW cña ECU ®éng c¬ vµ m¹ch ®iÒu khiÓn r¬le
chÝnh EFI trong ECU ®éng c¬ truyÒn mét tÝn hiÖu ®Õn
cùc M-REL cña ECU ®éng c¬, bËt më r¬le chÝnh EFI. TÝn
hiÖu nµy lµm cho dßng ®iÖn ch¹y vµo cuén d©y, ®ãng
tiÕp ®iÓm cña r¬le chÝnh EFI vµ cÊp ®iÖn cho cùc +B cña
ECU ®éng c¬.
§iÖn ¸ p cña ¾c quy lu«n lu«n cung cÊp cho cùc BATT cã
lÝ do gièng nh cho lo¹i ®iÒu khiÓn b»ng kho¸ ®iÖn.
Ngoµi ra mét sè kiÓu xe cã mét r¬le ®Æc biÖt cho m¹ch
sÊy nãng c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ - nhiªn liÖu, yªu cÇu
mét lîng dßng ®iÖn lín.
Tham kh¶o:
Trong c¸c kiÓu xe mµ ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn hÖ thèng
kho¸ ®éng c¬, r¬le chÝnh EFI còng ®îc ®iÒu khiÓn bëi
tÝn hiÖu cña c«ng t¾c b¸o më khãa.
(3/3)
-4-
M¹ch nèi m¸t
ECU ®éng c¬ cã 3 m¹ch nèi m¸t c¬ b¶n sau ®©y:
1. Nèi m¸t ®Ó ®iÒu khiÓn ECU ®éng c¬ (E1)
Cùc E1 nµy lµ cùc tiÕp m¸t cña ECU ®éng c¬ vµ thêng
®îc nèi víi buång n¹p khÝ cña ®éng c¬.
2. Nèi m¸t cho c¶m biÕn (E2, E21)
C¸c cùc E2 vµ E21 lµ c¸c cùc tiÕp m¸t cña c¶m biÕn, vµ
chóng ®îc nèi víi cùc E1 trong ECU ®éng c¬.
Chóng tr¸nh cho c¸c c¶m biÕn kh«ng bÞ ph¸t hiÖn c¸c trÞ
sè ®iÖn ¸p lçi b»ng c¸ch duy tr× ®iÖn thÕ tiÕp m¸t cña
c¶m biÕn vµ ®iÖn thÕ tiÕp m¸t cña ECU ®éng c¬ ë cïng
mét møc.
3. Nèi m¸t ®Ó ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh (E01, E02)
C¸c cùc E01 vµ E02 lµ c¸c cùc tiÕp m¸t cho bé chÊp
hµnh, nh cho c¸c bé chÊp hµnh, van ISC vµ bé sÊy
c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ-nhiªn liÖu. Còng gièng nh cùc
E1, E01 vµ E02 ®îc nèi gÇn buång n¹p khÝ cña ®éng
c¬.
(1/1)
-5-
§iÖn ¸p cùc cña c¶m biÕn
C¸c c¶m biÕn nµy biÕn ®æi c¸c th«ng tin kh¸c nhau thµnh
nh÷ng thay ®æi ®iÖn ¸p mµ ECU ®éng c¬ cã thÓ ph¸t hiÖn.
Cã nhiÒu lo¹i tÝn hiÖu c¶m biÕn, nhng cã 5 lo¹i ph¬ng
ph¸p chÝnh ®Ó biÕn ®æi th«ng tin thµnh ®iÖn ¸p. HiÓu ®Æc
tÝnh cña c¸c lo¹i nµy ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh trong khi ®o ®iÖn ¸p
ë cùc cã chÝnh x¸c hay kh«ng.
(1/1)
1. Dïng ®iÖn ¸p VC (VTA, PIM)
Mét ®iÖn ¸p kh«ng ®æi 5V (§iÖn ¸p VC) ®Ó ®iÒu khiÓn bé
vi xö lý ë bªn trong ECU ®éng c¬ b»ng ®iÖn ¸p cña ¾c
quy. §iÖn ¸p kh«ng ®æi nµy, ®îc cung cÊp nh nguån
®iÖn cho c¶m biÕn, lµ ®iÖn ¸p cùc VC.
Trong lo¹i c¶m biÕn nµy, mét ®iÖn ¸p (5V) ®îc ®Æt gi÷a
c¸c cùc VC vµ E2 tõ m¹ch ®iÖn ¸p kh«ng ®æi trong ECU
®éng c¬ nh tr×nh bµy trong h×nh minh häa. Sau ®ã c¶m
biÕn nµy thay gãc më bím ga hoÆc ¸p suÊt ®êng èng
n¹p ®· ®îc ph¸t hiÖn b»ng ®iÖn ¸p thay ®æi gi÷a 0 vµ
5V ®Ó truyÒn tÝn hiÖu ®i.
Gîi ý khi söa ch÷a:
NÕu cã sù cè trong m¹ch ®iÖn ¸p kh«ng ®æi hoÆc ng¾n
m¹ch VC, nguån ®iÖn cÊp cho bé vi xö lý sÏ bÞ ng¾t, lµm
cho ECU ®éng c¬ ngõng ho¹t ®éng vµ ®éng c¬ bÞ chÕt m¸y.
2. Dïng mét nhiÖt ®iÖn trë (THW, THA)
Gi¸ trÞ ®iÖn trë cña nhiÖt ®iÖn trë thay ®æi theo nhiÖt ®é.
V× vËy c¸c nhiÖt ®iÖn trë ®îc sö dông trong c¸c thiÕt bÞ
nh c¶m biÕn nhiÖt ®é níc vµ c¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ
n¹p, ®Ó ph¸t hiÖn c¸c thay ®æi cña nhiÖt ®é.
Nh tr×nh bµy trong h×nh minh häa, ®iÖn ¸ p ®îc cÊp vµo
nhiÖt ®iÖn trë cña c¶m biÕn tõ m¹ch ®iÖn ¸p kh«ng ®æi
(5V) trong ECU ®éng c¬ qua ®iÖn trë R. C¸c ®Æc tÝnh cña
nhiÖt ®iÖn trë nµy ®îc ECU ®éng c¬ sö dông ®Ó ph¸t
hiÖn nhiÖt ®é b»ng sù thay ®æi ®iÖn ¸p t¹i ®iÓm A trong
h×nh minh häa.
Khi nhiÖt ®iÖn trë hoÆc m¹ch cña d©y dÉn nµy bÞ hë, ®iÖn
¸p t¹i ®iÓm A sÏ lµ 5V, vµ khi cã ng¾n m¹ch tõ ®iÓm A
®Õn c¶m biÕn nµy, ®iÖn ¸p sÏ lµ 0V. V× vËy, ECU ®éng
c¬ sÏ ph¸t hiÖn mét sù cè b»ng chøc n¨ng chÈn ®o¸n.
-6-
3. Dïng ®iÖn ¸p BËt/T¾t
1) C¸c thiÕt bÞ dïng c«ng t¾c (IDL, NSW).
Khi ®iÖn ¸p bËt ON vµ t¾t OFF, lµm cho c¶m biÕn nµy
ph¸t hiÖn ®îc t×nh tr¹ng BËt/T¾t cña c«ng t¾c.
Mét ®iÖn ¸p 5V ®îc ECU ®éng c¬ cÊp vµo c«ng t¾c
nµy. §iÖn ¸p ë cùc ECU ®éng c¬ lµ 5V khi c«ng t¾c nµy
T¾t OFF, vµ 0V khi c«ng t¾c nµy BËt ON. ECU ®éng c¬
dïng sù thay ®æi ®iÖn ¸p nµy ®Ó ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng cña
c¶m biÕn.
Ngoµi ra, mét sè thiÕt bÞ sö dông ®iÖn ¸ p cña 12V ¾cquy.
(2) C¸c thiÕt bÞ dïng tranzito (IGF, SPD).
§©y lµ mét thiÕt bÞ dïng chuyÓn m¹ch cña tranzito thay
cho c«ng t¾c. Nh víi thiÕt bÞ trªn ®©y, viÖc BËt ON vµ
T¾t OFF ®iÖn ¸p ®îc dïng ®Ó ph¸t hiÖn ®iÒu kiÖn lµm
viÖc cña c¶m biÕn. §èi víi c¸c thiÕt bÞ sö dông c«ng t¾c,
mét ®iÖn ¸p 5V ®îc ®Æt vµo c¶m biÕn tõ ECU ®éng c¬,
vµ ECU ®éng c¬ sö dông sù thay ®æi ®iÖn ¸p ®Çu cùc khi
tranzito bËt ON hoÆc ng¾t OFF ®Ó ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng
cña c¶m biÕn nµy.
Ngoµi ra mét sè thiÕt bÞ sö dông ®iÖn ¸ p 12V cña ¾c quy.
4. Sö dông nguån ®iÖn kh¸c tõ ECU ®éng c¬ (STA,
STP)
ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh xem mét thiÕt bÞ kh¸c ®ang ho¹t
®éng hay kh«ng b»ng c¸ch ph¸t hiÖn ®iÖn ¸p ®îc ®Æt
vµo khi mét thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c ®ang ho¹t ®éng.
H×nh minh häa thÓ hiÖn mét m¹ch ®iÖn cña ®Ìn phanh,
vµ khi c«ng t¾c bËt ON, ®iÖn ¸ p 12V cña ¾c quy ®îc ®Æt
vµo cùc ECU ®éng c¬, vµ khi c«ng t¾c nµy bÞ ng¾t OFF,
®iÖn ¸p sÏ lµ 0V.
5. Sö dông ®iÖn ¸p do c¶m biÕn t¹o ra (G, NE, OX,
KNK)
Khi b¶n th©n c¶m biÕn tù ph¸t vµ truyÒn ®iÖn, kh«ng cÇn
®Æt ®iÖn ¸p vµo c¶m biÕn nµy. ECU ®éng c¬ sÏ x¸c ®Þnh
®iÒu kiÖn ho¹t ®éng b»ng ®iÖn ¸p vµ tÇn sè cña dßng
®iÖn sinh ra nµy.
Gîi ý:
Khi kiÓm tra ®iÖn ¸p cùc cña ECU ®éng c¬, tÝn hiÖu NE,
tÝn hiÖu KNK vµ v.v... ®îc truyÒn ®i díi d¹ng sãng AC.
Do ®ã, cã thÓ thùc hiÖn c¸c phÐp ®o cã ®é chÝnh x¸c cao
b»ng c¸ch dïng m¸y ®o hiÖn sãng.
-7-
C¶m biÕn vµ c¸c tÝn hiÖu C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p
C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p lµ mét trong nh÷ng
c¶m biÕn quan träng nhÊt v× nã ®îc sö dông
trong EFI kiÓu L ®Ó ph¸t hiÖn khèi lîng hoÆc
thÓ tÝch kh«ng khÝ n¹p.
TÝn hiÖu cña khèi lîng hoÆc thÓ tÝch cña
kh«ng khÝ n¹p ®îc dïng ®Ó tÝnh thêi gian phun
c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n.
C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p chñ yÕu ®îc chia
thµnh 2 lo¹i, c¸c c¶m biÕn ®Ó ph¸t hiÖn khèi
lîng kh«ng khÝ n¹p, vµ c¶m biÕn ®o thÓ tÝch
kh«ng khÝ n¹p, c¶m biÕn ®o khèi lîng vµ c¶m
biÕn ®o lu lîng kh«ng khÝ n¹p cã c¸c lo¹i nh
sau:
C¶m biÕn ®o khèi lîng khÝ n¹p: KiÓu d©y sÊy.
C¶m biÕn ®o lu lîng khÝ n¹p: KiÓu c¸nh vµ
kiÓu giã xo¸y quang häc Karman
HiÖn nay hÇu hÕt c¸c xe sö dông c¶m biÕn lu
lîng khÝ n¹p khÝ kiÓu d©y nãng v× nã ®o chÝnh
x¸c h¬n, träng lîng nhÑ h¬n vµ ®é bÒn cao
h¬n.
(1/5)
Tham kh¶o:
KiÓu c¸nh
C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p kiÓu c¸nh gåm cã
nhiÒu bé phËn nh thÓ hiÖn ë h×nh minh häa.
Khi kh«ng khÝ ®i qua c¶m biÕn lu lîng khÝ
n¹p nµy tõ bé läc khÝ, nã ®Èy tÊm ®o më ra cho
®Õn khi lùc t¸c ®éng vµo tÊm ®o c©n b»ng víi lß
xo ph¶n håi.
ChiÕt ¸p, ®îc nèi ®ång trôc víi tÊm ®o nµy, sÏ
biÕn ®æi thÓ tÝch kh«ng khÝ n¹p thµnh mét tÝn
hiÖu ®iÖn ¸p (tÝn hiÖu VS) ®îc truyÒn ®Õn
ECU ®éng c¬.
(1/1)
-8-
Tham kh¶o
KiÓu dßng xo¸y Karman quang häc
KiÓu c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p nµy trùc tiÕp c¶m nhËn thÓ
tÝch kh«ng khÝ n¹p b»ng quang häc. So víi lo¹i c¶m biÕn lu
lîng khÝ n¹p kiÓu c¸nh, nã cã thÓ lµm nhá h¬n vµ nhÑ h¬n
vÒ träng lîng. CÊu t¹o ®¬n gi¶n cña ®êng kh«ng khÝ còng
gi¶m søc c¶n cña kh«ng khÝ n¹p.
Mét trô "bé t¹o dßng xo¸y" ®îc ®Æt ë gi÷a mét luång kh«ng
khÝ ®ång ®Òu t¹o ra giã xo¸y ®îc gäi lµ "giã xo¸y Karman"
ë h¹ lu cña trô nµy. V× tÇn sè dßng xo¸y Karman ®îc t¹o
ra tû lÖ thuËn víi tèc ®é cña luång kh«ng khÝ, thÓ tÝch cña
luång kh«ng khÝ cã thÓ ®îc tÝnh b»ng c¸ch ®o tÇn sè cña
giã xo¸y nµy.
C¸c luång giã xo¸y ®îc ph¸t hiÖn b»ng c¸ch b¾t bÒ mÆt
cña mét tÊm kim lo¹i máng (®îc gäi lµ "g¬ng") chÞu ¸p
suÊt cña c¸c giã xo¸y vµ ph¸t hiÖn c¸c ®é rung cña g¬ng
b»ng quang häc bëi mét cÆp quang ®iÖn (mét LED ®îc kÕt
hîp víi mét tranzito quang).
TÝn hiÖu cña thÓ tÝch khÝ n¹p (KS) lµ mét tÝn hiÖu xung gièng
nh tÝn hiÖu ®îc thÓ hiÖn trong h×nh minh häa. Khi thÓ tÝch
kh«ng khÝ n¹p nhá, tÝn hiÖu nµy cã tÇn sè thÊp. Khi thÓ tÝch
khÝ n¹p lín, tÝn hiÖu nµy cã tÇn sè cao.
(1/1)
1. KiÓu d©y sÊy
(1) CÊu t¹o
Nh tr×nh bµy ë h×nh minh häa, cÊu t¹o cña c¶m biÕn lu
lîng khÝ n¹p kiÓu d©y nãng rÊt ®¬n gi¶n.
C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p gän vµ nhÑ nh ®îc thÓ
hiÖn trong h×nh minh häa ë bªn tr¸i lµ lo¹i c¾m phÝch
®îc ®Æt vµo ®êng kh«ng khÝ, vµ lµm cho phÇn kh«ng
khÝ n¹p ch¹y qua khu vùc ph¸t hiÖn. Nh tr×nh bµy trong
h×nh minh häa, mét d©y nãng vµ nhiÖt ®iÖn trë, ®îc sö
dông nh mét c¶m biÕn, ®îc l¾p vµo khu vùc ph¸t hiÖn.
B»ng c¸ch trùc tiÕp ®o khèi lîng kh«ng khÝ n¹p, ®é
chÝnh x¸c ph¸t hiÖn ®îc t¨ng lªn vµ hÇu nh kh«ng cã
søc c¶n cña kh«ng khÝ n¹p. Ngoµi ra, v× kh«ng cã c¸c c¬
cÊu ®Æc biÖt, dông cô nµy cã ®é bÒn tuyÖt h¶o.
C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p ®îc thÓ hiÖn trong h×nh
minh ho¹ còng cã mét c¶m biÕn nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p
g¾n vµo.
(2/5)
-9-
(2) Ho¹t ®éng vµ chøc n¨ng
Nh thÓ hiÖn trong h×nh minh häa, dßng ®iÖn ch¹y vµo
d©y sÊy (bé sÊy) lµm cho nã nãng lªn. Khi kh«ng khÝ
ch¹y quanh d©y nµy, d©y sÊy ®îc lµm nguéi t¬ng øng
víi khèi kh«ng khÝ n¹p. B»ng c¸ch ®iÒu chØnh dßng ®iÖn
ch¹y vµo d©y sÊy nµy ®Ó gi÷ cho nhiÖt ®é cña d©y sÊy
kh«ng ®æi, dßng ®iÖn ®ã sÏ tû lÖ thuËn víi khèi kh«ng khÝ
n¹p. Sau ®ã cã thÓ ®o khèi lîng kh«ng khÝ n¹p b»ng
c¸ch ph¸t hiÖn dßng ®iÖn ®ã. Trong trêng hîp cña c¶m
biÕn lu lîng khÝ n¹p kiÓu d©y sÊy, dßng ®iÖn nµy ®îc
biÕn ®æi thµnh mét ®iÖn ¸ p, sau ®ã ®îc truyÒn ®Õn ECU
®éng c¬ tõ cùc VG.
(3/5)
(3) M¹ch ®iÖn bªn trong
Trong c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p thùc tÕ, nh tr×nh bµy ë
h×nh minh häa, mét d©y sÊy ®îc ghÐp vµo m¹ch cÇu.
M¹ch cÇu nµy cã ®Æc tÝnh lµ c¸c ®iÖn thÕ t¹i ®iÓm A vµ B
b»ng nhau khi tÝch cña ®iÖn trë theo ®êng chÐo b»ng
nhau ([Ra+R3]*R1=Rh*R2).
Khi d©y sÊy nµy (Rh) ®îc lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ n¹p,
®iÖn trë t¨ng lªn dÉn ®Õn sù h×nh thµnh ®é chªnh gi÷a
c¸c ®iÖn thÕ cña c¸c ®iÓm A vµ B. Mét bé khuyÕch ®¹i
xö l ý ph¸t hiÖn chªnh lÖch nµy vµ lµm t¨ng ®iÖn ¸p ®Æt
vµo m¹ch nµy (lµm t¨ng dßng ®iÖn ch¹y qua d©y sÊy
(Rh)). Khi thùc hiÖn viÖc nµy, nhiÖt ®é cña d©y sÊy (Rh)
l¹i t¨ng lªn dÉn ®Õn viÖc t¨ng t¬ng øng trong ®iÖn trë
cho ®Õn khi ®iÖn thÕ cña c¸c ®iÓm A vµ B trë nªn b»ng
nhau (c¸c ®iÖn ¸ p cña c¸c ®iÓm A vµ B trë nªn cao h¬n).
B»ng c¸ch sö dông c¸c ®Æc tÝnh cña lo¹i m¹ch cÇu nµy,
c¶m bݪn lu lîng khÝ n¹p cã thÓ ®o ®îc khèi lîng
kh«ng khÝ n¹p b»ng c¸ch ph¸t hiÖn ®iÖn ¸p ë ®iÓm B.
(4/5)
-10-
Cảm biến lưu lượng khí nạp
Trong hÖ thèng nµy, nhiÖt ®é cña d©y sÊy (Rh) ®îc duy tr×
liªn tôc ë nhiÖt ®é kh«ng ®æi cao h¬n nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ
n¹p, b»ng c¸ch sö dông nhiÖt ®iÖn trë (Ra). Do ®ã, v× cã thÓ
®o ®îc khèi lîng khÝ n¹p mét c¸ch chÝnh x¸c mÆc dï
nhiÖt ®é khÝ n¹p thay ®æi, ECU cña ®éng c¬ kh«ng cÇn ph¶i
hiÖu chØnh thêi gian phun nhiªn liÖu ®èi víi nhiÖt ®é kh«ng
khÝ n¹p.
Ngoµi ra, khi mËt ®é kh«ng khÝ gi¶m ®i ë c¸c ®é cao lín, kh¶
n¨ng lµm nguéi cña kh«ng khÝ gi¶m xuèng so víi cïng thÓ
tÝch khÝ n¹p ë møc níc biÓn. Do ®ã møc lµm nguéi cho d©y
sÊy nµy gi¶m xuèng. V× khèi khÝ n¹p ®îc ph¸t hiÖn còng sÏ
gi¶m xuèng, nªn kh«ng cÇn ph¶i hiÖu chØnh møc bï cho ®é
cao lín.
Gîi ý:
§iÖn ¸p (V) cÇn thiÕt ®Ó t¨ng nhiÖt ®é cña d©y sÊy (Rh) nµy
theo møc cña DT tõ nhiÖt ®é cña khÝ n¹p ®îc gi÷ kh«ng ®æi
ë mäi thêi ®iÓm mÆc dï nhiÖt ®é khÝ n¹p thay ®æi. Ngoµi ra
kh¶ n¨ng lµm nguéi cña kh«ng khÝ lu«n lu«n tû lÖ víi khèi
lîng kh«ng khÝ n¹p.
Do ®ã nÕu khèi lîng khÝ n¹p kh«ng thay ®æi, tÝn hiÖu ra cña
c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p sÏ kh«ng thay ®æi dï cho nhiÖt
®é kh«ng khÝ n¹p thay ®æi.
(5/5)
C¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p (C¶m biÕn ch©n
kh«ng)
C¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p ®îc dïng cho hÖ thèng
EFI kiÓu D ®Ó c¶m nhËn ¸ p suÊt ®êng èng n¹p. §©y lµ mét
trong nh÷ng c¶m biÕn quan träng nhÊt trong EFI kiÓu D.
B»ng c¸ch g¾n mét IC vµo c¶m biÕn nµy, c¶m biÕn ¸p suÊt
®êng èng n¹p c¶m nhËn ®îc ¸p suÊt ®êng èng n¹p nh
mét tÝn hiÖu PIM. Sau ®ã ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh ®îc thêi
gian phun c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n trªn c¬ së
cña tÝn hiÖu PIM nµy.
Nh tr×nh bµy ë h×nh minh häa, mét chÝp silic kÕt hîp víi mét
buång ch©n kh«ng ®îc duy tr× ë ®é ch©n kh«ng ®Þnh tríc,
®îc g¾n vµo bé c¶m biÕn nµy. Mét phÝa cña chip nµy ®îc
lé ra víi ¸p suÊt cña ®êng èng n¹p vµ phÝa bªn kia th«ng
víi buång ch©n kh«ng bªn trong. V× vËy, kh«ng cÇn ph¶i
hiÖu chØnh møc bï cho ®é cao lín v× ¸p suÊt cña ®êng èng
n¹p cã thÓ ®o ®îc chÝnh x¸c ngay c¶ khi ®é cao nµy thay
®æi.
Mét thay ®æi vÒ ¸ p suÊt cña ®êng èng n¹p sÏ lµm cho h×nh
d¹ng cña chip silic nµy thay ®æi, vµ trÞ sè ®iÖn trë cña chÝp
nµy dao ®éng theo møc biÕn d¹ng nµy.
TÝn hiÖu ®iÖn ¸p, mµ IC biÕn ®æi tõ s dao ®éng cña gi¸ trÞ
®iÖn trë nµy gäi lµ tÝn hiÖu PIM.
Gîi ý khi söa ch÷a:
NÕu èng ch©n kh«ng ®îc nèi víi c¶m biÕn nµy bÞ rêi ra,
lîng phun nhiªn liÖu sÏ ®¹t møc cao nhÊt, vµ ®éng c¬ sÏ
kh«ng ch¹y mét c¸ch thÝch hîp. Ngoµi ra nÕu gi¾c nèi nµy
bÞ rêi ra, ECU cña ®éng c¬ sÏ chuyÓn sang chÕ ®é an toµn.
(1/1)
-11-
C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga
C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga ®îc l¾p trªn cæ häng giã. C¶m
biÕn nµy biÕn ®æi gãc më bím ga thµnh ®iÖn ¸p, ®îc
truyÒn ®Õn ECU ®éng c¬ nh tÝn hiÖu më bím ga (VTA).
Ngoµi ra, mét sè thiÕt bÞ truyÒn mét tÝn hiÖu IDL riªng biÖt.
C¸c bé phËn kh¸c x¸c ®Þnh nã lóc t¹i thêi ®iÓm ch¹y kh«ng
t¶i khi ®iÖn ¸p VTA nµy ë díi gi¸ trÞ chuÈn.
HiÖn nay, cã 2 lo¹i, lo¹i tuyÕn tÝnh vµ lo¹i cã phÇn tö Hall
®îc sö dông. Ngoµi ra, ®Çu ra 2 hÖ thèng ®îc sö dông ®Ó
t¨ng ®é tin cËy.
(1/3)
Tham kh¶o
Lo¹i tiÕp ®iÓm
Lo¹i c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga nµy dïng tiÕp ®iÓm kh«ng t¶i
(IDL) vµ tiÕp ®iÓm trî t¶i (PSW) ®Ó ph¸t hiÖn xem ®éng c¬
®ang ch¹y kh«ng t¶i hoÆc ®ang ch¹y díi t¶i träng lín.
Khi bím ga ®îc ®ãng hoµn toµn, tiÕp ®iÓm IDL ®ãng ON
vµ tiÕp ®iÓm PSW ng¾t OFF. ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh r»ng
®éng c¬ ®ang ch¹y kh«ng t¶i.
Khi ®¹p bµn ®¹p ga, tiÕp ®iÓm IDL sÏ bÞ ng¾t OFF, vµ khi
bím ga më qu¸ mét ®iÓm x¸c ®Þnh, tiÕp ®iÓm PSW sÏ
®ãng ON, t¹i thêi ®iÓm nµy ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh r»ng
®éng c¬ ®ang ch¹y díi t¶i nÆng.
(1/1)
-12-
1. Lo¹i tuyÕn tÝnh
Nh tr×nh bµy trong h×nh minh häa, c¶m biÕn nµy gåm cã 2
con trît vµ mét ®iÖn trë, vµ c¸c tiÕp ®iÓm cho c¸c tÝn hiÖu
IDL vµ VTA ®îc cung cÊp ë c¸c ®Çu cña mçi tiÕp ®iÓm.
Khi tiÕp ®iÓm nµy trît däc theo ®iÖn trë ®ång thêi víi gãc
më bím ga, ®iÖn ¸p nµy ®îc ®Æt vµo cùc VTA theo tû lÖ
thuËn víi gãc më cña bím ga. Khi bím ga ®îc ®ãng l¹i
hoµn toµn, tiÕp ®iÓm cña tÝn hiÖu IDL ®îc nèi víi c¸c cùc
IDL vµ E2.
gîi
· C¸c c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga lo¹i tuyÕn tÝnh hiÖn nay cã
c¸c kiÓu kh«ng cã tiÕp ®iÓm IDL hoÆc c¸c kiÓu cã tiÕp
®iÓm IDL nhng nã kh«ng ®îc nèi víi ECU ®éng c¬.
C¸c kiÓu nµy dïng tÝn hiÖu VTA ®Ó thùc hiÖn viÖc ®iÒu
khiÓn ®· nhí vµ ph¸t hiÖn tr¹ng th¸i ch¹y kh«ng t¶i.
· Mét sè kiÓu sö dông tÝn hiÖu ra hai hÖ thèng (VTA1,
VTA2) ®Ó t¨ng ®é tin cËy.
(2/3)
2. Lo¹i phÇn tö Hall
C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga lo¹i phÇn tö Hall gåm cã c¸c m¹ch
IC Hall lµm b»ng c¸c phÇn tö Hall vµ c¸c nam ch©m quay
quanh chóng. C¸c nam ch©m ®îc l¾p ë trªn trôc bím ga
vµ quay cïng víi bím ga.
Khi bím ga më, c¸c nam ch©m quay cïng mét lóc, vµ c¸c
nam ch©m nµy thay ®æi vÞ trÝ cña chóng. Vµo lóc ®ã, IC Hall
ph¸t hiÖn sù thay ®æi tõ th«ng g©y ra bëi sù thay ®æi cña vÞ
trÝ nam ch©m vµ t¹o ra ®iÖn ¸p ra cña hiÖu øng Hall tõ c¸c
cùc VTA1 vµ VTA2 theo møc thay ®æi nµy. TÝn hiÖu nµy
®îc truyÒn ®Õn ECU ®éng c¬ nh tÝn hiÖu më bím ga.
C¶m biÕn nµy kh«ng chØ ph¸t hiÖn chÝnh x¸c ®é më cña
bím ga, mµ cßn sö dông ph¬ng ph¸p kh«ng tiÕp ®iÓm vµ
cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n, v× thÕ nã kh«ng dÔ bÞ háng. Ngoµi ra,
®Ó duy tr× ®é tin cËy cña c¶m biÕn nµy, nã ph¸t ra c¸c tÝn
hiÖu tõ hai hÖ thèng cã c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau.
(3/3)
-13-
Tham kh¶o
HiÖu øng Hall
HiÖu øng Hall lµm ®é chªnh ®iÖn thÕ t¹i vÞ trÝ x¶y ra dßng
®iÖn vu«ng gãc víi tõ trêng, khi mét tõ trêng ®îc ®Æt
vu«ng gãc víi dßng ®iÖn ch¹y trong mét d©y dÉn. Ngoµi ra,
®iÖn ¸p ®îc t¹o ra bëi ®é chªnh ®iÖn thÕ nµy thay ®æi theo
tû lÖ víi mËt ®é tõ th«ng ®Æt vµo.
C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga lo¹i phÇn tö Hall dïng nguyªn lý
nµy ®Ó biÕn ®æi sù thay ®æi vÞ trÝ bím ga (më) nh»m thay
®æi mËt ®é cña tõ th«ng ®Ó ®o chÝnh x¸c sù thay ®æi cña vÞ
trÝ bím ga.
(1/1)
C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga
C¶m biÕn vÞ trÝ cña bµn ®¹p ga biÕn ®æi møc
®¹p xuèng cña bµn ®¹p ga (gãc) thµnh mét tÝn
hiÖu ®iÖn ®îc chuyÓn ®Õn ECU ®éng c¬.
Ngoµi ra, ®Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy, c¶m biÕn nµy
truyÒn c¸c tÝn hiÖu tõ hai hÖ thèng cã c¸c ®Æc
®iÓm ®Çu ra kh¸c nhau. Cã hai lo¹i c¶m biÕn vÞ
trÝ bµn ®¹p ga, lo¹i tu yÕn tÝnh vµ lo¹i phÇn tö
Hall.
1. Lo¹i tuyÕn tÝnh
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¶m biÕn nµy c¬
b¶n gièng nh c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga lo¹i
tuyÒn tÝnh. Trong c¸c tÝn hiÖu tõ hai hÖ
thèng nµy, mét lµ tÝn hiÖu VPA truyÒn ®iÖn
¸p theo ®êng th¼ng trong toµn bé ph¹m vi
bµn ®¹p ga. TÝn hiÖu kh¸c lµ tÝn hiÖu VPA2,
truyÒn ®iÖn ¸p bï tõ tÝn hiÖu VPA.
Gîi ý khi söa ch÷a:
Kh«ng ®îc th¸o c¶m biÕn nµy. ViÖc ®iÒu
chØnh vÞ trÝ yªu cÇu ®é chÝnh x¸c rÊt cao khi l¾p
®Æt c¶m biÕn. V× vËy, ph¶i thay thÕ c¶ côm bµn
®¹p ga khi c¶m biÕn nµy bÞ háng.
(1/2)
-14-
2. Lo¹i phÇn tö Hall
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¶m biÕn nµy c¬
b¶n gièng nh c¶m biÕn vÞ trÝ bím galo¹i
phÇn tö Hall.
§Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy cao h¬n, ph¶i cung
cÊp mét m¹ch ®iÖn ®éc lËp cho tõng hÖ
thèng mét.
(2/2)
C¸c bé t¹o tÝn hiÖu G vµ NE
TÝn hiÖu G vµ NE ®îc t¹o ra bëi cuén nhËn
tÝnh hiÖu, bao gåm mét c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam
hoÆc c¶m biÕn vÞ trÝ trôc khuûu, vµ ®Üa tÝn hiÖu
hoÆc r«to tÝn hiÖu. Th«ng tin tõ hai tÝn hiÖu nµy
®îc kÕt hîp bëi ECU ®éng c¬ ®Ó ph¸t hiÖn
®Çy ®ñ gãc cña trôc khuûu vµ tèc ®é ®éng c¬.
Hai tÝn hiÖu nµy kh«ng chØ rÊt quan träng ®èi
víi c¸c hÖ thèng EFI mµ cßn quan träng ®èi víi
c¶ hÖ thèng ESA.
(1/3)
-15-
Tham kh¶o:
Lo¹i ®Æt trong bé chia ®iÖn
Nh thÓ hiÖn ë h×nh minh häa, lo¹i nµy cã mét
r«to tÝn hiÖu vµ cuén nhËn tÝn hiÖu t¬ng øng
víi tÝn hiÖu G vµ NE n»m trong bé chia ®iÖn.
Sè r¨ng cña r«to vµ sè cuén nhËn tÝn hiÖu kh¸c
nhau tuú theo kiÓu ®éng c¬.
ECU ®îc cung cÊp c¸c th«ng tin dïng lµm
tiªu chuÈn ®ã lµ, th«ng tin vÒ gãc quay cña trôc
khuûu lµ tÝn hiÖu G, vµ th«ng tin vÒ tèc ®é ®éng
c¬ lµ tÝn hiÖu NE.
(1/1)
-