Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ trong xu thế thời đại những năm 20 của thế kỷ XX

Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 15 KHOA HỌC Xà HỘI 1. Đặt vấn đề Phụ nữ qua mọi thời đại luôn chiếm khoảng ½ dân số thế giới, đảm nhiệm nhiều công việc trong xã hội, sản xuất và gia đình� Tuy nhiên, phụ nữ trong thời kỳ dài là bộ phận yếu thế, bị coi thường, hạ thấp; bị ràng buộc bởi những quy tắc khắt khe, ngặt nghèo� Đấu tranh cho bình đẳng giới của phụ nữ là cuộc đấu tranh gian khổ, lâu dài, dai dẳng của nhân dân tiến bộ thế giới� Những năm 20 của thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc có nhiều bài viết về phụ nữ, hoặc nói đến những nội dung liên quan đến đấu tranh cho phụ nữ đăng trên các báo, tạp chí quốc tế� Từ những bài viết này, chúng tôi nhận thấy những vấn đề lớn về nhận thức, chủ trương và hành Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ TRONG XU THẾ THỜI ĐẠI NHỮNG NĂM 20 CỦA THẾ KỶ XX Trần Văn hùng, Chu Thị Thanh hiền Khoa KHXH & NV – Đại học Hùng Vương TÓM TẮT Trong những năm 20 của thế kỷ XX, đấu tranh về quyền phụ nữ là một vấn đề nóng bỏng của thế giới cùng với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, chống chủ nghĩa đế quốc. Tiếp thu tư tưởng tiến bộ của chủ nghĩa Mác – Lênin và phong trào đấu tranh về quyền phụ nữ trên thế giới, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đã có những đóng góp quan trọng cho phong trào. Tư tưởng Nguyễn Ái Quốc về giải phóng phụ nữ trong thời kỳ này thể hiện qua những bài viết, hành động của Người với những nội dung cơ bản: Nhận thức về tình cảnh phụ nữ thế giới và phụ nữ Việt Nam; Vai trò của phụ nữ; Mục tiêu đấu tranh giải phóng phụ nữ và thực hiện “Bình đẳng giới”. Từ khóa: Phụ nữ; giải phóng phụ nữ; bình đẳng giới động của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ� 2. Kết quả nghiên cứu 2.1. Đấu tranh giải phóng phụ nữ trên thế giới cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX Đến những năm 70 (thế kỷ XIX), cách mạng tư sản đã thành công ở nhiều nước, chủ nghĩa tư bản trở thành hệ thống trên toàn thế giới nhưng phụ nữ vẫn chưa được giải phóng khỏi những ràng buộc của quy tắc xã hội, chưa có sự bình đẳng với nam giới� Năm 1870, sau cuộc nội chiến lần thứ hai, Hiến pháp mới của Mỹ được ban hành vẫn chỉ thừa nhận quyền bầu cử của tất cả nam giới không kể màu da, lúc này “phụ nữ Nhận bài ngày 25/10/2017, Phản biện xong ngày 16/12/2017, Duyệt đăng ngày 17/12/2017 16 Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 KHOA HỌC Xà HỘI vẫn không có quyền bầu cử” [5]� Tại nhiều nơi, lao động phụ nữ cùng với lao động trẻ em được sử dụng rộng rãi với tiền công rẻ mạt� Tại Nhật Bản, hiến pháp cải cách năm 1883 quy định quyền bầu cử chỉ dành cho nam giới đối với Viện bình dân: “cử tri phải là những nam giới, trên 15 tuổi, đóng thuế 15 yên/năm, tương đương 100 ngày công của thợ dệt� Thời gian cư trú là 1,5 năm” [5]� Với quy định đó, chỉ có khoảng 1% dân số được tham gia bầu cử� Vì vậy, đấu tranh giành quyền bình đẳng toàn diện cho phụ nữ là một yêu cầu của cách mạng, đồng thời phát huy sức mạnh của phụ nữ trong cuộc đấu tranh cách mạng là một nhiệm vụ của những người cộng sản� Vì vậy, C� Mác và V�I� Lênin trong thời kỳ lãnh đạo cách mạng của mình đã đưa ra quan điểm về vai trò và yêu cầu giải phóng phụ nữ; về việc xây dựng tổ chức để vận động phụ nữ tham gia đấu tranh cách mạng� C� Mác đã khẳng định: “Ai đã biết lịch sử thì biết rằng muốn sửa sang xã hội mà không có phụ nữ giúp vào, thì chắc không làm nổi� Xem tư tưởng và việc làm của đàn bà, con gái thì biết xã hội tấn bộ ra thế nào”� Phát triển quan điểm của C� Mác, V�I� Lênin khẳng định: “Đảng cách mệnh phải làm sao dạy cho đàn bà nấu ăn cũng phải biết việc nước, như thế cách mệnh mới gọi là thành công”� Phong trào đấu tranh đòi quyền lợi kinh tế, chính trị cho phụ nữ diễn ra mạnh ở Mỹ, châu Âu, New Zealand, Australia, Nga cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX� Một số đại biểu nữ đi đầu trong phong trào đấu tranh này là Elizabeth Cady Stanton và Susan B� Anthony (Mỹ), Clara Zetkin (người Đức); Rosa Luxemburg (Ba Lan); Nadezhda Krupskaya (Nga – vợ Lênin)� Cuộc đấu tranh đã thu được thắng lợi bước đầu ở một số quốc gia về công nhận quyền bầu cử của phụ nữ như: New Zealand (1893); Australia (1902)� Ngay sau cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, nước Nga Xô viết đã ban hành ““Sắc luật” tuyên bố về sự bình đẳng giữa nam và nữ” [6]� Nhiều hành động cụ thể về bình đẳng nam và nữ được chính quyền Xô viết Nga (sau này là Liên Xô) thực hiện: lao động 8h; phụ nữ được nghỉ thai sản; phụ nữ được quyền bầu cử và tham gia chính quyền; hỗ trợ học tập nâng cao trình độ; “Sắc luật” của nước Nga Xô viết là văn bản pháp lý đầu tiên trên thế giới của một nhà nước công nhận về quyền bình đẳng toàn diện giữa nam và nữ� Từ ảnh hưởng của cách mạng Tháng Mười Nga, phong trào cách mạng ở các nước châu Âu, Bắc Mỹ phát triển mạnh� Hàng triệu công nhân, trong đó có bộ phận quan trọng là nữ tham gia đấu tranh chống chính quyền tư sản trong những năm 1919 – 1923, buộc chính quyền các nước tư bản phải thực hiện những cải cách hiến pháp tích cực hơn, trong đó có công nhận quyền bầu cử của phụ nữ� Ở Đức, Hiến pháp Vaima (1919) quy định Quốc hội gồm hai viện: Viện Liên bang (gồm đại biểu những tỉnh lớn) và Nghị viện do những công dân nam, nữ từ 20 tuổi trở lên bầu bằng hình thức phổ thông đầu phiếu� Năm 1920, nước Mỹ thông qua “Tu chính án 19” (Amendment 19), công nhận quyền bầu cử của phụ nữ trên toàn Liên bang Mỹ� Ở các nước Anh, Pháp, Canada lúc này cũng công nhận quyền bầu cử của phụ nữ� Như vậy, đến đầu những năm 20 (thế kỷ XX), trên thế giới hình thành phong trào đấu tranh đòi quyền bình đẳng cho phụ nữ� Từ phong trào hình thành hai xu hướng giải quyết quyền bình đẳng cho phụ nữ: ở các nước tư bản, đế quốc, chính phủ công nhận Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 17 KHOA HỌC Xà HỘI quyền bình đẳng về bầu cử; ở nước Nga Xô viết (Liên Xô sau này) công nhận quyền bình đẳng toàn diện của phụ nữ� Tư tưởng giải phóng phụ nữ toàn diện của Lênin và nước Nga Xô viết là tiến bộ, xu thế tất yếu của thời đại� Tuy nhiên, vấn đề giải phóng phụ nữ ở các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam chưa được đề cập đến� 2.2. Hồ Chí Minh với cuộc đấu tranh giải phóng của phụ nữ các dân tộc thuộc địa trong những năm 20 của thế kỷ XX Những bài viết của Nguyễn Ái Quốc đã dẫn chứng, nêu bật nhận thức thực tiễn của Người về thân phận, khả năng của phụ nữ thế giới, Việt Nam� Cũng trong phần viết “Phụ nữ Quốc tế”, Nguyễn Ái Quốc đã dẫn chứng về những tấm gương phụ nữ điển hình của cách mạng thế giới như: người học trò Sáclốt Coócđây, Luy Misen (Pháp), tấm gương của 1854 phụ nữ Nga tham gia cách mạng Tháng Mười – 1917: “Năm 1917, ngày 23 tháng 2, đàn bà ở kinh đô Nga nổi lên ‘đòi bánh cho con’ và đòi ‘giả chồng chúng tôi lại cho chúng tôi’ (vì chồng phải đi đánh)� Sự bạo động này làm mồi cho cách mệnh” [4]� Phần nhiều trong các bài viết của Nguyễn Ái Quốc những năm 20 của thế kỷ XX là phản ánh về thân phận, phong trào đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa, trong đó có tầng lớp phụ nữ� Trong bài “Nông dân Bắc Phi”, nói về nông dân các nước Angiêri, Tuynidi, Marốc,, Người đã phản ánh về sự bóc lột nặng nề của thực dân đối với nông dân, trong đó có phụ nữ� Những người dân bản địa ở đây đã bị tước đoạt ruộng đất, phải lao động khổ sai: “1 – Tất cả họ đều bị dồn đến tình cảnh con vật thồ� 2 – Họ không chỉ bị những kẻ chiến thắng bóc lột, mà còn bị những người bản xứ bóc lột nữa” [3]� Trong những bài viết, Nguyễn Ái Quốc đã trích dẫn những luận điểm quan trọng của C� Mác, V�I� Lênin về tiềm lực, vai trò của phụ nữ� Trong bài “Phụ nữ phương Đông”, Người nhấn mạnh phong trào cách mạng của phụ nữ các nước chống thực dân phương Tây: “Phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ tham gia bảo vệ đất nước chống sự xâm lược của chủ nghĩa đế quốc phương Tây� Phụ nữ Ấn Độ vùng lên chống sự đô hộ của Anh� Phụ nữ Trung Quốc tham gia cách mạng năm 1912� Phụ nữ Triều Tiên đã và đang đấu tranh vì độc lập của Tổ quốc”� Viết về “Cương lĩnh của Hội sinh viên cách mạng” Trung Quốc, Người đã đề cập đến chủ trương giải quyết “Vấn đề phụ nữ” của Hội: “Quyền bình đẳng về giáo dục kinh tế và chính trị có cả đàn ông cũng như đàn bà thi hành hệ thống trường học thống nhất – tức là thành lập các trường trong đó con trai và con gái cùng học� Trả công như nhau cho sự lao động như nhau” [3]� Nguyễn Ái Quốc đã nhận thấy những chuyển biến về chất của phụ nữ trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa� Phụ nữ các nước thuộc địa đã đoàn kết đấu tranh chống kẻ thù chung� Tiêu biểu như phong trào đấu tranh của công nhân nữ ở Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ� Từ sự tổ chức, giác ngộ của Quốc tế Phụ nữ, của Đảng Cộng sản các nước nên phụ nữ các dân tộc thuộc địa đã giác ngộ cách mạng vô sản, hiểu được vai trò to lớn của Quốc tế III và Đảng Cộng sản trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng chính tầng lớp mình� Từ thực tiễn sự tham gia trong phong trào cách mạng các nước trên thế giới, Người đã khẳng định vai trò của phụ nữ đối với cách mạng: “Vậy nên muốn thế giới cách mệnh 18 Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 KHOA HỌC Xà HỘI thành công, thì phải vận động đàn bà con gái công nông các nước” [3]� Luận điểm này của Nguyễn Ái Quốc cũng là một nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc� Những phản ánh của Nguyễn Ái Quốc về tình cảnh, phong trào đấu tranh cách mạng của phụ nữ các dân tộc trên thế giới, nhất là ở các nước thuộc địa cho thấy những nhìn nhận thực tiễn sâu sắc của Người đối với các giai tầng trong xã hội, tố cáo sự tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc, cổ vũ sự tham gia của phụ nữ trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp� 2.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ Việt Nam trong những năm 20 của thế kỷ XX * Tình cảnh phụ nữ Việt Nam Từ tình hình phụ nữ thế giới, soi vào Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc có những nhận thức đúng đắn về thân phận, truyền thống, khả năng cách mạng của phụ nữ và đề ra mục tiêu đấu tranh giải phóng phụ nữ� Trong các bài viết nói chung trong những năm 20 của thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc thể hiện rõ nét nỗi thống khổ của người phụ nữ Việt Nam với thân phận người dân nô lệ� Ngoài ra, Người còn có những bài, phần viết riêng về tình cảnh phụ nữ Việt Nam� Trong tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”, Người đã dành một mục viết về “Nỗi khổ nhục của người phụ nữ bản xứ”. Những nỗi khổ cực của người phụ nữ Việt Nam lúc này không chỉ là việc phải lao động khổ sai; mất chồng, mất con; đóng sưu cao, thuế nặng; bị bắt bớ và bỏ tù vô cớ, mà còn bị sát hại, hãm hiếp tàn bạo từ những em bé gái nhỏ tuổi đến phụ nữ trung niên và người cao tuổi: “Một ngày lễ nọ, một tên lính trong cơn vui, tự nhiên vô cớ nhảy bổ vào một bà già người Việt Nam, lấy lưỡi lê đâm bà một nhát chết ngay Không phải chỉ có những cuộc khám xét nhà hàng loạt, liên tục, mà còn có những cuộc khám xét thân thể người bản xứ bất kể ở chỗ nào, bất kể là nam hay nữ!���” [3]� Thực dân thực hiện việc bắt bớ, sát hại vô cớ: “Một cô giáo bản xứ đã bị bắt giải về tỉnh lỵ, cổ đeo gông, đầu phơi trần dưới ánh nắng như thiêu đốt� Một sĩ quan khác hiếp một em bé gái bằng những cách dâm bạo vô cùng ghê tởm� Bị truy tố trước tòa đại hình, hắn được trắng án, chỉ vì nạn nhân là người Việt Nam���” [3]� Trong hoàn cảnh của cách mạng Việt Nam, thực tiễn phong trào cách mạng thế giới và truyền thống yêu nước của phụ nữ Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định “Việt Nam cách mệnh cũng phải có nữ giới tham gia mới thành công, mà nữ giới Việt Nam muốn cách mệnh thì phải theo phụ nữ quốc tế chỉ bảo” [3]� Từ nhận thức sâu sắc về tình cảnh người phụ nữ thế giới cũng như Việt Nam thời kỳ này, Người rất đồng cảm, trân trọng và dành cho họ những tình cảm thân thương nhất qua tên gọi, lời hỏi thăm, động viên ân cần� Người thường dùng những tên gọi trân trọng, thân mật về phụ nữ như “chị em gái”, “chị em mình”, “nữ giới”, “người mẹ”, “người vợ”, “em bé gái”, “cháu gái”, “bông hồng” (chỉ những người công nhân nữ của Liên Xô)� Sau khi rời nước Pháp, Người đã viết “Thư gửi các bạn cùng hoạt động ở Pháp”� Trong bức thư này, Người đã nói đến những cháu trai, cháu gái ở Pháp như A-lít-xơ (Alice) hay Pôn (Paul)� Những tình cảm thân thương, những lời nhắc nhở ân cần được Người gửi gắm cho các cháu: “Các cháu rất yêu chú và chú cũng rất yêu các cháu, phải không các cháu? Chú sẽ nói với những người bạn nhỏ Việt Nam là các Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 19 KHOA HỌC Xà HỘI cháu rất ngoan� Chú sẽ thay mặt các cháu bắt tay các bạn nhỏ Việt Nam Chú sẽ luôn nhớ các cháu� Các cháu ngoan� Học thuộc bài� Vâng lời cha mẹ�” [3] * Tư tưởng giải phóng phụ nữ Việt Nam Trước hết, Nguyễn Ái Quốc chủ trương vận động cách mạng Việt Nam để giải phóng dân tộc, cũng là giải phóng phụ nữ Việt Nam khỏi thân phận người dân thuộc địa, giải phóng khỏi những áp bức, bóc lột tàn bạo của thực dân, phong kiến tay sai như đã nhấn mạnh ở trên� Sau khi thực hiện thành công cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng thân phận nô lệ của phụ nữ, cách mạng chủ trương thực hiện những chính sách bình đẳng toàn diện giữa nam và nữ� Khi thành lập Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên, trong “điều kiện vào hội”, “quyền lợi hội viên”, Nguyễn Ái Quốc đã thể hiện chủ trương bình đẳng quyền chính trị của phụ nữ� Điều kiện vào hội ghi rõ: “Hễ ai tín ngưỡng tôn chỉ hội, thừa nhận điều lệ, chương trình hội� thì được vào hội”� Như vậy có nghĩa là không có sự phân biệt nam hay nữ khi tham gia vào tổ chức hội� Về quyền lợi hội viên, gồm biểu quyết, tuyển cử và bị cử, nghĩa là nam hay nữ khi tham gia vào hội đều có quyền như nhau về biểu quyết, ứng cử và bầu cử� Vấn đề này cho thấy, tư tưởng hành động của Người đúng với quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin và hơn hẳn hành động mới công nhận quyền bầu cử của nữ giới ở các nước tư bản� Cùng chủ trương bình đẳng quyền chính trị, trong bản “Chính cương tối đê hạn độ” của Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên khẳng định việc cách mạng thực hiện những nhiệm vụ cách mạng sẽ thực hiện cho phụ nữ Việt Nam: “Thực hành chế độ tám giờ cho thợ thuyền đàn ông và sáu giờ cho thợ thuyền đàn bà và trẻ con/ Định luật lao động cấm chỉ thuê đàn bà, trẻ con làm công ban đêm và các chỗ độc địa/ Đàn ông, đàn bà tuyệt đối bình đẳng, bình quyền về các phương diện (pháp luật, tục lệ, v.v)” [1]� Trong Cương lĩnh thành lập Đảng tháng 2/1930 do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, giải phóng toàn diện phụ nữ Việt Nam đã được thể hiện rõ với vai trò là một người dân của nước Việt Nam� Bên cạnh đó, “Chánh cương vắn tắt” đã khẳng định một chính sách quan trọng về phương diện xã hội của Đảng là “b) Nam, nữ bình quyền. v.v..” [2]� Ngay sau khi thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra “Lời kêu gọi” nhân dân Việt Nam, trong đó có “chị em” phụ nữ đấu tranh chống thực dân Pháp, phong kiến tay sai� Hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng, hàng vạn chị em phụ nữ Việt Nam đã tham gia phong trào cách mạng trong những năm 1930–1931, đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh� Từ những bài viết của Nguyễn Ái Quốc, chúng tôi thấy mấy điểm lớn của tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ trong những năm 20 của thế kỷ XX như sau: Thứ nhất: Qua những hoạt động thực tiễn cả trong nước và thế giới, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đã nhận thấy phụ nữ ở các nước thuộc địa và các nước tư bản đều có thân phận thấp kém, khổ cực, bất hạnh� Họ bị tư bản, thực dân áp bức, bóc lột nặng nề, tàn bạo� Người phụ nữ dù ở nước tư bản hay chính quốc đều là bộ phận bị tổn thương nặng nề nhất bởi các chính sách của chính quyền tư bản, thực dân� Thứ hai: Hồ Chí Minh đã nhận thức đúng đắn, sâu sắc về tư tưởng giải phóng phụ nữ của chủ nghĩa Mác – Lênin, nhận thức sâu sắc về những việc làm cụ thể của Liên Xô đối với phụ nữ các dân tộc Liên Xô� Người đồng 20 Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017 KHOA HỌC Xà HỘI thuận và xác định phương hướng giải phóng phụ nữ theo quan điểm của chủ nghĩa Mác– Lênin—quan điểm giải phóng toàn diện, bình đẳng toàn diện: quyền về chính trị, về kinh tế, về giáo dục và các quyền khác� Thứ ba: Hồ Chí Minh nhận thức rõ về vai trò của phụ nữ thế giới, phụ nữ Việt Nam ngay từ những năm 20 của thế kỷ XX� Đối với phụ nữ Việt Nam, Người nhận thấy một truyền thống quý báu được duy trì từ buổi đầu dựng nước� Do vậy, Người xác định rõ phụ nữ là một bộ phận không thể thiếu của cách mạng ở chính quốc và thuộc địa� Người chủ trương phải thu hút, vận động, bồi dưỡng, tổ chức để phụ nữ tham gia mạnh mẽ vào cuộc cách mạng chung của dân tộc� Thứ tư: Những chủ trương giải phóng phụ nữ Việt Nam của Hồ Chí Minh thời kỳ này là sự vận dụng sáng tạo tư tưởng giải phóng phụ nữ của chủ nghĩa Mác–Lênin vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam: giải phóng thân phận người dân nô lệ; sau giải phóng phải thực hiện bình đẳng quyền lợi chính trị, kinh tế, văn hóa; hỗ trợ tích cực về mọi mặt để phụ nữ có thể thực hiện bình đẳng thật sự với nam giới� Người dành cho phụ nữ thế giới, phụ nữ Việt Nam sự trân trọng, tình cảm thân thương không chỉ qua lời nói, mà cả những hành động cách mạng thực tiễn� Thứ năm: Trong bối cảnh thế giới lúc đó, các nước tư bản phát triển mạnh về kinh tế nhưng việc thực hiện bình đẳng mới dừng lại ở quyền bầu cử, Nguyễn Ái Quốc đã tiếp thu tư tưởng tiến bộ của các bậc tiền bối như C� Mác, V�I� Lênin và xác định phải giải phóng toàn diện cho phụ nữ� Mặt khác, Người đã phát triển tư tưởng giải phóng phụ nữ thêm một bước qua chủ trương giải phóng phụ nữ các dân tộc thuộc địa, trực tiếp là phụ nữ Việt Nam� Như vậy, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh là một trong những người đầu tiên đặt nền móng cho sự nghiệp giải phóng toàn diện phụ nữ thế giới� 3. Kết luận Tư tưởng Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh về giải phóng phụ nữ trong những năm 20 của thế kỷ XX là sự tiếp thu sâu sắc, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin về công tác phụ nữ trong thời đại mới vào thực tiễn cách mạng Việt Nam� Tư tưởng của Người trong giai đoạn này là nền tảng định hình chủ trương, hành động thực tiễn giải phóng phụ nữ Việt Nam từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập đến nay� Hồ Chí Minh đã có những đóng góp thiết thực về lí luận và thực tiễn cho cuộc đấu tranh giải phóng phụ nữ� Thực tiễn những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về bình đẳng giới cho phụ nữ Việt Nam là một trong những minh chứng cho thấy việc xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân chủ, công bằng, văn minh� Tài liệu tham khảo [1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998� [2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998� [3] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 1 (1920–1925), Nxb Sự thật, Hà Nội, 1980� [4] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 2 (1925–1930), Nxb Sự thật, Hà Nội, 1980� [5] Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Hồng, Lịch sử thế giới cận đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2003� [6] Nguyễn Anh Thái, Lịch sử thế giới hiện đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2000� (Xem tiếp trang 27)