Văn bản quản lý nhà nước

BAØI THÖÙ 5 VAÊN BAÛN QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC I. KHAÙI NIEÄM VAØ PHAÂN LOAÏI VBQLNN: 1. Khaùi nieäm: VBQLNN laø moät hình thöùc theå hieän cuûa quyeát ñònh QLNN (Bao goàm vaên baûn chuû ñaïo, vaên baûn quy phaïm vaø vaên baûn caù bieät) nhaèm ñieàu chænh caùc quan heä XH xuaát hieän trong lónh vöïc chaáp haønh vaø ñieàu haønh (QLNN) Ngoaøi caùc loaïi VB treân, trong hoaït ñoäng QLNN, caùc cô quan QLNN coøn söû duïng caùc loaïi VB, coâng vaên, giaáy tôø coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng haønh chính nhö coâng vaên giao dòch, thoâng baùo, coâng ñieän, … ( Thoâng thöôøng trong hoaït ñoäng QLNN, VB quaûn lyù ñöôïc chia laøm 2 loaïi: VB phaùp luaät + VB chuû ñaïo + VB quy phaïm + VB caù bieät VB quaûn lyù haønh chính thoâng thöôøng + VB höôùng daãn chuyeân moân nghieäp vuï + VB chæ ñaïo, trao ñoåi thoâng tin (thoâng baùo) + VB baùo caùo + VB ghi cheùp thoáng keâ, coâng vaên haønh chính + Ñieän baùo, giaáy ñi ñöôøng, giaáy nghæ pheùp, phieáu göûi 2. Hình thöùc vaø thaåm quyeàn ban haønh VB cuûa caùc cô quan QLNN: ( VB cuûa Chính phuû: + Nghò Quyeát: laø VB ñeå quyeát ñònh chuû tröông, chính saùch bieän phaùp lôùn nhaèm thöïc hieän nhieäm vuï chính trò, KT vaên hoùa XH, an ninh quoác phoøng vaø quyeát ñònh caùc vaán ñeà quan troïng khaùc thuoäc thaåm quyeàn cuûa Chính phuû. + Nghò ñònh: Laø VB bao goàm caùc quy phaïm nhaèm cuï theå hoùa, höôùng daãn caùc quy phaïm phaùp luaät trong luaät, trong phaùp leänh; ñieàu chænh caùc moái quan heä XH maø luaät, phaùp leänh chöa coù ñieàu kieän quy ñònh; quy ñònh veà toå chöùc hoaït ñoäng cuûa caùc Boä, quy ñònh nguyeân taéc QLNN, ñoái vôùi caùc ngaønh, lónh vöïc vv… ( VB cuûa Thuû töôùng: + Quyeát ñònh: laø VB ñeå quy ñònh caùc bieän phaùp chuû tröông, laõnh ñaïo hoaït ñoäng cuûa Chính phuû, vaø heä thoáng haønh chính NN töø Trung öông ñeán cô sôû; boå nhieäm, ñieàu ñoäng, thaønh laäp caùc toå chöùc cuûa Chính phuû; pheâ chuaån vieäc baàu cöû thaønh vieân cuûa UBND tænh thaønh phoá tröôïc thuoäc Trung öông vaø caùc vaán ñeà theo thaåm quyeàn cuûa Thuû töôùng chính phuû. + Chæ thò: Laø VB ñeå chæ ñaïo, ñoân ñoác kieåm tra höôùng daãn phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc Boä, caùc cô quan ngang Boä, caùc cô quan tröïc thuoäc Chính phuû vaø caùc UBND tænh thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông. ( VB cuûa Boä tröôûng, Thuû tröôûng cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû: + Quyeát ñònh: Laø VB ñeå ban haønh caùc bieän phaùp, theå leä cuï theå, ñeå thöïc hieän chính saùch, phaùp luaät cuûa Chính phuû veà quaûn lyù ngaønh, lónh vöïc QLNN; tieâu chuaån, quy ñònh, quy phaïm vaø caùc ñònh möùc KT kyõ thuaät thuoäc ngaønh + Chæ thò: laø VB ñeà ra chuû tröông thoâng tö, bieän phaùp chæ ñaïo caùc cô quan tröïc thuoäc thöïc hieän quyeát ñònh, chuû tröông vaø phaùp luaät thuoäc lónh vöïc coâng taùc cuûa ngaønh, giao nhieäm vuï thuoäc traùch nhieäm quaûn lyù cuûa Boä, cô quan ngang Boä vaø cô quan tröïc thuoäc Chính phuû. +Thoâng tö: ( VB cuûa UBND tænh thaønh phoá, tröïc thuoäc Trung öông: + Quyeát ñònh: ñeå ban haønh chuû tröông, bieän phaùp cuï theå thöïc hieän phaùp luaät, caùc chuû tröông, chính saùch, qui ñònh cuûa Chính phuû, Thuû töôùng chính phuû, cuûa Boä tröôûng, Thöù tröôûng cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû vaø Nghò quyeát cuûa HÑND cuøng caáp; quyeát ñònh toå chöùc vaø nhaân söï thuoäc thaåm quyeàn cuûa UBND tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông. + Chæ thò: ñeå truyeàn ñaït vaø chæ ñaïo thöïc hieän caùc chuû tröông, chính saùch cuûa Trung öông, caùc Nghò quyeát cuûa H ÑND vaø quyeát ñònh cuûa UBND tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông trong tröôøng hôïp khoâng caàn thieát ban haønh quyeát ñònh; giao traùch nhieäm cho cô quan haønh chính caáp döôùi thöïc hieän chuû tröông cuûa caáp tænh VB cuûa UBND caáp huyeän, xaõ cuõng ñöôïc ban haønh töông töï nhö quyeát ñònh cuûa UBND tænh theo thaåm quyeàn quaûn lyù cuûa caáp huyeän, xaõ II. CAÙC YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI VIEÄC BAN HAØNH VBQL: Moïi VBQLNN cuõng nhö moïi quyeát ñònh phaùp luaät noùi chung, chæ coù hieäu quaû khi chuùng ñaûm baûo tính hôïp phaùp vaø hôïp lyù. Nhö vaäy coù 2 yeâu caàu ñeà ra ñoái vôùi VBQL: hôïp phaùp vaø hôïp lyù 1. Yeâu caàu hôïp phaùp: - VBQL phaûi ñöôïc ban haønh trong phaïm vi thaåm quyeàn cuûa cô quan (ngöôøi coù chöùc vuï) - VBQL phaûi phuø hôïp vôùi noäi dung vaø muïc ñích cuûa Luaät - VBQL phaûi phuø hôïp vôùi lôïi ích cuûa NN vaø coâng daân - VB phaûi ñöôïc ban haønh theo hình thöùc do Luaät ñònh (teân quyeát ñònh, theå thöùc, tieâu ñeà, soá, kyù hieäu, ngaøy, thaùng ban haønh, chöõ kyù, con daáu, …) vaø hình thöùc theå hieän 2. Yeâu caàu hôïp lyù - VB phaûi coù tính cuï theå vaø tính phaân hoùa theo töøng vaán ñeà, theo chuû theå ban haønh vaø ñoái töôïng thöïc hieän: cuï theå veà nhieäm vuï, thôøi gian, ai thi haønh, phöông tieän thöïc hieän, …, phaân hoùa theo töøng caáp, töøng ñòa phöông, töøng ñôn vò … - VB phaûi coù yeâu caàu veà quan ñieåm toång theå: phaûi tính ñeán caùc yeáu toá KT, XH, VH cuûa VB - Ngoân ngöõ, caùch trình baøy phaûi roõ raøng, deã hieåu, ngaén goïn. Ngoaøi caùc yeâu caàu hôïp phaùp vaø hôïp lyù ñoái vôùi noäi dung VB treân, trong khi thi haønh VB treân coøn caàn phaûi tính ñeán yeâu caàu hôïp phaùp vaø hôïp lyù ñoái vôùi thuû tuïc XD vaø ban haønh VB nhö: thaåm quyeàn chuyeân moân, trình töï theo luaät ñònh, tính kòp thôøi vaø tính ñôn giaûn cuûa thuû tuïc. 3. Nhöõng yeâu caàu coù tính chaát kyõ thuaät cuûa VBQLNN: a) Yeâu caàu veà theå thöùc: +Quoác hieäu: ghi teân nöôùc vaø cheá ñoä chính trò Ví duï: COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÕ NGHÓA VIEÄT NAM Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc b) Taùc giaû: Teân cô quan hay ngöôøi coù thaåm quyeàn ban haønh ghi ôû goùc traùi, phaùi treân cuøng tôø ñaàu cuûa VB. Neáu taùc giaû laø cô quan chuû quaûn cuûa 1 ngaønh hay cô quan ñöôïc ghi moät caùch ñoäc laäp Ví duï: Baûo hieåm xaõ hoäi Vieät Nam Boä giaùo duïc vaø Ñaøo taïo c) Soá kyù hieäu cuûa VB: - Soá VB ñöôïc tính baèng soá aû Raäp, kyù hieäu laø loaïi vieát taét cuûa teân loaïi VB keát hôïp vôùi chöõ vieát taét cuûa teân cô quan, ñôn vò ban haønh VB - Soá vaø kyù hieäu ghi ôû beân döôùi teân taùc giaû Ví duï: Soá 21/QÑ-TC (ñoái vôùi Quyeát ñònh caù bieät) Soá 86/2003QÑ/TTg (ñoái vôùi quyeát ñònh quy phaïm) d) Ñòa danh vaø thôøi gian ban haønh vaên baûn: - Ñòa danh laø nôi ñoùng truï sôû cuûa cô quan ban haønh VB, coù theå laø nôi VB ñöôïc laäp - Ñòa danh vaø ngaøy, thaùng ñöôïc ghi ôû phía döôùi Quoác hieäu - Ñòa danh ñöôïc ghi tröôùc ngaøy, thaùng sau ñoù ñòa danh coù daáu phaåy Ví duï: Ñoàng Thaùp, ngaøy 25 thaùng 02 naêm 2009 e) Teân loaïi vaên baûn trích yeáu noäi dung: - Teân loaïi VB ñöôïc ghi vaøo chính giöõa beân döôùi ñòa danh vaø ngaøy thaùng phaûi vieát in (tröø caùc loaïi coâng vaên khoâng coù teân goïi xaùc ñònh) Ví duï: NGHÒ ÑÒNH - Cuøng vôùi teân loaïi VB laø phaàn trích yeáu noäi dung, ñöôïc vieát baèng chöõ thöôøng ngay döôùi teân loaïi VB Ví duï: Quy ñònh xöû phaït vi phaïm haønh chính trong lónh vöïc thöông maïi - Neáu coâng vaên thöôøng thì trích yeáu ghi ôû goùc traùi VB, beân döôùi muïc vaø kyù hieäu h) Phaàn vieän daãn: Phaàn vieän daãn laø yeáu toá chæ ra caên cöù phaùp lyù, laøm cô sôû ñeå ban haønh VB, ñoàng thôøi neâu lyù do ban haønh VB i) Noäi dung vaên baûn: Ñaây laø phaàn chính cuûa VB, ñöôïc trình baøi beân döôùi phaàn teân loaïi vaø trích yeáu noäi dung. Nhöõng vaán ñeà trình baøy trong phaàn naøy phaûi ngaén goïn, ñuû yù, dieãn ñaït deã hieåu vaø chính xaùc h) Nôi nhaän vaên baûn: Phaàn naøy coù hai caùch trình baøy: - Neáu laø VB coù teân goïi nhö quyeát ñònh, chæ thò thì nôi nhaän ñöôïc ghi ôû cuoái VB sau khi ñaõ trình baøy noäi dung (ghi veà phía beân goùc traùi). Tröôøng hôïp naøy ghi laø Nôi nhaän: (sau ñoù xuoáng doøng vaø ghi teân caùc ñôn vò vaø caù nhaân nhaän) - Neáu laø VB haønh chính thoâng thöôøng hoaëc VB khoâng coù teân goïi thì nôi nhaän ñöôïc ghi laø: Kính göûi: (neáu caàn thieát thì ghi theâm nôi ñoàng kính göûi) ghi ôû döôùi yeáu toá ñòa danh vaø ngaøy thaùng l) Chöõ kyù cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn Vieäc kyù VB coù nhöõng nguyeân taéc sau - Neáu VB ñeà caäp ñeán noäi dung quan troïng phaûi do Thuû tröôûng hoaëc Phoù thuû tröôûng cô quan tröïc tieáp kyù - Coâng vaên haønh chính trao ñoåi hoaëc giao dòch VB trong noäi boä thì Thuû tröôûng cô quan coù theå uûy quyeàn cho caùn boä phuï traùch döôùi moät caáp kyù - Ngöôøi coù thaåm quyeàn kyù vaøo VB QL phaûi ghi roõ hoï teân, chöùc vuï - Caùc VB QL coù theå ñöôïc thöøa uûy quyeàn, kyù thöøa leänh, kyù thay maët - Chöùc vuï vaø thaåm quyeàn cuûa ngöôøi kyù ñöôïc ghi baèng chöõ in hoa, coøn hoï teân ngöôøi kyù ghi baèng chöõ thöôøng Ví duï: BOÄ TRÖÔÛNG BOÄ TAØI CHÍNH Nguyeãn Vaên A ( Daáu cuûa cô quan coù thaåm quyeàn - Daáu cuûa cô quan ban haønh ñoùng ñuùng chieàu, roõ raøng vaø chuøm leân 1/4 ñeán 1/3 veà phía beân traùi chöõ kyù. Daáu chæ ñöôïc ñoùng khi ñaõ coù chöõ kyù chính thöùc cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn kyù III. QUAÙ TRÌNH SOAÏN THAÛO VAØ BAN HAØNH VBQLNN: Tröø quy trình soaïn thaûo vaø ban haønh hieán phaùp, luaät, vieäc soaïn thaûo VBQLNN, ñaëc bieäc laø VB thoâng thöôøng phaûi qua caùc böôùc sau ñaây: 1. Khôûi xöôùng soaïn thaûo vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc: a) Xaùc ñònh yeâu caàu, muïc ñích cuûa VB; b) Kieán nghò cô quan, ngöôøi coù thaåm quyeàn ban haønh VB; 2. Soaïn thaûo VBQLNN: a) Thu thaäp thoâng tin, phaân tích vaø xöû lyù thoâng tin; b) Xaây döïng ñeà cöông vaên baûn; c)Vieát söõa vaø hoaøn thaønh vaên baûn. 3. Trình döï thaûo tôùi cô quan, ngöôøi coù thaåm quyeàn ban haønh VB: Ñaây laø khaâu taäp hôïp ñaày ñuû thoâng tin ñeå ngöôøi coù thaåm quyeàn quyeát ñònh noäi dung cuûa VB QL. Khi trình, ngoaøi döï thaûo, tôø trình coøn caàn caû taøi lieäu nghieân cöùu thöïc tieãn vaø thoâng tin môùi veà vaán ñeà naøy. 4. Thaûo luaän vaø thoâng qua döï thaûo: Coù 2 loaïi VB caàn phaûi chuù yù a) VB cuûa cô quan thaåm quyeàn chung: phaûi laáy yù kieán caùc thaønh vieân, thaûo luaän taäp theå trong caùc phieân hôïp, bieåu quyeát theo ña soá b)VB QL cuûa caùc cô quan laøm vieäc theo cheá ñoä Thuû tröôûng: thì Thuû tröôûng ñôn vò phaûi quyeát ñònh treân cô sôû yù kieán tham möu vaø tình hình cuûa caùc boä phaän chöùc naêng (töøng ngaønh, lónh vöïc) 5. Bieân taäp vaø chænh lyù VB: Sau khi coù yù kieán goùp yù cuûa caùc thaønh vieân (neáu VB caàn coù yù kieán). Ban soaïn thaûo hoaëc ngöôøi coù traùch nhieäm soaïn thaûo phaûi toång hoäp yù kieán, chænh lyù töøng noäi dung cuûa VB 1 caùch trung thöïc vaø ñuùng nguyeân taéc, ñoàng thôøi kieåm tra caùc loãi kyõ thuaät (caâu, chöõ) 6. Kyù, ñoùng daáu VB quaûn lyù: - Kyù VB laø haønh vi cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn. Traùnh tình traïng uûy quyeàn khi VB khoâng cho pheùp uûy quyeàn (ñoái vôùi VB quy phaïm thì khoâng theå uûy quyeàn cho ngöôøi döôùi mình 2 caáp kyù) 7. Coâng boá kieåm tra vieäc thöïc hieän VB: - Tuøy theo töøng loaïi VB maø vieäc coâng boá VB coù hieäu löïc ngay hoaëc trong moät thôøi haïn naøo ñoù do phaùp luaät quy ñònh. Trong quaù trình thöïc hieän vaên baûn caàn coù söï kieåm tra, giaùm saùt, nhaèm phaùt hieän nhöõng thieáu soùt cuûa vieäc thöïc hieän vaø khieám khuyeát cuûa VB. - Caùc VB quy phaïm phaùp luaät phaûi ñöôïc ñaêng kyù coâng baùo. Ñoái vôùi VB quy phaïm phaùp luaät cuûa HÑND vaøUBND phaûi nieâm yeát coâng khai taïi ñòa phöông.