Xây dựng chiến lược quản lý an toàn phóng xạ

XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC QUAÛN LYÙ AN TOAØN PHOÙNG XAÏ GIÔÙI THIEÄU:1)Khái niệm,tác hại,phân loại 2)Nguyên nhân gây ra tai nạn lao động 3)Bệnh nghề nghiệp 4)yêu cầu về an toàn 4)Biện pháp phòng chống có j a sắp xếp lại dùm em ngen.trên là những phần chính em phân công cho mọi người đó. 3- Bệnh nghề nghiệp Bệnh nghề nghiệp là bệnh phát sinh do tác động một cách từ từ của các yếu tố độc hại ra trong sản xuất lên cơ thể con người trong quá trình lao động. Như vậy cả tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp đều gây hủy hoại sức khỏe của con người hoặc gây chết người, nhưng khác nhau ở chỗ: Tai nạn lao động gây hủy hoại đột ngột (còn gọi là chấn thương), còn bệnh nghề nghiệp thì gây suy giảm từ từ trong một thời gian nhất định. a.Nguyeân nhaân gaây beänh: Ngöôøi lao ñoäng tieáp xuùc nhieàu vôùi nguoàn phoùng xaï(böùc xaï ion hoùa) töï nhieân hoaëc nhaân taïo, tia X coù lieàu chieáu vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp (1.2 mrem/h neáu laøm vieäc thöôøng xuyeân vôùi thôøi gian t=40h/tuaàn  hoaëc 2.4mrem/h neáu laøm vieäc < 20h/tuaàn). -         Tieáp xuùc vôùi phoùng xaï thöôøng gaëp ôû caùc ngh62: Saûn xuaát chaát phoùng xaï nhö moû uran, nhaø maùy söû lyù quaëng uran;Caùc phoøng nghieân cöùu hay xöôûng saûn xuaát caùc nguyeân toá phoùng xaï; Coâng vieäc vaän chuyeàn chaát phoùng xaï hoaëc nhöõng nôi chöùa chaát thaûi phoùng xaï; Nhöõng cô sôû söû duïng chaát phoùng xaï: trong y hoc, sinh hoïc, noâng hoïc vaø trong moät soá ngaønh coâng nghieäp. Làm việc trong điều kiện có tác dụng của các tia phóng xạ, các chất phóng xạ và đồng vị, các tia rơn ghen, gây ra các bệnh da cấp tính hay mãn tính, bệnh rỗ loét, bệnh quang tuyến, với những công việc dò khuyết tật trong các kết cấu kim loại, kiểm tra mối hàn bằng tia γ b- Bieåu hieän cuûa beänh (Söï nhieõm xaï coù theå laø nhieãm xaï noäi chieáu, chieáu xaï hoaëc nhieãm xaï ngoaïi chieáu) - Theà nheï: coù bieåu hieän roái loaïn ñieàu hoøa thaàn kinh (maát thaêng baèng heä thaàn kinh töï trò), deã bò kích thích. Huyeát aùp giaûm, mach nhanh vaø nhòp khoâng ñeàu. Roái loaïn vaän ñoäng ruoät vaø chöùc naêng maät. - Theå tieán trieån: öùc cheá tieát dòch vò, huyeát aùp haï keùo daøi vaø coù bieán ñoåi ñieän taâm ñoà. Ñoái vôùi phuï nöõ: roái loaïn chöùc naêng buoàng tröùng, kinh nguyeät giaûm. Giaûm saûn tuûy xöông (giaûm baïch caàu haït vaø lim phoâ baøo), giaûm tieåu caàu. Vieâm da man tính do nhieãm xaï ngoaïi chieáu: Loaïn caûm giaùc, ñau, ngöùa, khoâ da, loaïn döøang moùng tay, nöùt neû da, taêng söøng hoùa, xung huyeát loeùt da. Ñuïc nhaân maét. - Caùc daáu hieäu muoän khaùc: ung thö da, ung thö xöông, beänh baïch caàu tuûy… c- Bieän phaùp döï phoøng - Ñeà ngaên ngöøa tình traïng chieáu xaï ngöôøi ta söû duïng caùc bieän phaùp sau:baûo veä baèng khoaûng caùch: löôïng chieáu xaï giaûm nhanh theo khoaûng caùch, do vaäy caàn traùnh xa nguoàn phoùng xaï khi thao taùc phaûi duøng caùc phöông tieän ñieàu khieån tu xa; Baûo veä baèng che chaén: moät tia phoùng xa maát ñi moät phaàn hoaëc toaøn phaàn naêng löôïng khi ñaâm xuyeân qua vaät chaát. Tính chaát naøy coøn phuï thuoäc vaøo tia phoùng xaï vaø maøn che chaén; Baûo veä baèng thôøi gian: hoaït tính cuûa moät nguyeân toá phoùng xaï giaûm theo thôøi gian, của do ñoù löu löôïng lieàu phoùng xaï phaùt ra cuõng giaûm theo thoøi gian. Baûo veä baèng caùch ly vôùi quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng: ñeå ñeà phoøng nhöõng tia phoùng xaï töø ngoaøi vaøo ngöôøi ta söû duïng taám che chaén baèng chì, baèng beâ toâng ñoái vôùi tia X, tia gamma, baèng chaát deûo ñoái vôùi tia beâta… -         Thöôøng xuyeân ño kieåm tra tình hình nhieãm xaï taïi nôi laøm vieäc. -         Trang bò cho coâng nhaân vieân khi laøm vieäc ñöôïc mang moät chiaác maùy ño lieàu phoùng xaï döôùi hình thöùc buùt, phim… -         Caàn toå chöùc khaùm tuyeån cho coâng nhaân, khaùm söùc khoûe ñònh kyø haøng thaùng hoaëc töø 3-6 thaùng, chuù yù tieán haønh xeùt nghieäm maùu ñeà phaùt hieän sôùm caùc bieåu hieän beänh lyù do phoùng xaï gaây ra. Nhöõng ngöôøi sinh soáng ôû gaàn bieån coù theå nhaän ñöôïc khoaûng 140 mrem moät naêm laø löôïng phoùng xaï neàn , vôùi 80 mrem laø do caùc soùng ngaén vaø 40mrem laø do chaát phoùng xaï töï nhieân coù trong ñaát, nöôùc, khoâng khí, vaø chuoãi thöùc aên. Aûnh höôûng phoùng xaõ leân ngöôøi phuï thuoäc vaøo naêng löôïng phaùt xaï, soá löôïng teá baøo bò aûnh höôûng vaø loaïi cuûa teá baøo lieân quan. Ñaïi löôïng thöôøng duøng ñeå ño taùc ñoäng goïi laø lieàu löôïng vaø coù ñôn vò laø rad hay rem. Rad laø ñaïi löôïng phaùt xaï cuûa chaát phoùng xaï. Rem laø ñaïi löôïng ño baèng naêng löôïng cô theå haáp thu. Hôn 50 naêm qua, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa soùng töø vaø vaät lieäu phoùng xaï leân con ngöôøi. Maêc duø coøn coù nhöõng tranh luaän xung quanh aûnh höôûng cuûa lieàu löôïng thaáp nhöng ñaõ coù moät soá ñaùng keå cuûa döõ lieäu thu ñöôïc veà aûnh höôûng cuûa lieàu löôïng phoùng xaï lôùn. Neân chuù yù raèng trong khi coù ít taùc ñoäng ñaùng keå töø lieàu löôïng döôùi 20rem, ngöôøi ta cho raèng coù moät löôïng maõn tính lieân quan vì vaäy luoân coù nhöõng möùc nguy haïi vôùi moïi möùc oâ nhieãm. Phoùng xaï xuaát hieän treân theá giôùi chuùng ta töø khi Traùi Ñaát ñöôïc hình thaønh. Coù hôn 60 chaát phoùng xaï ñöôïc tìm thaáy trong töï nhieân, vaø noù coù theå ñöôïc chia thaønh 3 loaïi: 1. Chaát phoùng xaï nguyeân thuûy – coù töø tröôùc söï hình thaønh Traùi Ñaát. 2. Buïi vuõ truï – laø keát quaû cuûa söï taùc ñoäng qua laïi cuûa caùc böùc xaï trong vuõ truï. 3. Do con ngöôøi – do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, chieám soá löôïng raát nhoû trong töï nhieân. Caùc ñoàng vò phoùng xaï coù theå ñöôïc tìm thaáy trong ñaát, nöôùc, khoâng khí. Noù coù theå ñöôïc tìm thaáy trong cô theå chuùng ta. Haèng ngaøy, chuùng ta tieáp nhaän phoùng xaï coù trong khí quyeån, thöùc aên vaø trong nöôùc. Phoùng xaï coù nhieàu trong ñaát, ñaù – nhöõng thaønh phaàn cô baûn taïo neân haønh tinh chuùng ta, trong nöôùc vaø ñaïi döông, caùc coâng trình xaây döïng vaø trong nhaø. Baát kyø nôi naøo treân Traùi Ñaát chuùng ta ñeàu coù theå tìm thaáy phoùng xaï. Ñònh nghóa: Phoùng xaï laø caùc soùng-haït bao goàm caùc haït coù khoái löôïng kích côõ nhoû vaø vaän toác lôùn nhö tia a, b, e vaø caùc soùng ñieän töø coù böôùc soùng ngaén nhö tia X, tia g, tia cöïc tím. Tia a laø haït proton coù vaän toác cao sinh ra töø phaûn öùng haït nhaân. Khaû naêng xuyeân qua vaät chaát thaáp. Tia b laø haït e+ coù vaän toác cao sinh ra töø phaûn öùng phaân raõ haït nhaân. Khaû naêng xuyeân thuûng cao hôn tia a. Tia e laø caùc e mang ñieän tích aâm sinh ra do oáng gia toác…, ít coù trong töï nhieân do caùc chaát phoùng xaï ít phaùt ra. Tia g laø soùng ñieän töø coù böôùc soùng raát ngaén khaû naêng xuyeân thuûng cao, taàm aûnh höôûng lôùn, laø loaïi böùc xaï nguy hieåm nhaát trong phaûn öùng haït nhaân. Tia X cuõng laø soùng ñieän töø nhöng böôùc soùng daøi hôn tia g, sinh ra do chuïp phim trong y teá. Tia cöïc tím chuû yeáu coù trong böùc xaï maët trôøi chieáu xuoáng traùi ñaát. Caùc soùng-haït naøy, khi tieáp xuùc vôùi con ngöôøi, seõ xuyeân qua lôùp da ñi vaøo caùc teá baøo gaây ra caùc beänh nhö ung thu, thay ñoåi nhieãm saéc theå. Ñöôïc trình baøy qua baûng sau: Möùc chieáu xaï treân toaøn cô theå 15-25rem lieàu löôïng nhoû nhaát taùc ñoäng leân teá baøo maùu ñöôïc ghi nhaän 50 rem lieàu löôïng nhoû nhaát taùc ñoäng leân ngöôøi ñöôïc ghi nhaän 75 rem lieàu löôïng gaây ra noân möûa ôû 10% ngöôøi 100 rem lieàu löôïng gaây ruïng loâng ôû 10% ngöôøi 200 rem lieàu löôïng gaây meät moûi ôû 90% ngöôøi 400-500 rem lieàu löôïng cheát phaân nöûa >600 rem cheát trong voøng 3-5 ngaøy vì toån thöông ñöôøng ruoät >10000 rem cheát trong voøng 24 giôø vì toån thöông heä thaàn kinh trung öông Taùc ñoäng cuïc boä Thai nhi khaû naêng ñaùng keå coù dò daïng neáu bò chieáu xaï sôùm trong thôøi kyø thai ngheùn :10-20 rads Cô quan sinh duïc voâ sinh trong thôøi gian ngaén: 50 rads Voâ sinh töø 1-2 naêm: 250 rads Voâ sinh suoát ñôøi: 600 rads Maét thay ñoåi ôû thuûy tinh theå: 200 rads Ñuïc thuûy tinh theå laâm saøng ñaùng keå: 600 rads Da vuøng boûng vaø roäp: 1500 rads Gaây loeùt laâu laønh: 5000-7000 rads 10,000 mSv (10 sieverts) laø löôïng töùc thôøi vaø caû cô theå gaây ra beänh taät ngay laäp töùc nhö laø noân möûa vaø giaûm teá baøo maùu traéng,vaø cheát trong voøng vaøi tuaàn tieáp theo.Töø 2 deán 10 sieverts löôïng töùc thôøi gaây ra beänh nghieâm troïng do xaï taêng khaû naêng gaây cheát. 1,000 mSv (1 sievert) ôû lieàu töùc thôøi laø ngöôõng gaây ra beänh xaï töùc thôøi ôû ngöôøi bình thöôøng, nhöng khoâng coù khaû naêng gaây cheát. Treân 1000 mSv, möùc nghieâm troïng cuûa beänh taêng leân. Neáu lieàu lôùn hôn nhieàu 1000 mSv toàn taïithôøi gian daøi, noù khoù gaây ra taùc ñoäng söùc khoûe sôùm nhöng noù taïo nguy cô chaéc cuûa ung thö vaøi naêm sau. Vaøo khoaûng 100 mSv, khaû naêng ung thö (hôn laø beänh nghieâm troïng) taêng cuøng lieàu löôïng. Nguy cô cheát öôùc ñoaùn khoaûng 5% nhaän 1000 mSv (ie. Neáu tai naïn bình thöôøng cheát do ung thö laø 25%, lieàu löôïng naøy taêng leân30%). 50 mSv laø, moät caùch deø daët, lieàu thaáp hôn taïi ñoù gaây beänh ung thö ôû ngöôøi lôùn laø khoâng roõ raøng. Noù coøn laø lieàu löôïng cao nhaát quy ñònh cho pheùp trong moät naêm taûi löôïng tích luõy. Lieàu löôïng lôùn hôn 50 mSv/naêm phaùt töø moâi tröôøng neàn ôû vaøi phaàn cuûa theá giôùi nhöng khoâng gaây ra baát kyø toån haïi cho daân ñòa phöông. 20 mSv/yr trung bình hôn 5 naêm laø giôùi haïn cuûa ngöôøi nhö laø coâng nhaân trong ngaønh haït nhaân, uranium hay thôï ñaùnh boùng khoaùng vaät vaø nhaân vieân beänh vieän (ngöôøi gaàn thieát bò). 10 mSv/yr laø lieàu thöïc lôùn nhaát maø thôï moû uranium ôû UÙc nhaän ñöôïc. 3-5 mSv/yr laø lieàu ñieån hình (treân neàn) thôï moû uranium Australia vaø Canada nhaän ñöôïc. 3 mSv/yr (approx) laø phoùng xaï neàn töø nguoàn töï nhieân ôû Baéc Mó, ngoaøi ra löôïng trung bình haàu heát laø 2 mSv/yr töø radon trong khoâng khí. 2 mSv/yr (approx) laø phoùng xaï neàn trung bình töø nguoàn töï nhieân, ngoaøi ra löôïng trung bình haàu heát laø 0.7 mSv/yr töø radon trong khoâng khí. Ñaây gaàn lieàu nhoû nhaát ngöôøi treân baát kyø treân traùi ñaát nhaän ñöôïc. 0.3-0.6 mSv/yr laø lieàu ñaëc tröng töø nguoàn phoùng xaï nhaân taïo, haàu heát laø y teá. 0.05 mSv/yr, laø löôïng raát nhoû cuûa phoùng xaï neàn töï nhieân, laø muïc tieäu thieát keá cho khoaûng caùch lôùn nhaát cuûa nhaø maùy ñieän haït nhaân. Lieàu thöïc teá thaáp hôn.  Nguoàn goác: Nguoàn goác töï nhieân: Töø maët trôøi: aùnh saùng maët trôøi laø moät böùc xaï raát quan troïng ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa con ngöôøi treân traùi ñaát, laø nguoàn naêng löôïng cho söï soáng. Tuy nhieân quaù nhieàu böùc xaï khoâng toát, neân chuùng ta giaûm taûi löôïng baèng maét kính, quaàn aùo, kem choáng naéng…. Töø chaát phoùng xaï töï nhieân: caùc ñoàng vò phoùng xaï toàn taïi trong ñaát, nöôùc, khoâng khí. Phaùt taùn maïnh vaøo moâi tröôøng do hoaït ñoäng khai khoaùng boùc lôùp ñaát che phuû ôû treân beà maët. Caùc moû phoùng xaï loä thieân cuõng laø nhaân toá gaây oâ nhieãm phoùng xaï. Thoâng qua chuoãi thöùc aên caùc chaát phoùng xaï ñi vaø cô theå cuûa caùc sinh vaät vaø phaùt taùn roäng trong moâi tröôøng. Nguyeân toá Lieàu löôïng tính toaùn Khoái löôïng nguyeân toá Lieàu löôïng tìm thaáy trong ñaát Uranium 0.7 pCi/g (25 Bq/kg) 2,200 kg 0.8 curies (31 GBq) Thorium 1.1 pCi/g (40 Bq/kg) 12,000 kg 1.4 curies (52 GBq) Potassium 40 11 pCi/g (400 Bq/kg) 2000 kg 13 curies (500 GBq) Radium 1.3 pCi/g (48 Bq/kg) 1.7 g 1.7 curies (63 GBq) Radon 0.17 pCi/g (10 kBq/m3) 11 µg 0.2 curies (7.4 GBq) Toång coäng: >17 curies (>653 GBq) Nguoàn goác nhaân taïo Nhôø cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät, con ngöôøi ñaõ chaïm tay vaøo moät daïng naêng löôïng hoaøn toaøn môùi ñoù laø naêng löôïng haït nhaân. Phoùng xaï nhaân taïo ñaõ thay ñoåi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi hieän ñaïi ñaùng keå nhö nhöõng öùng duïng trong y teá, nhöõng nhaø maùy haït nhaân, vaø caû vuõ khí nguyeân töû coù söùc coâng phaù lôùn ñöôïc caùc nöôùc treân theá giôùi ñua nhau cheá taïo. Tuy nhieân böôùc ñoät phaù naøy ñem ñeán cho con ngöôøi moät hieåm hoïa oâ nhieãm phoùng xaï töø nhöõng öùng duïng cuûa phaùt minh naøy. Con ngöôøi ñaõ söû duïng chuùng moät caùch tuøy tieän, khoâng coù caùc bieän phaùp an toaøn caàn thieát neân ñaõ ñeå thaát thoaùt ra moâi tröôøng moät löôïng phoùng xaï khoâng nhoû. Chính löôïng phoùng xaï naøy laïi trôû veà thaønh moái hieåm hoïa cho con ngöôøi gaây neân caùc beänh nhö ung thö, ñoät bieán…. Baûng: Moät vaøi nguyeân töû phoùng xaï do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi Nguyeân toá Coâng thöùc caáu taïo Chu kyø baùn raõ Nguoàn Tritium 3H 12.3 naêm Coù trong caùc vuï thöû vuõ khí haït nhaân vaø trong caùc loø phaûn öùng haït nhaân, caùc nhaø maùy cheán bieán, vaø trong saûn xuaát bom nguyeân töû. Iodine 131 131I 8.04 ngaøy Coù trong caùc vuï thöû vuõ khí vaø loø phaûn öùng haït nhaân. Ngoaøi ra, noù coøn coù trong ngaønh y vaø giaûi phaãu hoïc. Iodine 129 129I 1.57 x 107 naêm Coù trong caùc vuï thöû vuõ khí haït nhaân vaø trong caùc loø phaûn öùng haït nhaân Cesium 137 137Cs 30.17 naêm Coù trong caùc vuï thöû vuõ khí haït nhaân vaø trong caùc loø phaûn öùng haït nhaân Strontium 90 90Sr 28.78 naêm Coù trong caùc vuï thöû vuõ khí haït nhaân vaø trong caùc loø phaûn öùng haït nhaân Technetium 99 99Tc 2.11 x 105 naêm Do söï phaân raõ cuûa 99Mo, söû duïng trong chuaån ñoaùn y khoa Plutonium 239 239Pu 2.41 x 104 naêm Saûn phaåm töø phaân haïch bom nô-tron 238U ( 238U + n--> 239U--> 239Np +ß--> 239Pu+ß) Ngoaøi ra coøn coù caùc sự cố hạt nhân (như sự cố Chernobyl, sự cố tàu ngầm nguyên tử, vệ tinh). Cuõng giaûi phoùng moät löôïng lôùn phoùng xaï ra moâi tröôøng vaø phaù huûy moät vuøng sinh thaùi roäng lôùn. Bieän phaùp kyõ thuaät giaûm thieåu taùc ñoäng: Thieát bò an toaøn lao ñoäng: Quaàn aùo lao ñoäng phaûi ñaûm baûo ñuùng tieâu chuaån khoâng ñeå phoùng xaï aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi tieáp xuùc vôùi nguoàn xaï. Thieát bò baûo veä giaûm phoùng xaï töø caùc vaät lieäu haáp thu phoùng xaï. Caùc thieát bò baùo ñoäng vaø caáp cöùu töï ñoäng nhö heä thoáng phun nöôùc khi nhieät ñoä taêng cao, khoùa van khi löôïng xaï vöôït ngöôõng. Phöông phaùp haïn cheá taùc ñoäng: Tăng tốc độ phân rã của chất thải phóng xạ (VNN, 18/9/2004) Các nhà khoa học tại Nhật Bản đã ''thuyết phục'' được một loại vật liệu phóng xạ phân rã khá nhanh so với bình thường. Tốc độ phân rã của các nguyên tử phóng xạ thường được coi là điều đã được định trước và nằm ngoài khả năng can thiệp của con người. Nguyên tử của beryllium-7 phân rã bằng cách tóm electron từ môi trường xung quanh. Electron được hấp thụ vào hạt nhân nơi nó kết hợp với proton để tạo ra neutron, biến nguyên tử beryllium-7 thành một nguyên tố khác: lithium-7. Tốc độ phân rã này phụ thuộc khả năng electron đi lạc vào hạt nhân và bị hấp thụ. Do vậy, tăng mật độ của electron quanh hạt nhân nguyên tử có thể tăng tốc độ phân rã. Đối với các loại phân rã liên quan tới đẩy neutron, tiến trình trên xảy ra ngược lại. Tăng mật độ electron quanh nguyên từ làm chậm tốc độ phân rã. Lý thuyết là như vậy và hiện Tsutomu Ohtsuki thuộc ĐH Tohoku tại Nhật Bản cùng đồng nghiệp đã đạt được bước đột phá lớn khi bẫy nguyên tử beryllium-7 trong các lồng phân tử các-bon. Họ tạo ra phản ứng hạt nhân để sản xuất nguyên tử beryllium-7 có năng lượng cao. Những nguyên tử này đi qua các bức tường phân tử các-bon giống như những chiếc lồng.Ngay khi nguyên tử beryllium bị bẫy, lồng các-bon bao quanh chúng bằng một đám mây electron dày đặc. Điều đó làm tăng khả năng electron đi lạc vào hạt nhân của nguyên tử bị bẫy, kích thích quá trình phân rã. Kết quả là chu kỳ nửa phân rã của beryllium-7 giảm khoảng 12 tiếng, từ 53 ngày xuống còn 52,5 ngày. Về nguyên tắc, kết quả cho thấy con người có thể vô hiệu hoá chất thải hạt nhân nhanh hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng khả năng đó vẫn còn xa vời. Như vậy, mặc dù đã nỗ lực hết sức song cho tới nay họ mới chỉ làm tốc độ đó tăng thêm gần 1%. Tăng tốc độ phân rã chưa tới 1% sẽ không giúp ích được nhiều trong việc xử lý những chất thải phóng xạ có chu kỳ nửa phân rã hàng nghìn hoặc hàng triệu năm. Vậy có cách nào khác để làm tăng tốc độ phân rã? Nhà vật lý Peter Moller thuộc Phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos (Mỹ) nói rằng nếu có thể tái tạo những điều kiện giống như bên trong một... ngôi sao nóng, con người sẽ làm tốc độ phân rã tăng mạnh. Tuy nhiên, ông thừa nhận hiện con người chưa làm được điều đó. Cách thứ hai là làm cho chất thải phóng xạ chịu áp lực cực cao. Dùng vi khuẩn làm sạch đất ô nhiễm chất phóng xạ  (VNN, 12/10/2003) Việc xử lý uranium trong kỷ nguyên chiến tranh lạnh đã làm cho nhiều địa điểm tại Mỹ và thế giới ô nhiễm. Các phương pháp bơm và xử lý truyền thống có thể mất hàng thập kỷ và công nhân làm việc phải tiếp xúc với mức phóng xạ cao. Hiện các nhà vi sinh vật đã đưa ra một giải pháp an toàn hơn: sử dụng vi khuẩn. Geobacter nổi tiếng là vi khuẩn ăn sắt. Tuy nhiên, vào năm 1991, Derek Lovley, một thành viên của nhóm nghiên cứu do Robert Anderson thuộc ĐH Massachusetts Amherst, Mỹ, đứng đầu, đã chứng minh rằng Geobacter có thể chuyển hoá uranium trong phòng thí nghiệm. Loại vi khuẩn này xuất hiện trong các trầm tích trên khắp nước Mỹ, song với số lượng nhỏ.  Nhóm của Anderson đã tiêm acetate - một chất dinh dưỡng mà khuẩn Geobacter ưa thích - để nhân chúng với số lượng lớn trong một tầng đất ngậm nước bị ô nhiễm ở Colorado. Địa điểm được sử dụng trong nghiên cứu bị ô nhiễm uranium ở mức thấp sau quá trình khai thác quặng. Trong vòng vài ngày, chúng sinh sôi rất nhanh. Mức uranium có thể hoà tan bắt đầu giảm. Sau 50 ngày, 70% uranium trong tầng đất ngậm nước được biến đổi thành uraninite không tan. Do vậy, thay vì trộn lẫn với nước được sử dụng để uống hoặc tưới tiêu, uraninite ở yên một chỗ. Nhóm nghiên cứu hy vọng kỹ thuật này sẽ được ứng dụng để làm sạch các địa điểm bị ô nhiễm uranium nặng bởi Geobacter có thể sinh trưởng trong điều kiện uranium tập trung ở mức cao. Anderson cho biết: ''Tôi nghĩ đây là phương pháp mà chúng ta có thể sử dụng trong tương lai''. Jonathan Istok thuộc ĐH Oregon State nhận định: ''Đây là một bước tiến lớn''. Ông là người đã có những thành công tương tự trong việc sử dụng vi khuẩn thu dọn uranium và technetium. Cây cối có khả năng thích nghi với phóng xạ (Vnexpress, 13/12/2003) Các công trình nghiên cứu mới đây trên những cây thông gần khu trung tâm của thảm họa hạt nhân Chernobyl (Ucraina) đã cho thấy chúng có những bộ gene thích nghi với chất phóng xạ. Một số cây còn sống đã “mù hóa” các ADN bằng cách sản sinh ra các chất metylen. Phản ứng trên giúp các loại cây này bảo vệ được các gene chủ yếu của chúng. Các nhà khoa học Ucraina và Canada đã kiểm tra điều này trong phòng thí nghiệm: những cây thông trồng trong đất nhiễm phóng xạ sau 10 năm tăng trưởng có tỷ lệ metylen cao hơn bình thường 30%. Đồng hành cùng với các thực nghiệm trên, Viện sinh học biển miền Nam (Sebastropol) đã thả hai con giun vào một hồ nước nhiễm phóng xạ. Kết quả là chúng vẫn có thể sinh sản. Đây là một cách để đảm bảo sự tồn tại nhờ đa dạng sinh học. Giaûm thieåu taùc ñoäng Tuaân thuû yeâu caàu kyõ thuaät cuûa vieäc caùch ly nguoàn xaï maïnh vôùi ngöôøi lao ñoäng. Khoaûng caùch töø nguoàn xaï vaø vaønh ñai baûo veä nhöõng khu vöïc khaùc phaûi ñöôïc ñaûm baûo. Maùy moùc thieát bò phaûi ñaûm baûo ôû trong tình hoaït ñoäng toát vì söï coá phoùng xaï laø khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc. Phöông aùn caáp cöùu luoân saün saøng trong tröôøng hôïp xaûy ra söï coá ñeå ñoái phoù vaø giaûm thieåu haäu quaû do oâ nhieãm phoùng xaï. Ñoùng goùi haønh hoùa theo tieâu chuaån ñeå traùnh aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng vaø con ngöôøi nhö: Caùctoâng hay sôïi thuûy tinh khoâng ñöôïc duøng ñeå ñoùng goùi Chaát loûng neân ñöôïc ñoùng raén hoaëc ñoùng vôùi nhöõng vaät lieäu coù theå haáp thuï 2 laàn khoái löôïng chaát loûng. Chaát thaûi phaûi chöùa ít