Bảo hiểm - Chương 1: Tổng quan về rủi ro và bảo hiểm

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO VÀ BẢO HIỂM Mục tiêu của chương này là cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về rủi ro và bảo hiểm, mối liên hệ giữa rủi ro và bảo hiểm, nền tảng hoạt động của bảo hiểm và vai trò của bảo hiểm đối với kinh tế xã hội 1.1. Tổng quan về rủi ro 1.2. Tổng quan về bảo hiểm 1.3. Mối liên hệ giữa rủi ro và bảo hiểm 1 1.1. Tổng quan về rủi ro 1.1.1. Khái niệm 1.1.2. Phân loại rủi ro 1.1.3. Phương pháp quản lý rủi ro 1.1.4. Phân biệt rủi ro, nguy cơ, hiểm họa, tổn thất 2 1.1.1. Khái niệm TỬ VONG THƯƠNG TẬT MẤT MÁT TÀI CHÍNH Rủi ro: là sự kiện không chắc chắn, có liên quan đến tổn thất phải gánh chịu trong tƣơng lai 3 1.1.2. Phân loại rủi ro Rủi ro thuần túy: rủi ro cháy, rủi ro tai nạn giao thông Rủi ro đầu cơ: rủi ro do thay đổi giá chứng khoán, rủi ro do thay đổi thời trang Rủi ro riêng biệt: một tòa nhà đang cháy, một vụ cướp ngân hàng – Rủi ro con người – Rủi ro tài sản – Rủi ro trách nhiệm Rủi ro cơ bản: động đất, núi lửa phun, lũ lụt 4 1.1.3. Phương pháp quản lý rủi ro Tránh né Chấp nhận Kiểm soát tổn thất • Ngăn ngừa • Giảm thiểu Chuyển giao • Hợp đồng • Hedging Bảo hiểm 5 1.1.4. Phân biệt rủi ro, nguy cơ, hiểm họa, tổn thất Ví dụ: Có 2 ngôi nhà ở khu vực đáy sông. Ngôi nhà bên phải nằm gần đáy sông, cái còn lại ở trên triền đồi và lũ lụt xảy ra. Lũ lụt xảy ra không lường trước được, và nó đã làm cho ngôi nhà bên phải bị lũ cuốn trôi. Rủi ro: Ngôi nhà không may bị lũ cuốn Hiểm họa: Lũ lụt Nguy cơ: Nhà nằm gần đáy sông Tổn thất: Thiệt hại về tài sản (ngôi nhà), người (nếu có người trong nhà) 6 1.1.4. Phân biệt rủi ro, nguy cơ, hiểm họa, tổn thất Hiểm họa: nguyên nhân gây tổn thất Nguy cơ: yếu tố tác động làm gia tăng tổn thất • Nguy cơ tự nhiên: điều kiện tự nhiên trong rủi ro Ví dụ: hút thuốc có thể làm gia tăng các bệnh về phổi • Nguy cơ đạo đức: không trung thực • Nguy cơ tinh thần: tính bất cẩn • Nguy cơ luật pháp: đặc điểm của hệ thống luật pháp hoặc môi trường pháp lý Tổn thất: Hậu quả của một hay hàng loạt các rủi ro gây ra làm thiệt hại đến một đối tượng nào đó 7 1.2. Tổng quan về bảo hiểm 1.2.1. Khái niệm bảo hiểm 1.2.2. Cơ sở kỹ thuật của bảo hiểm 1.2.3. Vai trò của bảo hiểm đối với kinh tế xã hội 1.2.4. Phân biệt đồng bảo hiểm với tái bảo hiểm 8 1.2.1. Khái niệm bảo hiểm Bảo hiểm là hoạt động thể hiện người bảo hiểm cam kết bồi thường cho người tham gia bảo hiểm trong từng trường hợp xảy ra rủi ro thuộc phạm vi bảo hiểm với điều kiện người tham gia nộp một khoản phí cho chính người đó hoặc cho người thứ ba 9 1.2.2. Lịch sử phát triển DỰ TRỮ THUẦN TUÝ THOẢ THUẬN CỔ PHẦN BẢO HIỂM CHO VAY NẶNG LÃI BẢO HIỂM HÀNG HẢI 10 1.2.3. Vai trò của bảo hiểm đối với KT – XH Ổn định tài chính Một kênh huy động vốn Ngăn ngừa, đề phòng, hạn chế tổn thất 11 1.2.4. Cơ sở kỹ thuật của bảo hiểm Luật số lớn: “Khi số lớn các đơn vị rủi ro tương tự và độc lập với nhau tăng lên thì tính chính xác tương đối của các dự đoán về những kết quả tương lai dựa vào các đơn vị rủi ro đó cũng tăng lên” Nguyên tắc sàng lọc rủi ro: “Phân nhóm các đối tượng bảo hiểm, rủi ro được bảo hiểm theo các tiêu thức phù hợp” Nguyên tắc phân chia, phân tán rủi ro 12 1.2.5. Phân biệt đồng bảo hiểm với tái bảo hiểm • Đồng bảo hiểm: Khi nhận bảo hiểm cho một rủi ro, công ty BH sẽ hợp tác với nhiều công ty bảo hiểm khác để cùng bảo hiểm cho rủi ro này. • Tái bảo hiểm: Là việc từ một công ty BH (cty BH gốc) chuyển giao một phần số phí BH thu được cho cty BH khác (cty tái BH) 13 Sơ đồ đồng bảo hiểm COÂNG TY ÑOÀNG BAÛO HIEÅM 20% COÂNG TY ÑOÀNG BAÛO HIEÅM 30% COÂNG TY ÑOÀNG BAÛO HIEÅM 40% NGÖÔØI ÑÖÔÏC BAÛO HIEÅM COÂNG TY ÑOÀNG BAÛO HIEÅM 10% 14 Sơ đồ tái bảo hiểm COÂNG TY TAÙI BAÛO HIEÅM 10% COÂNG TY TAÙI BAÛO HIEÅM 20% COÂNG TY TAÙI BAÛO HIEÅM 30% NGÖÔØI ÑÖÔÏC BAÛO HIEÅM COÂNG TY BAÛO HIEÅM GOÁC 40% 15 1.3. Mối liên hệ giữa rủi ro và bảo hiểm Về kỹ thuật – Rủi ro phải có yếu tố ngẫu nhiên, khách quan – Tập hợp được số đông đối tượng có rủi ro cùng tính chất Về tài chính – Rủi ro gây ra tổn thất phải được xác định về mặt tài chính – Các rủi ro chiến tranh, nổ bom hạt nhân, động đất, bạo loạn bị loại trừ không được bảo hiểm vì làm mất cân bằng tài chính của bảo hiểm Về pháp lý – Rủi ro đưa ra phải phù hợp với văn hoá quốc gia (chuẩn mực đạo đức và lẽ phải được XH công nhận) 16 BÀI TẬP TÌNH HUỐNG  Vamsi là sinh viên. Anh sở hữu 1 chiếc xe có giá trị 80 triệu đồng. Anh thuê 1 căn hộ trong đó có các tài sản cá nhân bao gồm quần áo, ti vi, đồng hồ và các vật dụng khác có giá khoảng 10 triệu đồng. Anh đeo kính sát tròng, chi phí thay kính 1 triệu đồng/6 tháng. Anh ngủ bằng nệm nước đã bị rỉ. Anh ấy khao khát tham dự một cuộc đua xe, vì vậy Vamsi chạy 5 dặm/ngày trong 1 công viên gần đó khá nổi tiếng về buôn ma túy, hành hung, và cướp có vũ khí. Cha mẹ của Vamsi cùng nhau đi làm để giúp đỡ anh ấy trang trải học phí.  Xác định các rủi ro mà Vamsi có thể gặp và các phƣơng pháp xử lý cho từng rủi ro tƣơng ứng 17 CÂU HỎI THẢO LUẬN 1. Phân biệt rủi ro, cứu trợ. 2. Phân biệt bảo hiểm với đánh bạc. 3. Năm 2005, Cty BH Viễn Đông đưa sản phẩm BH lòng trung thành ra thị trường. Tuy nhiên, đến năm 2007 Cty không bán được một hợp đồng nào. Theo anh (chị) lý do tại sao? 4. Bảo hiểm trùng là gì? 18