Ảnh hưởng của chăn nuôi đến môi trường

ẢNH HƯỞNG CỦA CHĂN NUÔI ĐẾN MÔI TRƯỜNG Nội dung Phần 1: Giới thiệu Phần 2: Tác động của chăn nuôi đến môi trường Phần 3: Biện pháp khắc phục Tài liệu tham khảo Phần 1: Giới thiệu Chăn nuôi là ngành quan trọng trong nền nông nghiệp không những cung cấp cho con người nguồn thực phẩm: sữa, trứng, thịt…mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Bên cạnh đó, tình trạng ô nhiễm môi trường do chăn nuôi gây ra đang là vấn đề cấp thiết hiện nay. Trước tình hình đó, nhóm chúng tôi tìm hiểu về sự ô nhiễm môi trường do chăn nuôi. 1.1. Tầm quan trọng của chăn nuôi - Chiếm 40 % tổng sản phẩm trong ngành nông nghiệp - Giải quyết việc làm cho hơn 1,3 tỷ người lao động - Ở nước ta, với phương thức chăn nuôi theo hộ gia đình là chính, nhiều nơi còn thả rông, mỗi năm nông dân nuôi khoảng 26 triệu con lợn, gần 8 triệu con trâu, bò và hơn 200 triệu gia cầm (Báo điện tử đài tiếng nói Việt Nam, 17/02/2006). - Ngành chăn nuôi đang trở thành một đối thủ quan trọng trong cuộc chạy đua về tiêu tốn đất đai, nước và các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác so với các ngành công nghiệp, dịch vụ - Năm 2007, hơn 61 triệu tấn phân của các loại vật nuôi được thải ra nhưng chỉ có khoảng 40% số chất thải này được xử lý, còn lại xả thẳng trực tiếp ra môi trường (Báo mới, 22/10/2008) 1.2. Mối quan hệ giữa môi trường và chăn nuôi Tác động 2 chiều: Môi trường  sức khỏe và năng suất vật nuôi Các yếu tố khí hậu, môi trường (không khí, nước) Các yếu tố về quản lý (thiết kế chuồng trại, vệ sinh, quản lý dịch bệnh) Chăn nuôi  môi trường & sức khỏe con người Ô nhiễm môi trường: không khí, nước, đất Lan truyền mầm bệnh (zoonoses) An toàn thực phẩm (ngộ độc thực phẩm, các chất tồn dư) * Phần 2: Tác động của chăn nuôi đến môi trường 2.1 Ảnh hưởng của ngành chăn nuôi đến môi trường 2.1.1 Ô nhiễm đất - Thay đổi cấu trúc thành phần đất cũng như hệ sinh thái trong đất. - Gây thoái hóa đất và xói mòn do: + Mở rộng diện tích chăn nuôi + Tập tính bầy đàn + Nhu cầu bãi chăn thả - Chứa đựng vi sinh vật gây bệnh cho người và vật nuôi. Chất thải chăn nuôi Bải chăn thả Nguyên liệu thức ăn Chăn thả rong Tổng diện tích dành cho chăn nuôi chiếm 26% diện tích bề mặt không phủ băng tuyết của Trái đất. Thêm vào đó là 33% diện tích đất trồng được dành để sản xuất thức ăn cho chăn nuôi. Tổng cộng, ngành chăn nuôi chiếm 70% diện tích đất nông nghiệp, tương đương 30% diện tích bề mặt Trái đất.  Theo thiennhien (9/11/2008) 2.1.2 Ô nhiễm không khí - Bụi: do thức ăn, vật nuôi, hệ thống chuồng trại… - Ngành chăn nuôi chiếm 18% tổng lượng khí nhà kính toàn cầu. Khí thải trong chăn nuôi: lượng khí CO2 chiếm 9%, CH4 chiếm 37%, NOx chiếm 65%, NH3 chiếm 64% tổng lượng thải mỗi loại trên toàn cầu. (Web Bộ thương mại, 01/12/2008 ) Gây hiệu ứng nhà kính Gây mưa axit - Các vi sinh vật trong không khí chuồng nuôi, chất thải: vi khuẩn, virus,…có thể truyền bệnh sang người và vật nuôi. - Lượng bụi và khí độc trong chuồng thay đổi theo: + Mật độ vật nuôi + Sự thông thoáng + Loài gia súc + Thời gian trong ngày + Hoạt động + Nhiệt độ và độ ẩm không khí + Tình trạng vệ sinh. Khí có mùi hôi trong chăn nuôi Chaát khí Muøi Giôùùi haïn (mg/L) Allyl mercaptan muøi toûi, raát khoù chòu 0.00005 Ammonia muøi khai 0.037 Benzyl mercaptan muøi khoù chòu 0.00019 Crotyl mercaptan muøi choàn hoâi 0.000029 Ethyl mercaptan muøi baép caûi thoái 0.00019 Ethyl sulphide muøi gaây oùi 0.00025 Hydrogen sulphide muøi tröùng thoái 0.0011 Methyl mercaptan muøi baép caûi thoái 0.0011 Methyl sulphide muøi rau caûi thoái 0.0011 Skatole muøi phaân 0.0012 Sulphur dioxide muøi cay haêng 0.009 Thiocresol muøi kheùt, muøi choàn hoâi 0.0001 Thiophenol muøi thoái röõa 0.000062 (Sullivan, 1969; trích daãn bôûi Muller, 1987) * Alcohol Aldehyde & Ketone NH3 Indol, Skatol, Phenol H2S Short chain acids Alcohol, Aldehyde & Ketone Carbonhydrate Organic acids Protein Fatty acids H2O, CO2, CH4 Lipids H2O, CO2, Hydrocarbon Air pollutants produced from animal slurry (Truong Thanh Canh, 1999) Trại gà Trại heo Hồ chứa chất thải 2.1.3 Ô nhiễm nước - Chăn nuôi sử dụng khoảng 8% tổng lượng nước của loài người sử dụng trên toàn thế giới. - Nước thải ngành chăn nuôi chứa nhiều chất ô nhiễm: chất hữu cơ, chất kháng sinh, hoocmon, hoá chất… - Nhiều vi sinh vật gây hại tồn tại trong nước thải của chăn nuôi: E.coli, Streptococcus sp. , Samonella sp…. - Chứa hàm lượng nitrat cao. - Giảm lượng nước bổ sung cho các mạch nước ngầm do mất rừng, đất bị thoái hoá, giảm khả năng thẩm thấu. - Các cơ sở giết mổ, chế biến sản phẩm gia súc gia cầm không có hệ thống xử lý nước thải. - Sản xuất nguyên vật liệu thức ăn chăn nuôi làm tồn dư phân bón, thuốc trừ sâu… Nước thải do chăn nuôi Ao chứa nước thải Nước thải do giết mổ gia súc Ô nhiễm nước sông - Mất đa dạng sinh học: những tác động tiêu cực của ngành chăn nuôi đến môi trường đất, nước, không khí và khí hậu đã dẫn đến một kết quả tất yếu đối với hệ sinh thái Trái đất, đó là sự suy giảm đa dạng sinh học phát triển không bền vững. - Biến đổi khí hậu: tăng nhiệt độ, tăng mực nước biển, lũ lụt, hạn hán… - Ảnh hưởng sức khỏe con người. - Gây dịch bệnh cả người và vật nuôi. 2.2 Hậu quả của ô nhiễm do chăn nuôi: - Theo báo cáo của Quỹ Bảo tồn động vật hoang dã (WWF), trong 825 vùng sinh thái trên cạn của Trái đất có 306 vùng bị tác động bởi ngành chăn nuôi. - Theo Tổ chức International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) có đến 23 trong tổng số 35 “điểm nóng về đa dạng sinh học” bị ảnh hưởng bởi ngành chăn nuôi. - Sách đỏ về Loài bị Đe doạ của Tổ chức IUCN cho thấy hầu hết những loài đang bị đe doạ trên thế giới là do mất môi trường sống, mà chăn nuôi là một trong những nguyên nhân hàng đầu.  Phần 3: Biện pháp khắc phục 3. Các biện pháp khắc phục + Kiểm soát và có biện pháp xử lý các chất thải trong chăn nuôi: sử dụng chế phẩm sinh học, Biogas, thực hiện mô hình VAC… + Trồng rừng, phục hồi độ che phủ đất + Nâng cao hiệu quả sử dụng nước trong tưới tiêu, quay vòng nước trong các trang trại chăn nuôi + Chuyển đổi dần phương thức chăn nuôi nhỏ, phân tán sang chăn nuôi theo hướng trang trại gắn với công nghiệp hóa, hình thành các vùng chăn nuôi trọng điểm + Nâng cao kiến thức, năng lực, trình độ quản lý giám sát của cán bộ môi trường. + Thực hiện tốt luật Bảo vệ môi trường. + Áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến trong chăn nuôi. Chuồng trại chăn nuôi khép kín Tài liệu tham khảo 1. Lê Thị Thanh Mai, Giáo trình con người và môi trường. 2. Lê Văn Khoa và ctv, 1999. Nông nghiệp và môi trường. NXB Giáo dục. 3. Trương Thanh Cảnh, 1999. Bài giảng Quản lý nguồn ô nhiễm môi trường, Trường đại học Khoa Học Tự Nhiên Tp. HCM 3. Tài liệu trên internet