Bài giảng Các lý thuyết chính về tăng trưởng và phát triển kinh tế

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 1 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 1 Baøi 1 &ø 2 Caùc Lyù thuyeát Chính veà Taêng tröôûng vaø Phaùt trieån Kinh teá 26/10/2005 2 Caâu hoûi Taêng tröôûng kinh teá? Taêng tröôûng kinh teá khaùc phaùt trieån kinh teá? Phaùt trieån kinh teá beàn vöõng? Heä thoáng lyù thuyeát noùi gì? Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 2 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 3 26/10/2005 4 GDP thöïc bq ñaàu ngöôøi theá giôùi 51882942356721995 41231606438971973 2138537225121950 1539272617721913 895112812601870 65169510681820 5652404251500 4201152731000 4251062500 GDP bqñn (USD 1990) GDP (tyû USD 1990) Daân soá (trieäu) Naêm Nguoàn: Hendrik Van Den Berg, 2001, Ch.1 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 3 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 5 Taêng tröôûng gaàn ñaây Sau 1820: Daân soá theá giôùi: 5 laàn. Saûn löôïng löông thöïc: 40 laàn. Saûn löôïng löông thöïc ñaàu ngöôøi: 8 laàn. Taêng tröôûng chaäm laïi töø sau 1973, nhanh hôn vaøo nhöõng naêm 1990 vaø… 26/10/2005 6 Ñaëc ñieåm taêng tröôûng 1820-nay 1. Khoâng phaûi luùc naøo cuõng nhanh vaø nhaát quaùn. 2. Toác ñoä vaø vò trí töøng quoác gia thay ñoåi nhanh theo thôøi gian. 3. Phaân boå cuûa caûi vaø hoá caùch möùc soáng (phaùt trieån – keùm phaùt trieån, baát bình ñaúng vaø tuït haäu). Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 4 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 7 Moät soá caâu hoûi Taïi sao moät soá quoác gia taêng tröôûng raát nhanh trong khi caùc nöôùc khaùc raát chaäm? Lieäu nöôùc ngheøo seõ ñuoåi kòp nöôùc giaøu? Caùch thöùc naøo? Baèng caùch naøo moät soá nöôùc Ñoâng AÙ raát ngheøo töông ñoái nhöõng naêm 1960 ñaõ taêng tröôûng nhanh, baét kòp caùc nöôùc thu nhaäp vöøa vaø cao trong 30 naêm? 26/10/2005 8 Moät soá caâu hoûi Böùc tranh kinh teá theá giôùi trong 25-50 naêm ñaàu cuûa thieân nieân kyû môùi? Nguy cô, ñe doaï vaø truïc traëc môùi coù theå laø gì? Laøm theá naøo ñeå giaûi quyeát caùc vaán naïn naøy? Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 5 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 9 Moät soá caâu hoûi Phaùt trieån beàn vöõng trong moät theá giôùi naêng ñoäng: Thay ñoåi theå cheá, taêng tröôûng vaø chaát löôïng cuoäc soáng-WDR 2003. Caûi thieän caùc dòch vuï ñeå phuïc vuï ngöôøi ngheøo –WDR 2004. Muïc tieâu phaùt trieån KT-XH Vieät Nam ñeán 2010, 2020. 26/10/2005 10 Caùc giai ñoaïn khaùc nhau PTKT 1950 – 70: Taêng tröôûng vaø HÑH (CNN) 1970 - 85: Taêng tröôûng vaø coâng baèng 1985 - 99: An ninh löông thöïc, môû cöûa vaø minh baïch 2000 - 25: TCHù vaø coäng ñoàng daân toäc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 6 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 11 Toaøn caàu hoaù 1870-1914: ngoaïi thöông vaø ñaàu tö. 1914-1945: theá chieán vaø suy thoaùi. 1945-1980: buøng noå ngoaïi thöông, chöa noåi baät doøng voán vaø di daân. 1980-nay: coâng ngheä sinh hoïc, ñieän töû vaø thoâng tin, thöông maïi töï do vaø di chuyeån nhanh cuûa doøng voán, lao ñoäng. 26/10/2005 12 Hoäi nhaäp kinh teá Möùc ñoä caùc neàn KT lieân keát laïiÆ neàn KT chung. Hoäi nhaäp hoaøn toaøn: caùc neàn KT hoaït ñoäng nhö moät. Thöông maïi vaø doøng voán laøm taêng tính hoäi nhaäp KT. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 7 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 13 Soá lieäu 2002, WDR-WB 2004 Daân soá (trieäu ngöôøi) GNI (tyû ñoâ la) GNI ñaàu ngöôøi (ñoâ la) GNI-PPP (tyû ñoâ la) GNI ñaàu ngöôøi-PPP (ñoâ la) gGDP (%) 2001-2002 Theá giôùi 6201 31484 5080 46952 7570 1,7 TN thaáp 2495 1072 430 5092 2040 4,1 TN vöøa 2742 5033 1840 15431 5630 3,2 TN cao 965 25384 26310 26622 27590 1,3 Myõ 288 10110 35060 10110 35060 2,3 Singapore 4 86,1 20690 96 23090 2,2 Thaùi Lan 62 122,2 1980 411 6680 5,2 Vieät Nam 81 34,9 430 180 2240 7,1 Thu nhaäp thaáp: ≤ 735$ Thu nhaäp trung bình: 736$ - 9075$ Thu nhaäp cao: ≥ 9076$ 26/10/2005 14 Thu nhaäp bqñn Vieät Nam so nöôùc laùng gieàng (%) 52,852,956,071,081,293,9118,7149,9China 54,642,141,340,547,261,678,478,3Indonesia 13,811,811,918,422,537,672,385,5Rep. of Korea 27,021,222,429,736,243,474,180,5Thailand 19981995199019801975197019601950 Nguoàn: Van Arkadie/Mallon, 2001, p.5 (LÑD, 2005) Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 8 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 15 Ví duï 1960 1975 1990 Ghi chuù Chæ soá GDP 100 317 1006 20% ngheøo nhaát 2 6,3 20,1 g = 8% naêm khoâng phaân phoái laïi Chæ soá GDP 100 135 182 20% ngheøo nhaát 8 10,8 14,5 g = 2% naêm khoâng phaân phoái laïi Î Taêng tröôûng giuùp caûi thieän thu nhaäp vaø ñoùi ngheøo 26/10/2005 16 Bao giôø ñuoåi kòp? 10 naêm 20 naêm 30 naêm 40 naêm 2% 1,2 1,5 1,8 2,2 4% 1,5 2,2 3,2 4,8 6% 1,8 3,2 5,7 10,3 8% 2,2 4,7 10,1 21,7 10% 2,6 6,7 17,4 45,3 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 9 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 17 Taêng tröôûng kinh teá Söï taêng leân cuûa thu nhaäp quoác daân hay thu nhaäp quoác daân bình quaân ñaàu ngöôøi. Taêng tröôûng laø söï gia taêng moät caùch beàn vöõng cuûa saûn löôïng bình quaân ñaàu ngöôøi hay saûn löôïng treân moãi lao ñoäng (Simon Kuznets) Taêng tröôûng kinh teá xaûy ra neáu saûn löôïng taêng nhanh hôn daân soá (Douglass C. North vaø Robert Paul Thomas) 26/10/2005 18 Taêng tröôûng kinh teá Taêng phuùc lôïi cuûa con ngöôøi (tuoåi thoï, giaùo duïc, dinh döôõng, ngheä thuaät, an sinh…). Saûn löôïng bao goàm haøng hoaù vaø dòch vuï Æ Taêng tröôûng lieân quan gia taêng vaø caûi thieän phuùc lôïi xaõ hoäi Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 10 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 19 Phaùt trieån kinh teá “Ngöôøi ta phaûi ñònh nghiaõ laïi söï phaùt trieån laø söï taán coâng vaøo nhöõng caùi xaáu chuû yeáu cuûa theá giôùi ngaøy nay: suy dinh döôõng, beänh taät, muø chöõ, nhöõng khu nhaø oå chuoät, thaát nghieäp vaø baát coâng. Neáu ño baèng tyû leä taêng tröôûng, söï phaùt trieån quaû laø moät thaønh coâng lôùn. Nhöng neáu xeùt treân khiaù caïnh coâng aên vieäc laøm, coâng lyù vaø xoaù ñoùi giaûm ngheøo thì laïi laø moät thaát baïi hay chæ thaønh coâng moät phaàn” Paul Streeten 26/10/2005 20 Phaùt trieån kinh teá “.. khoâng theå xem söï taêng tröôûng kinh teá nhö moät muïc ñích cuoái cuøng. Caàn phaûi quan taâm nhieàu hôn ñeán söï phaùt trieån cuøng vôùi vieäc caûi thieän cuoäc soáng vaø neàn töï do maø ta ñang höôûng” – Amrtya Sen. Quan ñieåm phaùt trieån theo moâ hình 5 truïc: ñaïo ñöùc tinh thaàn, xaõ hoäi, chính trò, kinh teá vaø vaät chaát cuøng vôùi moâ hình 4E (Evolution, Equity, Efficiency, Equilibrium) - Peter Calkins. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 11 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 21 Taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng "Quaù trình phaùt trieån beàn vöõng khoâng phaûi laø moät khaùi nieäm tröøu töôïng… maø mang moät boä maët con ngöôøi qua hình aûnh caùc noâng daân ngaøy caøng phaûi ñi xa hôn ñeå kieám thöùc aên vaø cuûi ñoát, hoaëc nhöõng cö daân caùc khu oå chuoät vôùi nhöõng ñieàu kieän veä sinh beânh hoaïn, hoaëc nhöõng ngöôøi lao ñoäng trong nhöõng khu thò töù ñaày oâ nhieãm vaø ñaày ngöôøi“ Kofi Annan, 2002 26/10/2005 22 Taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng “Chaùu ñi laáy nöôùc moät ngaøy boán laàn baèng moät caùi voø ñaát nung coù söùc chöùa 20 lít. Ñoù laø moät coâng vieäc naëng nhoïc!… Chaùu chöa bao giôø ñöôïc ñeán tröôøng vì chaùu phaûi giuùp meï trong coâng vieäc giaët giuõ ñeå kieám ñuû tieàn… Nhaø cuûa chaùu khoâng coù buoàng taém… Neáu coù theå ñöôïc thay ñoåi cuoäc ñôøi, chaùu thöïc söï muoán ñöôïc ñeán tröôøng vaø coù theâm quaàn aùo”. Elma Kassa, moät em gaùi 13 tuoåi ñeán töø Addis Ababa Eâtiopia WDR, 2004, trang 1 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 12 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 23 Taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng "Phaùt trieån beàn vöõng laø phaùt trieån ñaùp öùng vôùi nhöõng nhu caàu cuûa hieän taïi maø khoâng phöông haïi ñeán khaû naêng ñaùp öùng cuûa caùc theá heä sau vôùi nhöõng vaán ñeà cuûa theá heä naøy“. Hoäi nghò Rio de Janeiro, 1992 Phaùt trieån beàn vöõng: laø taêng tröôûng ñöôïc duy trì maø khoâng laøm giaûm tröõ löôïng caùc nguoàn löïc hieäu quaû. Æ nguï yù: ñaàu tö thay theá voán vaát chaát vaø nhaân löïc hao moøn vaø coøn taïo ra coâng ngheä môùi (thay theá vaø taêng cöôøng nguoàn löïc hieäu quaû). 26/10/2005 24 Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá Khoâng chæ taêng tröôûng GDP, PCI maø coøn Phaùt trieån beàn vöõng, Giaûm ngheøo, Phaùt trieån con ngöôøi… Ngheøo-Giaøu: khoâng chæ PCI, maø coøn möùc soáng vaät chaát, tinh thaàn, chaát löôïng haøng hoaù dòch vuï, tuoåi thoï, söùc khoeû, chaêm soùc y teá, giaùo duïc, an toaøn an sinh XH, cô hoäi ngheà nghieäp, heä thoáng luaät phaùp, khaû naêng ñieàu haønh cuûa chính phuû, moâi tröôøng vaø cô hoäi kinh doanh, möùc ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng. Taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá – ñöôïc söû duïng thay theá. Phaùt trieån kinh teá – thay ñoåi toaøn dieän (kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi, theå cheá) Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 13 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 25 Muïc tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû (189 quoác gia, 8 muïc tieâu, 18 chæ tieâu, 48 chæ soá – MDG 9/2000) 1. Xoaù boû tình traïng ngheøo cuøng cöïc vaø thieáu ñoùi. 2. Ñaït phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc. 3. Taêng cöôøng bình ñaúng nam nöõ vaø naâng cao vò theá cho phuï nöõ. 4. Giaûm tyû leä töû vong ôû treû em. 5. Taêng cöôøng söùc khoeû baø meï. 6. Phoøng choáng HIV/AIDS, soát reùt vaø caùc beänh khaùc. 7. Ñaûo ñaûm beàn vöõng veà moâi tröôøng. 8. Thieát laäp quan heä ñoái taùc toaøn caàu vì muïc ñích phaùt trieån. 26/10/2005 26 Taêng tröôûng kinh teá vaø Kinh teá hoïc phaùt trieån Cuøng quan taâm – caûi thieän thu nhaäp, nhöng khaùc tieáp caän: Cuoái TKû 19 – ñaàu TK 20. Nhöõng naêm 1950-60. Ñoái töôïng nghieân cöùu coù xu höôùng gaàn nhau hôn: Tìm hieåu quaù trình taêng tröôûng, vai troø coâng ngheä vaø tích luyõ YTSX. Keát hôïp moâ hình, lyù thuyeát KTH Phaân tích chính saùch Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 14 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 27 Caùc nhoùm lyù thuyeát 1. Taêng tröôûng coå ñieån. 2. Taêng tröôûng tuyeán tính 3. Thay ñoåi cô caáu 4. Phuï thuoäc quoác teá 5. Hoài sinh taân coå ñieån 6. Taêng tröôûng môùi 26/10/2005 28 Lyù thuyeát taêng tröôûng coå ñieån Haøm saûn xuaát: Y = F(K, L) Nguoàn taêng tröôûng: (1) K vaø L; (2) caûi thieän hieäu quaû K + L (CMH + caûi tieán kyõ thuaät; vaø (3) ngoaïi thöông, thò tröôøng, taêng cöôøng (1) vaø (2) Taêng tröôûng: “traïng thaùi phaùt trieån khoâng ngöøng”. Lôïi nhuaänÆ S, I vaø tích luõy K Æ taêng tröôûng, caàu L Æ hoaït ñoäng saûn xuaát. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 15 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 29 Lyù thuyeát chi phoái Thaäp nieân 1950 vaø 1960 Taêng tröôûng tuyeán tính (Linear stages of growth model). Phaùt trieån kinh teá = tieán trình goàm moät chuoãi caùc giai ñoaïn taêng tröôûng KT theo ñoù taát caû caùc nöôùc ñi qua. Nöôùc phaùt trieån (ñaõ qua), ñang phaùt trieån (tieáp theo). S, I, vieän trôï, vai troø tích luyõ voán (nöôùc ñang phaùt trieån). 26/10/2005 30 Lyù thuyeát chi phoái Thaäp nieân 1970 Thay ñoåi cô caáu (Structural change) vaø lyù thuyeát phuï thuoäc (Dependence theories). – LT thay ñoåi cô caáu: LT kinh teá + phaân tích TK Æ dieãn taû thay ñoåi cô caáuÆ taïo ra vaø duy trì taêng tröôûng KT. – LT phuï thuoäc: Raøng buoäc chính trò (trong vaø ngoaøi) ñoái vôùi phaùt trieån. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 16 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 31 Lyù thuyeát chi phoái Thaäp nieân 1980 vaø ñaàu 1990 Hoài sinh taân coå ñieån (Neoclassical counterrevolution) Nhaán maïnh thò tröôøng töï do, môû cöûa vaø tö nhaân hoùa. Pheâ phaùn can thieäp/raøng buoäc quaù möùc cuûa chính phuû. 26/10/2005 32 Lyù thuyeát chi phoái Hieän nay Keát hôïp lyù thuyeát töø thaäp nieân 1950. Taêng tröôûng noäi sinh (Endogenous growth), vai troø tri thöùc, voán nhaân löïc, R&D, lôïi suaát taêng leân theo QMâ. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 17 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 33 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Phaùt trieån KT = chuoãi caùc giai ñoaïn taêng tröôûng KT maø taát caû caùc nöôùc ñi qua. Nöôùc phaùt trieån (ñaõ qua), ñang phaùt trieån (tieáp theo). S, I, vieän trôï, vai troø tích luyõ K(nöôùc ñang phaùt trieån). Sau WWII, KH Marshall taùi thieát Chaâu AÂu, caùc nöôùc giaønh ñoäc laäp quan taâm vaät chaát hoùa nhöng khoâng coù khung phaân tích/khaùi nieäm veà tieán trình taêng tröôûng KTôû caùc nöôùc noâng nghieäp truyeàn thoáng (ñaëc tröng: khoâng coù cô caáu kinh teá roõ raøng) Walt W. Rostow 1960: “The Stages of Economic Growth” Harrod-Domar Harrod (39) + Domar (47) “The One-Gap Model” 26/10/2005 34 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Walt Whitman Rostow vaø MH 5 giai ñoaïn Caùc quoác gia, theo thôøi gian Æ 5 giai ñoaïn: 1. Xaõ hoäi truyeàn thoáng 2. Chuaån bò ñieàu kieän tieàn caát caùnh 3. Caát caùnh 4. Noã löïc tröôûng thaønh 5. Tieâu duøng khoái löôïng lôùn Î Nöôùc phaùt trieån: qua caát caùnh. Î Nöôùc ñang phaùt trieån: xaõ hoäi truyeàn thoáng (hoá caùch taøi chính vaø khaû naêng ñaàu tö).ï Î Vai troø ngaønh ñi ñaàu (coâng nghieäp) taêng tröôûng nhanh vaø naêng ñoäng nhaát. Î Vai troø S vaø I. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 18 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 35 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Rostow vaø MH 5 giai ñoaïn Chìa khoùa - Giai ñoaïn caát caùnh Ñaëc ñieåm: 9 Ñaàu tö haï taàng (giao thoâng), tyû leä S vaø I 5 – 10%. 9 Naêng suaát NN taêng maïnh. 9 Khaû naêng nhaäp MMTB. 9 Coâng nghieäp cheá taïo phaùt trieån maïnh. 9 Phaùt trieån theå cheá vaø khu vöïc saûn xuaát hieän ñaïi. Giai ñoaïn caát caùnh: Anh (1783-1802), Phaùp (1830-1860), Myõ (1843-1860), Nhaät (1878-1900), Canada (1896-1914) 26/10/2005 36 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Rostow vaø MH 5 giai ñoaïn Chuaån bò tieán tôùi tröôûng thaønh • Taêng Y >> taêng POPá. • Tyû leä I töø 10-20%. • Caát caùnh ñeán Tröôûng thaønh khoaûng 60 naêm. – Vaøo ¼ cuoái TK 19, ñöôøng saét phaùt trieån, tieáp theo laø ngaønh theùp, ñoùng taøu, hoùa chaát, ñieän töû… Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 19 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 37 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Rostow vaø MH 5 giai ñoaïn Tröôûng thaønh-Tieâu duøng khoái löôïng lôùn Taêng tröôûng lieân tuïcÆ tröôûng thaønh + tieâu duøng khoái löôïng lôùn (haøng traêm naêm). Thay ñoåi cô caáu khoâng coøn nhanh. 26/10/2005 38 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Rostow vaø MH 5 giai ñoaïn Nhaän xeùt 1. Khoù phaân bieät töøng giai ñoaïn. 2. Chæ nhaán maïnh taêng tröôûng (phaùt trieån?). 3. Vai troø vieän trôï, ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñ/v theá giôùi thöù ba. 4. Khoâng chuù yù qh chính trò - kinh teá giöõa nöôùc phaùt trieån- chaäm phaùt trieån (ngaên trôû phaùt trieån). 5. Theå cheá vaø quan heä quoác teá vöôït khoûi kieåm soaùt cuûa nöôùc ñang phaùt trieån. 6. Lieân Xoâ, Vieät Nam. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 20 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 39 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Moâ hình Harrod-Domar Haäu Keynes, thònh haønh 50s, 60s: nöôùc ñang phaùt trieån g = (s/v) - d = ∆Y/Y (g = s/k?) v = K/Y : COR v = ∆K/ ∆Y : ICOR ∆K = sY - dK. S ( + vieän trôï + doøng taøi chính khaùc) Æ I. S, I caøng caoÆ g caøng lôùn. 26/10/2005 40 Chæ soá ICOR cuûa moät soá quoác gia (a) Giai ñoaïn 85-90 Nguoàn: Tính toaùn töø soá lieäu cuûa WDI 2002, NHTG 1961-70 1971-80 1981-90 1991-00 United States 4,99 6,26 6,09 5,76 Japan 3,39 7,60 7,29 20,19 Indonesia 2,54 2,85 4,54 6,26 India 4,19 6,72 3,94 4,30 China 7,29 5,88 3,84 3,81 Vietnam 3,22 (a) 3,27 Argentina 5,76 8,84 -12,46 3,93 Brazil 3,22 2,74 13,24 7,70 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 21 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 41 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Moâ hình Harrod-Domar S, I, thu hhaäp, saûn löôïngÆ taêng tröôûng oån ñònh + toaøn duïng (nöôùc phaùt trieån). AÙp duïng: ngaønh, khu vöïc, neàn kinh teá. Phöông phaùp ñôn giaûn tìm quan heä voán vaø taêng tröôûng nöôùc ñang phaùt trieån: • Ñaàu tö öu tieân: ICOR thaáp, g cao • Böôùc chuyeån n/c Two-gap model (Sd &FE)ÆFE?Æ ISI Æ truïc traëc ISI Æ khoù khaên BOP 26/10/2005 42 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tính Moâ hình Harrod-Domar Nhaän xeùt 1. Ñònh cheá, cô caáu,..nhö nhau ñeå chuyeån höõu hieäu voán thaønh saûn löôïng ôû moïi nöôùc (?). 2. Khaû naêng kieåm soaùt moâi tröôøng beân ngoaøi (?). 3. Giaû ñònh K/L khoâng ñoåi (?). 4. K/Y (COR, ICOR) khaùc nhau giöõa caùc nöôùc, theo thôøi gian, do ñaâu? Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 22 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 43 Caùc moâ hình thay ñoåi cô caáu 9LT kinh teá + phaân tích TK Æ dieãn taû thay ñoåi cô caáuÆ taïo ra vaø duy trì taêng tröôûng KT. 9Nöôùc ñang phaùt trieån: Noâng nghieäp truyeàn thoángÆ coâng nghieäp. 9MH hai kv thaëng dö lao ñoäng (W Arthur Lewis) vaø moâ thöùc phaùt trieån (Hollis Chenery). 26/10/2005 44 Caùc moâ hình thay ñoåi cô caáu Taêng tröôûng k/v naøy coù lieân heä k/v khaùc (Caùch maïng CN vaø phaùt trieån NN). Thay ñoåi ñoùng goùp theo thôøi gian (CN-NN-DV). Phoå bieán ôû Chaâu Myõ La Tinh (40, 50, 60): 1. Khoâng tieáp caän theo Taân coå ñieån (moâ hình hoùa, khaùi nieäm bieân, giaù caû…). 2. Tin vaøo cô caáu/thay ñoåi cô caáuÆ chính saùch chuû ñoäng (ISI Æ lôïi theá so saùnh môùi). Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Niên khóa 2005-2006 Phát triển kinh tế ở Đông và Đông Nam Á I Châu Văn Thành 23 Bài giảng 1 & 2 26/10/2005 45 Caùc moâ hình thay ñoåi cô caáu MH hai khu vöïc thaëng dö lao ñoäng – W Arthur Lewis Thay ñoåi cô caáu: NN truyeàn thoángÆ XH coâng nghieäp, hieän ñaïi vaø ñoâ thò hoùa. K/v truyeàn thoáng: • Haøm sx: L - yeáu toá ñaàu vaøo duy nhaát. • Caùc yeáu toá khaùc (caû coâng ngheä) coá ñònh. • Thaëng dö lñ vaø lñ di chuyeån (ñeán MPLNN=0). • Traû coâng theo möùc saûn phaåm trung bình. • (hình veõ) Lewis (MPLNN=0) & Taân coå ñieån (MPLNN>0) 26/10/2005 46 Caùc moâ hình thay ñoåi cô caáu MH hai khu vöïc thaëng dö lao ñoäng – W Arthur Lewis Nhaän xeùt: 1. Haáp thu lñ k/v hieän ñaïi & thaëng dö lñ NN khaùc thôøi ñieåm. 2. Baát caân xöùng cô caáu ngaønh vaø cô caáu lñ. 3. Coâng ngheä thaâm duïng voán khaùc thaâm duïng lñ. 4. Haønh vi ñaàu tö hay caát giöõ lôïi nhuaän. 5. Thaát nghieäp xaû