Bài giảng Chương 3: Thiết kế sản phẩm, lựa chọn công nghệ và hoạch định công suất

*CHƯƠNG 3 THIẾT KẾ SẢN PHẨM, LỰA CHỌN CÔNG NGHỆ & HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT*II. Lựa chọn quá trình công nghệ2.1. Khái niệm Quá trình công nghệ là tất cả những phương thức, những quá trình được sử dụng để chuyển hoá các nguồn lực thành sản phẩm và dịch vụ.*II. Lựa chọn quá trình công nghệ2.2. Các loại quá trình công nghệSản xuất theo dự án (Project technology) Cửa hàng công việc (Job shop): số lượng nhỏ, chủng loại nhiều Quá trình công nghệ theo loạt (Batch technology)Sản xuất theo dây chuyền Công nghệ sản xuất liên tục (continuous) *II. Lựa chọn quá trình công nghệ2.4. Lựa chọn quá trình công nghệLo¹i qu¸ trinhSè l­îng Ýt, tiªu chuÈn ho¸ thÊp. Mét lo¹i s¶n phÈmSè l­îng s¶n phÈm Ýt, chñng lo¹i nhiÒuSè l­îng s¶n phÈm nhiÒu, chñng lo¹i võa ph¶iMét lo¹i s¶n phÈm ®­îc tiªu chuÈn ho¸ cao, sè l­îng línS¶n xuÊt theo dù ¸n ChiÕn l­îc cã hiÖu qu¶CL kh«ng hiÖu qu¶Cöa hµng c«ng viÖcC«ng nghÖ theo nhãm s¶n phÈmS¶n xuÊt theo d©y chuyÒnCL kh«ng hiÖu qu¶S¶n xuÊt liªn tôc *III. HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT 3.1. Khái niệm và các loại công suất 3.1.1. Khái niệm: Công suất là khả năng sản xuất của máy móc thiết bị và dây chuyền công nghệ của doanh nghiệp trong một đơn vị thời gian. Đơn vị đo lường: sản lượng đầu ra của một doanh nghiệp hoặc số lượng đơn vị đầu vào được sử dụng để tiến hành sản xuất trong một khoảng thời gian nhất định.*III. HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT 3.1. Khái niệm và các loại công suất 3.1.1. Khái niệmLo¹i hình doanh nghiÖpЬn vÞ ®o l­êng c«ng suÊtĐo b»ng sản l­îng ®Çu raChÕ t¹o « t«Sè l­îng « t«Sản xuÊt thÐpTÊn thÐpSản xuÊt ®iÖnMega o¸t Sản xuÊt l­¬ng thùcTÊn thãcĐo b»ng sản l­îng ®Çu vµoBÖnh viÖnSè gi­êng bÖnhH·ng hµng kh«ngSè chç ngåiR¹p h¸tSè chç ngåiNhµ hµngSè chç ngåi hay sè bµnTr­êng ®¹i häcSè l­îng sinh viªn hay sè l­îng khoaCöa hµng th­¬ng m¹iDiÖn tÝch mÆt b»ng cöa hµng*III. HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT 3.1. Khái niệm và các loại công suất 3.1.2. Các loại công suấtCông suất thiết kếCông suất hiệu quảCông suất thực tế Công suất thực tế  100 (%)Công suất hiệu quả Công suất thực tế  100 (%)Công suất thiết kếMức hiệu quả =Mức độ sử dụng =*III. HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT 3.1. Khái niệm và các loại công suất 3.1.3. Căn cứ hoạch định công suấtNhu cầu thị trườngKhả năng huy động vốn đầu tư của doanh nghiệp.Việc đảm bảo các nguồn lực lâu dài cho hoạt động của doanh nghiệp.Trình độ quản lý *III. HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT3.2. Các bước tiến hành hoạch định công suấtBước 1: Đánh giá công suất hiện có của doanh nghiệp Bước 2: Ước tính nhu cầu công suấtBước 3: Xác định các chiến lược cho sự thay đổi công suấtĐối phó ngắn hạn (dưới một năm)Đối phó dài hạn:Bước 4: Đánh giá các chỉ tiêu tài chính, kinh tế và công nghệ của từng phương ánBước 5: Lựa chọn phương án công suất thích hợp nhất *III. HOẠCH ĐỊNH CÔNG SUẤT3.3. Các mô hình hoạch định công suất3.3.1. Bài toán quy hoạch tuyến tính áp dụng để xác định công suất ngắn hạn trong trường hợp doanh nghiệp sản xuất nhiều loại sản phẩm với một nguồn lực nhất định C¸c lo¹i lao ®éngNhu cÇu vÒ mçi lo¹i lao ®éng ®Ó sản xuÊt ra 1 ®¬n vÞ sản phÈm (Giê)Sè l­îng lao ®éng cã thÓ huy ®éng(Giê)CBPRPhôc vô sản xuÊt 0,40,5316Sản xuÊt trùc tiÕp0,50,3354Gi¸m s¸t0,050,162*3.3.1. Bài toán quy hoạch tuyến tính áp dụng để xác định công suất ngắn hạn trong trường hợp doanh nghiệp sản xuất nhiều loại sản phẩm với một nguồn lực nhất địnhBước 1: Xác định biến quyết địnhĐối với công ty ELG, có hai biến quyết định - Số lượng máy CB (ký hiệu X1) và số lượng máy PR (ký hiệu X2) sẽ được sản xuất trong tháng tới.Bước 2: Xác định các chỉ tiêu đo lường “tốt nhất” hoặc “kém nhất” của mỗi quyết định.Chỉ tiêu đối với công ty ELG là tổng lợi nhuận phải đạt tối đa.Tức là: F = LNCB X1 + LNPR X2  max Hay: F = 50X1 + 40 X2  maxBước 3: Xác định các giới hạn về số lượng sản phẩm sẽ được sản xuất.Bước 4: áp dụng thuật toán đơn hình để tìm phương án tối ưu*Bước 3: Xác định các giới hạn về số lượng sản phẩm sẽ được sản xuất.NguånSö dông nguånGiíi h¹n nguånPhôc vô sản xuÊt Sản xuÊt trùc tiÕpGi¸m s¸t0,4X1 + 0,5X20,5X1 + 0,3X20,05 X1 + 0,1X2 316 354 62*Bước 4: áp dụng thuật toán đơn hình để tìm phương án tối ưu F = 50X1 + 40 X2  max 0,4X1 + 0,5X2 + S1 = 316 0,5X1 + 0,3X2 + S2 = 354 0,05 X1 + 0,1X2 + S3 = 62XCijPAX1X2S1S2S35040000S103160,40,5100S203540,50,3010S30620,050,10010-50-40000S1032,800,261-0,80X15070810,6020S3026,600,070-0,1135.400-1001000X240126,15013,8-3,070X150632,310-2,33,840S3017,700-0,27-0,115136.661003769,20*3.3.2.1. Các tình huống trong việc ra quyết địnhRa quyết định trong điều kiện chắc chắn Ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn Ra quyết định dưới điều kiện rủi ro 3.3.2. SỬ DỤNG LÝ THUYẾT QUYẾT ĐỊNH TRONG LỰA CHỌN CÔNG SUẤT*3.3.2.2. Một số thuật ngữ cần nắm Sự lựa chọn: Cách thức hành động hoặc chiến lược mà người ra quyết định có thể lựa chọn. Khi dùng cây quyết định, sự lựa chọn này được biểu diễn bằng nút ô vuông .Trạng thái tự nhiên: Việc xảy ra tình huống mà người ra quyết định kiểm soát được rất ít hoặc không kiểm soát được. Nó được biểu diễn bằng nút tròn .3.3.2. SỬ DỤNG LÝ THUYẾT QUYẾT ĐỊNH TRONG LỰA CHỌN CÔNG SUẤT* Ra quyết định dưới điều kiện không chắc chắn: dựa vào một trong 3 chỉ tiờu:Maximax (chỉ tiêu lạc quan) Maximin (chỉ tiêu bi quan)May rủi ngang nhau3.3.2.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỂ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN CÔNG SUẤT TỐI ƯU A. SỬ DỤNG BẢNG QUYẾT ĐỊNH* Ví dụ: Công ty bia HuDa đang xem xét việc mở một phân xưởng sản xuất bia đen xuất khẩu. Có ba phương án về công suất như sau:Xây dựng một nhà máy lớn có công suất 250.000 lít/năm (S1)Xây dựng một nhà máy vừa, có công suất 100.000 lít/năm (S2)Xây dựng một nhà máy nhỏ có công suất 50.000 lít/năm (S3)Tình hình thị trường về sản phẩm của Công ty có thể là thuận lợi (nhu cầu ngày càng cao); không thuận lợi (nhu cầu thấp và ngày càng giảm). ĐVT: 1000 USDRA QUYẾT ĐỊNH DƯỚI ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHẮC CHẮNPh­¬ng ¸n c«ng suÊtThÞ tr­êng thuËn lîiThÞ tr­êng kh«ng thuËn lîiC«ng suÊt lín100- 90C«ng suÊt võa60- 10C«ng suÊt nhá40- 5*RA QUYẾT ĐỊNH DƯỚI ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHẮC CHẮNPA c«ng suÊtTr¹ng th¸i thÞ tr­êngC¸ch lùa chänThuËn lîiKh«ng thuËn lîiMaximaxMaximinMay rñi ngang nhauS1100- 90S260- 10S340- 5 1006040- 90- 10- 552517,5 100- 525*RA QUYẾT ĐỊNH DƯỚI ĐIỀU KIỆN RỦI RO Dựa vào gi¸ trÞ mong ®îi b»ng tiÒn (EMV) EMVi =  EMVij SijTrong ®ã: EMVi: gi¸ trÞ tiÒn tÖ mong ®îi cña ph­¬ng ¸n iEMVij : Gi¸ trÞ mong ®îi cña t×nh huèng j cña ph­¬ng ¸n iSij: X¸c suÊt cña t×nh huèng j cña ph­¬ng ¸n i.*RA QUYẾT ĐỊNH DƯỚI ĐIỀU KIỆN RỦI RO Ví dụ: Cũng ví dụ trên, nếu không điều tra thị trường, bộ phận Marketing của Công ty ước lượng xác suất xảy ra của các loại thị trường như sau:Ph­¬ng ¸n c«ng suÊtX¸c suÊt cña tõng tr¹ng th¸i thÞ tr­êngTæng x¸c suÊtThuËn lîiKh«ng thuËn lîi S10,50,51.0S20.50.51.0S30.60.41.0EMVS1 = 100  0,5 + (- 90)  0,5 = 5EMVS2 = 60 0,5 + (-10)  0,5 = 25EMVS3 = 40  0,6 + (-5)  0,4 = 22*CHUYỂN VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN CÔNG SUẤT TỪ ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHẮC CHẮN SANG ĐIỀU KIỆN CHẮC CHẮN EVPI = EMVmc - EMV1Trong đó:EVPI : giá trị mong đợi của thông tin hoàn hảoEMVmc : Giá trị mong đợi trong điều kiện chắc chắnEMV1: Giá trị mong đợi trong điều kiện rủi roEMVmc =  Kết quả tốt nhất của trạng thỏi tự nhiờn loại i * Xỏc suất của trạng thỏi tự nhiờn loại i *CHUYỂN VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN CÔNG SUẤT TỪ ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHẮC CHẮN SANG ĐIỀU KIỆN CHẮC CHẮN Ví dụ: Để thận trọng giám đốc đề nghị xem xét thêm phương án đặt mua thông tin thị trường của một công ty dịch vụ thông tin có uy tín. Công ty dịch vụ thông tin yêu cầu trả cho họ 4000 USD để họ tiến hành điều tra thị trường và tính toán các xác suất cần thiết. Kết quả, công ty dịch vụ đã tính được các loại xác suất theo 2 hướng điều tra thị trường:T1: Hướng thuận lợi. Tức là tổ chức điều tra ở nơi thị trường thuận lợi hoặc thời gian thuận lợi P(T1) = 0,7.T2: Hướng không thuận lợi. Tức là tổ chức điều tra ở nơi thị trường không thuận lợi hoặc thời gian không thuận lợi P(T2) = 0,3.*CHUYỂN VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN CÔNG SUẤT TỪ ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHẮC CHẮN SANG ĐIỀU KIỆN CHẮC CHẮN H­íng ®iÒu traPA c«ng suÊtTT thuËn lîiTT kh«ng thuËn lîiTæng x¸c suÊtP(T1) = 0,7S10,60,41,0S20,70,31,0S30,80,21,0P(T2) = 0,3S10,30,71,0S20,40,61,0S30,30,71,0*CHUYỂN VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN CÔNG SUẤT TỪ ĐIỀU KIỆN KHÔNG CHẮC CHẮN SANG ĐIỀU KIỆN CHẮC CHẮN Hướng thị trường thuận lợi :EMV11: 100  0,6 + (- 90)  0,4 = 24EMV12: 60  0,7 + (- 10)  0,3 = 39EMV13: 40  0,8 + (- 5)  0,2 = 31 EMV1 = Max {24; 39; 31} = 39 Hướng thị trường không thuận lợi:EMV21 : 100  0,3 + (- 90)  0,7 = - 33EMV22 : 60  0,4 + (- 10)  0,6 = 18EMV23 : 40  0,3 + (- 5)  0,7 = 8,5EMV2 = Max {- 33; 18; 8,5} = 18 Giá trị mong đợi chắc chắn: EVPI = [39  0,7 + 18  0,3] - 25 = 7.7* Cây quyết định là lối trình bày bằng sơ đồ quá trình xảy ra quyết định, trong đó chỉ cho ta cách lựa chọn các khả năng quyết định, các trạng thái tự nhiên với các xác suất tương ứng và chi phí phải trả cho mỗi cách lựa chọn và trạng thái tự nhiên. Việc phân tích bài toán bằng cây quyết định gồm có 5 bước như sau:Liệt kê đầy đủ các phương án khả năngLiệt kê đầy đủ các điều kiện khách quan ảnh hưởng đến việc ra quyết địnhXác định thu nhập, chi phí, lợi nhuận để biết rõ lời, lỗ tương ứng với từng phương án kết hợp với từng tình hình thị trường Xác định xác suất xảy ra của các biến cốVẽ cây quyết định.3.3.2.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỂ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN CÔNG SUẤT TỐI ƯU B. SỬ DỤNG CÕY QUYẾT ĐỊNH*3.3.2.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỂ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN CÔNG SUẤT TỐI ƯU B. SỬ DỤNG CÕY QUYẾT ĐỊNHcabbII1aIII11III2cabc10060-90-1040-5100-9060-1040-560-1040-5100-90I28,70,30,70,70,55250,50,50,50,60,60,60,40,40,30,732,7 - 40,30,20,80,42522243139-33188,518390,30,7