1. Kinh tế học vĩ mô là gì?
1.1. Kinh tế học là gì?
- Có nhiều định nghĩa khác nhau về kinh tế học.
P. A. Samuelson: Kinh tế học là việc nghiên cứu xã hội sử dụng các nguồn lực khan hiếm như thế nào để sản xuất ra các hàng hóa có giá trị và phân phối chúng cho các đối tượng khác nhau.
N. G. Mankiw: Kinh tế học là môn học nghiên cứu phương thức xã hội quản lý nguồn lực khan hiếm của mình.
J.E. Stiglitz: Kinh tế học nghiên cứu về sự khan hiếm, về các nguồn lực sẽ được phân bổ như thế nào giữa những cách sử dụng cạnh tranh nhau.
D. Begg: Kinh tế học nghiên cứu cách thức xã hội giải quyết ba vấn đề: sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và sản xuất cho ai.
=>Điểm chung của các định nghĩa này là gì?
29 trang |
Chia sẻ: thanhtuan.68 | Lượt xem: 1189 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng Kinh tế học vĩ mô - Chương 1: Tổng quan về kinh tế học vĩ mô, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
CHÖÔNG 1:
TOÅNG QUAN VEÀ
KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ
ª KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ LAØ GÌ?
ª MUÏC TIEÂU VAØ COÂNG CUÏ CUÛA KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ?
ª VAÁN ÑEÀ BEÂN TRONG NEÀN KINH TEÁ VÓ MOÂ?
1. Kinh teá hoïc vó moâ laø gì?
1.1. Kinh teá hoïc laø gì?
Coù nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau veà kinh teá hoïc.
P. A. Samuelson: Kinh teá hoïc laø vieäc nghieân cöùu xaõ hoäi söû duïng
caùc nguoàn löïc khan hieám nhö theá naøo ñeå saûn xuaát ra caùc haøng
hoùa coù giaù trò vaø phaân phoái chuùng cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau.
N. G. Mankiw: Kinh teá hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu phöông thöùc
xaõ hoäi quaûn lyù nguoàn löïc khan hieám cuûa mình.
J.E. Stiglitz: Kinh teá hoïc nghieân cöùu veà söï khan hieám, veà caùc
nguoàn löïc seõ ñöôïc phaân boå nhö theá naøo giöõa nhöõng caùch söû
duïng caïnh tranh nhau.
D. Begg: Kinh teá hoïc nghieân cöùu caùch thöùc xaõ hoäi giaûi quyeát ba
vaán ñeà: saûn xuaát caùi gì, saûn xuaát nhö theá naøo vaø saûn xuaát cho
ai.
=>Ñieåm chung cuûa caùc ñònh nghóa naøy laø gì?
Kinh teá hoïc vó moâ khaùc kinh teá hoïc vi moâ
nhö theá naøo?
KINH TEÁ HOÏC
(economics)
Kinh teá hoïc vi moâ
(Microeconomics)
Kinh teá hoïc vó moâ
(Macroeconomics)
1.1. Kinh teá hoïc laø gì?
KINH TEÁ HOÏC
VÓ MOÂ
Toång theå neàn kinh teá, taùc
ñoäng qua laïi cuûa caùc
ngaønh, lónh vöïc
Caùc chæ tieâu cuûa neàn
kinh teá
(GDP, GNP, thaát nghieäp,
laïm phaùt)
Vai troø vaø caùc chính saùch
kinh teá cuûa nhaø nöôùc
1.2. Kinh teá hoïc vó moâ (macroeconomics)?
1.3 Kinh teá vó moâ taùc ñoäng ñeán ñôøi
soáng haèng ngaøy nhö theá naøo?
Nhöõng vaán ñeà kinh teá vó moâ taùc ñoäng raát lôùn ñeán ñôøi soáng
haèng ngaøy cuûa chuùng ta!
Ñaõ laø moät coâng daân chaéc haún baïn seõ quan taâm:
Ngöôøi lao ñoäng tìm vieäc laøm deã hay khoù?
Tính trung bình giaù caû trong neàn kinh teá thay ñoåi nhö theá
naøo?
Toång thu nhaäp maø ñaát nöôùc chuùng ta taïo ra laø bao nhieâu vaø
coù gia taêng qua caùc naêm hay khoâng?
Laõi suaát cho vay laø cao hay thaáp?
Chính phuû coù chi tieâu quaù soá thueá thu ñöôïc hay khoâng?
Chuùng ta xuaát khaåu nhieàu hôn hay ít hôn löôïng haøng hoùa maø
chuùng ta nhaäp khaåu?
2. CAÙC MUÏC TIEÂU VAØ COÂNG CUÏ CUÛA KINH TEÁ VÓ MOÂ
2.1. Caùc muïc tieâu cuûa kinh teá vó moâ:
MUÏC TIEÂU
KINH TEÁ
VÓ MOÂ
Saûn löôïng (GDP, GNP)
Vieäc laøm vaø thaát nghieäp
Giaù caû vaø laïm phaùt
Kinh teá ñoái ngoïai
2. CAÙC MUÏC TIEÂU VAØ CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
2.2. Caùc coâng cuï chính saùch kinh teá vó moâ:
Muoán thöïc hieän nhöõng muïc tieâu cuûa kinh teá vó
moâ, chính phuû caàn coù nhöõng coâng cuï nhaát
ñònh, ñoù chính laø nhöõng coâng cuï chính saùch coù
theå gaây taùc ñoäng ñeán moät hoaëc nhieàu muïc
tieâu.
COÂNG CUÏ
Chính saùch taøi khoùa
+ Thueá
+ Chi tieâu cuûa chính phuû
Chính saùch tieàn teä
+ Taùc ñoäng ñeán cung caàu tieàn teä
+ Laõi suaát
Chính saùch thu nhaäp
Quaûn lyù vaø kieåm soùat giaù caû,
tieàn löông
Chính saùch Kinh teá ñoái ngoïai
+ Chính saùch ngoaïi thöông
+ Quaûn lyù thò tröôøng ngoaïi hoái
Nhöõng quan taâm cô baûn cuûa chính
saùch kinh teá vó moâ
Taïi sao saûn löôïng vaø vieäc laøm ñoâi khi giaûm, vaø laøm
theá naøo coù theå giaûm bôùt thaát nghieäp?
Nguyeân nhaân naøo gaây ra laïm phaùt, vaø taïi sao coù theå
kieåm soaùt ñöôïc laïm phaùt?
Moät quoác gia coù theå ñaåy maïnh toác ñoä taêng tröôûng
saûn löôïng cuûa mình nhö theá naøo?
Taïi sao moät quoác gia nhaäp khaåu nhieàu haøng hoùa
cuûa nöôùc ngoaøi hôn laø xuaát khaåu, hay ngöôïc laïi?
Ñieàu ñoù laø tích cöïc hay tieâu cöïu?
3.1. Nhöõng taùc nhaân vaø chu trình cuûa neàn kinh teá:
Caùc taùc nhaân chuû yeáu:
Neàn
kinh teá
Hoä gia ñình
(ngöôøi tieâu duøng)
Caùc doanh nghieäp
Chính phủ
Caùc quoác gia
Khaùc nhau
3. VAÁN ÑEÀ BEÂN TRONG NEÀN KINH TEÁ VÓ MOÂ
Bieåu ñoà voøng chu chuyeån
(Circular – flow diagram)
DOANH NGHIEÄP
1. Saûn xuaát vaø baùn
haøng hoùa, dòch vuï
2. Thueâ vaø söû duïng
caùc nhaân toá saûn xuaát
HOÄ GIA ÑÌNH
1. Mua vaø tieâu duøng
haøng hoùa, dòch vuï
2. Sôû höõu vaø cho thueâ
Caùc yeáu toá saûn xuaát
Thò tröôøng yeáu
toá saûn xuaát
Caùc hoä gia ñình baùn
Caùc doanh nghieäp mua
Ñaàu vaøo cho
saûn xuaát
Tieàn löông
ñòa toâ,
Lôïi nhuaän
Thunhaäp
Lao ñoäng, ñaát
ñai, tö baûn
Doanh thu
Haøng
hoùa,
dòch vuï
THÒ TRÖÔØNG HAØNG
HOÙA VAØ DÒCH VUÏ
Caùc doanh nghieäp baùn
Caùc hoä gia ñình mua Haøng hoùa
vaø dòch vuï
Chi tieâu
CHÍNH
PHUÛ
Tr
Td
Ti
- Chính saùch taøi khoùa
- Chính saùch tieàn teä
- Chính saùch thu nhaäp
- Chính saùch kinh teá
ñoái ngoïai
- Thôøi tieát
-Saûn löôïng cuûa
nöôùc ngoøai
- Chieán tranh
Neàn
kinh teá
Vó moâ
Saûn löôïng
Vieäc laøm vaø
Thaát nghieäp
Giaù caû
Xuaát khaåu
roøng
3.2 Hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá vó moâ
Caùc coâng cuï chính saùch
Caùc bieán ngoaïi sinh
Caùc bieán heä quaû
3.3. Toång cung, toång caàu.
ª Toång cung (Aggregate Supply): AS
Toång löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï maø caùc doanh
nghieäp trong nöôùc saün saøng saûn xuaát vaø baùn ra
trong moät thôøi kyø nhaát ñònh.
Toång cung phuï thuoäc vaøo:
+ Möùc giaù chung cuûa neàn kinh teá
+ Naêng löïc saûn xuaát cuûa quoác gia
+ Chi phí saûn xuaát
+
3.3. Toång cung, toång caàu.
ª Toång caàu (Aggregate Demand): AD
Toång chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng, doanh nghieäp,
chính phuû vaø nöôùc ngoaøi ñoái vôùi haøng hoùa vaø dòch vuï
cuûa moät quoác gia trong moät thôøi kyø nhaát ñònh. Noùi
caùch khaùc, toång caàu ño löôøng toång chi tieâu cuûa taát caû
caùc thöïc theå khaùc nhau trong neàn kinh teá.
Toång caàu phuï thuoäc vaøo:
+ Möùc giaù cuûa neàn kinh teá
+ Thu nhaäp cuûa daân chuùng
+ Chính saùch chi tieâu, thueá cuûa chính phuû
+ Khoái löôïng tieàn teä
+
3.3. Toång cung, toång caàu.
Ñöôøng toång cung vaø toång
caàu (theo giaù):
ª Ñöôøng AS:
Laø ñöôøng phaûn aùnh löôïng
haøng hoùa vaø dòch vuï maø
caùc doanh nghieäp saün
saøng saûn xuaát töông öùng
vôùi moãi möùc giaù.
- AS coù hình daïng doác leân
P
Y
AS
P1
P2
Y2Y1
3.3. Toång cung, toång caàu.
Saûn löôïng tieàm naêng (Yp) vaø ñöôøng toång cung
trong daøi haïn.
Saûn löôïng tieàm naêng – Yp (Potential Output): Laø
möùc saûn löôïng ñaït ñöôïc khi möùc thaát nghieäp thöïc
teá trong neàn kinh teá baèng vôùi “thaát nghieäp töï
nhieân”. Hay noùi caùch khaùc, ñoù laø möùc saûn löôïng
khi neàn kinh teá phaùt huy coù hieäu quaû caùc nguoàn
löïc cuûa quoác gia.
Möùc Yp khoâng phaûi laø möùc saûn löôïng cao nhaát, vaø khoâng
coá ñònh.
“Thaát nghieäp töï nhieân”: laø möùc thaát nghieäp luoân toàn
taïi trong neàn kinh teá.
ª Ñöôøng AS ngaén haïn vaø
daøi haïn:
Trong ngaén haïn:
AS coù hình daïng doác leân vôùi
ñoä doác töông ñoái lôùn khi
vöôït qua Yp
Trong daøi haïn:
AS thaúng ñöùng, truøng vôùi
Yp
Haõy giaûi thích nguyeân
nhaân söï khaùc nhau giöõa
ñöôøng AS ngaén haïn vaø daøi
haïn?
P
Y
AS
P
Y
AS
Yp
Yp
3.3. Toång cung, toång caàu.
ª Ñöôøng AD:
Laø ñöôøng phaûn aùnh löôïng
haøng hoùa, dòch vuï maø caùc
thöïc theå cuûa neàn kinh teá
muoán mua töông öùng vôùi
caùc möùc giaù khaùc nhau.
AD coù hình daïng doác xuoáng
P
Y
AD
P1
P2
Y1 Y2
3.3. Toång cung, toång caàu.
Caân baèng AD vaø AS
AD vaø AS taùc ñoäng qua laïi vôùi
nhau, xaùc ñònh ñieåm caân
baèng.
Taïi E ta coù: P0; Yt
Ñieåm caân baèng thay ñoåi khi coù
caùc yeáu toá laøm dòch
chuyeån AD vaø AS.
P
Y
AS
P0
Yt
E
AD
AD’
E’
Yt’
P’
-Tieàn teä
- Chi tieâu vaø thueá
- Caùc Löïc khaùc
- Lao ñoäng
-Voán
- Taøi nguyeân
vaø kyõ thuaät
AD
AS
Taùc ñoäng qua
laïi cuûa AD vaø AS
Vieäc laøm,
thaát nghieäp
Giaù caû
Laïm phaùt
Saûn löôïng
(GDP)
Toång cung vaø toång caàu quyeát ñònh caùc bieán soá
kinh teá vó moâ chuû yeáu
Ngoaïi
thöông
4. SÖÏ DÒCH CHUYEÅN ÑÖÔØNG AD VAØ AS VÔÙI NHÖÕNG MUÏC
TIEÂU CUÛA CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
OÅn ñònh kinh teá vó moâ:
Tröôøng hôïp : Yt < Yp
Neàn kinh teá trong tình traïng:
Suy thoaùi (recession)
Thaát nghieäp cao
Laïm phaùt thaáp
Trong ngaén haïn: thoâng
thöôøng taùc ñoäng laøm taêng AD
(AD dòch chuyeån sang phaûi)
Saûn löôïng taêng,
Thaát nghieäp giaûm,
Laïm phaùt taêng. Y
P1
E
ASAD1
Yt
P
Yp
P2
AD2
Eo
4. SÖÏ DÒCH CHUYEÅN ÑÖÔØNG AD VAØ AS VÔÙI NHÖÕNG
MUÏC TIEÂU CUÛA CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
OÅn ñònh kinh teá vó moâ:
Tröôøng hôïp: Yt > Yp
Neàn kinh teá trong tình traïng:
Taêng tröôûng noùng
Thaát nghieäp thaáp
Laïm phaùt cao
Trong ngaén haïn: thoâng
thöôøng taùc ñoäng laøm giaûm AD
(ñöôøng AD dòch chuyeån sang traùi)
Saûn löôïng giaûm,
Thaát nghieäp taêng,
Laïm phaùt giaûm.
Y
Eo
AS
P
Yp
AD2
AD1
P2
P1
Y1
E
4. SÖÏ DÒCH CHUYEÅN ÑÖÔØNG AD VAØ AS VÔÙI NHÖÕNG
MUÏC TIEÂU CUÛA CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
Taêng tröôûng kinh teá:
Tröôøng hôïp: Yt < Yp
Vì lyù do laøm cho AS suït giaûm.
Neàn kinh teá trong tình traïng:
Suy thoaùi
Thaát nghieäp cao
Laïm phaùt cao
Söï gia taêng AS
(ñöôøng AS dòch chuyeån sang phaûi)
Saûn löôïng taêng,
Thaát nghieäp giaûm,
Laïm phaùt giaûm.
Y
E
AS2
P
Yp
AD
P2
P1
Y1
AS1
Eo
4. SÖÏ DÒCH CHUYEÅN CUÛA AD VAØ AS VÔÙI NHÖÕNG
MUÏC TIEÂU CUÛA CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
Taêng tröôûng kinh teá:
Ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng
kinh teá trong daøi haïn
caàn phaûi taùc ñoäng gia
taêng AS cuøng vôùi söï gia
taêng naêng löïc saûn xuaát
cuûa neàn kinh teá.
Y
P
Y2
P2
Y1
P1
NGHIEÂN CÖÙU THEÂM:
Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Kinh teá hoïc.
Trình ñoä
nhaän thöùc
Tieán trình lòch söû
Coå ñaïi Trung coå TK XV-XVI
CN Troïng thöông
XVII
CN Troïng noâng
XIX
KTCTTS Coå ñieån
xx XXI
KTCT MARX-LENIN
KINH TEÁ HOÏC HIEÄN ÑAÏI
KTH Taân coå ñieån
XVIII
SÔ LÖÔÏC VEÀ SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA KINH TEÁ HOÏC
GIA ÑÌNH CAÂY KINH TEÁ
QUESNEY, 1758
CN Troïng thöông
TK XVII-XVIII
A. SMITH, 1776
D. RICARDO, 1817
K. MARX, 1867
TRUNG QUOÁC
LIEÂN XOÂ,
ÑOÂNG AÂU
NEÀN KINH TEÁ
CHUYEÅN ÑOÅI
J.M.KEYNES,
1936
J.S. MILL, 1848
P.SAMUELSON
TRÖÔØNG PHAÙI CHÍNH THOÁNG HIEÄN ÑAÏI
T.R.MALTHUS, 1798
LÉON WALRAS
A.MARSHALL
IRVING FISHER
1. Theo anh (chò), taïi sao phaûi nghieân cöùu kinh teá vó moâ?
2. Theo anh (chò), moät nhaø kinh teá caàn tö duy nhö theá naøo trong
vieäc giaûi quyeát moät vaán ñeà cuûa kinh teá hoïc vó moâ?
3. Caùc nhaø kinh teá hoïc vó moâ ñöôïc phaân bieät vôùi caùc nhaø kinh
teá hoïc vi moâ vì caùc nhaø kinh teá hoïc vó moâ quan taâm nhieàu
hôn ñeán:
a. Toång doanh thu cuûa moät coâng ty lôùn hôn so vôùi toång
doanh thu cuûa moät cöûa haøng taïp phaåm
b. Tyû leä thaát nghieäp cuûa neàn kinh teá Vieät Nam so vôùi tyû leä
thaát nghieäp trong ngaønh theùp.
c. Giaù töông ñoái cuûa thöïc phaåm so vôùi möùc giaù chung.
d. Caàu veà than ñaù so vôùi caàu lao ñoäng cuûa Vieät Nam
Tình huoáng
4. Giaû söû hai nhaø kinh teá ñang tranh luaän veà caùc vaán ñeà caàn öu
tieân giaûi quyeát. Moät nhaø kinh teá noùi: “Chính phuû caàn
choáng thaát nghieäp vì noù laø ñieàu toài teä nhaát ñoái vôùi xaõ hoäi”.
Nhaø kinh teá hoïc khaùc ñaùp laïi: “Laïm phaùt môùi laø ñieàu toài
teä nhaát ñoái vôùi xaõ hoäi”. Theo anh/chị hai nhaø kinh teá naøy
bất đồng vì lý do gỉ?
Tình huoáng
5. Giaû söû hai nhaø kinh teá ñang tranh luaän veà caùc chính saùch
giaûi quyeát nhập sieâu ôû Vieät Nam hieän nay. Moät nhaø kinh teá
noùi: “Coù theå giaûm nhaäp sieâu 10% neáu chính phuû giaûm chi
tieâu 20%”. Nhaø kinh teá hoïc khaùc ñaùp laïi: “Neáu chính phuû
giaûm chi tieâu 20% thì neàn kinh teá seõ suy thoaùi nhöng nhaäp
sieâu khoâng chaéc ñaõ giaûm ñöôïc 5%”. Theo anh/chò hai nhaø
kinh teá naøy baát ñoàng vì lyù do gì?
Tình huoáng