Bài giảng Kinh tế học vĩ mô I - Chương 3 Tổng cầu và chính sách tài khóa

CHƯƠNG IIITỔNG CẦU VÀ CHÍNH SÁCH TÀI KHểAAGGREGATE DEMAND AND FISCAL POLICYâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 3Biờn soạn chớnh: Th.S. Hoàng Văn Kỡnh Th.S. Phan Thế Cụng1Giới thiệuTổng cầu và sản lượng cân bằngMô hình đơn giảnKinh tế đóng có sự tham gia của chính phủTrong kinh tế mởChính sách tài khoáTrong lý thuyếtTrong thực tếChính sách tài khoá và thâm hụt ngân sáchChính sách tài khoá và tháo lui đầu tưThị trường hàng hoá cân bằng và đường ISâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 32Giả thiết của chươngGiá cả ổn địnhMức tổng cung là đã cho, các hãng có khả năng và sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu của nền kinh tế. Khi đó, tổng cầu một mình quyết định mức sản lượng cân bằng. â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 33Tổng cầu và sản lượng cân bằngTổng cầu trong mô hình đơn giảnHàm tiêu dùngHàm đầu tưCân bằngSố nhânTổng cầu trong nền kinh tế đóng có sự tham gia của chính phủChi tiêu chính phủ và tổng cầuThuế và tổng cầuTổng cầu trong nền kinh tế mởâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 34Tổng cầu trong mô hình giản đơnTổng cầu là toàn bộ số lượng hàng húa và dịch vụ mà cỏc hộ gia đỡnh và cỏc doanh nghiệp dự kiến chi tiờu, tương ứng với mức thu nhập của họTrong nền kinh tế giản đơn AD = C + I.Trong đú: C là cầu về HH & DV tiờu dựng của cỏc hộ gia đỡnh, I là cầu về hàng húa đầu tư của cỏc DN tư nhõn.â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 35Cỏc yếu tố tỏc động đến tiờu dựngTiền cụng và tiền lương (thu nhập)Của cải hay tài sản (tài sản thực và tài sản tài chớnh)Sự can thiệp của chớnh phủCỏc yếu tố xó hội, tõm lý, tập quỏn sinh hoạt,...â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 36HÀM TIấU DÙNGTrong nền kinh tế giản đơn, ta cú hàm tiờu dựng: C = C + MPC.Y.Trong nền kinh tế giản đơn: Y = YD.MPC là xu hướng tiờu dựng cận biờnGiỏ trị của 0 m’ > m’’Số nhõn về thuế: mtSố nhõn NS cõn bằng: m* = m + mtâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 325II. Chính sách tài khoáChính sách tài khoá trong lý thuyếtĐiều chỉnh tự động của nền kinh tếâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 326Chính sách tài khoáChính sách tài khoá trong lý thuyếtChủ động điều chỉnhâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 327Ưu nhược điểm của 2 cơ chếĐiều chỉnh tự độngĐiều chỉnh bằng chính sáchĐơn giảnQuá trình điều chỉnh lâuKhông trệch hướngCần nghiên cứu kỹ CSQuá trình điều chỉnh nhanhCó thể sai lầm, đi xa mục tiêu hơnâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 328Chính sách tài khoá trên thực tếDễ bị tác động ý chí chủ quan, phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm, khả năng của nhà lãnh đạoRủi ro không nhỏĐộ trễ bên trong do nghiên cứuĐộ trễ bên ngoài do triển khaiâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 329Chính sách tài khoá và thâm hụt ngân sáchThâm hụt ngân sách B = T – GThâm hụt ngân sách thực tếThâm hụt ngân sách cơ cấuThâm hụt ngân sách chu kỳ (do chu kỳ kinh doanh)Biện pháp khắc phục thâm hụt ngân sáchVay nợ trong nước Sử dụng dự trữVay nợ nước ngoài Vay ngân hàng (in tiền)â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 330PHÂN BIỆT 3 KHÁI NIỆM THÂM HỤT NGÂN SÁCHThõm hụt ngõn sỏch thực tế: là thõm hụt khi số chi thực tế vượt số thu thực tế trong một thời kỳ nhất định.Thõm hụt ngõn sỏch cơ cấu: là thõm hụt tớnh toỏn trong trường hợp nếu nền kinh tế hoạt động ở mức sản lượng tiềm năng.Thõm hụt ngõn sỏch chu kỳ: là thõm hụt ngõn sỏch bị động do tỡnh trạng của chu kỳ kinh doanh.â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 331CSTK CÙNG CHIỀU VỚI CHU KỲ KINH DOANHNếu mục tiờu của chớnh phủ là luụn đạt được ngõn sỏch cõn bằng dự sản lượng cú thể thay đổi bất kỳ.Khi nền kinh tế suy thoỏi, ngõn sỏch thõm hụt, chớnh phủ giảm chi, hoặc tăng thuế hoặc sử dụng cả 2, ngõn sỏch sẽ cõn bằng trở lại; đổi lại, chi tiờu của nền kinh tế sẽ giảm đi, sản lượng cũng sẽ giảm theo, suy thoỏi trầm trọng hơn.â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 332CSTK NGƯỢC CHIỀU VỚI CHU KỲ KINH DOANHCSTK ngược chiều: Nếu mục tiờu của chớnh phủ là giữ cho nền kinh tế luụn ở mức sản lượng tiềm năng với mức việc làm đầy đủ.Khi nền kinh tế suy thoỏi, chớnh phủ cần tăng chi tiờu, hoặc giảm thuế, hoặc ỏp dụng cả 2 nhằm giữ cho chi tiờu ở mức cao, sản lượng tăng lờn đến mức sản lượng tiềm năm; đổi lại ngõn sỏch sẽ bị thõm hụt (thõm hụt cơ cấu).â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 333CÁC BIỆN PHÁP BÙ ĐẮP THÂM HỤT NGÂN SÁCHVay nợ trong nướcVay nợ nước ngoàiSử dụng dự trữ ngoại tệVay ngõn hàng (in tiền)Bỏn tài sản cụng, cổ phần húa cỏc doanh nghiệp nhà nước, tư nhõn húa.Ghi chỳ: mỗi biện phỏp đều cú ảnh hưởng phụ đến nền kinh tếâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 334â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 335â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS I36â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS I37â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS I38VẤN ĐỀ THÁO LUI ĐẦU TƯKhi G tăng hoặc T giảm, nhu cầu tiền tệ tăng khiến lãi suất tăng. Lãi suất tăng tháo lui đầu tư.Về mặt ngắn hạn, quy mụ của thỏo lui đầu tư là nhỏ, nhưng trong dài hạn, quy mụ này cú thể rất lớn.Cần kết hợp hài hoà hai chính sách tài khoá và tiền tệâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 339Thị trường hàng hoá và đường ISThị trường hàng hoá cân bằngâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTM0KINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 340Thiết lập đường ISLãi suất khác nhauSản lượng cân bằng khác nhauTrục đo lường khác nhauâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTM00KINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 341Điểm nằm ngoài đường ISPhía trên IS là thừa hàngPhía dưới IS là thiếu hàngâ BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTM00KINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 342CÁC YẾU TỐ LÀM THAY ĐỔI VỊ TRÍ ISNếu cỏc biến ngoại sinh (biến tự định) thay đổi, đường IS sẽ dịch chuyển song song so với vị trớ ban đầu.Nếu b và m’’ thay đổi, đường IS sẽ thay đổi độ dốc.â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 343Vị trớ của đường IS sẽ phụ thuộc vàoChi tiêu của hộ gia đình thay đổiChi tiêu của chính phủ thay đổiĐầu tư của cỏc doanh nghiệp tư nhõnXuất nhập khẩu thay đổiTỷ giá hối đoái thay đổiThuế xuất nhập khẩu thay đổi.â BỘ MễN KINH TẾ HỌC - ĐHTMKINH TẾ HỌC VĨ Mễ I – MACROECONOMICS ICHƯƠNG 344