Bài giảng Kinh tế vi mô - Bài 7 Lý thuyết trò chơi và chiến lược cạnh tranh

Bài 7 LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI VÀ CHIẾN LƯỢC CẠNH TRANH*Lý thuyết Trò chơi và quyết định chiến lượcChiến lược trộiCân bằng NashCác loại trò chơi LÍ THUYẾT TRÒ CHƠI VÀ QUYẾT ĐỊNH CHIẾN LƯỢCLý thuyết trò chơi đưa ra một bài toán trong đó những người ra quyết định phải lựa chọn các chiến lược hành động căn cứ trên những phản ứng không chắc chắn của đối thủLý thuyết trò chơiCâu hỏi: Nếu tôi tin rằng các đối thủ cạnh tranh là những người có lý trí và hành động để tối đa hóa lợi nhuận thì tôi phải tính đến hành vi của họ ntnào khi ra những quyết định tối đa hóa lợi nhuận của mìnhCân bằng trong lý thuyết trò chơiCân bằng Nash: Trạng thái cân bằng không hợp tác. Mỗi hãng làm điều tốt nhất có thể, biết trước điều mà đối thủ của nó đang làm. Tình thế lưỡng nan của người tùTrò chơi gồm hai người, không hợp tácTình thế lưỡng nan: thú tội hay không thú tộiNếu thú tội, có thể nhận án tù nhẹ hơn, nhưng liệu đồng bọn có thú tội hay không? Kết cục tốt nhất cho cả hai là cả hai đều phủ nhậnNếu chỉ một người thú nhận anh ta sẽ có mức án thấp nhất còn người kia chịu mức án nặng nhấtNếu cả hai thú nhận, án tù sẽ ở mức độ vừa phải cho cả hai *Tình thế lưỡng nan của người tù Các loại chiến lượcChiến lược thống trị: là một chiến lược tối ưu đối với một người chơi, bất kể đối thủ phản ứng như thế nào.Chiến lược thống trị có sửa đổiChiến lược ăn miếng trả miếng*Chiến lược thống trị 12Giá thấpGiá thấpGiá caoGiá cao1: $10 m2: $5 m 1: $6 m2: $8 m 1: $15 m2: $0 m 1: $10 m2: $2 m Kết quả của chiến lược thống trị*Chiến lược đối với người chơi 1 là “giá cao” bất kể người chơi 2 làm gìChiến lược đối với người chơi 2 là “giá cao” bất kể người chơi 1 làm gìChiến lược thống trị có sửa đổi**12Giá thấpGiá thấpGiá caoGiá cao1: $10 m2: $5 m 1: $6 m2: $8 m 1: $15 m2: $0 m 1: $4 m2: $2 m Kết quả của chiến lược thống trị có sửa đổiNgười chơi 1 không có chiến lược thống trị. Quyết định tối ưu của họ tùy thuộc vào người chơi 2 làm gì?Chiến lược đối với người chơi 2 là “giá cao”Chiến lược đối với người chơi 1 phụ thuộc vào quyết định của người chơi 2*Chiến lược ăn miếng trả miếng1 bắt đầu bằng giá cao, đó là giá mà tôi duy trì khi nào thấy 2 tiếp tục hợp tác và cũng đặt giá cao.Nhưng nếu 2 giảm giá thì ngay lập tức 1 cũng hạ giá theo.Sau đó 2 tăng giá thì lập tức 1 cũng sẽ hợp tác theo và tăng giá*TRÒ CHƠI LẶP LẠI4Liệu sự lặp đi lặp lại có thay đổi kết cục của trò chơi? ● trò chơi lặp lại: Trò chơi mà các hành vi và lợi ích đạt được lặp đi lặp lại.TRÒ CHƠI LẶP LẠI4Trò chơi với số lần lặp lại xác địnhBây giờ giả sử trò chơi được lặp lại với số lần nhất định, ví dụ N tháng. “Bởi vì hãng 1 chơi trò tit-for-tat, tôi (Hãng 2) không thể cắt giảm giá. Tôi sẽ chờ cho đến tháng cuối cùng, tôi sẽ cắt giảm giá vì khi đó tôi có thể thu được lợi nhuận rất lớn, và sau đó trò chơi kết thúc, vì thế hãng 1 sẽ không thể trả đũa được. Vì thế tối sẽ đặt giá cao cho đến tháng cuối cùng, và giảm giá trong tháng cuối.”Tuy nhiên, vì tôi (Hãng 1) cũng suy tính như vậy, nên tôi dự định sẽ đặt giá thấp trong tháng cuối cùng. Hãng 2 dự kiến được điều đó và sẽ quyết định giảm giá vào tháng ngay sát tháng cuối cùng. Và bởi vì những chiến thuật này ứng dụng cho mỗi tháng trước, nên kết cục cuối cùng có lý cho cả hai người chơi là đặt giá thấp cho tất cả các tháng. TRÒ CHƠI LẶP LẠI4Tit-for-Tat trong thực tế Vì mỗi chúng ta đều không kỳ vọng sống lâu mãi được, nên chiến lược tit-for-tat có vẻ ít có giá trị trong thực tế, và khiến chúng ta tắc ở trò chơi “tình thế lưỡng nan của người tù”. Tuy nhiên, chiến lược tit-for-tat đôi khi được áp dụng trong thực tế và sự hợp tác sẽ là kết cục cuối cùng. Có hai lý do chính yếu sau: Phần lớn những nhà quản lý không biết họ sẽ phải cạnh tranh với đối thủ đến khi nào, nên hành vi hợp tác có vẻ là chiến lược tốt. Đối thủ của tôi có thể nghi ngờ về khả năng duy lý của tôi. Trong trò chơi lặp lại, tình thế lưỡng nan của người tù có thể có kết cục hợp tác. TRÒ CHƠI LẶP LẠI4Cạnh tranh và cấu kết trong ngành hàng khôngTháng 3 năm 1983, American Airlines đề xuất khung giá vé máy bay thống nhất cho các hãng hàng không dựa trên khoảng cách bay. Giá vé trên mỗi dặm bay phụ thuộc vào độ dài hành trình, từ mức thấp nhất là 15 cents mỗi dặm bay cho hành trình hơn 2500 dặm đến mức cao nhất là 53 cents mỗi dặm, cho chặng bay ngắn dưới 250 dặm. Tại sao American Airlines lại đề xuất kế hoạch này và điều gì hấp dẫn đối với các hãng hàng không khác? Mục đích của kế hoạch này là giảm sự cạnh tranh về giá và đạt được giá cấu kết. Đặt mức giá cấu kết cố định bị pháp luật cấm. Các hãng thay vào đó đồng thuận dùng chung công thức tính giá. Tuy nhiên kế hoạch thất bại, và là một nạn nhân của tình thế lưỡng nan của người tù. Hãng Pan Am, không hài lòng với thị phần quá nhỏ bé của mình, đã tự giảm giá xuống. American, United, and TWA, lo sợ mất thị phần về tay Pan Am cũng nhanh chóng cắt giảm giá. Việc cắt giảm giá tiếp diễn, kế hoạch phá sản, và người tiêu dùng được lợi. CÁC TRÒ CHƠI TUẦN TỰ5Ví dụ đơn giản: Chúng ta trở lại với vấn đề lựa chọn sản phẩm. Lần này, hãy thay đổi ma trận lợi ích một chút.● Trò chơi tuần tự: Những người chơi tuần tự tiến hành những bước đi, phản ứng với mỗi hành động và sự phản ứng lại của những người chơi khác.Bài tập tình huống 1Bài tập tình huống 2