Bài giảng Môn học kinh tế vĩ mô - Bài 4: Tiền tệ và giá cả trong dài hạn

11 Bµi 4 TiÒn tÖ vµ gi¸ cả trong dµi h¹n 22 2. Ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ qu¸ trình t¹o tiÒn Mục tiêu nghiên cứu 1. Tiền tệ 3. NHTƯ và cung tiền 4. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t 33 I-Tiền tệ và cung tiền 1.2 Một số loại tiền: F có giá trị cố hữu: Da thú, gia súc, sắt, đồng, bạc, vàng F không có giá trị cố hữu: TiÒn ph¸p ®Þnh (tiÒn giÊy, tiÒn xu), tiÒn ng©n hµng 1.1 K/n: TiÒn lµ những TS trong nÒn kinh tÕ ®−îc sö dông réng r·i ®Ó mua HH vµ dÞch vô 1.3 Chức năng của tiền:
Phương tiện thanh toán
Dự trữ giá trị
Đơn vị h¹ch toán 44 - Đo l−êng tiÒn M1 = Cu + D M2 = M1+ Tiền gửi có kỳ hạn 1.4 Một số loại tiền trong nền kinh tế - Tiền mặt (Cu- Currency in Circulation): là lượng tiền giấy, tiền xu có trong tay công chúng - Tiền gửi không kỳ hạn (D-sight deposits): là số dư trong tài khoản ngân hàng mà người gửi có thể viết séc 55 1.5 Cung tiền - Cung tiền (Ms): là lượng tiền sẵn có trong nền kinh tế - Cơ sở tiền tệ (Monetary Base) – Tiền mạnh (H- high powered money): lượng tiền do NHTƯ phát hành Ms = Cu + D H = Cu + R R (reserves): tæng l−îng tiÒn dù tr÷ trong hÖ thèng ng©n hµng 66 II. Ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ qu¸ trình t¹o tiÒn 2.1 Sù hình thµnh vµ ph¸t triÓn cuả hÖ thèng ng©n hµng +) Thêi kú tiÒn ng©n hµng +) Thêi kú thµnh lËp c¸c ng©n hµng chÝnh thøc KÐo dµi ®Õn TK 16: Hình thµnh nªn sù ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt ng©n hµng cña 1 sè tæ chøc (kh«ng phải lµ ng©n hµng theo ®óng nghÜa) TK 17-18: NhiÒu ng©n hµng chÝnh thøc ®· ra ®êi với c¸c nghiÖp vô t−¬ng ®èi hoµn thiÖn, tæ chøc, ph¸p lý còng chuÈn h¬n tr−íc 77 2.2 HÖ thèng ng©n hµng hiÖn ®¹i Gåm 2 cÊp: Ng©n hµng TƯ vµ Ng©n hµng trung gian
Ng©n hµng th−¬ng m¹i
Ng©n hµng ®Çu t− vµ ph¸t triÓn
Ng©n hµng ®Æc biÖt 2. NH trung gian} II. Ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ qu¸ trình t¹o tiÒn 1. NH trung ương 88 2.3 Kinh doanh vµ dù trữ cña Ng©n hµng - Cho vay NhËn tiÒn göi ®Ó - ĐÇu t− chøng kho¸n - ĐÇu t− c¸c lo¹i tµi sản kh¸c иp øng nhu cÇu rót tiÒn cña kh¸ch hµng -> Ng©n hµng phải thùc hiÖn ho¹t ®éng dự trữ: Dù trữ b¾t buộc Dự trữ tuú ý (dù trữ v−ît møc) } 99 2.3 Kinh doanh vµ dù trữ cña Ng©n hµng TØ lÖ dù tr÷: Lượng dù tr÷ b¾t buéc: Lượng dự trữ tuú ý (dù trữ v−ît qu¸): lµ l−îng tiÒn göi NHTG kh«ng ®−îc phÐp cho vay mµ ph¶i göi vµo quü dù tr÷ cña NHTƯ theo 1 tØ lÖ b¾t buéc (so víi tæng sè tiÒn göi mµ NH ®ã huy ®éng ®−îc) lµ l−îng tiÒn giÊy mµ c¸c NHTG giữ l¹i t¹i quü tiÒn mÆt cña m×nh lµ tØ sè gi÷a l−îng tiÒn dù tr÷ trong toµn bé hÖ thèng NH so víi tæng l−îng tiÒn NH (tiÒn göi sö dông sÐc) 10 10
Khả năng dù ®o¸n l−îng tiÒn rót ra NH luôn muốn duy trì DT tuú ý ở møc thÊp nhÊt 2 yếu tố quyết định:
L·i suÊt cho vay 2.3 Kinh doanh vµ dù trữ cña Ng©n hµng 11 TØ lÖ DT (d) = TiÒn DT / TiÒn NH = (DT b¾t buéc + DT tuú ý)/ TiÒn NH = DT b¾t buéc/ TiÒn NH + DT tuú ý/ TiÒn NH do NHTƯ quyÕt ®Þnh -> d = db¾t buéc + dtuú ý Công thức: 12 12 2.4 Qu¸ trình t¹o tiÒn cña NHTG vµ sè nh©n tiÒn a. Dự trữ 100% Ng©n hµng 1 Tµi s¶n Có Dù tr÷: Tµi s¶n Nî TiÒn göi:1000 1000 Kh¸ch A göi $1000 vµo ng©n hµng 1 Tæng 1000 Tæng 1000 13 13 Ng©n hµng 1 Dù tr÷ 100 Cho vay(B) 900 TiÒn göi (A) 1000 Ng©n hµng 2 Dù tr÷ 90 Cho vay (C) 810 Tæng 900 TiÒn göi (B) 900 Tæng 900 Ng©n hµng 3 Dù tr÷ 81 Cho vay (D) 729 Tæng 810 TiÒn göi (C) 810 Tæng 810 b. Dù trữ mét phÇn (d=10%,kh«ng sö dông tiÒn mÆt, NH chØ kinh doanh b»ng c¸ch cho vay) Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî Tµi s¶n NîTµi s¶n Cã Tæng 1000Tæng 1000 14 14 Quá trình trên được mô tả tổng quát Ng©n hµng TiÒn ng©n hµng (tiền gửi) tăng thªm Sö dông tiÒn göi Dù trữ Cho vay NH 1 1000 100 900 NH 2 900 90 810 NH 3 810 81 729 NH 4 729 72,9 656,1 . Tæng 10000 1000 9000 15 15 Gäi ∆ M1 lµ toµn bé l−îng tiÒn ng©n hµng (tiền gửi) tăng thªm ∆ M1= 1000 + 900 + 810 + 729 + 656,1 + = 1000 + (0,9)11000 + (0,9)21000 + (0,9)31000 + = [1+ 9,0 + (0,9)2 +(0,9)3+ . ] 1000 víi 0 < r < 1 thì 1 + r + r2 + r3 + = 1 / (1-r) vì r = 0,9 nªn ∆ M1 = 1/(1- 0,9) 1000 = 10 x 1000 = 10000 Số nhân tiÒn (k)= 1/ d (là số nghịch đảo của tỉ lệ dự trữ) k : phản ánh sự gia tăng của Ms với mỗi đơn vị cơ sở tiền tệ (k = MS/ H ) 16 16 L−u ý: 〈 Tr−êng hîp d©n chóng kh«ng göi toµn bé tiÒn mÆt vµo ng©n hµng (gửi 1 phần) th× c«ng thøc tÝnh k lµ: k = (m+1)/(m+d) trong ®ã m = Cu / D d = R / D 〈 Gi¸ trÞ cña sè nh©n tiÒn (k) lu«n lu«n >1 tØ lÖ nghÞch víi d tØ lÖ nghÞch víi m (tØ lÖ tiÒn mÆt ngoµi NH) 17 17 VÝ dô: Cã c¸c sè liÖu cña n−íc Anh ®−îc tÝnh theo tû B¶ng Anh vµo th¸ng 3/1996 nh− sau: - TiÒn mÆt ngoµi ng©n hµng: 174 - TiÒn göi sö dông sÐc: 465 - Dù tr÷ tuú ý: 22,5 - Dù tr÷ b¾t buéc: 23,8 TÝnh: m d k (khi l−îng tiÒn m¹nh (H) t¨ng thªm hay gi¶m ®i 1 B¶ng sÏ lµm cho khèi l−îng tiÒn t¨ng thªm hay gi¶m ®i 2,9 B¶ng) = Cu / D = 174 / 465 = 0,37 = R / D = (22,5+23,8) / 465 = 0,1 = (m+1) / (m+d) = (0,37+1) / (0,37+0,1) = 2,9 18 18 III. Ng©n hµng trung −¬ng vµ cung tiÒn NHTƯ là 1 tổ chức có chức năng quản lý Nhà nước về tiền tệ nhằm:
ổn định sức mua của đồng tiền
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
kiểm soát, đảm bảo hệ thống NH hoạt động an toàn 19 19 Hai chức năng cơ bản của NHTƯ là chủ NH của các NHTM: - giám sát các NH - là người cho vay cuối cùng là NH của CP: - thực hiện chÝnh s¸ch tiền tệ (kiÓm so¸t cung tiÒn) III. Ng©n hµng trung −¬ng vµ cung tiÒn (tiÕp) 20 20
TØ lÖ dù trữ b¾t buéc 3 công cụ kiểm soát khèi l−îng tiền (MS) của NHTƯ
Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (mua, b¸n tr¸i phiÕu ChÝnh phñ)
L·i suÊt chiÕt khÊu III. Ng©n hµng trung −¬ng vµ cung tiÒn (tiÕp) 21 21 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) III. Ng©n hµng trung −¬ng vµ cung tiÒn (tiÕp) Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (open market operations) lµ ho¹t ®éng cña NHT¦ trong viÖc mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ (chñ yÕu lµ Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ) 22 22 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (tiÕp) Khi mua TP: l−îng tiÒn trong l−u th«ng↑ L−îng tiÒn ↑ TiÒn mÆt (lµm M S t¨ng ®óng 1 ®ång) TiÒn NH (lµm MS t¨ng h¬n 1 ®ång) MS = k . H 23 23 NHT¦ Hé gia ®×nh Tµi sản Cã Tµi sản Nî Tµi sản Nguån vèn Vµng,Ngo¹i hèi Tiền trong lưu thông +500 TiÒn göi NH +500 Vay NH Cho vay TiÒn göi cña c¸c tæ chøc TC TiÒn mÆt C.kho¸n khb¹c +500 TiÒn göi cña kho b¹c TP kho b¹c - 500 TS kh¸c TS nî kh¸c TS kh¸c TS kh¸c TængTS +500 Gi¸ trÞ TS rßng Tæng TS: Kh«ng ®æi Tæng NV: Kh«ng ®æi Tæng TS nî+Gi¸ trÞ rßng +500 Sự thay đổi tài sản của NHTƯ, NHTM và hộ gia đình khi NHTƯ mua 500 triệu ñ trái phiếu kho bạc cña hộ gia đình 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (tiÕp) 24 24 Dù tr÷ bb 100 Cho vay 900 Tæng 1000 TiÒn göi 1000 Tæng 1000 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî Ban ®Çu khi hé g® ch−a göi tiÒn vµo NHTM Dù tr÷ bb 150 Cho vay 1350 Tæng 1500 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî TiÒn göi 1500 Tæng 1500 L−îng cung cho vay t¨ng 450 + DT t¨ng 50 . Do ®ã lµm tæng møc cung tiÒn t¨ng thªm MS = k . H = 1/ 0,1 x 500 = 10 x 500 = 5000 NHTƯ quy định tØ lÖ dù trữ b¾t buéc = 10% Sau khi hé g® göi 500 vµo NHTM Dù tr÷ bb 150 Dù tr÷ tuú ý 450 Cho vay 900 Tæng 1500 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî TiÒn göi 1500 Tæng 1500 NHTM cho vay hết số dự trữ tuỳ ý 25 25 * OMO, gi¸ tr¸i phiÕu vµ l·i suÊt XÐt TH: 1 C«ng- s«n trả $1 l·i suÊt trong thêi gian v« h¹n (l·i suÊt thÞ tr−êng lµ i) thì gi¸ tr¸i phiÕu nµy lµ: (TÝnh theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i của c¸c khoản chi trả l·i suÊt trong t−¬ng lai) Pb= 1/(1+i) + 1/(1+i) 2 +1/(1+i)3 +. = 1 / i 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (tiÕp) Nh− vËy, gi¸ tr¸i phiÕu lµ nghÞch ®ảo cña tØ lÖ l·i suÊt thÞ tr−êng 26 26 NHT¦ cho c¸c NH th−¬ng m¹i vay th«ng qua “cöa sæ chiÕt khÊu” víi mét l·i suÊt ®−îc gäi lµ “lãi suất (tØ lÖ) chiÕt khÊu” NH th−¬ng m¹i vay tiÒn NHT¦ khi: Kh«ng ®ñ dù tr÷ b¾t buéc (cho vay qu¸ nhiÒu -> vay ®Ó t¨ng dù tr÷ b¾t buéc) Vay ®Ó cho vay l¹i trong nÒn kinh tÕ L·i suÊt chiÕt khÊu (discount rate - rd) 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (tiÕp) 27 27  Thay ®æi LS chiÕt khÊu -> thay ®æi H L·i suÊt chiÕt khÊu ↑ -> NHTM h¹n chÕ vay NHT¦ ®Ó bï ®¾p dù trữ -> cho vay nÒn kinh tÕ ↓ -> MS ↓  Nh−îc ®iÓm khi sö dông LS chiÕt khÊu - Kh«ng biÕt ®−îc chÝnh x¸c M sÏ tăng hoÆc giảm bao nhiªu 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (tiÕp) L·i suÊt chiÕt khÊu ↓ -> khuyÕn khÝch NHTM vay NHT¦ -> cho vay nÒn kinh tÕ ↑ -> MS ↑ Forward 28 LS chiÕt khÊu ↓ tõ 5%-> 4%; NHTƯ quy định dù trữ bb = 10% Dù tr÷ bb 100 Cho vay 900 Tæng 1000 TiÒn göi 1000 Tæng 1000 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî Ban ®Çu LS chiÕt khÊu = 5% Sau khi ®iÒu chØnh LS chiÕt khÊu = 4%, NHTM vay 200 tõ NHT¦ Dù tr÷ bb 100 Dù tr÷ tuỳ ý 200 Cho vay 900 Tæng 1200 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî TiÒn göi 1000 Vay NHT¦ 200 Tæng 1200 Cung cho vay t¨ng 200. Do ®ã lµm tæng møc cung tiÒn t¨ng thªm: MS = k . H = 1/ 0,1 x 200 = 10 x 200 = 2000 Back NHTM cho vay hết số dù trữ tuỳ ý Dù tr÷ bb 100 Cho vay 1100 Tæng 1200 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî TiÒn göi 1000 Vay NHT¦ 200 Tæng 1200 29 29 TØ lÖ dù trữ b¾t buéc (required reserve ratio) 〈 TØ lÖ dù trữ b¾t buéc ↑ -> l−îng tiÒn dù trữ ↑ -> l−îng tiÒn cho vay ra nÒn kinh tÕ ↓ -> MS ↓ 3.1 Ho¹t ®éng thÞ tr−êng më (OMO) (tiÕp) 〈 TØ lÖ dù trữ b¾t buéc ↓ -> l−îng tiÒn dù trữ ↓ -> l−îng tiÒn cho vay ra nÒn kinh tÕ ↑ -> MS ↑ 30 30 TØ lÖ dù trữ b¾t buéc ↓ tõ 10%->5% Dù tr÷ bb 100 Cho vay 900 Tæng 1000 TiÒn göi 1000 Tæng 1000 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî Ban ®Çu tØ lÖ dù trữ b¾t buéc = 10% Sau khi ®iÒu chØnh tØ lÖ dù trữ b¾t buéc = 5% Dù tr÷ bb 50 Dù tr÷ tuú ý 50 Cho vay 900 Tæng 1000 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî TiÒn göi 1000 Tæng 1000 L−îng DT gi¶m 50. Do ®ã lµm tæng møc cung tiÒn t¨ng thªm: MS = k . H = 1/ 0,05 x 50 = 20 x 50 = 1000 Dù tr÷ bb 50 Cho vay 950 Tæng 1000 Tµi s¶n Cã Tµi s¶n Nî TiÒn göi 1000 Tæng 1000 NH cho vay hÕt Dt tuú ý 31 31 3.2 Những vÊn ®Ò nảy sinh khi kiÓm so¸t cung tiÒn F NHTƯ chỉ có thể gây được ảnh hưởng đáng kể tới cung tiền nhưng không thể hoàn toàn kiểm soát được -> không hoàn hảo vì: F ViÖc chän biÕn nµo lµ chÝnh ®Ó kiÓm so¸t cung tiÒn lµ rÊt khã (Do NHTM có hoạt động dự trữ 1 phần nên: - NHTƯ không thể kiểm soát được lượng tiền các hộ gia đình lựa chọn dưới dạng tiền gửi - NHTƯ không kiểm soát được lượng tiền mà các NH cho vay) 32 32 IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t Mục tiêu nghiên cứu:
Tại sao lạm phát xuất hiện khi cung tiền tăng nhanh
Sự phân đôi cổ điển và tính trung lập của tiền
Lãi suất phản ứng như thế nào với lạm phát
Chi phí của lạm phát 33 33 - Giải thích khái niệm:
Lạm phát: là sự gia tăng của mức giá chung
Cổ điển: được một số nhà tư tưởng sớm nhất về các vấn đề kinh tế nêu ra IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) 34 34 IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) Møc gi¸ lµ th−íc ®o gi¸ trÞ cña tiÒn Khi møc gi¸ ↑ -> gi¸ trÞ cña tiÒn ↓ Møc gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ (P) ®−îc tÝnh tõ gi¸ cña 1 giá hµng hãa vµ dÞch vô ->$1 mua 1/ P giá hµng ho¸ -> khi P ↑ th× 1/ P ↓ 4.1 Møc gi¸ vµ gi¸ trÞ cña tiÒn 35 35 4.2 Thị trường tiền tệ • Cung tiền do NHTƯ kiểm soát bằng OMO, tỉ lệ dự trữ bắt buộc, LS chiết khấu-> khối lượng tiền cung là xác định -> MS là đường thẳng đứng MS LS thùc Q IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) 36 36 4.2 Thị trường tiền tệ • CÇu tiÒn: (MD) lµ khèi l−îng tiÒn thùc mµ mäi ng−êi muèn n¾m gi÷ MD Phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè (lãi suất, GDP, mức giá) IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) S¶n l−îng ↑ -> Thu nhËp ↑ -> Tiªu dïng ↑ -> MD ↑ S¶n l−îng ↓ -> Thu nhËp ↓ -> Tiªu dïng ↓ -> MD ↓ 37 37 MD phô thuéc vµo lãi suất ntn? Q LS thùc MD n Khi l·i suÊt ↑, (v× LS lµ chi phÝ c¬ héi cña viÖc gi÷ tiÒn -> mua chøng kho¸n - vd Tr¸i phiÕu ) -> cÇu tiÒn ↓ n Khi l·i suÊt ↓, cÇu tiÒn ↑ (v× mäi ng−êi b¸n chøng kho¸n – vd Tr¸i phiÕu) Back 38 38 MD phô thuéc vµo Møc gi¸ b×nh qu©n trong nÒn kinh tÕ ntn? Møc gi¸ cµng cao (hay gi¸ trÞ cña tiÒn cµng thÊp), cÇu nhiÒu tiÒn h¬n ®Ó mua hµng ho¸ vµ dÞch vô -> MD ↑ vµ ng−îc l¹i MD L−îng tiÒn MD Cao L−îng tiÒn ThÊp GT cña tiÒn (1/P) P 39 39 Tr¹ng th¸i c©n b»ng cña thÞ tr−êng tiÒn tÖ MD L−îng tiÒn MD Cao L−îng tiÒn ThÊp Ngắn hạn: Lãi suất quyết định tới cân bằng thị trường TT GT cña tiÒn (1/P) LS thùc MS LS c©n b»ng GT c©n b»ng cña tiÒn Møc gi¸ (P) P c©n b»ng Dài hạn: Mức giá quyết định tới cân bằng thị trường tiền tệ ThÊp Cao 40 40 Lý thuyết số lượng tiền tệ được sử dụng để giải thích các yếu tố quyết định mức giá và tỉ lệ LP trong dài hạn. Theo lý thuyết này:
Lượng tiền sẵn có trong nền kinh tế quyết định giá trị của tiền
Nguyên nhân cơ bản của LP là do gia tăng khối lượng tiền tệ IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) 41 - MS thay ®æi ảnh h−ëng tíi c©n b»ng thÞ tr−êng tiÒn tÖ nh− thÕ nµo ? Tr−êng hîp NHT¦ mua tr¸i phiÕu (lµm tăng cung tiÒn) MD L−îng tiÒn MS1M S 0 M0 M1 P1 P0 P a) MS ↑ -> P↑ MD0 L−îng tiÒn MS1M S 0 M0 M1 P0 P MD1 IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) b) P↑ -> MD ↑ -> thÞ tr−êng ®¹t tíi ®iÓm c©n b»ng míi B P1 A B A B 42 42 4.3 Sù ph©n ®«i cæ ®iÓn và tÝnh trung lËp cña tiÒn BiÕn kinh tÕ Biến danh nghĩa: Biến được tính theo số đơn vị tiền tệ Biến thực tế: Biến được tính bằng số đơn vị hiện vật - Tính trung lập của tiền: Ms thay đổi chỉ ảnh hưởng đến các biến danh nghĩa chứ ko ảnh hưởng đến các biến thực tế - Sù ph©n ®«i cæ ®iÓn: ( nh− GDP danh nghÜa, gi¸, LS danh nghÜa) ( nh− GDP thùc, LS thùc, tiÒn l−¬ng thùc tÕ) 43 43 4.3 Sù ph©n ®«i cæ ®iÓn và tÝnh trung lËp cña tiÒn (tiÕp) * Tốc độ lưu thông và phương trình số lượng •Velocity: lµ tØ lÖ cña GDP danh nghÜa víi l−îng tiÒn, cho biÕt khèi l−îng tiÒn hiÖn cã trong nÒn kinh tÕ ®−îc sö dông bao nhiªu lÇn 1 năm ®Ó mua hµng ho¸ vµ dÞch vô. • Hµm cÇu tiÒn: (M/P)D = kY (k lµ h»ng sè cho biÕt víi mçi ®ång TN, ng−êi d©n muèn giữ bao nhiªu tiÒn) V = PY/ M (Y: GDP thùc; P chØ sè ®iÒu chØnh GDP; M : L−îng tiÒn) 44 44 Ł MV= PY -> ph−¬ng trình sè l−îng phản ¸nh mèi quan hÖ giữa khèi l−îng tiÒn M vµ GDP danh nghÜa; cho biÕt nÕu M ↑ thì hoặc P ↑ hoặc Y ↑ hoặc V ↓ 4.3 Sù ph©n ®«i cæ ®iÓn và tÝnh trung lËp cña tiÒn (tiÕp) V = PY/ M 45 45 4.4 Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t % thay ®æi M + % thay ®æi V= % thay ®æi P + % thay ®æi Y (1) (2) (3) (4) (1) Do NHT¦ kiÓm so¸t (2) = 0 do giả ®Þnh V kh«ng thay ®æi theo thêi gian (3) = l¹m ph¸t (4) phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c yÕu tè sản xuÊt vµ tiÕn bé c«ng nghÖ => M Ø = L¹m ph¸t Ø IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) 46 46 4.5. C¸c lo¹i l¹m ph¸t LP thấp, LP cao, Lp phi mã, siêu LP 4.6 Thuế đúc tiền và thuế lạm phát * Chính phủ in tiền -> P ↑-> sức mua đồng tiền ↓ => CP đánh thuế vào những người giữ tiền (thuế lạm phát) * Khi phát hành tiền để tài trợ thâm hụt NS, CP dựa vào thuế đúc tiền (seniorage) IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) 47 47 - HiÖu øng Fisher: LS danh nghÜa = LS thùc tÕ + TØ lÖ l¹m ph¸t Cung & cÇu vÒ vèn vay Tèc ®é tăng cung øng tiền tÖ BiÕn ¶nh h−ëng: Khi NHTƯ tăng cung tiền thì không làm ảnh hưởng đến LS thực tế mà chỉ ảnh hưởng đến LS danh nghĩa LP và LS danh nghĩa đều tăng IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp) 48 48 4.7 Chi phí của LP LP tự nó không làm giảm sức mua của người dân 〈 Chi phÝ mßn giÇy 〈 Chi phÝ thùc ®¬n 〈 Sù biÕn ®éng cña gi¸ t−¬ng ®èi &ph©n bæ sai nguån lùc 〈 BiÕn d¹ng thuÕ 〈 NhÇm lÉn vµ bÊt tiÖn 〈 LP kh«ng dù kiÕn t¸i ph©n phèi cña cải mét c¸ch tuú tiÖn IV. Lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ l¹m ph¸t (tiÕp)