Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin - Chương 6: Chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt MỤC ĐÍCH YÊU CẦU Trình bày được nguyên nhân hình thành, những đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền, chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước. Phân tích các biểu hiện của chủ nghĩa tư bản ngày nay CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Câu hỏi thuyết trình: 1. Giải thích xuất khẩu tư bản cĩ phải quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa? Những biểu hiện mới của xuất khẩu tư bản hiện nay. 2. Nghiên cứu tư bản tài chính đã rút ra điều gì trong việc giải quyết vấn đề khủng hoảng tài chính thế giới và Việt Nam hiện nay? 3. Phân tích những biểu hiện của qui luật giá trị và qui luật giá trị thặng dư qua các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản? CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 14 2 3 NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN HIỆN ĐẠI. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Mercedes Mayback Toyota CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tự do cạnh tranh đẻ ra tập trung sản xuất và sự tập trung sản xuất này khi phát triển đến mức độ nhất định, lại dẫn tới độc quyền CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tổ chức độc quyền là tổ chức liên minh giữa các nhà tư bản để tập trung vào trong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hố nào đĩ nằm mục đích thu được lợi nhuận độc quyền cao Khi mới bắt đầu quá trình độc quyền: Các nhà doanh nghiệp liên kết theo chiều ngang: Sau một thời gian Các nhà doanh nghiệp liên kết theo chiều dọc CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Cac- ten Xanh - Đi - Ca Tơ - Rơt Coong xooc xiom Sở hữu tư nhân Sở hữu tư bản tập thể CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Khi sản xuất trong ngành cơng nghiệp tích tụ đến trình độ cao, thì các ngân hàng nhỏ khơng đủ tiềm lực và uy tín phục vụ cho cơng việc kinh doanh của các xí nghiệp vừa và nhỏ Các tổ chức này phải sáp nhập CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tư bản tài chính Đầu sỏ tài chính (chi phối tồn bộ đời sống kinh tế và xã hội của xã hội tư bản) Cử đại diện tham gia để theo dõi việc sử dung tiền vay NGÂN HÀNG TỔ CHỨC ĐỘC QUYỀN CƠNG NGHIỆP Mua cổ phần của các ngân hàng, hoặc lập Ngân hàng phục vụ riêng cho mình Trước đây Giờ đây chỉ thực hiện chức năng thanh tốn và tín dụng Nắm hầu hết tư bản tiền tệ của xã hội Khống chế mọi hoạt động của nền kinh tế TBCN CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Đầu sỏ tài chính Tư bản tài chính Nền kinh tế trong nước Nền kinh tế thế giới Các tổ chức độc quyền CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Cho vay để lấy lãi Đầu tư trực tiếp thơng qua xây dựng nhà xưởng tại nước được đầu tư CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Trong giai đoạn CNTB độc quyền Thị trường ngồi nước cĩ ý nghĩa đặc biệt Mặt khác: cần cĩ thị trường ổn định để kiếm lợi nhuận siêu ngạch Lịch sử phát triển của CNTB đã chứng tỏ thị trường trong nước luơn gắn với thị trường ngồi nước Một mặt: Cần chi phí đầu vào thấp, và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Chiến tranh tìm kiếm thuộc địa ngày càng quyết liệt CNTB phát triển ngày càng cao Thiếu nguyên liệu CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tự do cạnh tranh Độc quyền Khơng thủ tiêu cạnh tranh Làm cho cạnh tranh đa dạng và gay gắt hơn CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tổ chức độc quyền Giá mua vào thấp Giá bán ra cao CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Về thực chất, giá cả độc quyền vẫn khơng thốt ly và khơng phủ định cơ sở của nĩ là giá trị, các tổ chức độc quyền thi hành chính sách giá cả độc quyền chẳng qua là chiếm đoạt một phần giá trị và giá trị thặng dư của người khác CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Lợi nhuận độc quyền lợi nhuận bình quân các nguồn lợi nhuận khác.= + CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tích tụ và tập trung tư bản càng lớn thì tích tụ và tập trung sản xuất càng cao, do đĩ đẻ ra những cơ cấu kinh tế to lớn, địi hỏi một sự điều tiết tồn xã hội đối với sản xuất và phân phối, một sự kế hoạch hố tập trung từ trung tâm CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Nhà tư bản khơng muốn đầu tư vì đầu tư lớn, thu hồi chậm, lợi nhuận ít ... CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Nhà nước tư bản phải cĩ những chính sách để xoa dịu những mâu thuẫn đĩ như trợ cấp thất nghiệp, điều tiết thu nhập quốc dân, phát triển phúc lợi xã hội ... Cùng với xu hướng quốc tế hố đời sống kinh tế sự bành trướng của các liên minh độc quyền vấp phải những hàng rào quốc gia, dân tộc và xung đột lợi ích với các đối thủ trên thị trường thế giới. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Liên minh ngành điện Mỹ Hiệp hội hàng khơng Mỹ CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Đảng cộng hồ Đảng dân chủ Để điều tiết nền kinh tế HÀNH PHÁP LẬP PHÁP TƯ PHÁP SỰ KẾT HỢP VỀ NHÂN SỰ GIỮA CÁC TỔ CHỨC ĐỘC QUYỀN VÀ NHÀ NƯỚC CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Sở hữu độc quyền nhà nước là sở hữu tập thể của những nhà tư bản độc quyền cĩ nhiệm vụ ủng hộ và phục vụ lợi ích củ tư bản độc quyền nhằm duy trì sự tồn tại của CNTB Mua lại các xí nghiệp tư nhân thực hiện quốc hữu hố Mua cổ phần của các doanh nghiệp tư nhân Mở rộng doanh nghiệp nhà nước bằng vốn tích luỹ của các doanh nghiệp tư nhân Xây dựng doanh nghiệp nhà nước bằng vốn của ngân sách CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Chức năng của doanh nghiệp nhà nước: Một là: mở rộng sản xuất tư bản chủ nghĩa, bảo đảm địa rộng lớn cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản Hai là: giải phĩng tư bản của tổ chức độc quyền từ những ngành ít lãi để đưa vào những ngành kinh doanh cĩ hiệu quả hơn Ba là: làm chỗ dựa cho sự điều tiết kinh tế tư bản chủ nghĩa theo những chương trình nhất định CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Sự điều tiết kinh tế của nhà nước tư bản được thực hiện dưới nhiều hình thức: Cơng cụ chủ yếu để điều tiết kinh tế: -Thuế - Hệ thống tín dụng - tiền tệ - Kế hoạch hố... - Các cơng cụ hành chính pháp lý - Hướng dẫn - Kiểm sốt - Uốn nắn CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt IV. NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI. 1. Sự phát triển nhảy vọt về LLSX. - Cách mạng công nghệ thông tin và công nghệ cao phát triển. - Đầu tư cho giáo dục được tăng cường. - kinh tế tăng trưởng nhanh, LLSX phát triển mạnh mẽ. 2. Nền kinh tế đang có xu hướng chuyển từ KT công nghiệp sang kinh tế tri thức. - Kinh tế tri thức trở thành yếu tố quan trọng nhất. - Cơ cấu kinh tế có sự điều chỉnh, thay đổi. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt IV. NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI. 3. Sự điều chỉnh về quan hệ sản xuất và quan hệ giai cấp. - Quan hệ sở hữu có những thay đổi, biểu hiện nổi bật sự phân tán quyền nắm cỗ phiếu tăng lên. - Kết cấu giai cấp có nhiều biến đổi, cùng tồn tại và tác động qua lại với nhau. - Thu nhập tiền lương của người lao đông có sự tăng lên. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt IV. NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI . 4. Thể chế quản lý kinh doanh trong nội bộ doanh nghiệp có những biến đổi lớn. - Cải cách thể chế quản lý: xoá tập trung quyền lực truyền thống; giảm khâu trung gian; phát huy tính chủ động, trách nhiệm, hiệu quả của toàn thể công nhân. - Sử dụng công nghệ cao trong quản lý. - Coi trọng con người. - Thay đổi hình thức tổ chức doanh nghiệp. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt IV. NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI. 5. Điều tiết vĩ mô của nhà nước ngày càng được tăng cường. - Điều chỉnh chiến lược tổng thể phát triển kinh tế. - Aùp dụng chính sách thực dụng xoá bỏ mâu thuẫn. - Vận dung linh hoạt các chính sách: tài chính, tiền tệ. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt IV. NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI. 6. Các công ty xuyên quốc gia có vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống kinh tế TBCN, là lực lượng chủ yếu thúc đẩy toàn cầu hoá kinh tế. - Thúc đẩy toàn cầu hoá thương mại. - Phát triển LLSX, diều chỉnh QHSX tư bản chủ nghĩa quốc tế. - Khống chế và kiểm soát thị trường toàn cầu. - Tạo cơ hội và thách thức to lớn cho các nước đang phát triển cả kinh tế, chính trị. - Aûnh hưởng lớn tới lĩnh vực tài chính, tiền tệ.CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt IV. NHỮNG NÉT MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI. 7. Điều tiết và phối hợp quốc tế được tăng cường - Giải quyết những xung đột bàng chính sách vĩ mô. - Giải quyết mâu thuẫn bằng thương lượng, thoả hiệp. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt  Phát triển lực lượng sản xuất, tăng năng suất lao động: dưới tác động của qui luật giá trị thăng dư đã thúc đẩy sự phát triển của khoa học cơng nghệ và vai trị của nĩ đối với sản xuất.  Thực hiện xã hội hố sản xuất, biểu hiện ở sự phát triển của phân cơng lao động, nền sản xuất cĩ tính phân tán trở nên cĩ hệ thống, tập trung mang tính xã hội.  Hệ quả là nền kinh tế xã hội được phát triển mạnh mẽ về qui mơ, đưa sản xuất nhỏ lạc hậu thành sản xuất lớn hiện đại.  Mâu thuẫn giữa tư bản và lao động  Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc với chủ nghĩa đế quốc  Mâu thuẫn giữa các nước tư bản với nhau  Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt CÂU HỎI ƠN TẬP 1) Trình bày sự biểu hiện của quy luật giá trị thặng dư ở 2 giai đoạn của CNTB: chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh và chủ nghĩa tư bản độc quyền? 2) Trình bày sự biểu hiện của quy luật giá trị ở 2 giai đoạn của CNTB: chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh và chủ nghĩa tư bản độc quyền? 3) Phân tích bản chất và những biểu hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước? 4) Phân tích nhận xét của Lê nin về chủ nghĩa tư bản độc quyền : “sự phát triển nhanh chĩng và sự trì trệ thối nát là hai xu thế cùng song song tồn tại trong nền kinh tế của chủ nghĩa tư bản độc quyền” CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt