Bài giảng Sinh học 10 Tiết 32: Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch

Tiết 32 : BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH.Sinh học 10 I. BỆNH TRUYỀN NHIỄM Quan sát các hình sau và cho biết đặc điểm chung cuả các bệnh này?Bệnh đậu mùaBệnh lao phổi1.Bệnh truyền nhiễm: Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây lan từ cá thể này sang cá thể khác.VD : Bệnh thuỷ đậu, Cúm, HIV/AIDS,.Thế nào là bệnh truyền nhiễm?Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm? Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm rất đa dạng: Vi khuẩn, vi nấm, động vật nguyên sinh, vi rút..Muốn gây bệnh phải đủ những 3 điều kiện :Vi sinh vật muốn gây bệnh phải đủ những điều kiện nào?- Độc lực (mầm bệnh và độc tố)- Số lượng nhiễm đủ lớn- Con đường xâm nhập thích hợpTiến trình gây bệnh truyền nhiễm gồm những giai đoạn nào?Giai đoạn 1: Cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, còn gọi là phơi nhiễm.Giai đoạn 2: Tác nhân gây bệnh xâm nhập và phát triển trong cơ thể, đó là thời gian ủ bệnhGiai đoạn 3: Biểu hiện các triệu chứng, khi chức năng bình thường cuả cơ thể bị mất hoặc suy giảm, đó là giai đoạn ốm.Giai đoạn 4: Triệu chứng giảm dần và cơ thể bình phục.- Truyền ngang: sol khí bắn ra hoặc do hắt hơi2.Phương thức lây truyền.+ Qua hô hấp+ Qua đường tiêu hoá+ Qua tiếp xúc trực tiếp, vết thương+ Qua quan hệ tình dục.+ Qua động vật cắn, côn trùng đốt.- Truyền dọc: Từ mẹ truyền sang con.Qua nhau thaiTham khảo sách giáo khoa trang 126 và 127. hoàn thành phiếu học tập sau đây3.Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virutTên bệnh Nội dung Phương thức lây truyềnBệnh thường gặpBệnh đường hô hấpBệnh đường tiêu hóaVi rút từ không khí qua niêm mạc vào mạch máu tới đường hô hấpViêm phổi, cúm, SARSVi rút qua miệng nhân lên trong mô bạch huyết+ Vào máu đến các cơ quan tiêu hóa+ vào xoang ruột ngoàiViêm gan, tiêu chảy, quai bịTên bệnh Nội dungPhương thức lây truyềnBệnh thường gặpBệnh đường thần kinhBệnh lây qua đường sinh dụcBệnh daVi rút vào máu tới hệ thần kinh TW hoặc theo dây thần kinh ngoại vi Viêm não, bại liệtLây trực tiếp qua quan hệ tình dụcHIV/AIDS, viêm ganVi rút qua đường hô hấp vào máu đến daLây qua tiếp xúc trực tiếp hay đồ dùng hàng ngàySởi,đậu mùaHãy kể tên các bệnh thường gặp do virut.Quai bịBại liệtBệnh laoBệnh sởi- Miễn dịch được chia làm hai loại:+ Miễn dịch không đặc hiệu+ Miễn dịch đặc hiệuXung quanh ta có rất nhiều các vi sinh vật gây bệnh nhưng vì sao đa số chúng ta vẫn sống khoẻ mạnh?Có mấy loại miễn dịch?- Miễn dịch là khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.Tuyến bảo vệ thứ 3 (Các phản ứng MD đặc hiệu)Truyền bệnh quaĐường sinh dụcNhiễm quaSol khí chứa mầm bệnhDaHệ thống Sinh DụcHệ thốngHô hấpHệ thống tiêu hoáNước và thức ăn ô nhiễmTiếp xúc trực tiếpCác tuyến bảo vệ thứ 1 (Da và màng nhầy)Tuyến bảo vệ thứ 2 (Các yếu tố MD không đặc hiệu)Rất ít VSV gây bệnh vượt quaVượtQua tuyến Bảo vệ 1Các phản ứng MD không đặc hiệu : viêm, thực bào, gây sốt,.. Tạo kháng thể : Tạo MD dịch thể và MD tế bào1.Miễn dịch không đặc hiệu.II. MIỄN DỊCHMiễn dịch không đặc hiệu là loại miễn dịch như thế nào ?- Miễn dịch không đặc hiệu : là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh.+ Không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc trước với kháng nguyên.+ Có vai trò quan trọng khi cơ chế miễn dịch đặc hiệu chưa kịp phát huy tác dụng.- Bao gồm hàng rào vật lí, hoá học, vi sinh vật.Tuyến bảo vệ thứ 3 (Các phản ứng MD đặc hiệu)Truyền bệnh quaĐường sinh dụcNhiễm quaSol khí chứa mầm bệnhDaHệ thống Sinh DụcHệ thốngHô hấpHệ thống tiêu hoáNước và thức ăn ô nhiễmTiếp xúc trực tiếpCác tuyến bảo vệ thứ 1 (Da và màng nhầy)Tuyến bảo vệ thứ 2 (Các yếu tố MD không đặc hiệu)Rất ít VSV gây bệnh vượt quaVượtQua tuyến Bảo vệ 1Các phản ứng MD không đặc hiệu : viêm, thực bào, gây sốt,.. Tạo kháng thể : Tạo MD dịch thể và MD tế bào2.Miễn dịch đặc hiệu.II. MIỄN DỊCHNghiên cứu TT SGK trang 127  Cho biết thế nào là miễn dịch đặc hiệu ?Miễn dịch đặc hiệu là miễn dịch xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập.Có mấy loại miễn dịch đặc hiệu ?- Miễn dịch đặc hiệu được chia làm hai loại:+ Miễn dịch dịch thể+ Miễn dịch tế bào.Miễn dịch dịch thểMiễn dịch tế bàoMiễn dịch đặc hiệuĐiểm phân biệtĐặc điểmCơ chế tác động Có sự tham gia của tế bào T độc.Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với kháng thểTiết ra Prôtêin làm tan các tế bào bị nhiễm độc và ngăn cản sự nhân lên của virut.Sản xuất ra kháng thể nằm trong dịch thể (máu, sữa, )Phiếu học tập - TG : 5 phút . Hãy nghiên cứu TT SGK trang 127  Hoàn thành bảng sau :Trong các bệnh do vi rút, miễn dịch nào đóng vai trò chủ lực ?Trong các bệnh do vi rút, miễn dịch tế bào đóng vai trò chủ lực vì vi rút nằm trong tế bào nên thoát khỏi sự tấn công của kháng thể.- Tiêm phòng vacxin- Giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh ăn uống.- Tiêu diệt động vật trung gian truyền bệnh.- An toàn trong truyền máu và quan hệ tình dục.3. Phòng chống bệnh truyền nhiễm:Để phòng chống bệnh truyền nhiễm chúng ta cần phải có biện pháp gì ?Một số biện pháp phòng chống bệnh TNPhun thuốc phòng dịch Tiêu huỷ gia cầmTiêu diệt ĐV trunggian truyền bệnhCủng cốSơ đồ tóm tắt các cơ chế bảo vệchống lại bệnh tật.Câu hỏi trắc nghiệm24NHÓM 1O17/03/2016Câu 1: Miễn dịch đặc hiệu là gì?A. Là miễn dịch xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhậpB. Là khả năng của cơ thể chống lại tác nhân gây bệnhC. Là miễn dịch có sự tham giam gia của tế bào T độcD. Là miễn dịch sản xuất ra kháng thểCâu 2: Có mấy loại miễn dịch:A. 3B. 2C. 1D. 4Câu 3: Có mấy phương thức lây truyền bệnh truyền nhiễm:A. 1B. 4C. 2D. 3Câu 4: Bệnh truyền nhiễm là gì?A. Bệnh bẩm sinh, cá thể mới sinh ra đã có.B. Bệnh do gen quy định và được truyền từ cá thể này sang cá thể khác.C. bệnh truyền từ cá thể này sang cá thể khác.D. Bệnh lây truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau.Câu 5: Cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh trong tiến trình nhiễm bệnh, được gọi là: A. Giai đoạn 1: giai đoạn phơi nhiễm.*B. Giai đoạn 2: giai đoạn ủ bệnh.C. Giai đoạn 3: giai đoạn bệnh.D. Giai đoạn 4: triệuchứng giảm dần, cơ thể bình phục.Câu 6: Miễn dịch thể là miễn dịch:A. Mang tính bẩm sinh.B. Mang tế bào T độc.C. Sản xuất ra kháng thể.D. Sản xuất ra kháng nguyên.Câu 7: Miễn dịch tế bào là miễn dịch:A. Của tế bào.B. Mang tính bẩm sinhC. Sản xuất ra kháng thể.D. Có sự tham gia của tế bào T độc.Dặn dòHọc bài cũLập bảng so sánh miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệuĐọc thêm mục “ Em có biết “- Nghiên cứu các nội dung đã học để chuẩn bị cho nội dung ôn tập học kì IICám ơn các em đã chú ý lắng nghe và xây dựng bài tích cực.Chúc các em học tốtHoan hô! ! Bạn giỏi quáChúc bạn may mắn lần sau.Đúng rồiSai rồi bạn ơi!