Phật giáo
- ƯU ĐIỂM: Tư tưởng vị
tha, từ bi hỉ xả, cứu khổ
cứu nạn, thương người như
thể thương thân; tinh thần
dân chủ bình đẳng chất
phác chống phân chia xã
hội thành đẳng cấp, chủ
trương sống có đạo đức,
trong sạch, giản dị chăm
làm điều thiện; đề cao lao
động, chống lười biếng;
chủ trương sống gắn bó với
dân với nước.Lão giáo
- ƯU ĐIỂM: con người cần phải biết sống hòa hợp với tự
nhiên, không tham lam vượt quá khả năng của mình
- HẠN CHẾ: không dạy cho dân biết nhiều: “Không làm cho
dân sáng mà làm cho dân ngu” . Bởi hiểu biết càng nhiều thì
trí xảo càng nhiều, trí xảo càng nhiều thì ham muốn càng
nhiều, càng muốn tranh đoạt và xâm phạm lẫn nhau, trái với
đạo tự nhiên, con người càng “theo học thì càng phiền phức
mà theo đạo thì ngày càng bớt, bớt rồi lại bớt, bớt đến mức
vô vi”.
53 trang |
Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 71 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương I: Cơ sở, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh - Lê Thị Ngọc Hoa, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ NẴNG
KHOA KINH TẾ CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Đà Nẵng_2018
CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Giảng viên: ThS. LÊ THỊ NGỌC HOA
Chương I
KẾT CẤU BÀI GIẢNG
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ
PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINHII
CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH
I
GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINHIII
Cơ sở hình thành
1. Cơ sở
khách quan
2. Nhân tố
chủ quan
Cơ sở hình
thành TTHCM
Cơ sở
Khách quan
Nhân tố
Chủ quan
Bối cảnh lịch sử
(cuối thế kỷ 19
đầu thế kỷ 20)
Tiền đề lý luận
Bối cảnh lịch sử
Việt Nam
Bối cảnh lịch sử
Thế giới
Giá trị truyền
thống của
Dân tộc VN
Tinh hoa văn hóa
nhân loại
Chủ nghĩa
Mác- lênin
Tài năng, trí tuệ
Nhân cách
Đạo đức
a. Bối cảnh lịch sử hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
* Bối cảnh lịch sử Việt Nam
Việt Nam trở thành thuộc địa của PhápNhà Nguyễn ký với Pháp
hiệp ước Patơnốt 1884
- Thực dân pháp tiến hành xâm lược và đặt ách
đô hộ trên đất nước ta
Triều đình nhà Nguyễn đầu
hàng thực dân Pháp
- Các phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ, nhưng đều thất bại
Chiếu Cần Vương Phan Bội Châu Phan Châu TrinhVua Hàm Nghi
Thực tiễn đất nước đã giúp Nguyễn
Tất Thành có những bài học kinh
nghiệm quý báu, làm hành trang
cho Người trước khi ra đi tìm
đường cứu nước.
Bến cảng Nhà Rồng – Nơi Nguyễn Tất Thành
ra đi tìm đường cứu nước (6/1911)
* Bối cảnh thời đại
- Chủ nghĩa tư bản độc quyền đã xác lập được sự
thống trị của chúng trên phạm vi toàn thế giới
+ Thế giới xuất hiện thêm mâu thuẫn mới:
THUỘC ĐỊA ĐẾ QUỐC
+ Vấn đề thuộc địa trở thành vấn đề quốc tế lớn
F.EngelsC.Max V.I.Lênin
Các nhà khai sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin
+ Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời, phát triển sâu rộng và thâm nhập vào
phong trào cách mạng thế giới
=> Trở thành hệ tư tưởng tiên tiến của thời đại
- Năm 1917, cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi
Cung điện Mùa Đông Chiến hạm Rạng Đông
Hồ Chí Minh: Nhân dân An Nam muốn làm cách mạng phải đi theo
Cách mạng Tháng Mười Nga
Kỷ nguyên mới đã mở ra
Hồ Chí Minh: “Nhân dân An Nam muốn
làm cách mệnh thì phải nhờ Đệ tam quốc tế”
- Năm 1919, Quốc tế Cộng sản ra đời
b) Những tiền đề tư tưởng – lý luận
Tiền đề
tư tưởng - lý luận
Giá trị
Truyền thống
Dân tộc
Tinh hoa
Văn hóa
Nhân loại
Chủ nghĩa
Mác - Lênin
“Dân ta có một lòng nồng nàn yêu
nước. Đó là truyền thống quý báu
của ta từ xưa đến nay. Mỗi khi tổ
quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy
lại sôi nổi, nó kết thành một làn
sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó
lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó
khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và lũ cướp nước”
(Hồ Chí Minh toàn
tập – Tập 6, tr.171)
- Thứ nhất, Chủ nghĩa yêu nước
* Giá trị truyền thống dân tộc
- Thứ hai, Tinh thần đoàn kết nhân nghĩa thủy chung, tương thân
tương ái
Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Văn miếu Quốc Tử Giám
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
- Thứ ba, Truyền thống lạc quan yêu đời, cần cù dũng cảm thông minh,
ham học hỏi, quý trọng hiền tài
Khổng Tử
- Thứ nhất, Văn hóa phương Đông
* Tinh hoa văn hóa nhân loại
Nho giáo
ƯU ĐIỂM: Triết lý hành động,
tư tưởng nhập thế, hành
đạo, giúp đời, mong muốn
một xã hội bình trị (một xã
hội không sợ thiếu chỉ sợ
không công bằng), tư tưởng
trọng dân, đề cao văn hóa,
lễ giáo, đã tạo nên truyền
thống hiếu học, tu thân
dưỡng tính...
• HẠN CHẾ: Phân chia
xã hội thành đẳng
cấp, yêu cầu sự phục
tùng tuyệt đối của kẻ
dưới đối với người
trên (tam cương),
trọng nam khinh nữ,
coi khinh lao động
chân tay.
Chân gót sen
Phật giáo
- ƯU ĐIỂM: Tư tưởng vị
tha, từ bi hỉ xả, cứu khổ
cứu nạn, thương người như
thể thương thân; tinh thần
dân chủ bình đẳng chất
phác chống phân chia xã
hội thành đẳng cấp, chủ
trương sống có đạo đức,
trong sạch, giản dị chăm
làm điều thiện; đề cao lao
động, chống lười biếng;
chủ trương sống gắn bó với
dân với nước...
Lão giáo
- ƯU ĐIỂM: con người cần phải biết sống hòa hợp với tự
nhiên, không tham lam vượt quá khả năng của mình
- HẠN CHẾ: không dạy cho dân biết nhiều: “Không làm cho
dân sáng mà làm cho dân ngu”. Bởi hiểu biết càng nhiều thì
trí xảo càng nhiều, trí xảo càng nhiều thì ham muốn càng
nhiều, càng muốn tranh đoạt và xâm phạm lẫn nhau, trái với
đạo tự nhiên, con người càng “theo học thì càng phiền phức
mà theo đạo thì ngày càng bớt, bớt rồi lại bớt, bớt đến mức
vô vi”...
Theo Hồ Chí Minh: Học thuyết Tam dân có những
điểm phù hợp với điều kiện của nước ta
HỌC THUYẾT
TAM DÂN CỦA
TÔN TRUNG SƠN
DÂN TỘC
ĐỘC LẬP
DÂN QUYỀN
TỰ DO DÂN SINHHẠNH PHÚC
Tôn Trung Sơn
Bìa bản tuyên ngôn độc lập Hoa Kỳ
Tượng nữ thần tự do – biểu tượng cho cuộc
chiến tranh giành đôc lập của nhân dân Mỹ năm
1776
* Văn hóa phương Tây
* Chủ nghĩa Mác - Lênin
F.EngelsK.Max V.I.Lenin
Chủ nghĩa Mác - Lênin cơ sở thế giới quan và phương pháp luận
của tư tưởng Hồ Chí Minh
Chủ
nghĩa
Mác
Lênin
Thế giới
quan
khoa học,
nhân sinh
quan cách
mạng
Phương
pháp duy
vật biện
chứng
Tư
tưởng
Hồ Chí
Minh
phát
triển
về chất
Tư tưởng
Hồ Chí Minh
thuộc hệ tư tưởng
Mác - Lênin
Tính khoa học
sâu sắc
Tính
cách mạng
triệt để
2. Nhân tố chủ quan
Phẩm chất cá
nhân của Hồ
Chí Minh
Tư duy
độc lập, có
đầu óc phê
phán
Sự kết tinh
trí tuệ-đạo
đức- nhân
cách
Nghị lực
phi thường
Có mục
đích, lẽ
sống cao
thượng
Các giai đoạn trong quá trình
hình thành và phát triển tư
tưởng Hồ Chí Minh
1945 - 1969
Tiếp tục phát triển và hoàn thiện
1930 - 1945
Giữ vững quan điểm, kiên trì
con đường đã xác định cho
cách mạng Việt Nam
1921 - 1930
Hình thành tư tưởng
cơ bản về CMVN
1911 - 1920
Tìm đường giải
phóng dân tộc
Trưíc 1911
Hình thành
tư tưởng yêu
nước
Sông Lam – Núi Hồng
Người về thăm quê
1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư tưởng yêu nước
và chí hướng cứu nước.
Hoàng Trù quê mẹ
và làng Sen quê cha
QUÊ HƯƠNG NGHĨA TRỌNG TÌNH CAO
NĂM MƯƠI NĂM ẤY BIẾT BAO NHIÊU TÌNH
1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư tưởng
yêu nước và chí hướng cứu nước.
Tg
Cụ thân sinh
Nguyễn Sinh Sắc
(1862 – 1929)
Thân mẫu
Hoàng Thị Loan
(1868 1901)
Quê hương và gia đình
là cái nôi nuôi dưỡng
tư tưởng yêu nước và
chí hướng cách mạng
của Hồ Chí Minh
Nguyễn Sinh Cung lúc còn nhỏ
thường được nghe cha và các
bạn của ông bàn về thế sự
Nguyễn Tất Thành khi học
tại trường Quốc học Huế
Nguyễn Tất Thành tham gia
phong trào chống thuế
Trung Kỳ (1908)
1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư tưởng
yêu nước và chí hướng cứu nước.
Ngày 5/6/1911, tại bến cảng
Nhà Rồng, người thanh niên
yêu nước Nguyễn Tất Thành
đã lên chiếc tàu buôn của
Pháp (Latusơ Têrơvin)
sang phương Tây
tìm đường cứu nước
2. Thời kỳ từ năm 1911 – 1920: Tìm thấy con đường cứu
nước, giải phóng dân tộc
Pháp
(1911, 1917-1923)
Mỹ
(1913)
Anh
(1913 - 1917)
Liên Xô
(1923 - 1924)
Trung Quốc(1924 –
1927, 1929 - 1933)
Hội nghị Véc-xây
của các nước đồng
minh thắng trận
1919
Bản yêu sách 8 điểm của Nguyễn Ái
Quốc gửi tới Hội nghị Véc-xây
Bản sơ thảo
lần thứ nhất
NHỮNG
LUẬN CƯƠNG
VỀ CÁC VẤN ĐỀ
DÂN TỘC VÀ
THUỘC ĐỊA
V.I. LÊNIN
Lªnin vµ t¸c phÈm th«ng qua t¹i ®¹i héi II cña Quốc tế Cộng sản (1920)
®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn t tëng của Nguyễn Ái Quốc
Nguyễn Ái Quốc tại đại hội Tua
tháng 12 năm 1920
6/1911 1917 1919 7/1920 12/1920 Thời gian
Mức độ
4 CHUẨN BỊ
TRUYỀN
BÁ LÝ
LUẬN CỦA
CHỦ
NGHĨA
MÁC - LÊNIN
CHUẨN BỊ
VỀ TỔ
CHỨC VÀ
CÁN BỘ
CHUẨN BỊ
VỀ TƯ
TƯỞNG
VÀ
CHÍNH TRỊ
TRIỆU TẬP
HỘI NGHỊ
THÀNH
LẬP ĐẢNG
3. Thời kỳ từ năm 1921 – 1930: Hình thành cơ bản tư tưởng
về cách mạng Việt Nam
Báo “Người cùng khổ” (1922) Bìa cuốn Bản án chế độ thực dân Pháp (1925)
* TRUYỀN BÁ LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
Cộng sản đoàn (2/1925)
Tâm tâm xã (1923)
Hội Việt Nam cách mạng thanh niên (6/1925)
“Là quả trứng mà ở
đó sẽ nở ra con
chim non cộng
sản”
N
g
* CHUẨN BỊ VỀ TỔ CHỨC VÀ CÁN BỘ
Bìa cuốn Đường
kách mệnh
Ngưêi më c¸c líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ t¹i Qu¶ng Ch©u
(Trung Quèc)
NguyÔn Ái Quèc Lª Hång S¬n Hå Tïng MËu
Bià cuốn Đường
kách mệnh
Chánh cương
vắn tắt của Đảng
Văn kiện Đảng, T2
* CHUẨN BỊ VỀ TƯ TƯỞNG VÀ CHÍNH TRỊ
CN Mác – Lênin đã thâm nhập vào VN
Đường kách mệnh
Bản án chế độ TD Pháp
Viết cho báo Sự thật, TC thư tín QT
Trưởng tiểu ban NC TĐịa
Báo Người cùng khổ
1920 1921 1922 1923 1925 1927 1929 Thời gian
Nhµ ngôc Victoria ë Hång K«ng, n¬i Ngêi bÞ giam (1931 – 1933) vµ
NguyÔn ¸i Quèc khi võa ra khái nhµ tï
4. Thời kỳ từ 1930 – 1945: Thời kỳ vượt qua thử thách, kiên trì giữ
vững lập trường cách mạng
28.1.1941, NguyÔn ¸i Quèc ®Æt ch©n tíi biªn giíi nước ta
ë cét mèc 108 t¹i Hµ Qu¶ng, Cao B»ng sau 30 năm xa c¸ch
Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập
sáng ngày 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình,
khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
- Hå ChÝ Minh toµn tËp, Nxb ChÝnh trÞ
quèc gia, Hµ Néi, 2000, t.4, tr. 480 -
5. Thời kỳ từ 1945 – 1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục
phát triển, hoàn thiện.
5. Thời kỳ từ 1945 – 1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh
tiếp tục phát triển, hoàn thiện.
Lớp bình dân học vụ
Tổng tuyển cử
“Hũ gạo tiết kiệm”
5 Thời kỳ từ 1945 – 1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp
tục phát triển, hoàn thiện.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (19/12/1946)
- Hå ChÝ Minh toµn tËp, Nxb ChÝnh trÞ
quèc gia, Hµ Néi, 2000, t.4, tr. 480 -
III. Giá trị của Tư tưởng Hồ Chí Minh
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng con đường
giải phóng và phát triển dân tộc
- Là tài sản tinh thần vô giá của dân tộc Việt Nam
- Là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của
cách mạng Việt Nam
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự phát triển của thế
giới
- Phản ánh khát vọng thời đại
- Tìm ra các giải pháp đấu tranh giải phóng loài người
- Cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì mục tiêu cao cả