Bằng chứng giải phẫu học so sánh và phôi sinh học so sánh

Chương I: BẰNG CHỨNG TIẾN HOÁ BÀI 32: BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU HỌC SO SÁNH VÀ PHÔI SINH HỌC SO SÁNH I. Bằng chứng giải phẫu học so sánh II. Bằng chứng phôi sinh học so sánh GV: Bïi ThÞ NguyÖt Nga I.BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU HỌC SO SÁNH 1. Cơ quan tương đồng Tay người Chân mèo Vây cá voi Cánh dơi -Cho biết tên cơ quan, nguồn gốc cơ quan, chức năng của cơ quan các loài trên? Loài Tiêu chí Người mèo Cá voi Dơi Tên cơ quan Tương đồng Tay chân Vây Cánh Nguồn gốc cq (như nhau) Chi trước Chi trước Chi trước Chi trước Chức năng cq (Khác nhau) Linh hoạt Cầm,nắm … Đi, vồ mồi bơi Bay -Thế nào là cơ quan tương đồng ? -Là các cơ quan ở các loài có cùng nguồn gốc từ 1 cơ quan tổ tiên, có chức năng khác nhau 2. Cơ quan thoái hoá Ruột thừa người Manh tràng thú ăn cỏ Là những cơ quan phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành, nó tiêu giảm dần chỉ để lại một vài vết tích. VD: Dấu tích xương chậu ở trăn, di tích nhuỵ ở hoa đực cây đu đủ, ruột thừa ở người… * Trường hợp cơ quan thoái hoá lại phát triển mạnh và biểu hiện ở một cá thể nào đó gọi là hiện tượng lại tổ. Mét sè C¬ quan tho¸I hãa ë ng−êi NÕp thÞt nhá ë m¾t ng−êi MÝ m¾t thø 3 ë bå c©u MÊu låi ë vμnh tai thó §Çu nhän ë vμnh tai ng−êi Ruét tÞt ë §V ¨n cá Ruét thõa ë ng−êi HiÖn t−îng l¹i tæ (L¹i gièng) Ng−êi cã ®u«i Ng−êi nhiÒu vó Ng−êi rËm l«ng 3.Cơ quan tương tự Cánh ong phát triển từ mặt lưng của phần ngực Cánh chim là biến dạng của chi trước Chim sẻOng Tên cơ quan tương tự Nguồn gốc cq (Khác nhau ) Chức năng (như nhau ) Loài Tiêu chí Cánh Cánh Mặt lưng của phần ngực Biến dạng của chi trước Bay Bay -Cơ quan tương tự là : Cơ quan khác nguồn gốc, có chức năng như nhau 3.Cơ quan tương tự *Gai xương rồng *Tua cuốn ở đậu hà lan Là cơ quan tương đồng hay cơ quan tương tự ? Nên sử dụng cơ quan nào để chứng minh nguồn gốc? *Gai hồng Lá biến dạng Từ biểu bì Lá biến dạng Gai xương rồng và gai hồng là cơ quan tương tự Gai xương rồng và tua cuốn ở đậu Hà Lan là cơ quan tương đồng -Các loài sinh vật càng có nhiều cơ quan tương đồng cho phép kết luận gì ? KL: Các sinh vật có họ hàng càng gần. -Phân biệt cơ quan tương đồng và cơ quan tương tự về nguồn gốc, chức năng? Cùng 1 cơ quan tổ tiên Khác cơ quan tổ tiên Khác nhau Như nhau Tiêu chí C.q. tương đồng Cq tương tự Nguồn gốc cq Chức năng ¾Cơ quan tương đồng phản ánh sự tiến hoá phân li ¾Cơ quan tương tự phản ánh sự tiến hoá đồng quy II.Bằng chứng phôi sinh học so sánh Phôi cá Phôi rùa Phôi là giai đoạn phát triển nào của cá thể? Phôi gà Phôi người 1. Sự giống nhau trong phát triển phôi • Những bằng chứng giải phẫu học so sánh cho thấy các mối quan hệ về nguồn gốc chung giữa các loài, giữa cấu tạo và chức năng của các cơ quan, giữa cơ thể với môi trường trong quá trình tiến hoá. • VD: SGK. • sự giống nhau trong phát triển phôi là một bằng chứng về nguồn gốc chung của chúng. 2. Định luật phát sinh sinh vật • Định luật Muller – Haeckel: “Sự phát triển cá thể phản ánh một cách rút gọn sự phát triển của loài” • VD 1: sự biến đổi phôi người: – 18-20 ngày vẫn còn dấu vết các khe mang – Tim lúc đầu chỉ có 1 tâm thất, 1 tâm nhĩ như cáÆ 1 tâm thất, 2 tâm nhĩ như lưỡng cưÆ tim 4 ngăn. • VD 2: hoa ngô, trong giai đoạn đầu có cả nhị và nhuỵ, nhưng về sau mầm nhuỵ tiêu biến tạo hoa đực, hoặc chỉ có nhuỵ phát triển tạo hoa cáiÆngô bắt nguồn từ cây lưỡng tính. ¾Định luật này đúng cho cả thực vật, động vật. ¾Được vận dụng để xem xét quan hệ họ hàng giữa các loài. -Dựa vào các đặc điểm giống nhau để khẳng định điều gì? * Nguồn gốc các loài -Dựa vào đặc điểm khác nhau để khẳng định điều gì ? *Sự tiến hoá *Kiểm tra :