Máy điện là thiết bi điện hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng điện
từ. Vềcấu tạo, máy điện gồm mạch từ( lõi thép) và mạch điện ( dây cuốn)
dùng đểbiến đổi các dạng năng lượng khác nhưcơnăng thành điện năng
( máy phát điện ) hoặc điện năng thành cơnăng ( đông cơ điện) hoặc dùng
đểbiến đổi các thông số điện như điện áp, dòng điện, tần sốpha
Sựbiến đổi cơ điện trong máy điện dựa trên nguyên lý về điện từ.
Nguyên lý này cũng đặt cơsởcho sựlàm việc của các bộbiến đổi cảm ứng
dùng đểbiến đổi các thông số điện. Máy điện dùng làm máy biến đổi năng
lượng là phần tửquan trong nhất của bất cứthiết bị điện năng nào. Nó được
sủdụng rộng rãi trong công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải, các hệ
điều khiển và tự động điều chỉnh
22 trang |
Chia sẻ: maiphuongtt | Lượt xem: 2381 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Báo cáo Thực hành quấn máy điện 3 pha, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
1
PHẦN I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
A - CƠ SỞ LÝ THUYẾT MÁY ĐIỆN
I. Giới thiệu chung về máy điện.
Máy điện là thiết bi điện hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng điện
từ. Về cấu tạo, máy điện gồm mạch từ ( lõi thép) và mạch điện ( dây cuốn)
dùng để biến đổi các dạng năng lượng khác như cơ năng thành điện năng
( máy phát điện ) hoặc điện năng thành cơ năng ( đông cơ điện) hoặc dùng
để biến đổi các thông số điện như điện áp, dòng điện, tần số pha…
Sự biến đổi cơ điện trong máy điện dựa trên nguyên lý về điện từ.
Nguyên lý này cũng đặt cơ sở cho sự làm việc của các bộ biến đổi cảm ứng
dùng để biến đổi các thông số điện. Máy điện dùng làm máy biến đổi năng
lượng là phần tử quan trong nhất của bất cứ thiết bị điện năng nào. Nó được
sủ dụng rộng rãi trong công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải, các hệ
điều khiển và tự động điều chỉnh.
Máy điện có nhiều loại, được phân loại theo nhiều cách khác nhau
phân loại theo công suất, theo cấu tạo, theo chức năng, theo dòng điện, theo
nguyên lý làm việc… ở đây ta phân loại theo nguyên lý biến đổi năng lượng.
+ Máy điện tĩnh:
Máy điện tĩnh thường gặp là các loại máy biến áp. Máy điện tĩnh làm
việc dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ do sự biến thiên từ thông giữa các
cuộn dây không có sự chuyển động tương đối với nhau.
Máy điện tĩnh thường dùng để biến đổi thông số điện năng. Do tính
chất thuận nghịch của các quy luật cảm ứng điện từ, quá trình biến đổi có
tính thuận nghịch.
Ví dụ: Máy biến áp có thể biến đổi điện năng có các thông số U1, I1,F1
thành điện năng có các thông số U2, I2, F2 và ngược lại.
MBA
U1, I1, ƒ1 U2, I2, ƒ2
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
2
Máy điện
Máy điện tĩnh Máy điện có phần quay
Máy điện
một chiều
Máy điện
xoay chiều
Máy điện
Không đồng bộ
Máy điện
đồng bộ
Máy phát
Không
đồng bộ
Động
cơ
Không
Động
cơ
đồng bộ
Máy phát
đồng bộ
Động
cơ
1 chiều
Máy phát
1 chiều
Máy
biến
áp
+ Máy điện có phần động( quay hoặc chuyển động thẳng).
Nguyên lý làm việc dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ, lực điện từ,
do từ thông và dòng điện của các cuộn dây có chuyển động tương đối với
nhau gây ra. Loại máy điện nay thường dùng để biến đổi năng lượng.
Ví dụ: Biến điện năng thành cơ năng ( động cơ điện) hoặc biến cơ
năng thành điện năng( máy phát điện ). Trong qúa trình biến đổi có tính
thuận nghịch nghĩa là máy điện có thể làm việc ở chế độ máy phát hoặc
động cơ điện.
Sơ đồ phân loại máy điện thông dụng thường dùng
II. Nguyên lý máy phát điện và động cơ điện.
Máy điện có tính thuận nghịch nghĩa là có thể làm việc ở chế độ máy
phát điện hoặc động cơ điện.
1. Chế độ máy phát điện.
Cho cơ năng của động cơ sơ cấp tác dụng vào thanh dẫn 1 lực cơ học
FC, thanh dẫn sẽ chuyển động với tốc độ v trong từ trường của nam châm NS
trong thanh dán sẽ cảm ứng một sức điện động e. Nừu nối 2 cực của thanh
dẫn điện trở R của tải thì dòng điện i chạy trong thanh dẫn sẽ cung cấp điện
cho tải. Nừu bỏ qua điện trở thanh dẫn thì điện áp đặt vào tải U=2. Công
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
3
i
u
s
suất điện máy phát cung cấp cho tải là p = ui = ei. Dòng điện i nằm trong từ
trường sẽ chịu tác dụng của lục điện từ Fđt = Bil có chiều như hình vẽ.
Khi máy quay với tốc độ không đổi, lực điện từ sẽ cân bằng với lực
cơ của động cơ sơ cấp.
Fc = Fđt → Fc.v = Fđt.v ⇒ Bil.v = ei
Như vậy công suất cơ của động cơ sơ cấp đã được biến đổi thành
công suất điện nghĩa là cơ năng đã được biến đổi thành điện năng.
N
B i
Fđt Fc R
2. Chế độ động cơ điện.
Cung cấp điện cho máy điện, điện áp của nguồn U của nguồn điện gây
ra dòng i trong thanh dẫn. Dưới tác dụng của từ trường sẽ có lực điện từ Fđt
= Bi.l tác dụng lên thanh dẫn làm thanh dẫn chuyển động với tốc độ v. Công
suất điện dưa vào động cơ.
P = ui = ei = Bilv = Fđt.v
Như vậy, công suất điện đưa vào động cơ đã biến thành công suất cơ
trên trục Pc = Fđt.v. Điện năng đã biến thành cơ năng.
Ta thấy, cùng một thiết bị điện từ, tuỳ theo dạng năng lượng dựa vào
mà máy điện có thể làm việc ở chế độ máy phát điện hoặc động cơ điện. Đây
chính là tính chất thuận nghịch của mọi loại máy điện.
N
B
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
4
s
Fđt
III. Sơ lược về các vật liệu để tạo máy điện.
Các vật liệu dùng để chế tạo có thể chia làm 3 loại:
- Vật liệu tác dụng.
- Vật liệu kết cấu.
- Vật liệu cách điện.
1. Vật liệu tác dụng.
Đây là vật liệu dẫn từ và dẫn điện. Các vật liệu này được dùng để tạo
điều kiện cần thiết sinh ra các biến đổi điện từ.
a. Vật liệu dẫn từ:
Để chế tạo mạch từ của máy điện, người ta thường dùng các loại thép
khác nhau như thép lá kỹ thuật điện, thép lá thường, thép đúc, thép rèn.
Giang ít được dùng vì dẫn từ không tốt lắm.
Người ta hay sử dụng các lá thép kỹ thuật điện có hàm lượng silic
khác nhau nhưng không được vượt quá 4,5%. Hàm lượng silic này dùng để
hạn chế tổn hao do từ trễ, tăng điện trở của thép để giảm tổn hao do dòng
điện xoáy.
Người ta hay sử dụng các lá thép dày 0,50 mm dùng trong máy điện
quay, ghép lại làm lõi thép để giảm tổn hao do dòng điện xoáy gây nên. Tuỳ
theo cách chế tạo người ta phân lá thép kỹ thuật điện làm 2 loại: Cán nóng
và các nguội. Loại cán nguội có đặc tính từ tốt hơn như độ từ thẩm cao hơn,
tổn hao thép ít hơn loại cán nóng. Thép lá cán nguội lại chia làm 2 loại: đẳng
hướng và vô hướng. Loại đẳng hướng có đặc điểm là dọc theo chiều cán thì
tính năng từ tính tốt hơn hẳn so với ngang chiều cán, do đó thường được sử
dụng trong máy biến áp còn loại vô hướng thì đặc tính từ đều theo mọi
hướng nên thường được dùng trong máy điện quay.
Ví dụ: Thép cán nóng w21, w31A; thép cán nguội: w410, w310
Chữ w chỉ thép kỹ thuật điện
Chữ A chỉ tổn hao thấp
Chữ O chỉ thép cán nguội
Chỉ số thứ hai chỉ tổn hao rieng của các loại thép.
Ở đoạn mạch từ có từ thông biến đổi với tần số 50hf thường dùng lá
thép kỹ thuật điện dày 0,35 ÷ 0.5 mm trong thành phần thép có từ 2 ÷ 5%
silic. ở tần số cao hơn, dùng thép lá kỹ thuật điện dày 0,1÷ 0,2 mm. ở đoạn
mạch từ có từ trường không đổi thường dùng thép đúc, thép rèn hoặc thép lá.
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
5
b. Vật liệu dẫn điện:
Vật liệu dẫn điện dùng để chế tạo các bộ phận dẫn điện. Vật liệu dẫn
điện dùng trong máy tốt nhất là đồng vì giá thành không đắt lắm và có điện
trở suất nhỏ. Ngoài ra còn dùng nhôm và các hợp kim khác như đồng thau…
Để chế tạo dây quấn ta thường dùng đồng đôi khi dùng nhôm. Dây đồng và
dây nhôm được chế tạo theo tiết diện tròn hoạc chữ nhật, có bọc cách điện
khác nhau như vải, sợi thuỷ tinh, giấy, nhựa hoá học, sơn emay. Với các loại
máy có công suất nhỏ và trung bình, điện áp dưới 700V thường dùng sơn
emay vì lớp cách điện của dây mỏng, đặt độ bền yêu cầu. Đối với các bộ
phận khác nhau như vành đổi chiều, lồng sóc hoặc vành trượt, ngoài đồng
nhôm người ta còn dùng cả các hợp kim của đồng hoặc nhôm hoặc có chỗ
dùng cả thép để tăng độ bền cơ học và giảm kim loại màu.
2. Vật liệu kết cấu.
Vật liệu kết cấu là vật liệu dùng để chế tạo các chi tiết chịu tác động
cơ học như trục, ổ trục, vỏ máy, nắp máy, các bộ phận và chi tiết truyền
động hoặc kết cấu của máy theo các dạng cần thiết, đẩm bảo cho máy điện
làm việc bình thường. Người ta dùng gang, thép, các kim loại màu, hợp kim,
các vật liệu bằng chất dẻo.
3. Vật liệu cách điện.
Để cách điện các bộ phận mang điện trong máy người ta sử dụng vật
liệu cách điện. Trong máy điẹn, vật liệu cách điện phải có cường độ cách
điện cao, chịu nhiệt tốt, tản nhiệt tốt, chống ẩm và bền về cơ học. Độ bên
vững về nhiệt của chất cách điện bọc dây dẫn quyết định nhiệt độ cho phép
của dây và do đó quyết định tải của nó. Nếu tính năng chất cách điện càng
cao thì lớp cách điện có thể mỏng và kích thước của máy giảm.
Chất cách điện của máy điện chủ yếu ở thể rắn gồm 4 nhóm:
- Chất hữu cơ thiên nhiên như giấy, vải, lụa…
- Chất vô cơ như amiăng, mica, sợi thuỷ tinh…
- Các chất tổng hợp
- Các loại men, sơn cách điện.
Chất cách điện tốt nhất là mica song tương đối đắt nên chỉ dùng trong
các máy có điện áp cao, do đó thường dùng các vật liệu có sợi như giấy,
vãi… Chúng có độ bền cơ học tốt, rẻ tiền nhưng hút ẩm kém, dẫn nhiệt kém,
cách điện kém. Vì vậy, dây dẫn cách điện sợi phải được sấy, tẩm để cải thiện
tính năng của vật liệu cách điện. Ngoài ra còn có chất cách điện ở thể khí(
không khí, hyđrô, khí trơ) hoặc thể lỏng(dầu máy biến áp).
Vật liệu khí: Không khí là một chất cách điện tốt, tuy nhiên để cách
điện tốt hơn người ta thường dùng khí trơ. Hyđrô được sử dụng trong trường
hựp cần cách điện và làm mát bên trong vật liệu.
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
6
Vật liệu lỏng: Đây là loại vật liệu cách điện rất quan trọng trong máy
điện vì nó có thể len lỏi vào các khe hở rất nhỏ và còn có thể sủ dụng để dập
hồ quang. Căn cứ vào độ bền nhiệt, vật liệu cách điện được dựa ra nhiều
loại, cấp cách điện như sau:
Cấp cách
điện
Vật liệu
Nhiệt độ vật liệu
giới hạn cho phép
Nhiệt độ TB dây
quấn cho phép.
A
Sợi xenlulo, bông
Hoặc tơ tẩm trong vật liệu
hữu cơ lỏng.
1050
1000
E Vài loại màng tổng hợp 1200 1150
B
Amiăng, sợi thuỷ tinh có
chất kết dính vật liệu gốc
mica
1300
1200
F
Amiăng, vật liệu gốc
mica,sợi thuỷ tinh có chất
kết dính và tẩm tổng hợp.
1550
1400
H
Vật liệu mica, amiăng, sợi
thuỷ tinh phối hợp chất kết
dính và tẩm silic hưu cơ.
1800
1650
IV. Phát nóng và làm mát máy điện.
Trong quá trình làm việc có tổn hao công suất. Tổn hao năng lượng
trong máy điện gồm tổn hao sắt từ ( do hiện tượng từ trễ và dòng xoáy) trong
thép, tổn hao đồng trong điện trở dây quấn và tổn hao do ma sát ( ở máy điện
quay). Tất cả tổn hao năng lương đều biến thành nhiệt năng làm nóng máy
điện.
Khi đó do tác động của nhiệt độ, chấn động và các tác động lý hoá
khác, lớp cáh điện sẽ bị bão hoà nghĩa là mất dần các tính bền về điện và cơ.
Thực nghiệm cho thấy khi nhiệt độ tăng quá nhiệt độ cho phép
8 ÷ 100 thì tuổi thọ của vật liệu cách điện giảm đi một nửa. ở nhiệt độ làm
việc cho phép, độ tăng quá nhiệt của các phần tử không vượt quá độ tăng
nhiệt cho phép, độ tăng nhiệt độ của các phần tử không vượt quá độ tăng
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
7
nhiệt cho phép, tuổi thọ trung bình của vật liệu cách điện vào khoảng 10 ÷15
năm. Khi máy làm việc quá tải, độ tăng nhiệt độ sẽ vượt quá nhiệt đô cho
phép. Vì vậy khi sử dụng máy điện cần tránh để máy quá tải làm nhiệt độ
tăng cao trong một thời gian dài.
Để làm mát máy điện phải có biện pháp tan nhiệt ra ngoài môi trường
xung quanh. Sự tản nhiệt không những phụ thuộc vào bề mặt làm mát của
mặt máy ma còn phụ thuộc vào môi trường làm mát khác như dầu máy biến
áp… Thông thường, vỏ máy điện được chế tạo có các cách tản nhiệt và máy
điện có hệ thống có hệ thống quạt gió để làm mát.
B - MÁY ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ
I. Khái niệm chung.
Máy điện không đồng bộ là loại máy điện xoay chiều, làm việc theo
nguyên lý cảm ứng điện từcó tốc đô quay của roto n khác với tốc độ quay
của từ trường n1.
Máy điện không đồng bộ có 2 dây quấn: dây quấn stato (sơ cấp) nối
với lưới điện tần số không đổi f1, dây quấn roto (thứ cấp) được nối tắt lại
hoặc khép kín trên điện trở. Dòng điện trong dây quấn roto được sinh ra nhờ
sức điện động cảm ứng có tần số phụ f2 phụ thuộc vào roto nghĩa là phụ
thuộc vào tải ở chế độ động cơ điện cũng như chế độ máy phát điện.
II. Phân loại và kết cấu.
1. Phân loại.
Máy điện không đồng bộ có nhiều loại, được phân loại theo nhiều
cách khác nhau: theo kết cấu của nó, theo kết cấu của roto, the số pha trên
dây quấn stato…
+ Theo kết cấu của vỏ: máy điện không đồng bộ có thể chia thành các
kiểu chính sau: kiểu hở, kiểu bảo vệ, kiểu kín, kiểu phòng nổ…
+ Theo kết cấu của roto: máy điện không đồng bộ chia lam 2 loại: loại
loại roto kiểu dây quấn và roto kiểu lồng sóc.
+ Theo số pha trên dây quấn stato có thể chia làm 3 loại: 1 pha, 2 pha,
3 pha.
2. Kết cấu.
Giống như những máy quay khác, máy điện không đồng bộ gồm các
bộ phận chinh sau:
a. Stato:
Stato là thành phần tĩnh gồm 2 bộ phận chính là lõi thép và dây quấn.
Ngoài ra còn có vỏ máy, nắp máy.
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
8
- Lõi thép:
Lõi thép được ép trong vỏ máy làm nhiệm vụ dẫn từ. Lõi thép stato
hình trụ do các lá thép kỹ thuật điên được dập rãnh bên trong ghép lại với
nhau tạo thành các rãnh theo hướng trục vì từ trường đi qua lõi thép lá, từ
trường quay lên để giảm tổn hao lõi thép được làm bằng những lá thép kỹ
thuật điện dày 0,5 mm ép lại. Mỗi lá thép kỹ thuật điện đều có phủ sơn cách
điện trên bề mặt để giảm hao tổndo dòng xoáy gay nên.
- Dây quấn.
Dây quấn stato làm bằng dây dẫn bọc cách điện (dây điện từ) và được
đặt trong các rãnh của lõi thép. Kiểu dây quấn, hình dạng và cách bố trí dây
quấn sẽ được trình bầy chi tiết trong bài sau.
- Vỏ máy.
Vỏ máy làm bằng nhôm hoặc gang dùng để cố định lõi thép và dây
quấn cũng như cố định máy trên bệ, không dùng để làm mạch dẫn từ. Đối
với máy có công suất tương đối lớn (1000kw) thường dùng thép tấm hàn lại
thành vỏ. Tuỳ theo cách làm nguội máy mà dạng vỏ cũng khác nhau. Kiểu
vỏ hở, vỏ bảo vệ, vỏ kín hay vỏ phòng nổ… Hai đầu vỏ có nắp máy và ở đỡ
trục. Vỏ máy và nắp máy còn dùng để bảo vệ máy.
b. Roto:
Roto là phần quay gồm lõi thép, dây quấn và trục máy.
- Lõi thép:
Nói chung người ta sử dụng lá thép kỹ thuật điện như ở stato. Lõi thép
được ép trục tiếp lên một giá roto của máy, phía ngoài của lá thép có xẻ rãnh
để đặt dây quấn.
- Dây quân stato: có 2 loại chính. roto lòng sóc và roto dây quấn
+ Loại roto kiểu dây quấn: roto có dây quấn giống như dây quấn stato.
Trong máy điện cỡ trung bình trở lên thường dùng dây quấn kiểu sóng 2 lớp
vì bớt được những đầu dây nối, kết cấu dây quấn trên roto chặt chẽ. Trong
máy điện cỡ nhở thường dùng dây quấn đồng tâm 1 lớp. Dây quấn ba pha
của roto thường nối hình sao còn ba đầu kia được nối vào ba vành trượt
thường làm bằng đồng đặt cố định ở 1 đầu trục và thông qua chổi than có thể
đấu với mạch điện bên ngoài.
Đặc điểm của loại động cơ điện roto kiểu dây quấn là có thể thông
qua chổi than đưa điện trở phụ hay suất điện động phụ vào mạch điện roto
để cải thiện tính năng mở máy, điều chỉnh tốc độ hoặc cải thiện hệ số công
suất của máy. Khi máy làm việc bình thường dây quấn roto dược nối ngắn
mạch.
+ Loại roto kiểu lồng sóc : Kết cấu của loại dây quấn này rất khác so
với dây quấn stato. Trong mỗi rãnh của lõi thép roto dặt vào thanh dẫn bàng
đồng hay nhôm dài ra khỏi lõi thép và được nối tắt lại 2 đầu bằng 2 vành
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
9
ngắn mạch bằng đồng hay nhôm làm thành 1 cái lồng, mà người ta hay gọi
là lồng sóc.
Ở các máy công suất nhỏ, lồng sóc được chế tạo bằng cắch đúc nhôm
vào các rãnh lõi thép roto, tạo thành thanh nhôm 2 đầu đúc vòng ngắn mạch
và cánh quạt làm mát. Dây quấn roto lồng sóc không cần cách điện với lá
thép. Để cải thiện tính năng mở may, trong máy công suất tương đối lớn,
rãnh roto có thể làm thành rãnh sâu hoạc làm thành 2 rãnh lồng sóc (rãnh
lồng sóc kép). Trong máy điện cỡ nhỏ, rãnh roto thường dược làm chéo đi
một góc so với tâm trục.
Động cơ lồng sóc là loại rất phổ biến do giá thành rẻ và làm viêc đảm
bảo. Động cơ roto dây quấn có ưu điểm về mở máy và diều chinh tốc độ
song giá thành cao và vận hành kém tin cậy hơn roto lồng sóc nên chi dược
dùng khi động cơ roto lồng sóc không đáp ứng các yêu cầu về truyền động.
c. Khe hở :
Vì roto là một khối tròn nên khe hở đều. Khe hở trong máy phát điện
không đồng bộ rất nhỏ (0,2 ÷ 1mm trong máy phát điện vừa và nhỏ), để hạn
chế dòng điện từ hóa và như vậy mới có thê làm cho hệ số công suất của
máy cao hơn
III. Công dụng của máy phát điện không đồng bộ :
Máy điện không đồng bộ là loại máy điện xoay chiều chủ yếu làm
động cơ điện. Do kết cấu đơn giản, làm việc chắc chắn, hiệu suất cao, giá
thành hạ nên động cơ không đồng bộ là một loại máy được dùng dùng rộng
rãi nhất trong các ngành kinh tế quốc dân với công suất từ vài chục đến vài
nghìn kw. Trong công nghiệp thường dùng máy điện không đồng bộ làm
nguồn động lực cho các máy cán thép vừa và nhỏ, cho các máy công cụ ở
các nhà máy công nghiệp nhẹ... trong các hầm mỏ dùng làm máy tời hay
quạt gió. Trong nông nghiệp dùng làm máy bơm hay gia công nông sản công
nông sản. Trong đời sống hàng ngày, máy điện không đồng bộ cũng dần dần
chiếm một vị trí quan trọng: quạt gió, động cơ trong tủ lạnh … tóm lại, theo
sự phát triển của nền sản xuất, điện khí hoá và tự động hoá, phạm vi ứng
dụng của máy điện không đồng bộ ngày càng rộng rãi.
Tuy vậy, máy điện không đồng bộ cũng có những nhược điểm như hệ
số cosϕ của máy thường không cao, đặc tính điều chỉnh tốc độ không tốt nên
ứng dụng của máy điện không đồng bộ có phần bị hạn chế.
Máy điện không đồng bộ có thể dùng làm máy phát điện đồng bộ nên
chỉ trong một vài trường hợp đặc biệt nào đó (như trong quá trình điện khí
hoá nông thôn) cần nguồn điện phụ hay tạm thời thì nó cũng có ý nghĩa quan
trọng.
IV. Nguyên lý làm việc của máy điện không đồng bộ.
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
10
Khi trong lõi thép stato của máy điện không đồng bộ, ta tạo một từ
trường với tốc độ n1 = p
f60 f: tần số dòng điện lưới đưa vào.
P: số cặp cực.
thì từ trường này quét qua dây quấn nhiều pha tự ngắn mạch đặt trên lõi thép
roto và cảm ứng trong dây quấn đó suất điện động và dòng điện. Từ thông
do dòng điện này sinh ra hợp với từ thông của stato tạo thành từ thông tổng
ở khe hở. Dòng điện trong dây quấn tác dụng với từ thông khe hở sinh ra
mome, tác dụng đó có quan hệ mật thiết với tốc độ quay của roto. Trong
những phạm vi tốc độ khác nhau thì chế độ làm việc của máy cũng khác
nhau.
Khi roto quay thuận với từ thông quay nhưng tốc độ nhỏ hơn tốc độ
đồng bộ thì dòng điện sinh ra trong dây quấn roto cùng chiều với sức điện
động và tác dụng từ trường tổng trong khe hở sinh ra lực F và mome M kéo
roto đã biến thành cơ năng trên trục, nghĩa là máy điện làm vệc trong chế độ
động cơ. Những máy chi làm việc ở chế độ này khi n < n1 vì khi đó mới có
sự chuyển động tương đối giữa từ trường và dây quấn roto và như vậy trong
dây quấn roto mới có dòng điện và mome kéo theo roto quay. Trong những
phạm vi tốc độ khác nhau thì chế độ làm việc của máy cũng khác nhau.
Khi roto quay thuận và nhanh lên tốc độ đồng bộ dùng một động cơ sỏ
cấp nào đó quay roto của máy điện không đồng bộ vượt tốc độ đồng bộ
n > n1, khi đó chiều của từ trường quay quét qua dây dẫn sẽ có chiều ngược
lại, sức điện động và dòng điện trong dây dẫn roto cũng đổi chiều nên chiều
của mome cũng ngược chiều quay của n1 nghĩa là ngược lại với chiều của
roto nên đó là mome hãm. Máy điện đã biến cơ năng tác dụng lên trục dòng
điện nghĩa lad máy điện làm việc ở chế độ máy phát điện.
Khi roto quay ngược với chiều từ trường quay thì chiều của sức điện
động, dòng điện và cả mome vẫn giống như lúc ở chế độ động cơ điện. Vì
mome sinh ra ngược với chiều quay của roto nên có tac dụng hãm roto đứng
lại.Trong trường hợp này máy điện vừa lấy điện năng ở lưới diện vào vừa
lấy cơ năng ở động cơ sơ cấp. Chế độ làm viêc nay gọi là chế độ làm hãm
điện từ.
C – CƠ SỞ THIẾT KẾ BỘ DÂY QUẤN STATO
ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ
I. Khái niệm và các thông số cơ bản.
1. Số cặp cực p.
Được hình thành bởi một cuôn dây hay nhóm dây và được đấu dây
sao cho khi dùng có dòng điện đi qua sẽ tạo được các cặp cực N-S xen kẽ
nhau trong cùng một pha.
Báo cáo thực hành quấn máy điện 3 pha
11
Khoảng cách từ tâm cực từ này đến tâm cực từ kế tiếp được gọi là bước
cực từ Շ . Bước từ Շ còn được hiểu là khoảng cách nhất định hay góc độ
điện gi