Bảo quản sách bằng những loại hộp đặt theo yêu cầu

Bảo quản sách bằng những loại hộp đặt theo yêu cầu Richard Horton - Nhân viên bảo quản, Bridgeport National Bindery, Inc. Các loại hộp đựng có tác dụng bảo vệ cấu trúc sách và bảo vệ sách khỏi bụi bẩn, ánh sáng và những hư hại cơ học. Những quyển sách đặc biệt quan trọng cần có hộp để tránh những hư hại dưới bất kỳ điều kiện gì. Các bộ sách qúy bị hỏng bìa mà cần lưu giữ lại thì nên được cất trong hộp thay vì sửa chữa vì nếu sửa chữa có thể sẽ làm giảm giá trị hay đặc tính của cuốn sách. Những cuốn sách bị hỏng có giá trị thấp hoặc ít khi được sử dụng nếu không đảm bảo xử lý hay sửa chữa tốt lớp bìa sách thì cũng nên cất vào hộp. Những cuốn sách mỏng, cỡ nhỏ, dễ hư hỏng hay có hình dạng kỳ lạ cũng cần được bảo quản trong hộp để giữ nguyên hình dạng và bảo vệ chúng trong quá trình sử dụng cũng như bảo vệ chúng khỏi những cuốn sách để gần ở trên giá. Hai loại hộp thích hợp cho hầu hết các loại sách là loại hộp sách khi mở có gáy hộp nằm ngang (drop-spine) (Hình 1), còn gọi là hộp mở kiểu vỏ sò hay hộp có khay kép và loại hộp sách làm tại chỗ tạm thời (phase box) (Hình 2). Hình 1 Hình 2 Loại hộp sách khi mở có gáy hộp nằm ngang giúp bảo vệ sách khỏi bụi bẩn và ánh sáng tốt hơn loại hộp sách làm tại chỗ tạm thời. hộp sách làm tại chỗ tạm thời lúc đầu được sử dụng như là một phương pháp bảo quản tạm thời; sách được cất trong hộp sách làm tại chỗ tạm thời trong lúc chờ được xử lý để bảo quản. Mặc dù loại hộp sách làm tại chỗ tạm thời kém cứng hơn cũng như chống thấm bụi và ánh sáng kém hơn hộp sách, khi mở gáy hộp nằm ngang nhưng hộp sách làm tại chỗ tạm thời vẫn là một phương tiện lưu trữ hiệu quả về mặt kinh tế và chất lượng có thể chấp nhận được. Hiện nay hộp sách làm tại chỗ tạm thời có rất nhiều kiểu dáng với các cách đóng mở khác nhau có bán sẵn trên thị trường. Không nên sử dụng loại hộp sách hở gáy để tra sách vào (slip case) (Hình 3) để cất giữ sách bởi vì khi sử dụng loại hộp này, bìa sách sẽ bị trầy xước khi rút sách ra vào hộp. Hơn nữa, gáy sách sẽ vẫn không tránh được ánh sáng. Hình 3 Một điều quan trọng là kích cỡ của hộp phải vừa khít với khổ sách. Một chiếc hộp rộng không thể đảm bảo yêu cầu về bảo quản sách, làm cho sách bị xê dịch trong hộp, dẫn đến trầy xước, mà tránh trầy xước lại chính là mục đích của việc sử dụng hộp. Ngược lại, một chiếc hộp chật có thể gây ra hư hỏng cho mép sách và những điểm gấp nối trên bìa sách. Vật liệu sử dụng để làm hộp sách phải bền, không có axit. Đối với loại hộp sách làm tại chỗ tạm thời, vật liệu làm hộp cũng không được chứa chất lignin (phần gỗ của thân cây) và cần được kiểm soát độ axit và độ kiềm nếu có thể. Nguồn cung cấp hộp đặt theo yêu cầu Bản danh sách này không hoàn toàn đầy đủ và cũng không phải là bản xác nhận chất lượng sản phẩm của những nhà cung cấp có trong danh sách. Bạn có thể tham khảo thêm thông tin từ những người bán lẻ để có thể so sánh giá cả cũng như chât lượng của những loại sản phẩm đó. Hãy tra danh bạ điện thoại của nước bạn để tìm địa chỉ của những cơ sở đóng sách tư nhân làm loại hộp sách khi mở gáy hộp nằm ngang. NECC có sẵn một bản danh sách đầy đủ hơn về các nhà cung cấp. Tham khảo thêm phần tài liệu kỹ thuật trên website của NEDCC tại địa chỉ www.nedcc.org hay liên hệ với NEDCC để có tài liệu in cập nhật nhất. Acme Bookbinding Company 100 Cambridge Street Charlestown, MA 02129-1228 Telephone: (617) 242-1100 Fax: (617) 242-3764 Drop-spine boxes Phase boxes Bridgeport National Bindery 662 Silver Street P.O. Box 289 Agawam, MA 01001-0289 Toll Free: (800) 223-5083 Telephone: (413) 789-4007 E-mail: info@BNBindery.com E-mail: JNoyes@BNBindery.com Drop-spine boxes Phase boxes Campbell-Logan Bindery 212 Second St., North Minneapolis, MN 55401 Toll Free: (800) 942-6224 Telephone: (612) 332-1313 Fax: (612) 332-1316 E-mail: 71514.3705@compuserve.com Drop-spine boxes Custom Manufacturing, Inc. (CMI) 10034 East Lake Road Hammondsport, NY 14840 Telephone: (607) 569-2738 Fax: (646) 349-1058 E-mail: cmiboxes@supernet.net Phase boxes Conservation Resources International 8000-H Forbes Place Springfield, VA 22151 Toll Free: (800) 634-6932 Telephone: (703) 321-7730 Fax: (703) 321-0629 Drop-spine boxes Phase boxes Kater-Craft Bookbinders 4860 Gregg Road Pico Rivera, CA 90660 Telephone: (562) 692-0665 Fax: (562) 692-7920 Drop-spine boxes Phase boxes Ocker & Trapp Library Bindery 17 A Palisade Avenue P.O. Box 314 Emerson, NJ 07630 Telephone: (201) 265-0262 Fax: (201) 265-0588 Drop-spine boxes Cách đo hộp đựng sách theo yêu cầu Dù bạn tự làm hộp sách hay đặt làm từ nhà cung cấp, bạn đều phải thực hiện thao tác đo chiều dài, chiều rộng, độ dày của cuốn sách cần đóng hộp (Hình 4). Cách đơn giản nhất để làm việc đó là sử dụng dụng cụ đo đạc như (Measurephase) có bán ở xưởng đóng sách quốc gia Bridgeport và University Products. Hình 4 Bạn cũng có thể tự làm hay nhờ thợ mộc làm một dụng cụ tương tự bằng một tấm gỗ dán, bìa cứng và một thước kẻ (Hình 5). Tuy nhiên, nếu bạn phải đo sách bằng phương pháp thủ công, bạn có thể sử dụng cách sau đây. Hình 5 1. Tìm một bề mặt thật phẳng vuông góc với bức tường nhẵn hay một mặt phẳng thẳng đứng ở một bên, chẳng hạn một chiếc bàn kê sát vào tường hay một viên gạch đã được bọc phẳng trên mặt bàn. Trong hướng dẫn dưới đây, mặt phẳng đứng được gọi là (backstop) (Hình 6) Hình 6 2. Sử dụng các dụng cụ sau: (a) một thước kẻ có độ dài ít nhất bẳng chiều dài của cuốn sách dài nhất cần đo, (b) một êke có một cạnh ít nhất dài bằng chiều rộng của cuốn sách rộng nhất cần đo. Dấu chia khoảng cách phải bắt đầu từ ngay đầu thước kẻ chứ không phải từ lưng chừng thước (Hình 7). Hình 7 3. Đo chiều rộng (W) bằng cách đặt cuốn sách lên mặt bàn sao cho gáy sách quay chạm vào mặt phẳng đứng. Không ép chặt mà chỉ đặt cuốn sách vừa sát vào mặt phẳng đứng để nó có thể giữ nguyên hình dạng và kích thước bình thường của nó. ép chặt cuốn sách vào mặt phẳng đứng sẽ làm thay đổi hình dạng của nó, dẫn đến số đo có thể quá nhỏ. Đặt dựng êke trên mặt bàn sao cho cạnh thẳng đứng của thước chạm vào mép trước cuốn sách tại điểm rộng nhất của cuốn sách. Đặt thước kẻ lên trên cuốn sách sao cho đầu thước chạm vào mặt phẳng đứng (Hình 8). Nếu còn phân vân về điểm rộng nhất của cuốn sách, hãy đo tại nhiều vị trí rồi chọn vị trí có số đo lớn nhất. Nhớ là số đo này tính cả phần nhô ra của gáy sách hay nẹp sách (Hình 9). Hình 8 Hình 9 4. Đo chiều dài (H) bằng cách đặt cuốn sách lên trên mặt bàn sao cho một đầu cuốn sách chạm vào mặt phẳng đứng, sau đó lặp lại các thao tác ở bước 3. Hình 10 5. Cách đo độ dày cuốn sách (T) hơi khác một chút. Đặt cuốn sách lên mặt bàn. Dựng đứng thước kẻ bên cạnh cuốn sách và giữ êke ép vào mặt phẳng đứng sao cho cạnh thẳng đứng ép khít vào đó còn cạnh nằm ngang song song với mặt bàn. Hạ thấp dần thước êke xuống, giữ cho nó luôn tiếp xúc với mặt phẳng đứng cho đến khi cạnh ngang của êke chạm vào phần dày nhất của cuốn sách. Ghi lại số đo tại điểm giao giữa cạnh nằm ngang của êke với thước kẻ (Hình 10). Bây giờ bạn đã có số đo của cuốn sách, bạn có thể tự làm một chiếc hộp hay gửi số đo tới thợ đóng hộp sách để đặt làm.