Chủ một nhà máy may mặc tại Chu Hải, một thành phố của tỉnh Quảng Đông cho biết “Nó là một ngành đang chết dần.” Giống như rất nhiều người cùng lĩnh vực kinh doanh, người chủ này cũng đang dần từ bỏ. Hai thế kỷ trước, bị hấp dẫn bởi nguồn nhân công rẻ mạt, các nhà đầu tư tràn về Chu Hải. Nhưng dường như thời kỳ hoàng kim của áo phông, đồ chơi, hoa nhựa, ngói, móc, lò xo, và các sản phẩm tương tự đã qua đi.
13 trang |
Chia sẻ: haohao89 | Lượt xem: 1992 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Biểu tượng made in China đang thay đổi, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Biểu tượng “made in China” đang
thay đổi
“Made in China” không mất đi vị thế của mình trên trường quốc
tế. Nó chỉ đang mang một hình hài mới - và có thể sẽ ấn tượng
hơn.
Chủ một nhà máy may mặc tại Chu Hải, một thành phố của tỉnh
Quảng Đông cho biết “Nó là một ngành đang chết dần.” Giống
như rất nhiều người cùng lĩnh vực kinh doanh, người chủ này
cũng đang dần từ bỏ. Hai thế kỷ trước, bị hấp dẫn bởi nguồn
nhân công rẻ mạt, các nhà đầu tư tràn về Chu Hải. Nhưng dường
như thời kỳ hoàng kim của áo phông, đồ chơi, hoa nhựa, ngói,
móc, lò xo, và các sản phẩm tương tự đã qua đi.
Ngày nay, chi phí sản xuất những hàng hóa này ở các nước như
Băng-la-det và Việt Nam còn thấp hơn ở Quảng Đông.
Trung Quốc có mất đi vị trí là một công xưởng của Thế giới?
Chi phí lao động tăng lên là điều không thể tránh khỏi. Năm 2008,
chính phủ Trung Quốc đã ra các quy đinh lao động khá khắt khe
cùng với mức lương tối thiểu. Các chính sách gần đây nhằm cải
thiện điều kiện kinh tế tại các vùng nông thôn đã làm chậm lại làn
sóng di dân khỏi vùng quê. Người lao động đang yêu cầu khoản
bồi hoàn cao hơn tương xứng với giá cả sinh hoạt đang tăng
nhanh tại các thành phố của Trung Quốc, biểu hiện bằng các
cuộc đình công với quy mô rộng tại một nhà máy của Honda đặt
tại Quảng Đông. Vấn đề tiền lương là nguyên nhân chính của sự
bất đồng.
Những công nhân tham gia đình công yêu cầu được tăng tiền
lương từ 1.500 Nhân dân tệ (234,00 Đô la Mỹ) lên 2.000-2.500
Nhân dân tệ (373.13 Đô la Mỹ) mỗi tháng. Rõ ràng là, các nhà
máy Trung Quốc không còn khả năng cung cấp các mức giá siêu
rẻ.
Ngành sản xuất may mặc là một ví dụ tiêu biểu cho sức cạnh
tranh ngày càng giảm của Trung Quốc trên các thị trường phụ
thuộc vào nhân công giá rẻ.
Theo nghiên cứu của hãng tư vấn Mỹ, Jassin O’Rourke, chi phí
nhân công của Trung Quốc cao hơn bảy lần so với các Quốc Gia
ở Châu Á. Chi phí trung bình cho một công nhân là 1.08 Đô la Mỹ
một giờ ở các tỉnh ven biển của Trung Quốc và 0,55-0,80 Đô la
Mỹ ở các tỉnh nội địa. Ấn Độ đứng thứ mười một với mức 0,51
Đô la Mỹ một giờ. Băng-la-dét có chi phí thấp nhất, chỉ bằng 1/5
mức giá tại các nơi như Thượng Hải và Tô Châu.
Bên cạnh những rắc rối về vấn đề lao động của Trung Quốc,
cuộc khủng hoảng tài chính trong hai năm vừa qua đã gây ảnh
hưởng thảm khốc đến cầu nước ngoài. Năm 2009, giá trị xuất
khẩu của Trung Quốc đã giảm 16% so với năm 2008. Các ngành
công nghiệp tập trung sức lao động bị ảnh hưởng đặc biệt
nghiêm trọng. Trong ngành dệt, năm 2008, lần đầu tiên trong suốt
10 năm, lợi nhuận bị giảm xuống. Tháng 03 năm 2009, xuất khẩu
hàng điện tử và công nghệ thông tin giảm xuống gần 25% so với
kỳ trước.
Mặc dù xuất khẩu của Trung Quốc bắt đầu phục hồi trong năm
2010, ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính vẫn còn rõ rệt.
Tính tới tháng 01 năm 2010, kim ngạch xuất khẩu đã trở lại đạt
mức của cùng kỳ năm 2008. Nhưng có rất nhiều nhà máy đã bị
phá sản.
Đối với các nhà sản xuất Trung Quốc, xu hướng dài hạn của các
chi phí đang tăng lên cùng với sự đình trệ ngắn hạn trong xuất
khẩu là các thách thức chưa từng có. Nhưng chính phủ và các
doanh nghiệp đã không ngồi yên nhìn sự trượt dốc của khả năng
cạnh tranh. Những điều kiện bất lợi này tình cờ thúc đẩy việc tái
cấu trúc các ngành công nghiệp tập trung nhân công đã bị trì
hoãn từ lâu của Trung Quốc.
Nhà sản xuất Trung Quốc đang tìm kiếm giá trị cao hơn
Dọc vành đai duyên hải năng động của Trung Quốc, các chính
quyền địa phương đang thảo ra các bản kế hoạch kinh tế mới
nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp của mình đạt tới chuỗi giá trị gia
tăng.
Hãy xem xét kỹ trường hợp của trung tâm sản xuất vải dệt của
tỉnh Giang Tô đã được biết đến với cái tên “Thủ đô Lụa” của
Trung Quốc. Ngành sản xuất vải sợi chiếm 3/4 tổng sản lượng
nội địa. Tuy nhiên, năm ngoái, xuất khẩu giảm xuống khoảng
15%. Đối với những người lập kế hoạch của chính quyền địa
phương, cú sốc về xuất khẩu như một hồi chuông cảnh tỉnh đối
với sự đổi mới.
Kết quả là, các nhà chức trách của Giang Tô đã không còn bằng
lòng với ngành may mặc. Nhằm thúc đẩy sự đa dạng trong chỉ
đạo hành chính và các động cơ tiền tệ, chính quyền thành phố dự
định giảm tỷ lệ của ngành may mặc trong tổng sản phẩm dệt may
xuống 25% trong ba năm tới và tăng cường các ứng dụng công
nghiệp của sợi hóa học, một sản phẩm hứa hẹn doanh thu cao
hơn rất nhiều so với ngành may mặc. Theo các nhà chức trách
địa phương, các nhà máy của thành phố đã có khả năng sản xuất
theo khối lượng lớn sợi siêu mỏng lần đầu tiên được thiết kế tại
Nhật Bản.
Trên thực tế, suy thoái kinh tế toàn cầu có thể trở thành điều may
mắn đối với việc cải tiến công nghiệp. Sự giảm xuống của đơn
đặt hàng đã phá hủy các nhà sản xuất hạng thấp, những nhà sản
xuất chỉ sống sót dựa vào những biên lợi nhuận rất mong manh.
Tính tới cuối năm 2008, một nửa xí nghiệp sản xuất đồ chơi của
Trung quốc đã bị phá sản. Mặc dù hoang mang trong một thời
gian ngắn, sự đào thải những doanh nghiệp nhỏ đã trở thành một
tin tốt lành cho những doanh nghiệp sống sót sau cuộc khủng
khoảng. Khi các doanh nghiệp hợp nhất thị phần, họ đã đạt được
lợi thế kinh tế theo quy mô. Các doanh nghiệp lớn hơn có khả
năng lớn hơn về vốn dành cho nghiên cứu và phát triển, một chìa
khóa đối với tham vọng leo lên thang giá trị của Trung Quốc.
Các ngành công nghiệp ít bị xé lẻ hơn cũng dễ thành công hơn.
Theo thông lệ, các nhà sản xuất theo hợp đồng của Trung Quốc
chỉ rải rác và cạnh tranh khốc liệt. Họ có ít tiếng nói trong các quy
định quốc tế và nội địa. Lấy ví dụ, các nhà sản xuất tại Giang Tô
buộc phải liên tục thích nghi với sự an toàn sản phẩm và các tiêu
chuẩn về môi trường không ổn định trong thị trường xuất khẩu.
So sánh với các nhà sản xuất tại Mỹ và Châu Âu, các nhà sản
xuất tại Trung Quốc được tổ chức thiếu chặt chẽ và thụ động.
Nhưng điều này có thể thay đổi. Khi các doanh nghiệp sống sót
lớn lên về quy mô, các doanh nghiệp của Trung Quốc có thể thực
hiện nhiều quyền thỏa thuận hơn với chính quyền Trung Quốc và
các doanh nghiệp nước ngoài.
Việc có được tiếng nói hiệu quả hơn về chính trị trong nước và
nước ngoài có thể làm giảm bớt sự thiếu chắc chắn đối với các
nhà xuất khẩu Trung Quốc. Cùng xem xét chiến lược của
Lenovo, một hãng máy tính lớn nhất của Trung Quốc; Công ty
này đã thuê một người vận động hành lang trong Washinton DC
và là công ty Trung Quốc đầu tiên làm việc này.
Trong hai thập kỷ tới, Trung Quốc không còn giữ những lợi thế về
chi phí như đã xác định trong thời kỳ đầu của thành công trong
xuất khẩu. Nhưng sẽ là sơ suất khi nghĩ rằng sản xuất của Trung
Quốc vẫn đang trong thời kỳ lặng gió.
So sánh với các nước đang phát triển khác, chính quyền Trung
Quốc ổn định và có tiềm năng cho đầu tư nước ngoài. Các nhóm
công nghiệp đã thiết lập trong rất nhiều bộ phận của đất nước,
nơi các kết nối kinh tế có thể bù đắp lại chi phí đang tăng lên.
Tiêu dùng nội địa cũng tăng lên.
Thêm vào đó, do các nghề nghiệp sử dụng sức lao động trình độ
thấp, chi phí thấp đang dịch chuyển sang các công việc có trình
độ cao hơn, chi phí cao hơn, Trung Quốc sẽ không chỉ chuyển
sang các hàng hóa sản xuất với giá trị cao hơn, mà còn chuyển
sang các ngành dịch vụ, như thiết kế. Sự thay đổi này cũng mang
tới cho Mỹ sự cạnh tranh mới khó khăn hơn.
Khi các ngành tập trung sức lao động của Trung Quốc nổi lên từ
sự thay đổi của chính các ngành này, chúng ta có thể hi vọng sẽ
được thấy các doanh nghiệp với quy mô rộng hơn, đầu tư nhiều
hơn vào sự đổi mới và thiết kế sản phẩm và có ảnh hưởng lớn
hơn tới kinh tế và các chính sách kinh doanh. Vì vậy, “Made in
China” không mất đi vị thế của mình trên trường quốc tế. Nó chỉ
đang mang một hình hài mới - và có thể sẽ ấn tượng hơn./.