Chương 1 Tổng quan về thống kê

4Chương 1 Tổng Quan Về Thống Kê 5 Nội dung của chương
Thống kê là gì?
Cơ sở lý luận & phương pháp luận
Một vài khái niệm thường dùng trong thống kê
Các loại thang đo
Quá trình nghiên cứu thống kê 6 Sự Phát Triển của Thống Kê Hiện Đại Sự phát triển của toán học cho lý thuyết xác suất Nhu cầu của chính phủ về thu thập thông tin về công dân. Phát minh ra máy tính 7 Thống kê là gì? Khái niệm Là 1 hệ thống các phương pháp dùng để thu thập, tổng hợp và phân tích các con số phản ánh về hiện tượng nghiên cứu trong điều kiện thời gian và không gian nhất định nhằm tìm ra bản chất của hiện tượng hỗ trợ cho việc ra quyết định. 8ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA THỐNG KÊ Đối tượng nghiên cứu của Thống kê là MẶT LƯỢNG trong mối quan hệ mật thiết với mặt chất của các HIỆN TƯỢNG KINH TẾ - XÃ HỘI SỐ LỚN ở một điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể. 9 Các phương pháp Thống kê
Thống kê mô tả • Thu thập và mô tả số liệu
Thống kê suy diễn • Rút ra kết luận và/hoặc ra quyết định trên tổng thể chỉ dựa hoàn toàn vào mẫu điều tra. 10 Thống kê mô tả
Thu thập dữ liệu
Vd. Điều tra
Trình bày số liệu
Vd. Bảng biểu và Đồ thị
Đặc trưng hóa số liệu
Vd. Trung bình mẫu = 11 Thống kê suy diễn
Ước lượng
Vd. Ước lượng trọng lượng trung bình của tổng thể bằng cách dùng trọng lượng trung bình của mẫu.
Kiểm định giả thiết thống kê
Vd. Kiểm định phát biểu cho rằng trọng lượng trung bình của tổng thể là 120 pound Rút ra kết luận và/hoặc ra quyết định liên quan đến một tổng thể dựa trên kết quả từ mẫu. 12 Một số Thuật ngữ thường dùng trong Thống kê
TỔNG THỂ (Population), MẪU (Sample) và ĐƠN VỊ THỐNG KÊ (Subject)
TIÊU THỨC THỐNG KÊ
CHỈ TIÊU THỐNG KÊ 13 Tổng thể là gì? Tổng thể là tập hợp tất cả các đối tượng được xem xét. Đơn vị tổng thể là cơ sở để thu thập thông tin ban đầu cần cho quá trình nghiên cứu về tổng thể. Mẫu điều tra là một bộ phận của tổng thể được chọn ra để phân tích. 14 TỔNG THỂ VÀ MẪU 15 Tiêu thức Thống kê Là đặc điểm của đơn vị tổng thể được lựa chọn để phục vụ cho mục đích nghiên cứu o Tiêu thức thuộc tính o Tiêu thức số lượng 16 TÌNH HUỐNG SIÊU THỊ MINIMAX LÀM MỘT CUỘC NGHIÊN CỨU VỚI 1960 NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỂ TÌM HIỂU THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỂ PHÁT TRIỂN SP A CỦA CÔNG TY SAPASA. TRONG 1960 MẪU TRẢ LỜI, CÓ 1176 MẪU TRẢ LỜI HỌ SẼ MUA SP NẾU NÓ ĐƯỢC TUNG RA THỊ TRƯỜNG. CÂU HỎI: A- SIÊU THỊ SẼ THÔNG BÁO CHO CÔNG TY SAPASA NHƯ THẾ NÀO DỰA VÀO SỐ LƯỢNG NGƯỜI TIÊU DÙNG CHẤP NHẬN SP A. B – ĐÂY LÀ THỐNG KÊ MÔ TẢ HAY THỐNG KÊ SUY DIỄN?GIẢI THÍCH. 17 SIÊU THỊ MINIMAX SẼ TRÌNH BÀY KẾT QUẢ CỦA CUỘC KHẢO SÁT NHƯ SAU DỰA VÀO 1960 MẪU KHẢO SÁT, CHÚNG TÔI DỰ ĐÓAN RẰNG NẾU SP A TUNG RA THỊ TRƯỜNG THÌ CÓ 60% NGƯỜI TIÊU DÙNG SẼ MUA SP NÀY. (1176/1960)x100=60 % 18 Tiêu thức thuộc tính Là tiêu thức phản ánh tính chất hay loại hình của đơn vị tổng thể. Ví dụ: Tiêu thức giới tính Nam Nữ 19 Tiêu thức Số lượng Là tiêu thức biểu hiện đặc trưng của các đơn vị tổng thể bằng con số cụ thể qua cân, đong, đo, đếm,… Ví dụ: Tuổi : ,2 , , ….100..1 3 Lượng biến 20 Tiêu thức Số lượng Lượng biến là các trị số cụ thể khác nhau của tiêu thức số lượng.  Lượng biến rời rạc  Lượng biến liên tục 21 Tiêu thức Số lượng LƯỢNG BIẾN RỜI RẠC: GIÁ TRỊ CÓ THỂ NHẬN MỘT TRỊ SỐ CỤ THỂ, CÓ THỂ ĐẾM ĐƯỢC. VD: SỐ LƯỢNG HỌC SINH TRONG 1 LỚP, SỐ NGƯỜI TRONG GIA ĐÌNH…. 22 Tiêu thức Số lượng LƯỢNG BIẾN LIÊN TỤC: GIÁ TRỊ CÓ THỂ CÓ CỦA NÓ CÓ THỂ LẤP ĐẦY MỘT KHOẢNG TRÊN TRỤC SỐ. VD: CHIỀU CAO CỦA CÁC BẠN TRONG LỚP…. 150 151 23 Chỉ tiêu Thống kê Là các trị số phản ánh các đặc điểm, các tính chất cơ bản của tổng thể thống kê trong điều kiện thời gian và không gian nhất định.  Chỉ tiêu khối lượng  Chỉ tiêu chất lượng 24 Chỉ tiêu số lượng Là chỉ tiêu biểu hiện quy mô của tổng thể VD: Chỉ tiêu tổng sản phẩm quốc nội(GDP), Số lượng ngân hàng TMCP trên địa bàn Tp HCM. 25 Chỉ tiêu chất lượng Là chỉ tiêu biểu hiện tính chất, trình độ phát triển, trình độ phổ biến, quan hệ so sánh trong tổng thể. VD: chỉ tiêu giá cả, giá thành, năng suất lao động, năng suất cây trồng 26 Các loại Thang đo Thang đo dùng để lượng hóa hiện tượng nghiên cứu. o Thang đo định danh o Thang đo thứ bậc o Thang đo khoảng o Thang đo tỷ lệ o Thang đo Likert 27 Thang đo định danh (Nominal scale) Là thang đo dùng cho các tiêu thức thuộc tính. Người ta thường dùng các mã số (code) để phân loại đối tượng. Mã số code không phân biệt đối tượng mà chỉ dùng để đếm tần số xuất hiện của các biểu hiện. Ví dụ: Giới tính = {Nam;nữ} Nam = 0 và nữ = 1 28 Thang đo định danh (Nominal scale) Ví dụ: + Vùng kinh tế: 1.ĐBB, 2.TBB, 3.ĐBSH, 4.BTB, 5.NTB, 6.ĐNB, 7.ĐBSCL + Tình trạng hôn nhân: 1. Có gia đình 2. Độc thân 3. Ly dị 4. Khác Hoặc 1. Độc thân 2. Có gia đình 3. Ly dị 4. Khác 29 Thang đo thứ bậc (Ordinal Scale) Được sử dụng cho tiêu thức thuộc tính và tiêu thức số lượng. Trong thang đo này, giữa các biểu hiện của tiêu thức có quan hệ thứ bậc hơn kém. Ví dụ: Học vấn = {PT, CĐ – ĐH, SĐH} Ta có thể hiểu PT < CĐ – ĐH < SĐH 30 Thang đo khoảng (Interval Scale) Sử dụng cho các tiêu thức số lượng đôi khi sử dụng cho cả tiêu thức thuộc tính Là thang đo thứ bậc, có khoảng cách giữa các biểu hiện là đều nhau. Giá trị 0 không mang ý nghĩa thực. Ví dụ: Nhiệt độ Điểm Toeic …. 31 Thang đo Likert ĐO LƯỜNG TRẠNG THÁI CẢM XÚC ĐỂ CHUYỂN TỪ THANG ĐO THỨ BẬC THÀNH THANG ĐO KHOẢNG (CHUYỂN TỪ BIẾN ĐỊNH TÍNH SANG BIẾN ĐỊNH LƯỢNG) VD: BẠN CÓ THÍCH CHƠI GAME ONLINE KHÔNG? RẤT THÍCH THÍCH BÌNH THƯỜNG KHÔNG THÍCH RẤT KHÔNG THÍCH 12345 32 Thang đo Tỷ lệ Sử dụng cho tiêu thức số lượng. Thang đo tỷ lệ có đầy đủ các đặc tính của thang đo khoảng nhưng có khác biệt căn bản là:  Giá trị 0 là một số thật.  Sự so sánh tỷ lệ hoàn toàn có ý nghĩa.  Ví dụ: A có lương 5tr, B có lương 10tr, như vậy lương của B gấp đôi A, nếu ta tính bằng USD hay EUR... thì lương của B vẫn gấp đôi A Ví dụ:
Tình huống: Chính phủ mở một cuộc điều tra dân số để tìm hiểu sự khác biệt cơ cấu dân số ở các vùng miền:
Hãy đưa ra các chỉ tiêu nên điều tra?
Phân loại các chỉ tiêu trên theo loại thang đo? 33 34 Tình huống: - Điều tra dân số: giới tính, học vấn,… Thang đo định danh Thang đo thứ bậc Thang đo khoảng Thang đo tỷ lệ Giới tính Học vấn Nhiệt độ Lương … … … … … … … … 35 Một cuộc khảo sát được thực hiện bởi Bưu điện TP.HCM về việc sử dụng điện thoại di động (ĐTDĐ) qua những câu hỏi sau: 1. Bạn có sử dụng ĐTDĐ (Có hoặc không) 2. Tuổi của người sử dụng ĐTDĐ. 3. Giới tính của người sử dụng ĐTDĐ. 4. Số người trong gia đình bạn có sử dụng ĐTDĐ. 5. Thu nhập của bạn 6. Trung bình chí phí tiền điện thoại phải trả hàng tháng. 7. Xếp loại các công ty hiện đang cung cấp dịch vụ về ĐTDĐ trong thành phố. 36 Tình huống: Khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến chiều cao. Cuộc điều tra bao gồm các câu hỏi: 1. Chiều cao của bạn? 2. Tuổi của bạn/độ tuổi của bạn? 3. Cân nặng của bạn? 4. Giới tính của bạn: Nam / nữ 5. Chiều cao của cha và mẹ? 6. Chế độ dinh dưỡng của bạn như thế nào?  Rất đầy đủ  Trung bình  Rất thiếu Ví dụ: Bảng khảo sát chất lượng dịch vụ đào tạo STT Chỉ tiêu 1. Rất không đồng ý 5. Rất đồng ý 1 Chương trình đào tạo của trường phù hợp với thực tiển 1 2 3 4 5 2 Nội dung các môn học được cập nhật, đổi mới 1 2 3 4 5 3 Phương pháp giảng dạy của giảng viên phù hợp với yêu cầu môn học 1 2 3 4 5 4 GV có kiến thức chuyên sâu về môn học 1 2 3 4 5 5 Cách đánh giá và cho điểm SV công bằng 1 2 3 4 5 6 Tổ chức thi cử, giám thị coi thi nghiêm túc 1 2 3 4 5 7 Quy mô lớp học (số SV trong 1 lớp) hợp lý 1 2 3 4 5 8 Cơ sở vật chất nhà trường đáp ứng tốt nhu cầu đào tạo 1 2 3 4 5 9 Phòng máy tính đáp ứng tốt nhu cầu thực hành 1 2 3 4 5 10 Cơ sở vật chất thư viện tốt 1 2 3 4 537 38 Quá trình Nghiên cứu Thống kê • Mô tả các bước trong qui trình nghiên cứu; • Giải thích tầm quan trọng của việc xác định đúng mục tiêu nghiên cứu; • Xác định phương pháp nghiên cứu phù hợp với mục tiêu nghiên cứu; 39 Xác định mục tiêu nghiên cứu Xác định thông tin cần thu thập Thiết kế nghiên cứu Thu thập dữ liệu Phân tích số liệu và Diễn giải ý nghĩa Trình bày kết quả