¾Rất nhiều độc chất có khả năng liên kết với
protein
¾Một số chất có vừa có khả năng tan trong
albumin vừa có khả năng tan trong
lipoprotein
¾Các độc chất thường không có khả năng ion
hóa và dễ hòa tan trong lipid
21 trang |
Chia sẻ: lylyngoc | Lượt xem: 1456 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chương 5 Ảnh hưởng sinh học của độc chất, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ẢÛNH HƯỞÛNG SINH
HỌÏC CỦÛA ĐỘÄC CHẤÁT
Chương 5
TS. Lê Quốc Tuấn
Khoa Môi trường và Tài nguyên
Đại học Nông Lâm Tp.HCM
ẢÛnh hưởûng độäc chấát đốái vớùi sinh vậät
9Tác động lên các quá trình trao đổi chất
của sinh vật
9Gây rối loạn chức năng
9Oxi hóa lipid và màng tế bào
9Gây đột biến, ung thư, di truyền, sinh
sản…
Cáùc quáù trình vậän chuyểån vàø chuyểån
hóùa độäc chấát trong cơ thểå sinh vậät
Hấp thu
Phân tán
Các con đường vận chuyển độc chất trong cơ thể
Phơi nhiễm
Hít thở Da
Hệ tiêu hóaPhổi
Nang khí
Khí thải
Máu và hệ thống lim phô
(màng sinh chất)
Dịch ngoại bào
Tích lũy trong mỡ,
xương, các mô
Thận
Bài tiết Tiểu tiện
Loại thải
Miệng
Sựï vậän chuyểån vàø chuyểån hóùa độäc chấát trong tếá bàøo
Độc chất
Các bào quan
Màng tế bào
Phơi nhiễm
Tế bào chất
Hấp thu
Vận chuyển
Khử độc
Loại thải Tích lũy
Quá trình hấp thu, vận chuyển và loại
thải độc chất liên quan đến rất nhiều loại
màng khác nhau
Các loại màng khác nhau trong tế bào
Màng tế bào
Tế bào chất
Trung thể
Thể golgi
Nhân
Lysosome
Ty thể
Mạng lưới
nội chất
Ribosome
Mạng lưới
nội chất Thể nhân
Màng nhân
Lổ nhân
Cấu trúc màng tế bào
Nguồn: Singer and Nicolson, 1972. Science 175:720
Tính chấát củûa màøng
zThành phần lipid màng cho phép sự vận
chuyển các hợp chất qua màng
zCác cấu thành khác của màng cũng có thể di
chuyển trên màng
zĐộ lỏng và độ thấm của màng phụ thuộc vào
cấu thành, tính chất hóa sinh và lý sinh của
màng
Cơ chếá vậän chuyểån
① Thẩm thấu bị động: Thấm qua màng bởi sự
chênh lệch nồng độ
② Lọc: Thấm qua các lổ trên màng
③ Vận chuyển đặc biệt: Nhờ các chất mang
④ Thực bào: Nuốt các chất bằng sự thay đổi
hình dạng của màng
Có 4 cách mà các phân tử nhỏ có thể
vận chuyển qua màng:
Cơ chếá vậän chuyểån
(1) (2) (3) (4)
Vận chuyển thụ động Vận chuyển
chủ động
Cáùc đặëc tính lýù hóùa liênâ quan
đếán sựï thẩåm thấáu
① Hình dạng và kích thước phân tử
② Độ thấm tại vị trí hấp thụ
③ Độ ion hóa
④ Tính tan trong lipid của các chất mang
điện và không mang điện
ẢÛnh hưởûng củûa độäc chấát lênâ hệä hôâ hấáp
Sựï thẩåm thấáu độäc chấát qua hệä tiêuâ hóùa
Sựï thẩåm thấáu độäc chấát qua da
Giữa các tế bào
Xuyên
qua TB
Qua lổ chân lông Qua tuyến
mồ hôi
Sựï phânâ táùn độäc chấát
9Quá trình phân tán độc chất đến các mô phụ thuộc
vào tính chất hóa lý của độc chất
9Là một quá trình vận chuyển thuận nghịch các độc
chất giữa máu và các mô, giữa nội bào và ngoại bào.
9Có sự thẩm thấu các chất qua màng
9 Sự liên kết độc chất với protein
9Quá trình đào thải (bài tiết, chuyển hóa sinh học)
cũng xảy ra đồng thời để loại thải các chất từ máu
cũng như từ các cơ quan.
Liênâ kếát vớùi protein
¾Rất nhiều độc chất có khả năng liên kết với
protein
¾Một số chất có vừa có khả năng tan trong
albumin vừa có khả năng tan trong
lipoprotein
¾Các độc chất thường không có khả năng ion
hóa và dễ hòa tan trong lipid
Sự phân bố các chất diệt côn trùng trong
albumin và trong lipoprotein
Phần trăm phân bố
LDL
LDL HDL
Th
ư
ù
t
ư
ï
c
a
ù
c
b
ư
ơ
ù
c
c
h
u
y
e
å
n
h
o
ù
a
đ
o
ä
c
c
h
a
á
t
Phơi nhiễm
Hấp phụ tại các lối đi vào
Phân phối đến cơ thể
Đồng hóa để
trở nên độc
hơn
Đồng hóa để
giảm độc
Đồng hóa để
kết nối sản
phẩm
Phân phối
Bài tiết
Phục hồi và
sửa chữa
Tương tác với các cao phân tử
(Protein, DNA, RNA, các tiếp nhận, ...)
Ảnh hưởng độc
(Di truyền, ung thư, sinh sản, đột biến, ...)
Tàøi liệäu tham khảûo
Chapter 6
Absorption and distribution of toxicants (A Textbook
of Modern Toxicology)
Chuyênâ đềà
1. Nộp file word trước buổi học vào tuần tới
2. Báo cáo powerpoint vào buổi học tuần tới
3. Mỗi nhóm báo cáo 5 phút, 5 phút hỏi và trả lời