Chuyên đề 6: Những vấn đề chính trị – Xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xẫ hội chủ nghĩa

Chuyên đề 6 NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ – XÃ HỘI CÓ TÍNH QUY LUẬT TRONG TIẾN TRÌNH CÁCH MẠNG XHCN TS. Nguyễn Minh Tuấn I. XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 1. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa 1.1. Quan niệm về dân chủ • Dân chủ là dân làm chủ • Dân chủ là nhu cầu khách quan của con người, là sự phản ánh những giá trị nhân văn, là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài của nhân dân chống lại áp bức, bóc lột, bất công. 1.2. Những đặc trưng cơ bản của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa • Quyền lực đều thuộc về nhân dân. • Cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất chủ yếu. • Kết hợp hài hòa giữa các lợi ích, động viên, thu hút mọi tiềm năng sáng tạo vào xây dựng xã hội mới. 2. Xây dựng nhà nước XHCN 2.1. Khái niệm “nhà nước XHCN” • Một tổ chức thuộc kiến trúc thượng tầng, dựa trên cơ sở kinh tế của CNXH • Nhà nước XHCN là tổ chức mà thông qua đó, Đảng của giai cấp công nhân thực hiện vai trò lãnh đạo của mình đối với toàn xã hội • Một nhà nước kiểu mới 2.2. Đặc trưng, chức năng và nhiệm vụ của nhà nước xã hội chủ nghĩa a,. Đặc trưng của nhà nước XHCN • Là công cụ để thực hiện quyền lực của nhân dân lao động, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. • Tổ chức, xây dựng xã hội mới XHCN. • Lôi cuốn đông đảo quần chúng nhân dân tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội. b. Chức năng của nhà nước XHCN Tổ chức có hiệu quả công cuộc xây dựng xã hội mới Trấn áp sự phản kháng của các thế lực thù địch, chống lại sự nghiệp xây dựng CNXH Bảo vệ độc lập, chủ quyền của đất nước, ổn định an ninh, trật tự xã hội. c. Nhiệm vụ chính của nhà nước XHCN: Xây dựng và phát triển kinh tế. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân Xây dựng nền văn hóa XHCN, phát triển giáo dục và đào tạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân Mở rộng quan hệ hợp tác hữu nghị, bình đẳng với các nước trên thế giới. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO 1. Vấn đề dân tộc và những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề dân tộc 1.1. Khái niệm dân tộc • Chỉ một cộng đồng người ổn định, hợp thành nhân dân của một quốc gia, có lãnh thổ chung, nền kinh tế thống nhất, quốc ngữ chung, có truyền thống văn hóa, truyền thống đấu tranh chung trong quá trình dựng nước và giữ nước. 1.2. Hai xu hướng phát triển của dân tộc và vấn đề dân tộc trong xây dựng CNXH • Xu hướng thứ nhất: muốn tách ra để thành lập các quốc gia độc lập. • Xu hướng thứ hai: Các dân tộc muốn liên hiệp lại với nhau. 1.3. Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề dân tộc • Phải vì lợi ích cơ bản lâu dài của các dân tộc. • Xác lập quan hệ công bằng, bình đẳng giữa các dân tộc trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. 2. Tôn giáo và những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo 2.1. Khái niệm tôn giáo • Tôn giáo là sản phẩm của con người, gắn với những điều kiện tự nhiên và lịch sử cụ thể, xác định. Nó bao gồm: ý thức tôn giáo, hệ thống tổ chức tôn giáo và những hoạt động mang tính chất nghi thức tín ngưỡng 2.2. Nguyên nhân tồn tại tín ngưỡng, tôn giáo Nguyên nhân nhận thức Nguyên nhân kinh tế Nguyên nhân tâm lý Nguyên nhân chính trị – xã hội Nguyên nhân văn hóa 2.3. Các nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo • Tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng của mọi công dân • Hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của tôn giáo trong đời sống xã hội • Đoàn kết những người có tôn giáo với những người không có tôn giáo, đoàn kết các tôn giáo để xây dựng và bảo vệ đất nước. • Phân biệt rõ hai mặt chính trị và tư tưởng trong vấn đề tôn giáo. • Phải có quan điểm lịch sử – cụ thể khi giải quyết vấn đề tôn giáo.