Con đường xây dựng CNXH ở Việt nam, lý luận và thực tiễn

Môc lôc Trang A. PhÇn më ®Çu  2   1. Lý do chän ®Ò tµi  2   2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi  2   3. Môc ®Ých, nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña ®Ò tµi  3   4. C¬ së lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu  4   5. Bè côc cña tiÓu luËn  4   B. PhÇn néi dung  5   1. Qu¸ tr×nh nhËn thøc vÒ chñ nghÜa x· héi vµ thêi kú qu¸ ®é  5   1.1. C¬ së lý luËn cña viÖc x©y dùng chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t­ b¶n  5   1.2. NhËn thøc tr­íc ®©y vÒ con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta 1.3. NhËn thøc ®æi míi vÒ chñ nghÜa x· héi víi thêi kú qóa ®é  8 10   2. Nh÷ng quan ®iÓm ph­¬ng ph¸p luËn xuÊt ph¸t ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta  13   3. VÒ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta trong thÕ kû XXI  14   C. PhÇn kÕt luËn  16   Tµi liÖu tham kh¶o  17   A. PhÇn më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi Chñ nghÜa x· héi vµ con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta lµ vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn rÊt c¬ b¶n, träng yÕu liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®­êng lèi chÝnh trÞ cña §¶ng; Ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc; nã chi phèi toµn bé c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi, ®èi ngo¹i, anh ninh quèc phßng, x©y dùng §¶ng,... cña §¶ng ta. Tuy nhiªn, chñ nghÜa x· héi lµ g×? ViÖt Nam x©y dùng chñ nghÜa x· héi b»ng c¸ch nµo? th× qua mçi chÆng ®­êng c¸ch m¹ng cô thÓ chóng ta míi cã ®­îc nh÷ng nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò nµy ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c h¬n. Tr¶i qua 20 n¨m (1986 - 2006), c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc do §¶ng ta khëi x­íng, l·nh ®¹o, ®­îc nh©n d©n ®ång t×nh h­ëng øng, ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín, vµ cã ý nghÜa lÞch sö träng ®¹i. §iÒu ®ã chøng tá ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng lµ ®óng ®¾n, s¸ng t¹o, con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi cña n­íc ta lµ phï hîp víi thùc tiÔn ViÖt Nam. Trong khu«n khæ tiÓu luËn t«i muèn ®Ò cËp: Con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam mét vÊn ®Ò träng t©m xuyªn suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. 2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi ViÕt vÒ con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®· cã nhiÒu tiÓu luËn, nhiÒu chuyªn ®Ò vµ ®Æc biÖt lµ nhiÒu t¸c phÈm lín. Gãp mét phÇn nhá bÐ vµo ®ã, d­íi ¸nh s¸ng cña triÕt häc, t«i muèn lµm cho ng­êi ®äc hiÓu r»ng : "Con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi còng kh«ng kÐm phÇn ch«ng gai nh­ hai cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú gian khæ", con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta ph¶i ®i theo con ®­êng mµ M¸c vµ Lªnin ®· chØ ra, ph¸t triÓn "rót ng¾n" mµ kh«ng ng¾n qua nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n cã ®­êng lèi riªng. 3. Môc ®Ých , nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña ®Ò tµi Qua viÖc t×m hiÓu biÖn chøng duy vËt trong triÕt häc Mac - Lªnin, qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi ®Ó thÊy §¶ng ta ®· vËn dông ®óng ®¾n, khoa häc, s¸ng t¹o vµo c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. §Ò tµi lµm s¸ng tá c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam còng gãp phÇn s¸ng tá lý luËn cña phÐp biÖn chøng duy vËt trong chñ nghÜa M¸c - Lª nin. ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi gióp mäi ng­êi, ®Æc biÖt lµ tÇng líp tri thøc, lµ nh÷ng ng­êi tiÒn phong trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, cã nhËn thøc ®óng ®¾n, cã c¬ së lý luËn, gãp phÇn vµo c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Hoµn thµnh viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ®Ó thÊy con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña §¶ng ta hiÖn nay hoµn toµn ®óng ®¾n qua ®ã ®Ëp tan mäi ©m m­u xuyªn t¹c chèng ph¸ cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch ®en tèi. 4. C¬ së lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Con ®­êng xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ở Việt Nam lµ sù vËn dông ®óng ®¾n, s¸ng t¹o, khoa häc chñ nghÜa M¸c- Lªnin t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµo thùc tiÔn cña ®Êt n­íc §Ò tµi ®­îc nghiªn cøu b»ng ph­¬ng ph¸p lý luËn qua c¸c tµi liÖu triÕt häc vµ c¸c tµi liÖu liªn quan. Ph­¬ng ph¸p xö ký tµi liÖu, tæng hîp, ®èi chiÕu, so s¸nh vÊn ®Ò. 5. Bè côc cña tiÓu luËn TiÓu luËn gåm 3 phÇn: - PhÇn më ®Çu - PhÇn néi dung - PhÇn kÕt luËn B. PhÇn néi dung 1. Qu¸ tr×nh nhËn thøc vÒ chñ nghÜa x· héi vµ thêi kú qu¸ ®é 1.1. C¬ së lý luËn cña viÖc x©y dùng chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t­ b¶n Trong häc thuyÕt h×nh th¸i kinh kÕ- x· héi, C.M¸c tËp trung ph©n tÝch h×nh th¸I kinh tÕ - x· héi t­ b¶n chñ nghÜa, ®iÒu nµy cho phÐp «ng hiÓu thÊu ®­îc c¸c h×nh th¸i tr­íc ®ã vµ dù b¸o mét c¸ch khoa häc vÒ x· héi t­¬ng lai, mµ «ng coi ®ã lµ mét c¬ thÓ x· héi vËn ®éng vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng chÝnh lµ x· héi céng s¶n chñ nghÜa mµ chñ nghÜa x· héi lµ mét giai ®o¹n, mét tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nã. Do chñ nghÜa t­ b¶n thÕ kØ XIX ®ang ®¹t ®­îc ®Ønh cao cña sù ph¸t triÓn cña nã nªn C.M¸c hy väng tõ c¸c n­íc T©y ¢u, ®óng víi quy luËt ph¸t triÓn cña lÞch sö - tù nhiªn lµ ®Ó ®i lªn chñ nghÜa x· héi con ®­êng ph¸t triÓn tuÇn tù qua tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña c¸c h×nh th¸i x· héi ®· cã, sÏ ®ång lo¹t ra ®êi c¸c n­íc chñ nghÜa x· héi. Theo C.M¸c, sù thay thÕ mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµy b»ng mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi th­êng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi. Nguyªn nh©n s©u xa cña cuéc c¸ch m¹ng ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, khi quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh xiªng xÝch cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong thêi kú c¸ch m¹ng, khi c¬ së kinh tÕ thay ®æi sím hay muén toµn bé kiÕn thøc th­îng tÇng ®å sé còng ph¶i biÕn ®æi theo. Vµ tõ ®ã c¸c nhµ kinh ®iÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®i ®Õn kÕt luËn: H×nh th¸i kinh tÕ x· héi t­ b¶n chñ nghÜa nhÊt ®Þnh sÏ ®­îc thay thÕ b»ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa vµ thay thÕ nµy lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö - tù nhiªn. VËy h×nh th¸i kinh tÕ tù nhiªn x· héi chñ nghÜa x· héi lµ h×nh th¸i nh­ thÕ nµo vµ t¹i sao l¹i gäi lµ h×nh th¸i ph¸t triÓn cao h¬n, tiÕn bé h¬n h×nh th¸i t­ b¶n chñ nghÜa, trong khi h×nh th¸i nµy ®· ph¸t triÓn rùc rì vÒ kinh tÕ, cao nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay kÓ tõ khi h×nh thµnh tíi nay h×nh th¸i ®Çu tiªn lµ céng s¶n nguyªn thuû: "Gi÷a sù thèng trÞ kh«ng ®Çy 100 n¨m cña giai cÊp t­ s¶n, søc s¶n xuÊt ®­îc t¹o nªn ®· lín h¬n vµ nhiÒu h¬n søc s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c thêi ®¹i tr­íc kia gép l¹i". Lêi n»m trong 9 ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña chñ nghÜa x· héi, ®ã lµ x· héi cã c¬ së vËt chÊt lµ nÒn ®¹i c¬ khÝ, x· héi xo¸ bá chÕ ®é t­ höu t­ b¶n chñ nghÜa thiÕt lËp chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt; ®iÒu tiÕt cã kÕ ho¹ch ngõng s¶n xuÊt x· héi vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vÒ c¬ b¶n sÏ trë nªn thõa; t¹o ra c¸ch tæ chøc lao ®éng vµ kû luËt lao ®éng míi; x· héi thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng' x· héi kh«ng cßn giai cÊp, gi¶i phãng con ng­êi tr¸nh khái ¸p bøc, bãc lét t¹o ®iÒu kiÖn cho con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn; x· héi thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng x· héi; x· héi thùc sù lµ sù nghiÖp cña b¶n th©n quÇn chóng, lµ kÕt qña cña qu¸ tr×nh s¸ng t¹o cña quÇn chóng. Nh­ vËy, nÕu xem xÐt ë ph¹m vi lÞch sö toµn nh©n lo¹i th× lÞch sö x· héi loµi ng­êi ®· ph¸t triÓn qua mét sè h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh. Song do ®Æc ®iÓm vÒ lÞch sö, vÒ kh«ng gian, thêi gian, kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng ph¶i tr¶i qua tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi. Thùc tÕ lÞch sö chøng tá cã nhiÒu quèc gia trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ lÞch sö nhÊt ®Þnh ®· ph¸t triÓn tuÇn tù qua c¸c h×nh th¸i, ®ång thêi mét sè quèc gia kh¸c l¹i ph¸t triÓn theo con ®­êng bá qua mét hoÆc vµi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµo ®ã. Sau thêi gian b¾t tay vµo x©y dùng chñ nghÜa x· héi, Lªnin ®· nhËn ra sù khã kh¨n, phøc t¹o cña c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, ®Æc biÖt víi nh÷ng n­íc kÐm ph¸t triÓn. V× vËy, trung thµnh víi nh÷ng t­ t­ëng cña C.Mac, vµ Ph. ¡nghen, Lªnin ®· ph¸t triÓn t­ t­ëng, "ph¸t triÓn rót ng¾n" vµ nªu lªn kh¶ n¨ng "Kh«ng ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa" ®Ó tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi «ng chØ ra r»ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, con ®­êng ph¸t triÓn cña c¸c d©n téc tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i diÔn ra mét c¸ch tr×nh tõ nh­ lÞch sö sinh thµnh vµ ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n mµ c¸c n­íc t­ b¶n ®· tõng tr¶i qua. Lªnin ®· vËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng kh«ng ngõng trong ®iÒu kiÖn míi. T­ t­ëng nµy qu¸n xuyÕn toµn bé häc thuyÕt c¸ch m¹ng v« s¶n cña loµi ng­êi. NhËn ®Þnh vÒ quy luËt ph¸t triÓn kh«ng ®Òu cña chñ nghÜa t­ b¶n thêi ®Õ quèc, Lªnin ®· ph©n chia qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n thµnh 3 giai ®o¹n: Thêi kú qu¸ ®é, chñ nghÜa x· héi, chñ nghÜa céng s¶n. Lªnin nªu ra hai h×nh thøc qu¸ ®é: Qu¸ ®é trùc tiÕp vµ qu¸ ®é gi¸n tiÕp. Quy luËt kÕ thõa cña lÞch sö loµi ng­êi lu«n lu«n cho phÐp céng ®ång nµo ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, do t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè, c¸c m©u thuÉn bªn trong vµ bªn ngoµi, cã thÓ bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh ®Ó v­¬n tíi tr×nh ®é cña nh©n lo¹i. Trong lÞch sö th­êng xuÊt hiÖn trung t©m ph¸t triÓn cao h¬n vÒ s¶n xuÊt vËt chÊt, vÒ kü thuËt, vÒ v¨n ho¸ chÝnh trÞ. Sù giao l­u, hîp t¸c cña c¸c trung t©m ®ã vµ nh÷ng nh©n tè kh¸c lµm xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng mét sè n­íc ®i sau cã thÓ rót ng¾n tiÕn tr×nh lÞch sö mµ kh«ng ai lÆp l¹i tuÇn tù c¸c qu¸ tr×nh ®· qua cña lÞch sö nh©n lo¹i. Trong thêi ®¹i ngµy nay, chñ tr­¬ng "ph¸t triÓn rót ng¾n" ®Ó ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë mét sè c¸c quèc gia tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa ch¼ng nh÷ng kh«ng m©u thuÉn víi tinh thÇn cña sù ph¸t triÓn mang tÝch lÞch sö - tù nhiªn, mµ cßn lµ biÓu hiÖn sinh ®éng cña qu¸ tr×nh Êy. ChØ khi ng­êi ta "rót ng¾n" mét c¸ch duy ý chÝ , bÊt chÊp mäi quy luËt th× lóc nµo ®ã sù ph¸t triÓn rót ng¾n míi trë nªn ®èi lËp víi qu¸ tr×nh lÞch sö - tù nhiªn. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh lÞch sö - tù nhiªn cña sù ph¸t triÓn x· héi ch¼ng nh÷ng diÔn ra b»ng con ®­êng ph¸t triÓn tuÇn tù mµ cã bao hµm c¶ sù bá qua trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh, mét hoÆc mét vµi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. 1.2. NhËn thøc tr­íc ®©y vÒ con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta Trªn con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ViÖt Nam lµ mét quèc gia ch­a tõng tr¶i qua h×nh th¸i kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa, tuy vËy chóng ta cã thÓ rót ng¾n "h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa ®Ó ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Tuy vËy, tr­íc ®©y con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi mµ x· héi cña n­íc ta cßn m¸y mãc, mang tÝnh ¸p ®Æt. Chóng ta vÉn ®ang cßn nh÷ng quan niÖm ch­a chÝnh x¸c vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chñ nghÜa x· héi, chñ nghÜa t­ b¶n chñ nghÜa ". Chóng ta ®· ®èi diÖn tuyÖn ®èi gi÷a chñ nghÜa t­ b¶n vµ chñ nghÜa x· héi.Ta lu«n cho r»ng: c¸i g× cña chñ nghÜa x· héi còng lµ tèt ®Ñp, lµ hoµn mü. Nh­ vËy chóng ta ®· xem xÐt vÊn ®Ò mang tÝnh chñ quan, duy ý chÝ. Chóng ta ®· kh«ng nhËn thøc ®­îc r»ng sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tõ céng s¶n nguyªn thuû ®Õn chiÕm h÷u, phong kiÕn, ®Õn chñ nghÜa t­ b¶n còng lµ mét nÊc thang ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc trong chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng chØ cña giai cÊp t­ s¶n mµ cßn lµ cña nh©n lo¹i tiÕn bé. Chóng ta ®· tuyÖt ®èi ho¸ vai trß chñ quan cña §¶ng, cña chÝnh quyÒn. Ta cø cho r»ng cã §¶ng cã liªn minh C«ng - N«ng lµ cã tÊt c¶, cã chÝnh quyÒn tiªn tiÕn cho nªn chóng ta ®­a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr­íc mét b­íc ®Ó më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Víi nh÷ng quan ®iÓm nh­ vËy cho nªn trong thêi kú bao cÊp chóng ta ®· thùc hiÖn sù thay ®æi vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ, thùc hiÖn nh÷ng yÕu tè cña chñ nghÜa x· héi. Tuy nhiªn chóng ta ®· ch­a chó ý ®Õn tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Mét lý do n÷a lµ do ®Êt n­íc võa tho¸t khái chiÕn tranh nªn chóng ta n«n nãng ®­a ®Êt n­íc tho¸t khØ nghÌo nµn l¹c hËu, tõ ®ã dÉn ®Õn nh÷ng sai lÇm nghiªm träng. Nh÷ng sai lÇm nµy l¹i dÉn ®Õn nh÷ng sai lÇm kh¸c dÉn dÕn khñng ho¶ng. 1.3. NhËn thøc ®æi míi vÒ chñ nghÜa x· héi víi thêi kú qu¸ ®é "Chñ nghÜa céng s¶n kh«ng ph¶i lµ mét tr¹ng th¸i cÇn ph¶i s¸ng t¹o ra, kh«ng ph¶i lµ mét lý t­ëng mµ hiÖn thùc ph¶i kh«ng khÐo. Chóng ta gäi chñ nghÜa céng s¶n lµ mét phong trµo hiÖn thùc, nã xo¸ bá tr¹ng th¸i hiÖn nay. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cña phong trµo Êy lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng tiÒn ®Ò hiÖn ®ang tån t¹i". Dùa vµo sù ph©n tÝch trùc tiÕp nh÷ng m©u thuÉn cña x· héi t­ s¶n trong giao ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn cña nã dùa vµo triÓn väng cña phong trµo c«ng nh©n, Mac vµ ¡nghen ®· ®­a ra dù ®o¸n vÒ sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi trong t­¬ng lai, tÊt yÕu ph¶i tiÕn ®Õn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n chñ nghÜa, mµ chñ nghÜa x· héi lµ giai ®o¹n thÊp cña h×nh th¸i Êy. TÊt nhiªn, dù ®o¸n khoa häc cña c¸c «ng míi chØ cho phÐp ph¸c häc ®­îc nh÷ng ®­êng nÐt chñ yÕu vÔ t­¬ng lai Êy. Lª nin còng chØ râ: "Chóng ta kh«ng hÒ hái lý luËn cña M¸c nh­ lµ mét c¸i g× ®· xong xu«i h¼n vµ bÊt kh¶ x©m ph¹m; tr¸i l¹i, chóng ta tin r»ng ló luËn ®ã chØ ®Æt nÒn mãng cho m«n khoa häc mµ nh÷ng ng­êi x· héi chñ nghÜa ph¶i ph¸t triÓn h¬n n÷a vÒ mäi mÆt, nÕu hä kh«ng muèn trë thµnh l¹c hËu víi cuéc s«ng". §¸ng tiÕc lµ trong nhiÒu n¨m qua, ®èi víi chóng ta, lý luËn vÒ chñ nghÜa x· héi kh«ng nh÷ng kh«ng ®­îc bæ sung, ph¸t triÓn cho phï hîp víi sù biÕn ®æi cña thùc tiÔn, mµ l¹i ®­îc gi¶i thÝch mét c¸ch m¸y mãc, gi¸o ®iÒu vµ ®­îc ¸p dông mét c¸ch rËp khu«n lµm cho chñ nghÜa x· héi hiÖn thùc ë nhiÒu n­íc bÞ biÕn d¹ng, dÉn ®Õn khñng ho¶ng vµ tan r·. HËu qu¶ ®ã do nhiÒu nguyªn nh©n, nh­ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do chóng ta m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm chñ quan, duy ý chÝ, kh«ng t«n träng c¸c quy luËt kh¸ch quan. Thùc tiÔn cuéc sèng ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc l¹i chñ nghÜa x· héi, tiÕn hµnh ®æi m¬Ý mét c¸ch toµn diÖn, s©u s¾c c¶ lý luËn vµ thùc hiÖn cña chñ nghÜa x· héi. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ang t¹o ta b­íc ngoÆt ph¸t triÓn cña loµi ng­êi, ®¸nh dÊu ®Ønh cao míi cña sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ, më ta mét nÒn v¨n minh míi, t¸c ®éng s©u s¾c ®èi víi cuéc sèng cña c¸c d©n téc, t¹o ra cho c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn thêi c¬ míi nh­ng còng cã nhiÒu th¸ch thøc míi trªn con ®­êng lùa chän sù ph¸t triÓn cña m×nh. ë n­íc ta còng ®· cã nh÷ng tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn cho phÐp chóng ta lùa chän con ®­êng chñ nghÜa x· héi, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i ®Ó qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, nhanh chãng tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu, lµm cho ®Êt n­íc ngµy cµng phån vinh. §¶ng ta ®· chØ râ: "N­íc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua chÕ ®é t­ b¶n, tõ mét x· héi vèn lµ thuéc ®Þa, nöa phong kiÕn, lùc l­îng s¶n xuÊt rÊt thÊp". §Æc ®iÓm nµy, xÐt vÒ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é, biÓu hiÖn ë hai ®Æc tr­ng c¬ b¶n: mét lµ, lùc l­ìng rÊt thÊp quy ®Þnh tÝnh tÊt yÕu kinh tÕ-x· héi ta ch­a ®Çy ®ñ ch­a chÝn muåi trong sù ph¸t triÓn tù nhiªn, néi t¹i cña nã; hai lµ, t¸c ®éng nhiÒu tµn d­ quan hÖ x· héi, ý thøc t­ t­ëng, t©m lý do chÕ ®é thùc d©n, phong kiÕn cò ®Ó l¹i. §ã lµ nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i trong b­íc chuyÓn tiÕp lÞch sö tõ mét x· héi kÐm ph¸t triÓn sang mét x· héi hiÖn ®¹i phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc vµ gi¸ trÞ cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i vµ cña tiÕn bé x· héi. §iÒu cÇn ®Æc biÖt chó ý lµ, cã thÓ bá qua chÕ ®é t­ b¶n, qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi nh­ng kh«ng thÓ bá qua viÖc chuÈn bÞ nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt, nhÊt lµ tiÒn ®Ò vÒ kinh tÕ cho sù qu¸ ®é Êy. Nãi c¸ch kh¸c, cã thÓ bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa nh­ng ph¶i tiÕn hµnh sao cho sù bá qua nµy kh«ng hÒ vi ph¹m tiÕn tr×nh lÞch sö- tù nhiªn cña sù ph¸t triÓn. Do ®ã, cÇn cã sù ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh nh©n tè t­ b¶n chñ nghÜa trong thêi kú qu¸ ®é lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan bá qua kinh tÕ, ®éng lùc c¬ b¶n t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò vËt chÊt cña viÖc ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Dùa vµo ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cña M¸c trªn c¬ së thùc tiÔn cña ViÖt Nam. §¶ng ta ®· ®Ò ra chiÕn l­îc c¸ch m¹ng ®óng ®¾n ®Ó ®­a n­íc ta ®Þnh h­íng ®i lªn chñ nghÜa x· héi, thùc hiÖn ®­îc môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. §¶ng x¸c ®Þnh hiÖn nay ®Êt n­íc ®ang ë thêi kú cuèi phong kiÕn, ®Çu t­ b¶n. §Ó ®i lªn chñ nghÜa x· héi, chóng ta ph¶i tr¶i qua mét thêi kú gäi lµ thêi kú qu¸ ®é. §©y lµ thêi kú chuyÓn tiÕp vÒ mÆt thêi gian, vÒ mÆt kÕt cÊu. Sù chuyÓn tiÕp nµy ®an xen gi÷a c¸i cò vµ c¸i míi. Chóng cïng tån t¹i vµ m©u thuÉn nhau s½n sµng tiªu diÖt nhau. Do ®ã chóng ta ph¶i cã sù t¸c ®éng, ®iÒu chØnh ®Ó nh÷ng yÕu tè tÝch sùc ph¸t triÓn, nh÷ng c¸i cò kh«ng phï hîp dÇn bÞ mÊt ®i. 2. Nh÷ng quan ®iÓm ph­¬ng ph¸p luËn xuÊt ph¸t ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta 2.1. Coi träng vai trß b¶n ch¸t cña Nhµ n­íc, thÓ hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn lùc vµ nguyÖn väng cña nh©n d©n. ThiÕt lËp d©n chñ x· héi chñ nghÜa, quyÒn lùc nh©n d©n ®­îc kh¼ng ®Þnh vµ ®­îc thùc hiÖn b»ng ph¸p luËt mang tÝnh c«ng khai, b×nh ®¼ng d©n chñ vµ tiÕn bé. 2.2. Thùc hiÖn nh÷ng biÕn ®æi manh tÝnh c¸ch mang trªn c¶ ba lÜnh vùc: Lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. Trong ®ã ph¶i ra søc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt lµ nhiÖm vô träng t©m hµng ®Çu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ v÷ng ch¾c cho sù ra ®êi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt chñ nghÜa x· héi. Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®ang diÔn ra dån dËp, m¹nh mÏ, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã quan niÖm míi vÒ c«ng nghiÖp ho¸ truyÒn thèng theo kiÓu c«ng nghiÖp ho¸ cæ ®iÓn mµ lµ lùa chän nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ thÝch hîp, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, hÖ thèng th«ng tin, t¹o tiÒm n¨ng nhanh chãng øng dông nh÷ng c«ng nghÖ míi. Gi¶i phãng vµ khai th¸c nhanh mäi kh¶ n¨ng cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, phong phó ®a d¹ng.T¹o ra nguån s¶n phÈm vµ nguån tÝch luü. 2.3. Phï hîp víi ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt thiÕt lËp tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt chñ nghÜa x· héi tõ thÊp ®Õn cao vµ sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u. ChÕ ®é c«ng h÷u ph¶i lµ kÕt qu¶ hîp quy luËt cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸ th­c sù chø kh«ng thÓ t¹o ra b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh chuyÒn tõ quan hÖ hiÖn vËt sang quan hÖ hµng ho¸, tiÒn tÖ, trë l¹i ®óng quy luËt ph¸t triÓn tù nhiªn cña kinh tÕ. Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi, lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm chñ yÕu. Ngoµi ra chóng ta cßn ph¶i tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa trªn lÜnh vùc t­ t­ëng vµ v¨n ho¸. Nh©n tè con ng­êi ph¶i võa lµ môc tiªu võa ®éng lùc ®Ó x©y dùng mét x· héi v¨n minh. Gi¶i phãng c¸ nh©n ®Ó gi¶i phãng x· héi. Nh÷ng nguyªn t¾c ph­¬ng ph¸p luËn nµy lµ tæng hîp nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n nh»m x©y dùng m« h×nh chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. 3. VÒ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta trong thÕ kû XXI T¹i §¹i héi §¹i biÓu lÇn thø IX cña §¶ng ®· dù b¸o "ThÕ kû XXI sÏ tiÕp tôc cã nhiÒu biÕn ®æi". Khoa häc vµ c«ng nghÖ sÏ cã b­íc tiÕn nh¶y vät. §Æc biÖt lµ trong nh÷ng lÜnh vùc: ®iÖn tö tin häc, sinh häc, vËt liÖu míi, n¨ng l­îng, nghiªn cøu vò trô. Kinh tÕ tri thøc cã vai trß ngµy cµng næi bËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. §Æc biÖt vÊn ®Ò toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®ang lµ mét vÊn ®Ò ®­îc quan t©m. §óng nh­ M¸c vµ Anghen ®· dù b¸o tõ thÕ kû tr­íc khi ph©n tÝch sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ dÇn ®Õn quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt th­¬ng m¹i. Cho nªn nã lµ xu thÕ kh¸ch quan do lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh chãng. Tr­íc nh÷ng ®øng gi¸ nh­ trªn §¶ng ta ®· x¸c®Þnh con ®êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë mét n­íc kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta lµ qu¸ tr×nh phÊn ®Êu khã kh¨n, gian khæ, ch­a cã tiÒn lÖ trong lÞch sö, cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm vµ sai lÇm lµ ®iÒu khã tr¸nh khái. CÇn ph¶i thõa nhËn vµ t×m c¸ch ®Ó kh¾c phôc, söa ch÷a nh÷ng khuyÕt ®iÓm sai lÇm Êy. Nh­ng cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng khuyÕt ®iÓm, sai lÇm Êy kh«ng thuéc vÒ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi mµ nh©n d©n ta x©t dùng lµ mét x· héi do nh©n d©n lao ®éng lµm chñ cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao ®­a lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu, cã nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, con ng­êi ®­îc gi¶i phãng khái ¸p bøc, bãc lét bÊt c«ng, lµm theo n¨ng lùc, h­ëng theo lao ®éng cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc. §¶ng còng chØ râ, chóng ta ®ang ph¸t triÓn trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi. §iÒu dã thÓ hiÖn sù ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vµ s¸ng suèt cña §¶ng ta. N­íc ta ®ang cßn nghÌo, lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ rÊt lín, cho nªn ph¶i tËp trung ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t huy søc m¹nh cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. B¸o c¸o chÝnh trÞ chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, tøc lµ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc th­êng tÇng t­ b¶n chñ nghÜa, nh­ng tiÕp thu kÕ thõa nh÷ng thµnh t¹u mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®­îc d­íi chÕ ®é t­ b¶