Phát triển kinh tế là vấn đề quan trọng nhất từ trước tới nay của xã hội loai
người. Kể từ khi con người xuất hiện , xã hội loài người đã trải qua và hình thành xã
hội : cuộc sống nguyên thuỷ , chiếm hữu nô lệ , phong kiến , tư bản chủ nghĩa và
đỉnh cao đang huớng tới xã hội chủ nghĩa . Tương ứng với mỗi tình thái xã hội
trong một hình thái kinh tế mang nét đặc trưng riêng . Tư bản chủ nghĩa cũng vậy ,
đây là một giai đoạn mà của cải vật chất của xã hội được sản xuất ra nhiều hơn tất
cả các giai đoạn trước cộng lại . Một giai đoạn chứng kiến bao sự biến đổi cả về mặt
chất lẫn về mặt lượng của xã hội loài người : kinh tế , khoa học kĩ thuật , chính trị ,
văn hoá . Tuy nhiên trong giai đoạn này cũng là một giai đoạn phát triển còn nhiều
thiếu sót như phân biệt giàu nghèo , khủng hoảng king tế , chiến tranh bất công
bằng trong xã hội . Từ những khuyết tật đó , con người muốn hướng tới một xã hội
ở đó con người có quyền bình đẳng , không còn đói nghèo và áp bức bóc lột , vật
chất sản xuất ra có thể đáp ứng mọi nhu cầu của con người. đó chính là chế độ xã
hội chủ nghĩa.
Nhưng liệu xã hội tiến lên cộng sản chủ nghĩa bằng con đường nào và trong
bao lâu , đây là một bài toán nan giải đã đang và sẽ đặt ra với tất cả nhân loại. Để
tiến lên xã hội chủ nghĩa thì cần phải trải qua hai giai đoạn : đó là giai đoạn chủ
nghĩa xã hội và giai đoạn chủ nghĩa cộng sản. Hiện nay nước ta đang ở trong thời kì
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ; một thời kì mang tính chất quá độ , cái mới thì chưa
thành cái cũ thì chư hoàn toàn dứt bỏ , thời kí này có sự giao nhập của nhiều tư
tưởng . Dưới ngọn cờ của Đảng là kim chỉ nam la Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí
Minh chúng ta cúng khong thể đốt cháy giai đoạn hay phủ nhận hoàn toàn những
thành tựu mà chủ nghĩa tư bản đạt được , nhất là c3 chủ nghĩa tư bản nhà nước .
Theo Lênin thì trong giai đoạn quá độ lên xã hội chủ nghĩa , chúng ta không thể
vuứt bỏ hoàn toàn chủ nghĩa tư bản nhà nước mà phải thấy được những điểm mạnh
của nó dể phát huy.
Sau sự sụp đổ của Liên xô và các nước Đông Âu , hệ thống các nước theo chủ
nghĩa xã hội bị ảnh hưởng rất lớn . Tuy nhiên Đảng và nhân đân Việt Nam vẫn kiên
định đi theo con đường đã chọn và bảo vệ thành quả Cách mạng . Để tiến lên Xã
Hội Chủ Nghĩa Việt Nam phải trải qua rất nhiều khó khăn do xuất phát điểm rất
thấp , nền kinh tế lạc hậu , khoa học kĩ thuật thấp , trình độ quản lí còn yếu kém
.Vì vậy muốn phát triển xã hội chúng ta phải áp dụng mô hình kinh tế nhà nước tư
bản vào sản xuất và quản lý . Đây là một vấn đề cần giải quyết làm sao cho phù hợp
với nền kinh tế nước ta , tình hình phát triển kinh tế khu vực và thé giới trong sự
chuyển hoá mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu , chúng ta phải đuổi kịp được guồng
quay của toàn cầu hoákinh tế . Cũng vì thế nên đề án kinh tế chính trị :
((
Chủ nghĩa
Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ
quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam
))
là một đề án rất cấp bách không chỉ đặt ra
cho các nhà kinh tế và quản lý mà còn là một vấn đề đặt ra cho chúng ta , những cử
nhân kinh tế tương lai một kết luận nhận thức và thực tế của nền kinh tế nước ta
hiện nay đó là phát triển nền kinh tế TT theo định hường Xã hội chủ nghĩa .
45 trang |
Chia sẻ: franklove | Lượt xem: 1881 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề án Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN:
Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ
nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa
ở Việt Nam
Lời nói đầu
Phát triển kinh tế là vấn đề quan trọng nhất từ trước tới nay của xã hội loai
người. Kể từ khi con người xuất hiện , xã hội loài người đã trải qua và hình thành xã
hội : cuộc sống nguyên thuỷ , chiếm hữu nô lệ , phong kiến , tư bản chủ nghĩa và
đỉnh cao đang huớng tới xã hội chủ nghĩa . Tương ứng với mỗi tình thái xã hội
trong một hình thái kinh tế mang nét đặc trưng riêng . Tư bản chủ nghĩa cũng vậy ,
đây là một giai đoạn mà của cải vật chất của xã hội được sản xuất ra nhiều hơn tất
cả các giai đoạn trước cộng lại . Một giai đoạn chứng kiến bao sự biến đổi cả về mặt
chất lẫn về mặt lượng của xã hội loài người : kinh tế , khoa học kĩ thuật , chính trị ,
văn hoá ... Tuy nhiên trong giai đoạn này cũng là một giai đoạn phát triển còn nhiều
thiếu sót như phân biệt giàu nghèo , khủng hoảng king tế , chiến tranh bất công
bằng trong xã hội ... Từ những khuyết tật đó , con người muốn hướng tới một xã hội
ở đó con người có quyền bình đẳng , không còn đói nghèo và áp bức bóc lột , vật
chất sản xuất ra có thể đáp ứng mọi nhu cầu của con người... đó chính là chế độ xã
hội chủ nghĩa.
Nhưng liệu xã hội tiến lên cộng sản chủ nghĩa bằng con đường nào và trong
bao lâu , đây là một bài toán nan giải đã đang và sẽ đặt ra với tất cả nhân loại. Để
tiến lên xã hội chủ nghĩa thì cần phải trải qua hai giai đoạn : đó là giai đoạn chủ
nghĩa xã hội và giai đoạn chủ nghĩa cộng sản. Hiện nay nước ta đang ở trong thời kì
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ; một thời kì mang tính chất quá độ , cái mới thì chưa
thành cái cũ thì chư hoàn toàn dứt bỏ , thời kí này có sự giao nhập của nhiều tư
tưởng . Dưới ngọn cờ của Đảng là kim chỉ nam la Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí
Minh chúng ta cúng khong thể đốt cháy giai đoạn hay phủ nhận hoàn toàn những
thành tựu mà chủ nghĩa tư bản đạt được , nhất là c3 chủ nghĩa tư bản nhà nước .
Theo Lênin thì trong giai đoạn quá độ lên xã hội chủ nghĩa , chúng ta không thể
vuứt bỏ hoàn toàn chủ nghĩa tư bản nhà nước mà phải thấy được những điểm mạnh
của nó dể phát huy.
Sau sự sụp đổ của Liên xô và các nước Đông Âu , hệ thống các nước theo chủ
nghĩa xã hội bị ảnh hưởng rất lớn . Tuy nhiên Đảng và nhân đân Việt Nam vẫn kiên
định đi theo con đường đã chọn và bảo vệ thành quả Cách mạng . Để tiến lên Xã
Hội Chủ Nghĩa Việt Nam phải trải qua rất nhiều khó khăn do xuất phát điểm rất
thấp , nền kinh tế lạc hậu , khoa học kĩ thuật thấp , trình độ quản lí còn yếu kém
...Vì vậy muốn phát triển xã hội chúng ta phải áp dụng mô hình kinh tế nhà nước tư
bản vào sản xuất và quản lý . Đây là một vấn đề cần giải quyết làm sao cho phù hợp
với nền kinh tế nước ta , tình hình phát triển kinh tế khu vực và thé giới trong sự
chuyển hoá mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu , chúng ta phải đuổi kịp được guồng
quay của toàn cầu hoákinh tế . Cũng vì thế nên đề án kinh tế chính trị : ((Chủ nghĩa
Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ
quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam )) là một đề án rất cấp bách không chỉ đặt ra
cho các nhà kinh tế và quản lý mà còn là một vấn đề đặt ra cho chúng ta , những cử
nhân kinh tế tương lai một kết luận nhận thức và thực tế của nền kinh tế nước ta
hiện nay đó là phát triển nền kinh tế TT theo định hường Xã hội chủ nghĩa .
Phần nội dung
A. Lý luận của V.I.Lê Nin về c CNTB nhà nước trong thời kỳ quá độ lên
CNXH
I- Chính sách kinh tế mới và sự cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa Tư bản
Nhà nước .
1. Chính sách kinh tế mới và sự cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa Tư bản Nhà
nước .
Sau khi giành được chính quyền từ tay phong kiến lại bước vào cuộc chiến
nhằm lật đổ chế độ thành quả cách mạng vừa đạt được . Một nước nga vừa bước ra
khỏi cuộc nội chiến với nền kinh tế lâm vào tình trang khủng hoảng trầm trọng :
Thiếu lương thực , thiếu năng lượng , sản xuất đình đốn , nông dân nghèo đói , khối
liên minh công nông có nguy cơ tan vỡ ... thì chỉ sau một thời gian ngắn hầu hết các
ngành đều đã đạt và vượt mức trước chiến tranh , nền kinh tế được phục hồi dần ,
nhân dân hăng hái thi đua lao động sản xuất . Nước Nga như được thổi một luồng
sinh lực mới kể từ khi chính sách kinh tế mới ra đời . Thực tiễn đó đã bác bỏ những
kể thù của Nhà nước Xô viết và những bọn hoài nghi khách coi chính sách kinh tế
mới như là một chính sách quay về chủ nghĩa tư bản .
Khi kế thừa những lý luận của Mác- Anghen , Lê Nin đã nói đến một thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đặc điểm nổi bật của thời kỳ này là những nhân tố của
xã hội mới và những tàn tích của xã hội cũ tồn tại đan xen lẫn nhau , đấu tranh với
nhau trên mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội , tư tưởng ,
tập quán trong xã hội ... trong giai đoạn này, chưa có một lực lượng nào thắng thé
tuyệt đối , có nghĩa là việc tiếp tục áp dụng phương thức sản xuất và phân phối cộng
sản chủ nghĩa là một sai lầm đáng tiếc và ngay giai đoạn thấp của Chủ nghĩa cộng
sản chúng ta cũng không thể đạt tới được .
Sự thiên tài của Lê Nin được thểhiện ở việc người đã nhận ra sự ấu trĩ ấy và
đã phát triển ngay lý luận của Mác khi cách mạng Xã hội Chủ nghĩa mới giành
được thắng lợi chỉ trong một thời gian rất ngắn . Lênin nhấn mạnh việc cần phải xác
định xem mình đang ở giai đoạn nào của quá trình phát triển. Những xí nghiệp nhỏ
trước đây bị Quốc hữu hoá nay cho tư nhân thuê hay mua lại đẻ kinh doanh tự do ,
chủ yếu là xí nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng . Cho phép mở rộng trao đổi hàng hoá
giữa thành thị và nông thôn , giữa công nghiệp và nông nghiệp cho thương nhân
được tự do hoạt động ( chủ yếu là bán lẻ ) để góp phần khôi phục kinh tế thay thế
chính sách trưng thu lương thực bằng chính sách thuế lương thực . Theo chính sách
này người nông dân phải nộp thuế lương thực với một mức cố định trong nhiều năm
. Mức thuế này căn cứ vào điều kiện tự nhiên của đất đai canh tác . Nói cách khác
thuế nông nghiệp chính là địa tô mà người nông dân canh tác trên ruộng đất thuộc
sỏ hữu toàn dân phải trả cho nhà nước . Số lượng lương thực còn lại người nông dân
được tự do trao đổi , mua bán trên thị trường . Tổ chức thị trường , thương nghiệp ,
thiết lập quan hệ hàng hóa - tiền tệ giữa nhà nước và nông dân , giữa thành thị và
nông thôn , giữa công nghiệp và nông nghiệp . Sử dụng sức mạnh kinh tế nhiều
thành phần , các hình thức kinh tế quá đọ như khuyến khích phát triển sản xuất nhỏ
của nông dân , thợ thủ công , khuyến khích kinh tế tư bản tư nhân , sử dụng chủ
nghĩa Tư bản Nhà nước, củng cố lại các doanh nghiệp nhà nước , chuyển sang chế
độ hạch toán kinh tế. Đồng thời, V.I.Lênin chủ trương phát triển mạnh mẽ quan hệ
hợp tác kinh tế với các nước tư bản phương tây để tranh thủ kỹ thuật , vốn và
khuyến khích kinh tế phát triển . Danh từ nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xôviết có
nghĩa là chính quyền Xôviết quyết tâm thực hiện bước chuyển lên chủ nghĩa xã hội,
chứ hoàn toàn không có nghĩa là đã thừa nhận chế độ kinh tế hiện nay là chế độ xã
hội chủ nghĩa (( điều này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng , nhất là sau thất bại
nặng nề của chính sách cộng sản thời chiến hồi mùa xuân năm 1921 . Nó chỉ là một
chính sách tạm thời trong thời chiến còn khi đất nước đã giành lại thắng lợi thì
chẳng người dân nào còn muốn thực hiện nó nữa . Còn lúc này Nga là một nước
trung nông chú không phải là một nước tư bản phát triênt như Đức hay Anh , Pháp
để mà có thể chuyển lên ngay chủ nghĩa xã hội . Muốn duy trì đượ chủ ngihã xã hội
thì phải có những cơ sở kinh tế , xã hội nhất định . Sai lầm ở đây là những người
cộng sản tưởng rằng chỉ cần thiết lập chế độ sản xuất quốc doanh và chế đọ nhà
nước phân phối là đã bắt đầu một chế độ kihn tế mới khác với chế độ trước .
Như vậy đến thời kỳ hoà bình xây dựng chủ nghĩa xã hội thì chính sách kinh tế
công sản thời chiến không còn thích hợp là một điều tất yếu và cần phải được thay
thế bằng một chính sách khác phù hợp hơn với quy luật của sự phát triển
Theo Lênin , nền kinh tế xã hội chủ nghĩa vẫn cần phải được tổ chức theo kiểu
sản xuất hàng hoá và vận động theo các quy luật kinh tế hoàng hoá , kinh tế thị
trượng . Giai cấp vô sản lãnh đạo cần thiết phải biết sử dụng tốt các quan hệ hàng -
tiền , các phạm trù kinh tế của sản xuất hàng hoá để thực hiện được mục đích của
mình . chính sách kinh tế mới ( NEP ) ra đời . Vậy thực chất của chính sách này là
như thê nào và nó có ưu điểm gì hơn so với chính sáchsách cộng sản thời chiến.
Có thể khái quát toàn bộ nội dung của chính sách kinh tế mới thành chính sách
phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất , đặc biệt đối với một nước tiểu nông quá độ
lên chủ nghĩa xã hội. Đây được coi là nhiệm vụ cơ bản và bức thiết nhất , phù hợp
với cương lĩnh mà Đảng đã đề ra .
Chúng ta biết rằng bất cứ một lí luận nào đưa ra đều phải dựa trên những cơ sở
thực tế khách quan . Nước Nga lúc bấy giờ là một nước trung nông , nông dân
chiếm đại đa số nhưng sau chiến tranh nó lại rơi vào tình trạng thiếu lương thực
trầm trọng , nạn đầu cơ tích trữ lúa mì gia tăng khiến cho chính phủ không thể kiểm
soát được tình hình . Các hoạt động sản xuất đều bị đình trệ , toàn bbộ nền đại công
nghiệp bị phá huỷ toàn bbộ sau chiến tranh , công nhân thiếu việc làm , thiếu lương
thực , đời sống hết sức khó khăn . Kể cả đối với một nước giàu nhất và phát triển
nhất thì sau cuộc chiến tranh đế quốc tàn phá cũng chỉ có thể khôi phục được nền
đại sản xuất công nghiệp sau nhiều năm . Vậy với một nước tiểu nông , giải pháp
tối ưu để khôi phục nền kinh tế phải chăng là cải thiện đời sống của người nông dân
và nâng cao lực lượng sản xuất của họ , đồng thời trong một chừng mực nào đó có
thể khôi phục nền tiểu công nghiệp để giúp đỡ ngay một phần nào đó cho nền king
tế nông dân ?
Lênin khẳng định (( phải bắt đầu đầu tư nông dân , người nào không hiểu điều
đó , người nào có ý đưa vấn đề nông đân lên hàng đầu như thế là một sự từ bỏ hoặc
tương tự như sự từ bỏ chuyên chính vô sản , thì chẳng qua là vì người đó không
chịu suy nghĩ kĩ càng vấn đề đó và bị loèi nói chống rỗng chi phối )) . Tuy giai cấp
vô sản nắm chính quyền nhưng một sự liên kết chặt chẽ giữa giai cấp nông dân
trong một nước tiểu nông sẽ là điều kiện cần để thực hiện được chủ nghĩa xã hội .
Giai cấp tư sản với tư cách là giai cấp lãnh đạo cần thiết phải biết hướng chính sách
vào việc giải quyết trước tiên những vấn đề cấp thiết nhất , mấu chốt nhất . Mà ((
vấn đề cấp thiết nhất hiện nay là dùng các biện pháp có thể khôi phục ngay lực
lượng sản xuất cuả kinh tế nông dân )) . Chính sách thuế lương thực và tự do trao
đổi ra đời chính là sự biểu hiện quan điểm đó của Lênin . Đối với những người tiểu
nông thì chế độ xã hội chủ nghĩa hay chế độ tư bản không quan trọng , điều mà họ
quan tâm là họ sẽ được lợi như thế nào . Việc tự do trao đổi hàng hoá và lương thực
thừa đẫ tạo ra một động lực thúc đẩy tinh thần hăng say lao động của người nông
dân . Đối với nước Nga lúc bấy giờ , nông nghiệp phát triển tất sẽ kéo theo các
ngành khác phát triển . Chính điều đó đã củng cố thêm mối liên minh công nông và
vô sản được sự ủng hộ của những nông dân nghèo khổ . Tuy nhiên nói đến tự do
trao đổi là tự do buôn bán , mà tự do buôn bán theo quan điểm của Lênin thời đó -
tức là lùi lại chủ nghĩa tư bản. Lênin chỉ rõ , tự do buôn bán là khôi phục chủ nghĩa
tư bản trên một mức độ lớn , là tự do của chủ nghĩa tư bản . Điều đó có phải là một
thất bại nặng nề của giai cấp vô sản hay không hay chỉ là một bước lùi mang tính
chiến lược mà chính quyền Xô Viết thi hành nhằm đạt được cái mà mình muốn .
Cần thấy ngay rằng với chính sách tự do trao đổi , từng lớp sản xuất nhỏ đã
phát triển nhanh chóng và chủ nghĩa tư bản là cần cho đông đảo quần chúng nông
dân và cho tư bản tư nhân là người phải buôn bán để thoã mãn nhu cầu nông dân .
Để vừa khuyến khích sản xuất phát triển mà vẫn giữ được bản chất chuyên chính
của mình , giai cấp vô sản chỉ có thể thừa nhận cho chủ nghĩa tư được phát triển ở
một chừng mực nào đó . Tư bản tư nhân cần phải được phát triển theo sự điều tiết
của Nhà nước , và điều đó tất dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản Nhà nước .
Một nguyên nhân nữa dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản nhà nước là ở
ngay tình trạng sản xuất của nước Nga lúc bấy giờ . Mác và Anghen dự báo rằng :
Cách mạng vô sản và do đó chủ nghĩa xã hội và Chủ nghĩa cộng sản sẽ nổ ra và
thắng lợi cùng một lúc , hoặc trong phần lớn các nước tư bản tiên tiến ở tây âu . Thế
nhưng nước Nga là một nước tư bản trung bình - theo cách đánh giá của Lênin -
đang muốn tiến lên con đường chủ nghĩa xã hội . Nó không phải là nước Anh xã
hội chủ nghĩa hay nước Đức xã hội chủ nghĩa . Vì vậy nếu chỉ muốn không thôi mà
không có nền tảng kinh tế vững chắc thì con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội đột
phá vào tương lai là một điều không tưởng . Lênin nói rõ thêm không có kĩ thuật tư
bản chủ nghĩa đựoc xây dựng trên những trên những phát minh mới nhất của khoa
học hiện đại thì không thể nói đến chủ nghĩa xã hội được . Nhiệm vụ của chính
quyền vô sản Nga là hết sức nặng nề . Làm sao để nước Nga vốn lạc hậu về khoa
học kĩ thuật , trình độ dân chí thấp lên một nước có trình độ khoa học kĩ thuật phát
triển , khoa học kĩ thuật tiến tiến khi mà đại đa số nhân dân là nông dân nghèo chỉ
có biết sản xuất nông nghiệp . Mối quan hệ giữa công nghiệp và nông nghiệp , nông
dân với công nhân không chỉ mang tính chất một chiều mà người nông dân cũng
cần những sản phẩm , hàng hoá của công nghiệp và thủ công nghiệp, điều đó sẽ
kích thích cả công nghiệp và nông nghiệp phát triển . Thế nhưng sau chiến tranh
nước Nga còn lại gì ?
Chỉ như " một người bị đánh gần chết ... và may mà nó vẫn có thể chống nạng
mà đi được " . Không có bất kỳ sự ủng hộ của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở một
nước hay một số nước nào, nuớc Nga phải dựa vào nỗ lực của mình là chính nhưng
điều đó vẫn chua đủ . Dân tộc Nga cần phải dựa vào thời đại để tồn tại , để xây
dựng lý tưởng của mình . Trong khi chủ nghĩa tư bảnvẫn mạnh thì tại sao ta không
dựa vào nó để sống ? Lênin nói rõ điều đó chúng ta không thể tự mình làm được
nếu không có sự giúp đỡ của tư bản nước ngơài . Người nào không chìm đắm trong
ảo tưởng mà nhìn vào thực tế , thì phải hiểu rõ điều đó . Theo Lênin cần phải du
nhập chủ nghĩa tư bản từ bên ngoài bằng những hợp đồng buôn bán với các nước tư
bản lón bằng chính sách tônhượng . Tóm lại bằng những hình thức khác nhau của
chủ nghĩa tư bản nhà nước , chủ nghĩa tư bản nhà nước sẽ làm một bước tiến so với
tình hình hiện nay trong nước cộng hoà Xô Viết của chúng ta . Nếu chẳng hạn trong
nửa năm nữa chúng ta thiết lập được chủ nghĩa tư bản nhà nước thì đó sẽ là thắng
lợi to lớn và sẽ đảm bảo chắc chắn rằng qua một năm sau chủ nghĩa xã hội sẽ được
củng cố hoần toàn và trở nên vững chắc .
Tại sao một nước xã hội chủ nghĩa lại có thể tồn tại một hình thứccủa chủ
nghĩa tư bản nhưng đó lại là nhận xét của V.I.Lênin , người đã sáng lập ra Đảng
cộng sản Xô Viết đưa dân Nga đi theo con đường chủ nghĩa tư bản . Bằng những
chính sách tiến bộ và những thành quả đạt được sau một thời gian ngắn thực hiện
chính sách kinh tế mới ( NEP ) mà nội dung chủ yếu của chính sách này là việc thực
hiện chủ nghĩa tư bản nhà nước. Lênin đã chứng minh được rằng nhận định trên là
hoàn toàn đúng đắn với một nước Nga có chính quyền mới non trẻ và một nền kinh
tế đi lên từ lạc hậu .
2/ Thành tựu của chính sách kinh tế ( NEP ) .
Chính sách kinh tế mới đã tạo điều kiện phát triển lực lượng sản xuất ở cả thành
thị lẫn nông thôn , vì nó đắp ứng được nhu cầu của qui luật kinh tế của nền sản xuất
xã hội chủ nghĩa còn mang tính chất hàng hoá và có nhiều thành phần . Nhờ đó ,
trong một thời gian ngắn , Nhà nước Xô Viết đã khôi phục được nền kinh tế quốc
dân bị chiến tranh tàn phá , ã tiến được một bứoc dài trong việc củng cố khối liên
minh công nông ; một Nhà nước công nông nhiều dân tộc đầu tiên trên thế giới đã
được thành lập , đó là liên bang cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô Viết .
Chính sách kinh tế mới còn có ý nghĩa quốc tế của nó . Đối với các nước tiên
tiến lên chủ nghĩa xã hội đều cần thiết vận dụng tinh thần cơ bản của chính sách đó
bchẳng hạn như vấn đề quan hệ hàng hoá - tiền tệ , nguyên tắc liên minh công nông
, sử dụng nền kinh tế nhiều thành phần .
Chính sách kinh tế mới được quán triệt trong các ngành kinh tế và lấy việc khôi
phục nông nghiệp làm nhiệm vụ hàng đầu , là vấn đề cấp bách trước mắt . Đến cuối
xuân năm 1922 , Liên Xô đã vượt qua được nạn đói và đếnnăm 1925 , nông nghiệp
Liên Xô đã vượt mức trước chién tranh .
Tổng sản lượng công nghiệp năm 1925 so với năm 1913 mới đặt 75.5%. tuy
nhiên ngành iện và cơ khí chế tạo vượt mức trước chiến tranh , nhiều xí nghiệp
công nghiệp nhẹ và công nghiệp thực phẩm đã đặt và vượt mứ trước chiến tranh .
Trong việc thực hiện chính sách kinh tế mới , Lênin coi thương nghiệp là mắt
xíchtrong chuỗi dây xích các sự biến lịch sử mà Nhà nước phải đem toàn lực ra mà
nắm lấy nó . Do đó thương nghiệp đã được tăng cường mạnh mẽ .
II-Chủ nghĩa tư bản nhà nước
1.Khaựi nieọm:
Chuỷ Nghúa Tử Baỷn laứ moọt hỡnh thaựi kinh teỏ xaừ hoọi lụựn cuỷa
xaừ hoọi loaứi ngửụứi vụựi caực giai ủoaùn phaựt trieồn khaực nhau.Chuỷ Nghúa
Tử Baỷn Nhaứ Nửụực laứ moọt trong nhửừng giai ủoaùn lũch sửỷ quan troùng
cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn .Khoõng moọt ai coự theồ phuỷ nhaọn thaứnh quaỷ
cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ự ủaừ ủaùt ủửụùc ,ủoự laứ moọt bửựục ngoaởt cuỷa
lũch sửỷ.
C.Mac ủaừ coự nhaọn xeựt xaực ủaựng raống trong voứng chửa ủaày moọt
theỏ kyỷ thoỏng trũ cuỷa mỡnh Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủaừ taùo ra moọt mửực saỷn
xuaỏt khoồng loà baống taỏt caực theỏ heọ loaứi ngửụứi trửụực ủoự ủaừ taùo ra
.Tửứ luực xuaỏt hieọn loaứi ngửụứi ,hoù ủaừ soỏnng laõu daứi trong neàn saỷn
xuaỏt nhoỷ laùc haọu,phaõn taựn ,naờng xuaỏt voõ cuứng thaỏp keựm, khoõng
baỷo ủaỷm taựi saỷn suaỏt giaỷn ủụn.Tửứ ủaàu theỏ kyỷ XVI ủeỏn nay,laàn ủaàu
tieõn trong lũch sửỷ ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủaừ chuyeồn neàn saỷn xuaỏt nhoỷ leõn
neàn saỷn xuaỏt lụựn vụựi ủaởc trửng veà chaỏt so vụựi saỷn xuaỏt nhoỷ.Sửù
thaộng lụùi naứy dieón ra ủaàu tieõn ụỷ nửụực Anh roài laàn lửụùt sang caực nửụực
Phaựp ,ẹửực,…vaứ caực nửụực khaực . Cuứng vụựi ủaứ phaựt trieồn cuỷa lửùc
lửụùng saỷn xuaỏt ,quaự trỡnh xaừ hoọi hoaự saỷn xuaỏt cuừng ủaùt
ủửụùcnhửụừng bửụực tieỏn lụựn , vụựi trỡnh ủoọ cao . Hieọp taực ủụn giaỷn ,
coõng trửụứng thuỷ coõng neàn ủaùi coõng nghieọp cụ khớ laứ nhửừng giai ủoaùn
phaựt trieồn xaừ hoọi hoaự saỷn xuaỏt Tử Baỷn Chuỷ Nghúa .
Maàm moỏng ủaàu tieõn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn chớnh laứ sửù tớch
luyừ tử baỷn nguyeõn thuyỷ, vụựi sửù buoõn baựn noõ leọ ,trao ủoồi buoõn baựn
caực loaùi haứng hoaự vụựi nửụực ngoaứi do neàn saỷn xuaỏt thuỷ coõng phaựt
trieồn vaứ do boực loọt thuoọc ủũa caực nửụực ủaừ tớch luyừ ủửụùc moọt khoỏi
lửụùng khoồng loà tử baỷn cho neàn saỷn xuaỏt tử baỷn sau naứy .Tieỏp tuùc phaựt
trieồn kinh teỏ vụựi sửù trụù giuựp ủaộc lửùc cuỷa khoa hoùc kú thuaọt caực nửụực
Tử baỷn tieỏp tuùc phaựt trieồn vửụùt baọc veà kinh teỏ , sửù caùnh tranh cuỷa
caực nửụực veà thi trửụứng tieõu thuù haứng hoaự ,thuoọc ủũa…ủaừ daón ủeỏn
caực cuoọc chieỏn tranh lụựn maứ ủieồn hỡnh laứ hai cuoọc chieỏn tranh theỏ giụựi
thửự nhaỏt vaứ thửự hai voõ cuứng aực lieọt vaứ thaỷm khoỏc.
Hỡnh thửực xaừ hoọi hoaự cao hụn khi Chuỷ Nghúa Tử Baỷn chuyeồn leõn
giai ủoaùn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn va ủổnh cao laứ Chuỷ Nghúa Tử
Baỷn Nhaứ Nửụực . Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn Nhaứ Nửụực laứ hỡnh
thửực thoỏng trũ cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn dửùa treõn cụ sụỷ tớch
tuù vaứ taọp trung tử baỷn ra ủụứi tửứ sau chieỏn tranh theỏ giụựi thửự nhaỏt ,noự
xuaỏt hieọn ủaàu tieõn ụỷ ẹửực .Do caùnh tranh quaự khoỏc lieọt neõn caực n