Đề cương ôn tập môn di truyền động vật

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI KHOA: THÚ Y SINH VIÊN: LƯƠNG QUỐC HƯNG Email: lqhungtyak53@gmail.com - 1 - ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN DI TRUYỀN ĐỘNG VẬT CHƯƠNG 1: CÂU 1: Trình bày khái niệm về hệ gen, băng trên nhiễm sắc thể, locus và alen. Phân biệt các khái niệm: gen, locus, alen 1, Các khái niệm : - Hệ gen: (genome) là một bệ nhiễm sắc thể đầy đủ trong 1 tế bào, ở đó nhiễm sắc thể được sắp xếp thành cặp được gọi là lưỡng bội, mỗi cặp nhiễm sắc thể đó gồm 2 nhiễm sắc thể giống nhau hình thành lên cặp nhiễm sắc thể tương đồng. - Băng trên nhiễm sắc thể: là từng phần của nhiễm sắc thể, được hiện lên, hoặc đậm hơn hoặc sáng hơn so với các phần kế bên, do tác dụng của các loại thuốc nhuộm đặc trưng khác nhau tạo ra các giới hạn để phân biệt đặc thù sai khác giữa các nhiễm sắc thể. - Locus: Vị trí riêng biệt của 1 gen trên nhiễm sắc thể. - Alen: Các trạng thái khác nhau của 1 đoạn ADN tại một vị trí riêng biệt trên nhiễm sắc thể. 2, Phân biệt các khái niệm: - Gen: được sử dụng 1 cách chung chung với 2 nghĩa hoặc là locus hoặc là alen. - Locus: Vị trí riêng biệt của 1 gen trên nhiễm sắc thể. - Alen: Các trạng thái khác nhau của 1 đoạn ADN tại một vị trí riêng biệt trên nhiễm sắc thể. CÂU 2: Phân loại nhiễm sắc thể theo vị trí tâm động, trình bày khái niệm băng trên nhiễm sắc thể, ý nghĩa của phương pháp hiện băng trong nghiên cứu kiểu nhân cho mỗi loài. *)Phân loại nhiễm sắc thể theo vị trí tâm động: - Nhiễm sắc thể tâm mút(acrocentric): tâm động ở đầu mút - Nhiễm sắc thể tâm lệch(sub-metacentric): hai vế không đều nhau - Nhiễm sắc thể tâm giữa(metacentric): tâm động ở chính giữa. *) Băng trên nhiễm sắc thể: là từng phần của nhiễm sắc thể, được hiện lên, hoặc đậm hơn hoặc sáng hơn so với các phần kế bên, do tác dụng của các loại thuốc nhuộm đặc trưng khác nhau tạo ra các giới hạn để phân biệt đặc thù sai khác giữa các nhiễm sắc thể. *) Ý nghĩa của phương pháp hiện băng trong nghiên cứu kiểu nhân cho mỗi loài. - Trường hợp có các nhiễm sắc thể khác nhau, nhưng giống nhau về kích thước và hình dạng thì chỉ sau nhi nhuộm phân hóa (KT hiện băng) thì phân biệt được chúng qua số lượng, thành phần và vị trí các băng được hiện lên. - So sánh các kiểu băng trong các ĐV có vú có ý nghĩa để nghiên cứu về di truyền giống, về chủng loại phát sinh. Mối quan hệ di truyền giữa các quần thể ĐV, vật nuôi, có thể được xác định qua so sánh đặc thù của các băng hiện trên nhiễm sắc thể. Ví dụ: Cặp NST thứ 2 ở người là do sự nối lại của 2 NST khác ở vượn người. - Ngiên cứu sâu hình thái NST và hình thái kiểu nhân của các loài ĐV, các giống vật nuôi. CÂU 3: Trình bày cấu trúc phân tử của sợi nhiễm sắc, ý nghĩa của hình thức cấu trúc này. *) Cấu trúc phân tử của sợi nhiễm sắc: - Mặt hóa học: NST bao gồm phần lớn là axit deoxyribonucleic (DNA), và một lượng nhỏ protein(histon). Histon có chức năng cấu trúc và liên kết, ADN hình thành nên thông tin di truyền, thông tin này truyền từ bố mẹ đến con cái, từ thế hệ này đến thế hệ khác thông qua quá trình phân bào: giảm phân và thụ tinh - Mỗi NST chứa 1 phân tử ADN xoắn kép, rất dài kết hợp với những protein kiềm là histon (có từ 100-200 aa) tạo thành những đơn vị cơ sở là nucleosom. - Nucleosom gồm 8 phân tử histon ( H2A, H2B, H3 và H4) mà cấu trúc chung của các protein kiềm là: (H2A)2; (H2B)2; (H3)2; (H4)2 phần này được coi như lõi histon của nucleosom. - Một phân tử ADN gồm khoảng 200 cặp base, trong đó 142 cặp base quấn quanh lõi histon. Phần còn lại là ADN liên kết giữa các nucleosom. - Histon không phải là thành phần của lõi nucleosom nhưng nó tham gia vào sự kết hợp giưa các nucleosom với nhau. *) Ý nghĩa của hình thức cấu trúc này: - Sự nén chặt này giúp hệ gen của tế bào được chứa trong thể tích của nhân tế bào khoảng 800-1000 µm3. - Đảm bảo các đặc tính và chức năng của NST như việc truyền đạt thông tin di truyền,… - Giúp các gen trên NST có thể bộc lộ trong các quá trình sao mã và dịch mã của tế bào,.. CÂU 4: Thành phần hóa học, cấu trúc không gian của phân tử ADN? *) Thành phần hóa học ADN: - ADN là 1 polyme lớn được trùng hợp từ các phân tử đơn vị là các nucleotide. - Mỗi nucleotide được cấu tạo từ 3 thành phần: + Axit phosphoric: H3PO4 + Đường pentose + Các base nitơ: A, T, G, C - Trong đó Axit phosphoric và Đường pentose là giống nhau ở tất cả các nucleotide, chỉ riêng thành phần base nitơ là khác nhau giữa các nucleotide. Do đó tạo ra 4 loại nucleotide phụ thuộc vào loại base cấu tạo nên: A, T, G, C. Trong đó A và G thuộc nhóm purin có cấu trúc vòng kép; T và C thuộc nhóm pyrimidin có cấu trúc vòng đơn. - Trong 1 nucleotide thì phân tử đường pentose làm trung tâm, các base nitơ liên kết với C1 của đường, còn axit phosphoric liên kết C5 của phân tử đường. - Các nucleotide liên kết tạo nên phân tử ADN polymer. Các nucleotide liên kết với nhau qua nhóm phosphat, trong đó nhóm phosphat ở 5’ của nucleotide tiếp sau sẽ phản ứng với nhóm OH ở vị trí 3’ của nucleotide trước nó tạo liên kết phosphodiester. Cứ như vậy mạch ADN được kéo dài ra theo hướng 5’-3’ tạo nên đầu 5’-phosphat và 3’-OH *) Cấu trúc không gian của phân tử ADN +) Năm 1953 Được James Waston và Fransis Cric mô tả như sau: TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI KHOA: THÚ Y SINH VIÊN: LƯƠNG QUỐC HƯNG Email: lqhungtyak53@gmail.com - 2 - - Phân tử ADN gồm 2 mạch poly nucleotide liên kết với nhau và quấn quanh một trục chung ( trục ảo). Khung deoxyribose-photphat ở phía ngoài. - Các base hướng vào phía trong của chuỗi xoắn kép, mặt phẳng của các base song song với nhau và thẳng góc với trục ảo của chuỗi xoắn. Mỗi base của mạch này được nối với base của mạch kia bằng những kiên kết hydro và các base luôn bắt cặp theo nguyên tắc bổ sung: A với T,G với C, trong đó A liên kết với T bằng 2 liên kết hidro còn C liên kết với G bằng 3 liên kết hidro. - Theo nguyên tắc bổ sung này mà trong 1 chuỗi ADN bao giờ tổng lượng base loại A cũng bằng tổng lượng base loại T, và G bao giờ cùng bằng C. Điều này được Chargaff và cộng sự phát hiện 1950 đã được: A+G = C+T - Đường kính của chuỗi xoắn kép là 2,0 nm. Mặt phẳng của các base liền kề nhau thì cách nhau 0,34 nm. Một vòng xoắn có 10 cặp base và có chiều dài là 3,4 nm. CÂU 5: Vì sao ADN được tự nhiên lựa chọn làm vật chất mang thông tin di truyền? ADN đáp ứng được được những đòi hỏi tất yếu của vật chất di truyền - Vật chất di truyền phải tàng trữ tất cả các thông tin cần thiết để điều khiển những cấu trúc đặc trưng và hoạt động trao đổi của tế bào. Những chức năng riêng biệt của cơ thể sống liên quan tới sự đa dạng của protein mà mỗi protein được quy định bởi 1 đoạn ADN. Đoạn ADN này đặc trưng bởi kích thước và trình tự các nucleotide được sắp xếp trong đó. Với 4 loại nucleotide tổ hợp tự do với nhau và với kích thước đoạn ADN tùy ý thì có thể tạo ra vô số các gen. Vì vậy ADN tàng trữ tất cả các thông tin di truyền. - Vật chất di truyền phải được tái bản một cách chính xác để truyền đạt thông tin cho thế hệ sau. Nguyên tắc bổ xung( A-T, G- C) theo suốt chiều dài của 2 mạch poly nucleotide trong chuỗi xoắn kép nói lên khả năng nhân đôi chính xác của nó. Các base liên kết với nhau bằng liên kết hydro là 1 liên kết yếu. Liên kết hydro rất dễ được thiết lập cũng như rất dễ bị loại bỏ. Đây là 1 đặc điểm rất thuận lợi cho việc tháo xoắn, tách ADN thành 2 mạch đơn để làm khuôn rồi tổng hợp mạch mới theo nguyên tắc bổ sung và kết quả lag hình thành 2 chuỗi xoắn mới giống hệt chuỗi ban đầu. - Vật chất di truyền có khả năng sảy ra và ghi nhận những biến đổi thông tin, khi các thông tin đã biến đổi phải được ổn định và di truyền được. Có nhiều tác động có thể xảy ra làm thay đổi thành phần base ở vị trí nào đó trên chuỗi ADN. Từ đó mã di truyền thay đổi dẫn tới thay đổi chức năng của gen. Những trạng thái khác nhau của 1 gen là nguyên nhân của tính đa dạng di truyền ở sinh vật. CÂU 6: Anh hãy trình bày hiện tượng biến nạp, ý nghĩa của hiện tượng. *) Hiện tượng biến nạp: - Biến nạp là hình thức lai đặc biệt ở vi khuẩn, khi ADN của vi khuẩn cho gắn vào tế bào vi khuẩn nhận. Hiện tượng này còn xảy ra ở các loài vi khuẩn khác. - Thí nghiệm của Griffith làm trên phế cầu khuẩn năm 1928. Phế cầu khuẩn có 2 dòng: S và R. + Dòng S có khuẩn lạc nhẵn, bên ngoài được bao bọc bởi 1 lớp giáp mô có bản chất là polysaccharit, đây là cơ quan sản sinh độc tố. + Dòng R khuẩn lạc sần sùi, không có giáp mô do vậy không sản sinh độc tố. Trong điều kiện bình thường cả 2 dòng S và R có đặc tính di truyền ổn định. + Tiến hành thí nghiệm: - Dùng dòng S tiêm cho chuột thì chuột chết do viêm phổi vậy dòng S có độc tố và có khả năng gây bệnh. - Dùng dòng R tiêm cho chuột thì chuột bình thường, không mắc bệnh như vậy dòng R không độc, không gây bệnh. - Đem dòng S xử lý nhiệt trộn với dòng R còn sống sau đó tiêm cho chuột thì kết quả là chuột bị mắc bệnh và chết, trên cơ thể chuột người ta tìm thấy dòng S có màng polysaccharit. - 1944, Avery và cộng sự đã làm sáng tỏ. Hiện tượng đột biến chỉ sảy ra 1 chiều từ S sang R với tần số rất thấp, vì vậy cơ chế đột biến từ R sang S không được chấp nhận. + Thí nghiệm của ông: - Dùng dòng R cho vào nước chiết từ dòng S đã bị sử lý bởi nhiệt thì xuất hiện sự biến đổi từ R thành S. Chế phẩm tinh khiết từ nước chiết là các đoạn ADN tự do(của dòng S) đã xâm nhập vào dòng R. - Kết quả dòng R có những biểu hiện di truyền của dòng S: tạo thành màng polysaccharit, có khả năng gây độc, khuẩn lạc nhẵn. - Như vậy nhân tố gây biến nạp là ADN, chúng bị phân giải bởi enzyme deoxyribonase. *) Ý nghĩa của hiện tượng: - Chứng minh ADN mang thông tin di truyền và truyền đạt thông tin di truyền đó. - Vật chất thông tin được quy đinh bởi ADN mà không bởi 1 phần nào khác trong tế bào. CÂU 7: Anh hãy trình bày hiện tượng tải nạp, ý nghĩa của hiện tượng. Trả lời: *) Hiện tượng tải nạp: là sự truyền các thông tin di truyền (ADN) từ vi khuẩn cho sang vi khuẩn nhận nhờ một thực khuẩn thể. Thực khuẩn thể làm nhiệm vụ chuyển những gen khác nhau của vi khuẩn này sang vi khuẩn khác, thông thường là 1-2 gen, đôi khi là 3 gen liên kết chặt chẽ. - Hiện tượng này được nghiên cứu kĩ ở 1 số vi khuẩn như: salmonella Typhimurium, Escherrichia Coli, Shigella Staphylococcus. - Người ta phân lập các dòng vi khuẩn Salmonella Typhimurium tù chuột bị bệnh sốt. - Dòng 2A và dòng 22A. Dòng 22A mang đột biến mất khả năng tổng hợp Tryptophan vì vậy khi muốn nuôi cấy phải cho vào môi trường có chất Tryptophan. Dòng 2A không bị đột biến nên vẫn có khả năng tự tổng hợp Tryptophan và phát triển bình thường trong môi trường không có Tryptophan. - Dùng 1 bình chữ U, đáy được ngăn bởi 1 màng lọc vi khuẩn ngăn ko cho vi khuẩn đi qua nhưng vẫn cho thực khuẩn đi qua được. Đem cấy dòng 22A vào 1 nhánh, cấy 2A vào nhánh thứ 2. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI KHOA: THÚ Y SINH VIÊN: LƯƠNG QUỐC HƯNG Email: lqhungtyak53@gmail.com - 3 - - Một thời gian sau thấy phía bên chứa dòng 22A xuất hiện 1 số vi khuẩn tổng hợp được Tryptophan, tuy nhiên số lượng ko nhiều, nhánh bên kia vẫn phát triển bình thường. Tần số xuất hiện là 105. Đây ko phải là tần số đột biến nghịch từ Tr- sang Tr+, vì dòng 22A có tính ổ định di truyền cao. Đồng thời ko tìm thấy nhân tố biến nạp trong môi trường(ADN tự do) - Ở đây, sự chuyển dịch chất liệu di truyền từ vi khuẩn này (2A) sang vi khuẩn khác (22A) là do thực khuẩn thể đảm nhiệm. Thực khuẩn thể ngoài chất liệu di truyền của mình còn có thêm 1 mẩu chất liệu di truyền của vi khuẩn 2A do lấy đc trong quá trình xâm nhiễm. Thực khuẩn thể từ bên nhánh chứa vi khuẩn 2A, qua màng lọc vi khuẩn cảm nhiễm vào 1 số tế bào dòng 22A và truyền cho chúng 1 mẩu thông tin của dòng 2A mà chúng lấy được trong đó chứa thông tin tổng hợp Tryptophan. Đoạn NST ngoại lai này trở thành 1 bộ phận gắn liền với NST của tb vi khuẩn làm thay đổi kiểu gen của vi khuẩn nhận. *) Ý nghĩa của hiện tượng: - Chứng minh vai trò của ADN trong di truyền. CÂU 8: Anh hãy trình bày cấu trúc và hoạt động di truyền của virus và thực khuẩn thể, ý nghĩa? - Virus có khả năng gây nhiễm tb động vật, tế bào thực vật và các tb vi khuẩn, riêng loại virus gây nhiễm tb vi khuẩn gọi là thực khuẩn thể(bacterriophage). Virus xâm nhập vào tb vi khuẩn và hủy hoại vi khuẩn. - Thực khuẩn thể chưa có cấu tạo tb vì vậy chúng chỉ có khả năng sống và phát triển được ở trong tb vi khuẩn. - Virus là thực khuẩn thể kí sinh ở mức độ di truyền, chúng sử dụng bộ máy sinh tổng hợp của tb kí chủ để sản xuất gen và protein của mình để hình thành các virus và các thực khuẩn thể mới. *) Cấu trúc: - Thực khuẩn thể T2 gây nhiễm vi khuẩn trực tràng E.Coli đc nghiên cứu đầy đủ nhất. + Có 2 phần: đầu và đuôi. Cấu trúc rất đơn giản, bao gồm 1 phân tử ADN chiếm 40% và 1 vỏ bọc protein chiếm 60%. Đầu hình lục giác chứa vật liệu di truyền là ADN, đuôi kéo dài có thể co giãn, tận cùng là 1 đế phẳng mang nhiều sợi nhỏ. *) Hoạt động di truyền: - Thực khuẩn phá hủy tb vi khuẩn theo cơ chế sau: + Phần đuôi T2 gắn vào tb vi khuẩn, tiết enzyme tiêu hủy vách tb. Sử dụng đuôi như kiểu cái bơm đẩy ADN của nó vào tb vi khuẩn. Trong tb vi khuẩn, ADN này tái bản nhiều lần, tạo 1 lượng lớn ADN virus sau đó sử dụng bộ máy tế bào vi khuẩn tổng hợp protein để tạo vỏ và đuôi của virus. Cuối cùng các thực khuẩn thể T2 hoàn chỉnh được hình thành. Trong khoảng 15-45 phút sau khi xâm nhập tb vi khuẩn, từ 1 thực khuẩn thể có thể sinh ra thành 100 đến 300 thực khuẩn thể mới. - Thực chất chỉ có ADN của thực khuẩn thể đi vào tb vi khuẩn còn lớp vỏ ở lại bên ngoài và tiêu biến đi. *) Ý nghĩa: - ADN quyết định tính di truyền, trao đổi chất và sinh sản. CÂU 9: Bằng chứng nào khẳng định ADN được tái bản theo cơ chế bán bảo toàn. Trình bày cơ chế chung và các yếu tố tham gia quá trình sao chép. *) Bằng chứng khẳng định ADN được tái bản theo cơ chế bán bảo toàn là thí nghiệm của M.Meselson và F.Stahl. - Năm 1957 J.Stent và M.Delbruck đã đưa ra ba kiểu sao chép ADN có thể đó là: + Kiểu bảo toàn: chuỗi ADN xoắn kép ban đầu đc giữ nguyên trong khi chuỗi xoắn kép mới hình thành hoàn toàn từ nguyên liệu mới. + Kiểu bán bảo toàn: chuỗi ADN xoắn kép mới hình thành gồm 1 sợi cũ của cha mẹ và 1 sợi đc tổng hợp hoàn toàn từ nguyên liệu mới. + Kiểu phân tán: trong quá trình tái bản, các sợi ADN cũ đứt ra thành các đoạn nhỏ làm khuôn để tổng hợp thành 1 đoạn nhỏ mới, sau đó các đoạn nhỏ nối lại với nhau. Do vậy sau khi tổng hợp, mỗi sợi mới đều chứa cả các đoạn ADN cũ và mới. - M. Meselson và F. Stahl đã chứng minh chỉ có kiểu nửa bảo toàn là đúng: - Thí nghiệm đc tiến hành: + Vk E.Coli đc nuôi nhiều thế hệ trên môi trường chỉ có duy nhất là 15NH4Cl do vậy sau quá trình nuôi toàn bộ ADN của E.Coli chỉ chứa 15N nặng, khác với ADN bình thường chứa 14N nhẹ. Hai loại ADN này có thể phân biệt bằng cách ly tâm trong gradien nồng độ của Cesi Clorua(CsCl) nó sẽ cho 2 vạch nặng và nhẹ. + Sau đó đưa E.Coli có ADN nặng vào nuôi ở mt chỉ chứa 14NH4Cl (nhẹ) 1 số thế hệ và sau mỗi thế hệ đều tách ADN và cho ly tâm. + Sau thế hệ thứ nhất nếu sợi kép ADN hình thành theo cơ chế kiểu bán bảo toàn hoặc phân tán thì khi ly tâm ta sẽ chỉ có 1 vạch trung bình giữa chuỗi nặng và chuỗi nhẹ. Thực tế thí nghệm đã cho thấy đúng như vậy. Loại bỏ giả thiết về khả năng ADN đc tổng hợp theo kiểu bảo toàn. + Sau thế hệ thứ hai, nuôi trên môi trường chứa 14N nhẹ, các tác giả nhận đc 2 vạch nhẹ và trung bình trong ống nghiệm, chứng tỏ quá trình tổng hợp ADN đã diễn ra theo kiểu bán bảo toàn vì nếu theo kiểu phân tán thì chỉ có thể có 1 vạch giống với vạch trung bình. *) Cơ chế chung quá trình sao chép: - Quá trình sao chép là 1 quá trình phức tạp, có 1 số điểm khác biệt giữa tb Eukaryota và Prokaryote song nhìn chung nó vẫn tuân theo 1 cơ chế chung đó là: + Các lk hydro ổn định cấu trúc xoắn và gắn 2 mạch với nhau phải bị phá vỡ và tách rời 2 mạch. + Phải có đoạn mồi ADN hay ARN mạch đơn ngắn bắt cặp với mạch đơn khuôn. + Đủ 4 loại deoxy nucleotide triphosphat ( dATP, dGTP, dCTP, dTTP) bắt cặp bổ sung với các nucleotide mạch khuôn. + Mạch mới tổng hợp theo hướng 5’- P đến 3’- OH + Các nucleotide mới đc nối với nhau bằng lk cộng hóa trị để tạo mạch mới. *) Các yếu tố tham gia quá trình sao chép: - Enzyme ADN helicase: tách 2 mạch đơn trong chuỗi xoắn kép ADN bằng cách cắt các lk hydro nhờ sử dụng năng lượng từ các ATP - Protein SSB (protein bám vào các chuỗi ADN đơn) các protein bám vào các chuỗi ADN đơn sau khi đc tách ra từ chuỗi xoắn kép do enzyme helicase, ngăn cản 2 chuỗi đơn ko gắn lại với nhau và đồng thời ngăn chặn 1 chuỗi đơn gấp khúc lại tạo thành 1 vòng và ko tạo ra vùng tự bổ sung. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI KHOA: THÚ Y SINH VIÊN: LƯƠNG QUỐC HƯNG Email: lqhungtyak53@gmail.com - 4 - - Các primer: là các đoạn ARN mồi (10-60 nucleotide) đc tổng hợp nhờ xúc tác của ARN primase và có trình tự các nucleotide bổ sung với đoạn ADN khuôn. - ADN polymerase: ngày nay người ta tìm thấy 3 loại ADN polymerase, mỗi loại ADN polymerase có 1 chức năng: + ADN polymerase I: thay thế các ARN primer bằng trình tự nucleotide của ADN. + ADN polymerase II: chưa hiểu hết chức năng của nó nhưng chức năng chính là sửa chữa ADN bị tổng hợp sai. + ADN polymerase III: có vai trò quan trọng trong việc kéo dài chuỗi ADN mới bằng cách bám vào sợi khuôn và lắp các nucleotide bổ sung vào vị trí tương ứng và nối dài ADN từ primer. - ADN ligase: hàn gắn các đoạn Okazaki để làm liền mạch ADN mới đc tổng hợp trên chuỗi muộn. Enzyme ADN ligase ko thể nối 2 phân tử của chuỗi đơn ADN mà chuỗi ADN đc nối phải là 1 phần của phân tử xoắn kép ADN. CÂU 10: Ở mức độ phân tử, quá trình nào đảm bảo thông tin di truyền đc truyền đạt chính xác từ thế hệ này sang thế hệ khác? Trình bày cụ thể quá trình đó? - Ở mức độ phân tử, quá trình đảm bảo thông tin di truyền đc truyền đạt chính xác từ thế hệ này sang thế hệ khác là quá trình sao chép ADN. *) Quá trình đó diễn ra như sau: - Dưới td của enzyme ADN helicase các lk hydro bị cắt đứt, chuỗi xoắn kép mở xoắn, khi đó 2 nhánh của chuỗi ADN tách nhau ra, các protein SSB bám vào mỗi sợi đơn để ngăn ko cho chúng cặp đôi trở lại với nhau và các sợi ADN đơn ko gấp khúc. - Quá trình tổng hợp trên 2 sợi khuôn mẫu này là khác nhau do nguyên tắc sợi mới chỉ đc tổng hợp theo chiều 5’-3’. - Đối với chuỗi sớm ( 3’-5’) khi hai sợi ADN đơn tách ra thì enzyme ARN primase bám vào và tổng hợp một đoạn ARN mồi(do ADN polymerase III ko có khả năng gắn 2 nucleotide tự do với nhau mà nó chỉ có khả năng xúc tác tổng hợp kéo dài phân tử ADN tiếp tục từ primer). Sau đó enzyme ADN polymerase III bám vào và tiếp tục kéo dài chuỗi ADN bằng cách gắn các nucleotide trong tế bào đã đc hoạt hóa có khả năng cặp đôi với các gốc base tương ứng của mạch gốc (khuôn), hình thành nên chuỗi bổ sung mới. - Do enzyme ADN polymerase chỉ có thể thêm nucleotide ở đầu 3’ của nhánh ADN mới đang dài ra, sự sao chép chỉ sảy ra theo hướng 5’-3’. - Trên nhánh khuôn có chiều 5’-3’ thì quá trình tổng hợp mạch mới theo chiều 5’-3’ ko thể thực hiện cùng chiều với chiều mở của chạc sao chép mà nó phải tổng hợp theo chiều ngược lại với chiều mở của chạc sao chép và đc tổng hợp khi ADN mở đc khoảng 1000-2000 nucleotide. - Quá trình tổng hợp sảy ra trên chuỗi muộn(5’-3’): khi chạc sao chép đc mở ra thì trên chuỗi muộn các protein SSB bám vào sợi đơn làm khuôn. Các protein này bám vào khoảng 1000 nucleotide liên tục sau đó enzyme primase mới tổng hợp đoạn ARN mồi, sau đó ADN polymerase III tiếp tục kéo dài chuỗi ADN mới theo chiều ngược lại với chạc sao chép đang đc mở để tạo nên nhũng đoạn ADN mới đc gọi là các đoạn Okazaki. Khi đoạn Okazaki mới đc hoàn chỉnh, đoạn ARN mồi đc loại bỏ và thay thế là các nucleotide của ADN nhờ td của enzyme ADN polymerase I. + Cuối cùng những mảnh Okazaki đc nối lại với nhau bởi 1 enzyme khác là ADN ligase. CÂU 11: Trình bày cấu trúc của gen? - Đoạn ADN đặc thù mã hóa cho 1 phân tử polypeptide đặc thù, chuỗi polypeptide đc tạo ra qua quá trình dịch mã từ phân tử mARN. - Gen cấu trúc: đoạn ADN bao gồm tất cả các nucleotide đc phiên mã vào mARN. - Nhánh ADN mà từ đó mARN đc tạo ra là nhánh c