Giáo trình Thực hành hóa vô cơ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT F 7 G T LE GIÁO TRÌNH HỰC HÀNH HÓA VÔ CƠ Â THỊ HẢI – HỒ BÍCH NGỌC 2000 Thực Hành Hóa Vô Cơ -2- MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 7 YÊU CẦU ĐỐI VỚI SINH VIÊN ............................................................................ 8 Bài 1: oxY - OZON. ................................................................................................ 9 I. Điều chế oxy ..................................................................................................... 9 II. Thử tính chất của oxy..................................................................................... 10 III. Điều chế ozon............................................................................................... 10 IV. Thử tính chất của ozon.................................................................................. 11 V. So sánh khả năng oxy hóa của O2 với O3....................................................... 11 Bài 2: HYDRO. NƯỚC OXYGEN......................................................................... 12 I. Điều chế hydro................................................................................................ 12 II. Thử tính chất của hydro ................................................................................. 13 1- Phản ứng của hydro với oxyt đồng. ............................................................ 13 2- So sánh hoạt độ của hydro phân tử và hydro nguyên tử. ............................ 13 III. Điều chế nước oxygen .................................................................................. 13 IV. Thử tính chất của nước oxygen..................................................................... 14 Bài 3: KIM LOẠI KIỀM ........................................................................................ 15 I. Tính chất của Na kim loại ............................................................................... 15 II. Phản ứng nhuộm màu ngọn lửa của các kim loại kiềm.................................. 15 III. Các muối ít tan của Na, K............................................................................. 15 IV. Điều chế Na2CO3 khan................................................................................. 16 1- Điều chế NaHCO3 ...................................................................................... 16 2- Điều chế Na2CO3 khan............................................................................... 16 V. Natri sulphat và các hydrat của nó................................................................. 16 Bài 4: KIM LOẠI KIỀM THỔ .............................................................................. 18 I. Tính chất của Mg kim loại .............................................................................. 18 II. Các hydroxyt của các kim loại kiềm thổ ........................................................ 18 III. Muối của các kim loại kiềm thổ ................................................................... 19 1- Điều chế muối kép MgNH4PO4.................................................................. 19 2- Điều chế MgSO4.7H2O............................................................................... 19 3- Lấy vào ống nghiệm 3 - 4 giọt dung dịch CaCl2;........................................ 19 4- Điều chế BaSO4 và SrSO4:......................................................................... 19 5- Lần lượt lấy vào 3 ống nghiệm dung dịch của các muối Ba2+, Sr2+ và Ca2+. ........................................................................................................................ 20 6- Các muối oxalat.......................................................................................... 20 7- Các muối cromat. ....................................................................................... 20 IV. Phản ứng nhuộm màu ngọn lửa. ................................................................... 20 Bài 5: BO................................................................................................................ 21 I. Điều chế acid boric (H3BO3) ........................................................................... 21 II. Phản ứng của acid boric với rượu etylic ......................................................... 21 III. Điều chế anhydrit boric ................................................................................ 21 IV. Điều chế Bo vô định hình và thử tính chất của Bo ....................................... 22 V. Điều chế ngọc borat....................................................................................... 22 Bài 6: NHÔM ......................................................................................................... 23 Lê Thị Hải – Hồ Bích Ngọc Khoa Hóa Học Thực Hành Hóa Vô Cơ -3- I. Tính chất của Al kim loại ................................................................................ 23 II. Điều chế và thử tính chất của Al(OH)3 .......................................................... 23 III. Sự thủy phân của các muối nhôm ................................................................. 24 IV. Điều chế phèn nhôm - kali từ đất sét............................................................ 24 1- Điều chế dung dịch Al2(SO4)3 .................................................................... 24 2- Điều chế dung dịch K2SO4 ......................................................................... 24 Bài 7: CARBON..................................................................................................... 26 I. Điều chế và khảo sát tính hấp phụ của than hoạt tính..................................... 26 II. Tính chất hóa học của than ............................................................................ 26 III. Điều chế và tính chất của CO2...................................................................... 27 IV. Acid carbonic và muối carbonat ................................................................... 27 V. Điều chế và tính chất của CO ........................................................................ 28 1- Điều chế khí CO: lắp dụng cụ như hình vẽ (hình 6) ................................... 28 2- Cho khí CO lội qua dung dịch CuCl. Quan sát hiện tượng. ........................ 28 Bài 8: SILIC .......................................................................................................... 29 I. Điều chế và tính chất của Si............................................................................ 29 II. Điều chế các dạng khác nhau của acid silicic ................................................ 29 III. Muối của acid silicic ..................................................................................... 30 1- Điều chế thủy tinh tan. ............................................................................... 30 2- Muối ít tan của acid silicic.......................................................................... 30 3- Thủy phân thủy tinh.................................................................................... 30 Bài 9: NITƠ........................................................................................................... 31 I. Điều chế khí N2 ............................................................................................... 31 II. Amoniac......................................................................................................... 31 1- Cân bằng trong dung dịch amoniac. ........................................................... 31 2- Nhiệt phân các muối amoni........................................................................ 32 3- Phản ứng của NH4 + với thuốc thử Nesler (K2[HgI4]). ............................... 32 III. Các oxyt của nitơ .......................................................................................... 32 1- Điều chế và tính chất của N2O. .................................................................. 32 2- Điều chế và tính chất của NO..................................................................... 32 IV. Điều chế và tính chất của NO2 ..................................................................... 33 Bài 10: Nitơ (tiếp theo) và Phospho ...................................................................... 34 I. Tính chất của acid HNO3................................................................................. 34 II. Các muối nitrat............................................................................................... 35 1- Nhiệt phân các muối nitrat. ........................................................................ 35 III. Điều chế và tính chất của P trắng ................................................................. 35 IV. Các acid phosphoric ..................................................................................... 35 1- Acid HPO3 .................................................................................................. 35 2- Acid H4P2O7................................................................................................ 36 3- Acid H3PO4................................................................................................. 36 V. Muối của acid orthophosphoric...................................................................... 36 1- Sự thủy phân của các muối phosphat.......................................................... 36 2- Nhiệt phân các muối phosphat. .................................................................. 36 Bài 11: PHOSPHO VÀ CÁC HỢP CHẤT............................................................. 38 Lê Thị Hải – Hồ Bích Ngọc Khoa Hóa Học Thực Hành Hóa Vô Cơ -4- I. Điều chế và tính chất của phospho trắng ........................................................ 38 II. Điều chế P2O5 ................................................................................................ 38 III. Điều chế và tính chất của các acid phosphoric ............................................. 39 1- Acid metaphosphoric.................................................................................. 39 2- Acid pyrophosphoric................................................................................... 39 3- Acid orthophosphoric.................................................................................. 39 IV. Muối của acid orthophosphoric .................................................................... 40 1- Sự thủy phân của các muối phosphat.......................................................... 40 2- Nhiệt phân các muối phosphat. .................................................................. 40 Bài 12: LƯU HUỲNH VÀ CÁC HỢP CHẤT SULPHUA .................................... 41 I. Các dạng thù hình và tính chất vật lý của lưu huỳnh....................................... 41 1- Điều chế lưu huỳnh hình thoi (Sα). ............................................................. 41 2- Điều chế lưu huỳnh đơn tà (Sβ). ................................................................. 41 3- Lưu huỳnh dẻo............................................................................................ 41 II. Tính chất hóa học của lưu huỳnh ................................................................... 42 III. Điều chế và tính chất của hydrosulphua....................................................... 42 1- Điều chế H2S. ............................................................................................. 42 2- Tính chất của H2S....................................................................................... 43 IV. Các sulphua kim loại .................................................................................... 43 Bài 13: CÁC HỢP CHẤT Ở MỨC OXY HÓA DƯƠNG CỦA LƯU HUỲNH ... 45 I. Khí sulphurơ - Acid sulphurơ - Sulphit ............................................................ 45 1- Khí sulphurơ. .............................................................................................. 45 2- Acid sulphurơ. ............................................................................................ 46 3- Natri sulphit và natri hydrosulphit. ............................................................. 47 II. Acid sulphuric ................................................................................................ 47 1- Điều chế acid sulphuric bằng phương pháp tiếp xúc. ................................. 47 2- Điều chế H2SO4 bằng phương pháp nitro hóa. ........................................... 48 3- Tính chất của H2SO4................................................................................... 49 III. Natri thiosulphat (Na2S2O3) .......................................................................... 49 1- Điều chế Na2S2O3....................................................................................... 49 2- Tính chất của Na2S2O3................................................................................ 49 IV. Kali pesulphat (K2S2O8) ............................................................................... 49 1- Điều chế K2S2O8......................................................................................... 49 2- Tính chất của K2S2O8. ................................................................................ 50 Bài 14: halogen và hợp chất halogenua ................................................................ 52 I. Điều chế các halogen...................................................................................... 52 1- Điều chế Clo............................................................................................... 52 2- Điều chế Brôm. .......................................................................................... 52 3- Điều chế Iod. .............................................................................................. 53 II. Tính chất của các halogen ............................................................................. 53 1- Tính chất của khí Clo.................................................................................. 53 2- Tính chất của Brôm và Iod. ........................................................................ 54 3- So sánh tính oxy hóa của các halogen. ....................................................... 55 III. Hợp chất halogenua...................................................................................... 55 Lê Thị Hải – Hồ Bích Ngọc Khoa Hóa Học Thực Hành Hóa Vô Cơ -5- 1- Điều chế và tính chất của HCl.................................................................... 55 2- Điều chế và tính chất của HF. .................................................................... 56 3- Điều chế HI. ............................................................................................... 56 4- Điều chế KI. ............................................................................................... 56 5- So sánh tính khử của các ion halogenua. .................................................... 57 Bài 15: CÁC HỢP CHẤT CÓ OXY CỦA CLO .................................................... 58 I. Nước clo .......................................................................................................... 58 II. Nước Javel ..................................................................................................... 58 III. Điều chế và tính chất của KClO3.................................................................. 58 1- Điều chế. .................................................................................................... 58 2- Tính chất..................................................................................................... 58 Bài 16: ĐỒNG - BẠC............................................................................................ 60 I. Đồng................................................................................................................ 60 1- Tính chất của đồng kim loại. ...................................................................... 60 2- Các hợp chất Cu (II). .................................................................................. 60 3- Các hợp chất Cu (I). ................................................................................... 60 II. Bạc ................................................................................................................. 61 1- Điều chế bạc kim loại................................................................................. 61 2- Các halogenua bạc. .................................................................................... 61 Bài 17: CÁC NGUYÊN TỐ PHÂN NHÓM IIB & CÁC HỢP CHẤT................... 63 I. Kẽm................................................................................................................. 63 1- Kẽm kim loại. ............................................................................................. 63 2- Kẽm hydroxyt............................................................................................. 63 3- Kẽm sulphua............................................................................................... 63 II. Cadimi............................................................................................................ 64 1- Cadimi kim loại. ......................................................................................... 64 2- Cadimi hydroxyt. ........................................................................................ 64 3- Phức chất của Cadimi. ................................................................................ 64 III. Thủy ngân..................................................................................................... 64 1- Các muối của Hg(II)................................................................................... 64 2- Hỗn hống amoni. ........................................................................................ 65 Bài 18: CROM VÀ CÁC HỢP CHẤT.................................................................... 66 I. Điều chế crom kim loại ................................................................................... 66 II. Điều chế Cr(CH3COO)2. ................................................................................ 66 III. Các hợp chất Cr(III)...................................................................................... 67 IV. Các hợp chất Cr(VI). .................................................................................... 67 1- Điều chế K2 CrO4. ...................................................................................... 67 2- Tính chất của K2CrO4. ................................................................................ 68 3- Điều chế CrO3. ........................................................................................... 68 4- Tính chất của CrO3. .................................................................................... 68 5- Các hợp chất peroxyt của crom. ................................................................. 68 Bài 19: MANGAN VÀ CÁC HỢP CHẤT.............................................................. 70 I. Đi