Kế toán kiểm toán - Chương 5: Kiểm toán nợ phải thu khách hàng

LOGOwww.themegallery.com Chương 5 Kiểm toán NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG www.thmemgallery.com Company Logo MỤC ĐÍCH Giới thiệu quy trình kiểm toán một khoản mục Giúp người học hệ thống hóa và vận dụng các kiến thức về kế toán, kiểm soát nội bộ và kiểm toán vào thực tế của Nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo NỘI DUNG 1 2 3 4 YÊU CẦU VỀ VIỆC LẬP VÀ TRÌNH BÀY KHOẢN MỤC NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG ĐẶC ĐIỂM & MỤC TIÊU KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG KSNB ĐỐI VỚI NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG 5 QUAN HỆ GIỮA NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG & DOANH THU QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG www.thmemgallery.com Company Logo QUAN HỆ GIỮA NPT &DT Nợ phải thu đầu kỳ Doanh thu trong kỳ Nợ phải thu cuối kỳ Tiền thu bán hàng www.thmemgallery.com Company Logo YÊU CẦU VỀ VIỆC TRÌNH BÀY & CÔNG BỐ TRÊN BCTC  Ghi nhận  Đánh giá  Trình bày & công bố www.thmemgallery.com Company Logo Ghi nhận NPT Nợ phải thu là một tài sản:  Thỏa mãn định nghĩa của tài sản  Thỏa mãn điều kiện ghi nhận tài sản Ghi nhận Nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo Ghi nhận NPTNợ phải thu được ghi nhận cùng với doanh thu:  Doanh thu bán hàng  Doanh thu cung cấp dịch vụ Ghi nhận Doanh thu www.thmemgallery.com Company Logo Doanh thu bán hàng Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn tất cả năm điều kiện sau:  Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua;  Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa;  Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;  Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng;  Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. www.thmemgallery.com Company Logo Doanh thu cung cấp dịch vụ Doanh thu của giao dịch về cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi kết quả của giao dịch đó được xác định một cách đáng tin cậy. Kết quả của giao dịch cung cấp dịch vụ được xác định khi thỏa mãn tất cả bốn điều kiện sau:  Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;  Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ đó;  Xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập Bảng Cân đối kế toán;  Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn thành giao dịch cung cấp dịch vụ đó. www.thmemgallery.com Company Logo Đánh giá nợ phải thu  GTTCTTH = Giá trị sổ sách – Dự phòng Nợ phải thu phải được trình bày theo giá trị thuần có thể thực hiện  Dự phòng riêng biệt  Dự phòng chung  DP trên doanh thu bán chiụ  DP trên số dư NPT phân theo tuổi nợ  Quy định của Việt Nam (Thông tư 228/2009/TT-BTC) Vấn đề về lập dự phòng nợ phải thu khó đòi www.thmemgallery.com Company Logo Trình bày & công bố Trình bày ª Nợ phải thu trình bày không theo nguyên tắc bù trừ ª Dự phòng nợ phải thu khó đòi ghi theo số âm Công bố - Chính sách kế toán - Các nội dung phải công bố trên Bảng thuyết minh: Nợ phải thu đem thế chấp. www.thmemgallery.com Company Logo Ví dụ minh họa CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÔNG ĐÀ Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 2009 BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN Taøi saûn MS TM 31.12.2009 01.01.2009 III. Caùc khoaûn phaûi thu ngaén haïn 1. Phaûi thu khaùch haøng 9.679.459.805 8.690.425.981 2. Döï phoøng phaûi thu ngaén haïn khoù ñoøi (1.390.357.620) (1.286.367.538) www.thmemgallery.com Company Logo 4.3 Các khoản phải thu và dự phòng phải thu khó đòi Các khoản phải thu của khách hàng và các khoản phải thu khác được phản ánh theo giá trị ghi nhận ban đầu trừ đi dự phòng phải thu khó đòi. Dự phòng phải thu khó đòi được trích lập theo các quy định về kế toán hiện hành. Theo đó, dự phòng khoản phải thu khó đòi được lập cho những khoản phải thu đã quá hạn thanh toán ghi trên hợp đồng kinh tế, các khế ước vay nợ, các cam kết nợ hoặc các khoản thu mà người nợ khó có khả năng thanh toán do bị thanh lý, phá sản hay các khó khăn tương tự. CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÔNG ĐÀ Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 2009 Ví dụ minh họa www.thmemgallery.com Company Logo CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÔNG ĐÀ Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 2009 4.7 Ghi nhận doanh thu Doanh thu được ghi nhận khi kết quả giao dịch hàng hoá được xác định một cách đáng tin cậy và Công ty có khả năng thu được các lợi ích kinh tế từ giao dịch này. Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi giao hàng và chuyển quyền sở hữu cho người mua. Lãi tiền gửi được ghi nhận trên cơ sở dồn tích, được xác định trên số dư các tài khoản tiền gửi và lãi suất áp dụng. Ví dụ minh họa www.thmemgallery.com Company Logo KSNB có liên quan đến NPT Kiểm soát nội bộ đối với Nợ phải thu chỉ là một bộ phận trong kiểm soát nội bộ đối với chu trình bán hàng và thu tiền. Chu trình bán hàng và thu tiền bao gồm các chức năng: 1. Lập lệnh bán hàng (P. xuất kho). 2. Phê duyệt bán chịu. 3. Xuất kho hàng. 4. Gửi hàng đi. 5. Lập và kiểm tra hoá đơn. 6. Theo dõi thanh toán. 7. Xét duyệt chiết khấu, giảm giá, hoặc hàng bán bị trả lại. 8. Cho phép xóa sổ các khoản nợ không thu hồi được. www.thmemgallery.com Company Logo Bán hàng Ruûi ro (sai phaïm) Thuû tuïc kieåm soaùt - Laäp leänh baùn haøng sai - Khoâng pheâ duyeät baùn chòu thích hôïp - Xuaát sai haøng baùn - Baùn khoâng laäp hoaù ñôn - Laäp hoùa ñôn sai - Ghi nhaän sai doanh thu & Nôï phaûi thu www.thmemgallery.com Company Logo Ruûi ro (sai phaïm) Thuû tuïc kieåm soaùt - Khoâng ghi ñaày ñuû tieàn thu ñöôïc - Ghi nhaän sai tieàn thu ñöôïc - Ghi nhaän sai thôøi khoùa Thu tiền www.thmemgallery.com Company Logo Ruûi ro (sai phaïm) Thuû tuïc kieåm soaùt - Tính toaùn sai - Ghi nhaän sai Chiết khấu www.thmemgallery.com Company Logo Ruûi ro (sai phaïm) Thuû tuïc kieåm soaùt - Khoâng ñöôïc pheâ duyeät - Caán tröø sai coâng nôï Xóa nợ www.thmemgallery.com Company Logo Thử nghiệm kiểm soát Thuû tuïc kieåm soaùt Thöû nghieäm kieåm soaùt - Pheâ duyeät vieäc baùn chòu - Pheâ duyeät haøng baùn bò traû laïi vaø giaûm giaù, chieát khaáu thanh toaùn - Thöôøng xuyeân caäp nhaät giaù baùn - Boä phaän ñoäc laäp kieåm tra hoùa ñôn www.thmemgallery.com Company Logo Thuû tuïc kieåm soaùt Thöû nghieäm kieåm soaùt -Ñoái chieáu vôùi ñôn ñaët haøng, leänh baùn haøng, vaän ñôn....tröôùc khi ghi nhaän nôï phaûi thu - Kieåm tra soá toång coäng cuûa töøng loaïi haøng, toång coäng hoùa ñôn.... Thử nghiệm kiểm soát www.thmemgallery.com Company Logo Đặc điểm & Mục tiêu kiểm toán  Dùng để đánh giá khả năng thanh toán  Gian lận  Dễ bị nhân viên lạm dụng khi thu tiền của khách hàng  Gian lận  Có liên quan mật thiết đến kết quả kinh doanh nên dể bị thổi phòng cùng với Doanh thu và Lợi nhuận  Gian lận  Khoản dự phòng là con số ước tính của nhà quản lý nên khó kiểm tra  Sai sót, gian lận. Rủi ro tiềm tàng thường được đánh giá tương đối cao Đặc điểm www.thmemgallery.com Company Logo Mục tiêu kiểm toán  Hiện hữu và Quyền  Đầy đủ  Ghi chép chính xác  Đánh giá  Trình bày và công bố Đặc điểm & Mục tiêu kiểm toán www.thmemgallery.com Company Logo Thử nghiệm cơ bản Thủ tục phân tích Thử nghiệm chi tiết www.thmemgallery.com Company Logo Thủ tục phân tích  Tính số vòng quay của nợ phải thu và so với số liệu của ngành hoặc của năm trước.  So sánh số dư nợ quá hạn năm nay so với năm trước.  Tính tỷ số chi phí dự phòng trên số dư Nợ phải thu và so với tỷ số của năm trước. Thử nghiệm cơ bản www.thmemgallery.com Company Logo Thủ tục phân tích Số vòng quay nợ phải thu = Doanh thu bán chịu Nợ phải thu bình quân Tỷ số chi phí dự phòng = Doanh thu bán chịu CP dự phòng nợ phải thu khó đòi Thử nghiệm cơ bản www.thmemgallery.com Company Logo Thử nghiệm cơ bản Thöû nghieäm chi tieát HH-Q ÑÑ GCCX ÑG TB-CB Xaùc nhaän Nôï phaûi thu V Kieåm tra vieäc ghi cheùp chính xaùc V Kieåm tra vieäc laäp döï phoøng vaø ñieàu chænh cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi V Kieåm tra vieäc khoaù soå V V Xem xeùt trình baøy vaø coâng boá Nôï phaûi thu V www.thmemgallery.com Company Logo Xác nhận nợ phải thu NPT có trọng yếu không? Việc xác nhận có thể thực hiện được không? Không nhất thiết phải xác nhận Có thể thực hiện thủ tục thay thế không? Giới hạn về phạm vi kiểm toán Thủ tục kiểm toán thay thế Gửi thư xác nhận Nợ phải thu K K K C C C Yêu cầu xác nhận www.thmemgallery.com Company Logo CÁC DẠNG THƯ XÁC NHẬN VAS 501  Dạng A : ghi rõ số nợ phải thu và yêu cầu khách nợ xác nhận là đúng hoặc bằng bao nhiêu  Dạng B : không ghi rõ số nợ phải thu mà yêu cầu khách nợ ghi rõ số nợ phải thu hoặc có ý kiến khác VSA 505  Thư xác nhận dạng mở (khẳng định): yêu cầu người trả lời ký nhận hoặc phúc đáp lại bằng cách điền vào thông tin  Thư xác nhận dạng đóng (phủ định): chỉ đòi hỏi sự phản hồi khi không đồng ý với thông tin yêu cầu xác nhận. Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI CHỌN MẪU GỬI THƯ XÁC NHẬN  Thiết kế mẫu Cở mẫu Tổng thể có độ phân tán cao  Phân tổ Xác nhận nợ phải thu Tỷ trọng của khoản mục Hệ thống KSNB Kết quả thư xác nhận năm trước Phương pháp gửi thư xác nhận www.thmemgallery.com Company Logo  Thời điểm xác nhận 31/ 12/ XXXX Thư xác nhận là bằng chứng đáng tin cậy khi được gửi vào ngày gần cuối thời khoáXem có sự thay đổi bất thường? Nếu có phải tái xác nhận. MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI CHỌN MẪU GỬI THƯ XÁC NHẬN Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo Giải quyết số chênh lệch MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI CHỌN MẪU GỬI THƯ XÁC NHẬN Yêu cầu đơn vị giải trình.  Nếu đã khẳng định số dư không chính xác  KTV lập Bảng chỉnh hợp giữa sổ chi tiết và bảng kê chi tiết. Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo  Đối với thư trả lời không đồng ý, kiểm toán viên phải tìm hiểu nguyên nhân:  Trong một số trường hợp, có tranh chấp giữa đơn vị và khách nợ. Kiểm toán viên cần tìm hiểu nguyên nhân tranh chấp và lập dự phòng nếu xét thấy cần thiết.  Trong nhiều trường hợp, đây là do vấn đề khóa sổ: Doanh thu đã được đơn vị ghi nhận nhưng khách hàng lại ghi nhận nợ phải trả vào kỳ sau, khách hàng chi tiền và ghi giảm nợ phải trả nhưng đơn vị lại ghi thu tiền vào năm sau Kiểm toán viên cần xem xét để xác định chính xác thời điểm ghi nhận nghiệp vụ. Tuy nhiên, cần lưu ý trong một số trường hợp có thể là gian lận khi doanh thu được ghi khống hoặc tiền thu về bị nhân viên tham ô. Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo  Thủ tục kiểm toán đối với các khoản nợ phải thu không trả lời (thủ tục bổ sung) MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI CHỌN MẪU GỬI THƯ XÁC NHẬN  Gửi lần 2, 3 hoặc fax hay điện thoại.  Kiểm tra địa chỉ, số nợ.  Cách khác như : xem xét việc thu tiền trong niên độ tiếp theo, các hợp đồng  Nếu vẫn không xác minh được  sai sót được dùng để đánh giá kết quả. Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo  Tóm tắt và đánh giá kết quả (lập hồ sơ) MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI CHỌN MẪU GỬI THƯ XÁC NHẬN  Lập bảng tóm tắt liệt kê các thư đã nhận được.  Tổng hợp kết quả chung. Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI CHỌN MẪU GỬI THƯ XÁC NHẬN Đánh giá lại rủi ro đối với khoản mục nợ phải thu Điều chỉnh những thử nghiệm cơ bản khác có liên quan Cần điều chỉnh lại những thử nghiệâm cơ bản cho phù hợp. Xác nhận nợ phải thu www.thmemgallery.com Company Logo Kiểm tra việc ghi chép chính xác Thu thập hay tự lập bảng số dư chi tiết phân tích theo tuổi nợ để đối chiếu với sổ chi tiết và sổ cái. www.thmemgallery.com Company Logo BẢNG PHÂN TÍCH TUỔI NỢ CÁC KHOẢN PHẢI THU Teân khaùch haøng Tổng nợ Trong hạn Qhạn từ 1-30 ngaøy Q.hạn từ 31-60 ngaøy . Q.hạn từ 120 - ngaøy Thịnh Phaùt Co., Ltd 558.706 320.044 238.662 DNTN Taán Phong 153.512 153.512 Việt Tieán Co., Ltd 327.860 102.000 225.860 Tổng cộng xxx xxx xxx xxx xxx xxx www.thmemgallery.com Company Logo Kiểm tra việc lập dự phòng nợ khó đòi  Có đúng phương pháp kế toán không?  Có nhất quán với kỳ trước không?  Có tính toán chính xác không?  Xác định được dự phòng cho khách hàng nào khó đòi? (Dựa vào Bảng phân tích nợ phải thu theo tuổi nợ)  Xem xét việc xoá sổ các khoản nợ không có khả năng đòi được. www.thmemgallery.com Company Logo Kiểm tra việc trình bày và công bố các khoản nợ phải thu trên Báo cáo tài chính.  Kiểm tra việc phân loại nợ phải thu.  Lưu ý đến Nợ phải thu có SD có.  Kiểm tra việc khai báo như thế chấp. Kiểm tra việc trình bày và công bố LOGOwww.themegallery.com