Kết quả thử nghiệm cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống bạo lực học đường cho học sinh Trung học cơ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 17 (42) - Thaùng 6/2016 3 Kết quả thử nghiệm cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống bạo lực học đường cho học sinh Trung học cơ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh Results of empirical research on the response to Handbook of School Violence for secondary-school students in Ho Chi Minh City PG Hu nh n n rường Đại học ư phạm P HCM Assoc.Prof.,Ph.D. Huynh Van Son HCMC University of Pedagogy Tóm t t Bài viết phân tích kết quả thử nghiệm cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống bạo lực học đường cho học sinh THCS tại Thành phố Hồ Chí Minh. Qua thử nghiệm cho thấy đa số khách thể đánh giá cẩm nang là hay và rất hay. Các ý kiến về nội dung và hình thứccụ thể trong cẩm nang đạt được sự ủng hộ và đồng thuận cao. Quá trình xây dựng cẩm nang cũng đã tham khảo các ý kiến của khách thể là giáo viên, phụ huynh và chuyên gia. Từ khóa: thử nghiệm cẩm nang, tuyên truyền, phòng chống bạo lực học đường, học sinh trung học cơ sở Abstract The article analyzes the results of an empirical research on the response of related individuals to a handbook of school violence. In this research, the qualitative data indicates that the handbook has been well received and highly appreciated. Results show that the surveyed individuals strongly agree on the form and content of this handbook. The handbook was created with support from secondary teachers, parents and psychologists. Keywords: handbook testing, prevention of school violence, secondary students 1. t v Theo số liệu thống kê vào n m 2010, cứ 9 trường học với khoảng 5260 học sinh thì có một vụ đánh nhau, cứ h n 10 000 học sinh có một học sinh bị kỷ luật khiển trách, cứ 5.555 học sinh thì có một học sinh bị kỉ luật cảnh cáo vì đánh nhau và cứ 11.111 học sinh thì có 1 học sinh bị buộc thôi học có thời hạn vì đánh nhau[2] rước tình trạng bạn lực học đường (BLHĐ) đang diễn ra, để có một môi trường học tập an toàn và thân thiện cho học sinh, việc phòng chống BLHĐ cần được thực thi hiệu quả để tình trạng này 4 không tiếp tục tiếp diễn tại các trường học, hoặc ít nhất giảm được tác động tiêu cực của vấn nạn này lên học sinh. BLHĐ là một thuật ngữ dùng để chỉ các hành động làm tổn hại đến thể chất, tinh thần và vật chất đến những người đang trực tiếp tham gia vào quá trình giáo dục trong nhà trường, dưới những hình thức khác nhau diễn ra trong môi trường học đường. Cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ cho học sinh HC được xây dựng với mục đích tuyên truyền các thông tin về BLHĐ, các giải pháp phòng chống khắc phục BLHĐ đến các em học sinh THCS. Việc thử nghiệm cẩm nang là điều cần thiết nhằm đưa ra được một sản phẩm cẩm nang hoàn thiện về nội dung, hình thức cũng như phù hợp với học sinh THCS. Xây dựng cẩm nang phòng chống BLHĐ hiệu quả sẽ hỗ trợ cho công tác tuyên truyền phòng chống BLHĐ, góp phần giảm thiểu những tác động tiêu cực do BLHĐ mang lại, góp phần xây dựng một môi trường học tập an toàn, trường học thân thiện, học sinh tích cực. Cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ được xây dựng dựa trên nhận thức của học sinh HC về BLHĐ; thực trạng BLHĐ Những yêu cầu kỹ thuật khi xây dựng nội dung và hình thức cẩm nang được đảm bảo nghiêm túc. Sau khi hoàn thành, sản phẩm được áp dụng thử nghiệm và bước đầu thu được kết quả từ phía khách thể là học sinh THCS, giáo viên, phụ huynh và chuyên gia. ự mong đợi và hài lòng của các em về nội dung và hình thức đối với một sản phẩm tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ sau thử nghiệm là các nội dung khi thử nghiệm cẩm nang 2. Gi i quy t v Để xác định mức độ đáp ứng nhu cầu cũng như sự hài lòng của học sinh THCS về cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ đã xây dựng, thông qua bảng hỏi, nhóm nghiên cứu tiến hành thu thập ý kiến của hai mư i em học sinh thuộc bốn khối lớp 6, 7, 8, 9 của trường THCS Lê Anh Xuân thuộc mẫu nghiên cứu Đồng thời tham khảo ý kiến của các giáo viên, chuyên gia trong lĩnh vực Tâm lý giáo dục nhằm có được những nhận xét khách quan h n Phiếu hỏi gồm có n m nội dung: mức độ hài lòng của học sinh về cẩm nang, những đánh giá chung của học sinh về cẩm nang, về hiệu quả tuyên truyền của cẩm nang, nội dung cẩm nang. Cuối cùng là đánh giá của các em về hình thức cẩm nang. 2.1. Mức độ hài lòng của học sinh về cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chốn BLHĐ c o ọc sinh THCS Biểu đồ1. Mức độ hài lòng của học sinh về cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ Theo biểu đồ 2.1, có 25% khách thể “rất hài lòng” và 50% khách thể “hài lòng” về cẩm nang tuyên truyền phòng chống BLHĐ ổng cộng hai mức này cho thấy có đến 75% khách thể hài lòng với cẩm nang, chiếm ¾ mẫu Như vậy, có thể nhận định rằng đa số các em tỏ ra hài lòng với cẩm nang tuyên truyền, và có thể nhận định ban đầu rằng cẩm nang đã cung cấp cho các em những hiểu biết nhất định về 5 BLHĐ Mức độ hài lòng của học sinh về cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ cho học sinh HC được phân tích thêm dựa trên số liệu về số lần đọc của học sinh THCS. Có 15% khách thể, đã đọc cẩm nang đến h n một lần, theo như bảng thống kê dưới đây: B ng 1. S l c c m nang tuyên truy n phòng ch a khách th TT 1 Một lần trọn vẹn 15 75 2 Hai lần trọn vẹn trở lên 3 15 3 Không được một lần trọn vẹn 2 10 ổng 20 100 Số liệu trên tuy không quá lớn nhưng cũng cho thấy, có 15% khách thể quan tâm đặc biệt đến cẩm nang, vì trong khoảng thời gian hạn hẹp của việc thử nghiệm nhưng đã đọc qua h n một lần. Thêm vào đó, có tổng cộng 75% khách thể chọn “hài lòng” và “không hài lòng” chứng tỏ cẩm nang có sức thu hút, có hiệu quả tuyên truyền nhất định trong công tác tuyên truyền phòng chống BLHĐ Tổng hợp ý kiến phỏng vấn của các nhóm khách thể khác nhau: giáo viên, học sinh cho thấy sự đồng tình tư ng tự. Tiêu biểu một vài ý kiến sau: Em N.H.K, học sinh trường THTH SG tỏ ra hài lòng về cẩm nang, theo em thì cẩm nang đã có nội dung đầy đủ, hình ảnh minh họa phong phú. Cô K , giáo viên trường THTH SG thì nhận xét, cẩm nang rất bổ ích với học sinh, hình thức đẹp bắt mắt, các kiến thức hữu ích được kể thông qua những câu chuyện gần gũi với học sinh. Kết quả từ chuyên gia cũng cho những nhận định tích cực. Chuyên gia TS Bùi Hồng Quân, Sở Lao động – hư ng binh và Xã hội TP.HCM, nhận định rằng: “Hình thức cuốn cẩm nang đạt yêu cầu, có được sự sinh động, đa dạng, đẹp và bắt mắt. Cẩm nang này có giá trị trong công tác tuyên truyền và có thể xuất bản đem đến những giá trị nhân văn về giáo dục, truyền thông. Đây sẽ là sản phẩm tổ chức Đoàn Hội sẽ rất quan tâm”. Theo chuyên gia TS. Nguyễn Thị Kim Anh - rường Cao đẳng ư phạm Trung ư ng P HCM: “Về hình thức thể hiện trong cẩm nang có các gam màu phối hợp hài hoà và làm nổi bật những nội dung quan trọng, kích thích thị giác cho người đọc. Bên cạnh đó, hình ảnh minh hoạ ngộ nghĩnh, dễ thương, phù hợp với nội dung, đặc biệt minh họa cho 2 nhân vật Mít và Múp, xem rất thú vị. Ngoài ra, hình thức phù hợp với các yêu cầu của một cẩm nang dành cho lứa tuổi học sinh, số trang của cẩm nang phù hợp với một tài liệu tuyên truyền dành cho lứa tuổi THCS”. Kết quả phỏng vấn cho thấy các chuyên gia đều nhận định đây là một sản 6 phẩm rất có giá trị, cẩm nang rất bổ ích với học sinh, hình thức đẹp, lôi cuốn, gây ấn tư ng, dễ nhớ. Ngoài ra cẩm nang còn có một số thông tin cần thiết để giúp các em ứng xử tốt với các tình huống có liên quan tới BLHĐ, được chuyển tải bằng hình thức nhẹ nhàng. Chuyên gia còn cho rằng cẩm nang là một phát hiện rất hay. Tuy nhiên, cần đầu tư nhiều h n về kích cỡ và màu sắc sẽ đạt mức tốt h n nữa. 2.2. Đ n i của học sinh về hiệu quả của cẩm nang trong công tác tuyên truyền nhằm phòng chốn BLHĐ Từ những nhận định chung của học sinh về cẩm nang, nhóm nghiên cứu tiến hành khảo sát để biết đánh giá ban đầu của các em về tính hiệu quả trong công tác tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ au đây là kết quả khảo sát: B 2. a h c sinh v tính hi u qu c a c m nang TT 1 Có hiệu quả 16 80 2 Không có hiệu quả 2 10 3 Không ý kiến 2 10 ổng 20 100 Số liệu từ bảng 2 cho thấy có đến 80% học sinh đánh giá cẩm nang có hiệu quả trong công tác tuyên truyền phòng chống phòng chống BLHĐ ới 10% học sinh cho rằng chưa thật hiệu quả, chỉ chiếm tỉ lệ 1/10 toàn mẫu, một tỉ lệ không đáng kể. Nhìn chung, cẩm nang đã có tác động tích cực đến nhận thức thông qua việc cung cấp thông tin hữu ích về bạo lực, nguyên nhân xảy ra bạo lực, hậu quả cũng như cách thức ứng xử hay những thông tin liên hệ khi xảy ra bạo lực. Từ những thông tin cung cấp, cẩm nang có thể được xem là một công cụ đắc lực cho công tác tuyên truyền, cũng như là một tài liệu tham khảo thân thiện, dễ hiểu, dễ áp dụng. 2.3. ủa h c sinh về cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ Mong muốn nhận được đánh giá chung về cẩm nang, một vài yếu tố về cẩm nang được đưa ra để các em chọn lựa. Kết quả khảo sát thể hiện ở bảng 3: Số liệu ở bảng 3 cho thấy yếu tố “Nội dung của cẩm nang” được các em hài lòng h n cả, chiếm tổng cộng 95% “hoàn toàn hài lòng” và “hài lòng” ỉ lệ này rất lớn cho thấy học sinh rất hài lòng về nội dung của cẩm nang ư ng tự, yếu tố “Các thông tin cần thiết” được 45% lựa chọn “hoàn toàn hài lòng” và 40% chọn “hài lòng”, chiếm gần 9/10 mẫu Điều đó cho thấy, thông tin trong cẩm nang đã đáp ứng được những mong mỏi của các em về một cẩm nang phòng chống BLHĐ Theo cô K.T, nội dung của cẩm nang chi tiết và đầy đủ, giúp nâng tầm hiểu biết, hành động đúng của các em về các tình huống có liên quan đến BLHĐ 7 B 3. a h c sinh v c m nang tuyên truy n nh m phòng ch TT Hoàn toàn hài lòng Hài lòng Bình Không hài lòng Hoàn toàn không hài lòng Trung bình 1 Nội dung của cẩm nang 11 (55%) 8 (40%) 1 (5%) 0 (0%) 0 (0%) 1,5 1 2 Những hình ảnh minh họa trong cẩm nang 8 (40%) 7 (35%) 5 (25%) 0(0%) 0 (0%) 1,85 4 3 Hình thức trình bày 7 (35%) 9 (45%) 4 (20%) 0(0%) 0 (0%) 1,85 4 4 n phong, cách sử dụng từ ngữ 10 (50%) 5 (25%) 5 (25%) 0(0%) 0 (0%) 1,75 3 5 Các thông tin cần thiết 9 (45%) 8 (40%) 3 (15%) 0(0%) 0 (0%) 1,7 2 Yếu tố “Hình thức trình bày” chiếm 80% lựa chọn “hài lòng” (45 %) và “rất hài lòng” (35%) Các em thể hiện sự hài lòng của mình về hình thức trình bày cẩm nang. Bên cạnh đó, yếu tố “Những hình ảnh minh họa trong cẩm nang” và yếu tố “ n phong, cách sử dụng từ ngữ” cũng được yêu thích với 75% các em lựa chọn “hài lòng” và “hoàn toàn hài lòng” Đặc biệt, với “ n phong, cách sử dụng từ ngữ”, 50 % các em “hoàn toàn hài lòng” Có thể nhận định rằng, cách sử dụng từ ngữ trong cẩm nang tư ng đối dễ hiểu, không gây khó kh n cho các em trong việc ghi nhận các thông tin, đồng thời gần gũi và tư ng đối phù hợp với lứa tuổi. Các mức “không hài lòng” và “hoàn toàn không hài lòng” hầu như không có học sinh nào lựa chọn. Tất cả những dữ liệu cho thấy, cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ đã đáp ứng được những yêu cầu chung của học sinh. Tuy nhiên, một vài ý kiến góp ý của các em học sinh thuộc mẫu thử nghiệm sau khi xem cẩm nang như: “Cẩm nang đã hoàn thiện nhưng nên thêm nhiều hình ảnh cụ thể, những ví dụ thực tiễn, có thực trong xã hội, lời v n nên ngắn gọn h n để tất cả mọi người cùng hiểu” hay “Cần cho thêm nhiều ví dụ h n về BLHĐ, các hình ảnh được minh họa từ màu sắc đến hình ảnh cần được cải thiện tốt h n” và “Cẩm nang cần nhỏ h n để có thể dễ dàng bỏ túi” là những góp ý hay và mang tính xây dựng của các em nhóm nghiên cứu lưu ý để hoàn thiện cẩm nang Đây là những thông tin cần được lưu ý, xem xét và áp dụng để 8 hoàn thiện cẩm nang này. Tóm lại, cẩm nang bước đầu đáp ứng được yêu cầu của học sinh về mục tiêu xây dựng cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ 2.4. Đ n i c c yếu tố thuộc về nội dung của cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chốn BLHĐ Sau những nhận định chung về cẩm nang, để biết mức độ hài lòng của học sinh về một vài yếu tố khi xây dựng nội dung cẩm nang au đây là kết quả thử nghiệm: C n cứ trên điểm trung bình thì cả 5 yêu cầu khảo sát đều đạt điểm trung bình trên 1,7, tư ng ứng với mức “đồng ý”,được sắp xếp theo tỉ lệ từ cao xuống thấp: - Cẩm nang có thể sử dụng ở nhiều n i, nhiều địa điểm, 1,7 - Nội dung phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh THCS, 1,75 - Cẩm nang cung cấp cách ứng xử phù hợp khi gặp BLHĐ, có thể giải quyết tốt các vấn đề khi BLHĐ xảy ra, 1,8 - Cung cấp đầy đủ, tổng quát về BLHĐ, 1,85 - Cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết để tham khảo, liên hệ, 1,9. rong đó, đứng thứ nhất là ý kiến “cẩm nang có thể sử dụng ở nhiều n i, nhiều địa điểm” Nhận thấy vấn đề BLHĐ vốn không thường diễn ra trong nhà trường, mà ở những n i vắng vẻ, n i công cộng hay trước cổng trường giữa những người bạn cùng khối lớp với nhau. Thực trạng này tồn tại bởi nhiều nguyên nhân, nguyên nhân để không bị nhà trường phát hiện và kỉ luật là một trong số đó Cẩm nang được xây dựng với hình thức nhỏ gọn, thuận tiện để có thể mang theo bất kì đâu, thuận tiện cho việc tra cứu, và đã chứng tỏ rằng việc thiết kế xây dựng cẩm nang như vậy tư ng đối đạt hiệu quả, với 80% các em đồng tình rằng cẩm nang đã đáp ứng được yêu cầu này. Bi 2. a h c sinh v n i dung c m nang tuyên truy n nh m phòng ch 9 Bên cạnh đó, ý kiến “có nội dung phù hợp với tâm lý lứa tuổi HC ”- đứng thứ hai, cũng được đa số các em tán thành với 85% lựa chọn “đồng ý” và “hoàn toàn đồng ý” Lứa tuổi THCS là lứa tuổi dễ nhàm chán với những quyển sách có kiến thức dày đặc. Việc xây dựng nội dung cẩm nang phù hợp với tâm lý, sở thích, nguyện vọng của các em là một trong những yêu cầu quan trọng nhất để cẩm nang thực sự hiệu quả. Các em tỏ ra hài lòng, với 85% số mẫu đã khẳng định cẩm nang bước đầu đáp ứng được yêu cầu này. Một trong những yếu tố rất quan trọng của việc tuyên truyền phòng chống BLHĐ chính là cung cấp, hướng dẫn cho các em “cách ứng xử phù hợp khi gặp BLHĐ, có thể giải quyết tốt các vấn đề khi BLHĐ xảy ra”, đây cũng là yếu tố với điểm trung bình đứng thứ ba, với 90% các em tỏ ra hài lòng với việc đáp ứng yêu cầu này của cẩm nang Như vậy, những kiến thức trong cẩm nang thực sự giúp ích cho các em, với thông tin được “Cung cấp đầy đủ, tổng quát về BLHĐ” cũng như “Cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết để tham khảo, liên hệ” ừ đó, các em sẽ ít lúng túng h n trong việc ứng phó với BLHĐ, biết cách xử lý tình huống phù hợp, đảm bảo an toàn cho chính bản thân cũng như giảm thiểu được những rủi ro có thể mắc phải do BLHĐ Như vậy, cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ đã xây dựng bước đầu đáp ứng được những yêu cầu về nội dung cẩm nang. Tuy nhiên, một vài góp ý riêng của các em học sinh sau khi sử dụng cẩm nang như: “Cần cho thêm nhiều ví dụ h n về BLHĐ” hay “Cẩm nang cần cung cấp thêm nhiều kiến thức h n để hoàn thiện cẩm nang”, “Có thể cho thêm cách ứng xử và biện pháp” cho thấy mong muốn tìm hiểu thêm thông tin cũng như giải pháp phòng chống BLHĐ ở các em học sinh là khá cao, cũng là những mong muốn chính đáng của các em, và những góp ý này sẽ được nhóm nghiên cứu xem xét và chỉnh sửa để cẩm nang thêm hoàn thiện. 2.5. Đ n i của học sinh về hình thức cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chốn BLHĐ B ng 4. a h c sinh v hình th c c m nang tuyên truy n nh m phòng ch TT Các Hoàn toàn ng ý ng ý Phân vân Không ng ý Hoàn toàn không ng ý Trung bình Th h ng 1 Câu v n ngắn gọn, súc tích, rõ ràng 5 (25%) 13 (65%) 1 (5%) 1 (5%) 0 (0%) 1,5 1 2 Các thông tin được trình bày khách quan, chính xác, điển hình về BLHĐ 9 (45%) 9 (45%) 2 (10%) 0 (0%) 0 (0%) 1,85 4 10 TT Các Hoàn toàn ng ý ng ý Phân vân Không ng ý Hoàn toàn không ng ý Trung bình Th h ng 3 Khá xa thực tiễn và hoạt động của học sinh THCS trong học đường 1 (5%) 3 (15%) 2 (25%) 11 (55%) 0 (0%) 1,85 4 4 Các mẫu chuyện, nội dung lý thú, thu hút 11 (55%) 5 (25%) 4 (20%) 0 (0%) 0 (0%) 1,75 3 5 Mô tả quá thô s 0 0% 1 (5%) 6 (30%) 8 (40%) 5 (25%) 3,85 5 6 Các đoạn v n bản dễ hiểu, dễ áp dụng, tác động đến nhận thức 10 (50%) 6 (30%) 4 (20%) 0 (0%) 0 (0%) 1,7 2 Có đến 4 nội dung khảo sát đạt tỉ lệ trên 80% ở mức đồng ý và rất đồng ý (cộng dồn) đó là các nội sau được sắp xếp theo tỉ lệ từ cao xuống thấp: - Các thông tin được trình bày khách quan, chính xác, điển hình về BLHĐ, 90% - Câu v n ngắn gọn, súc tích, rõ ràng, 90% - Các mẫu chuyện, nội dung lý thú, thu hút người đọc, 80% - Các đoạn v n bản dễ hiểu, dễ áp dụng, tác động đến nhận thức, 80%. Bên cạnh đó, có hai nội dung khảo sát đạt tỉ lệ trên 50% học sinh lựa chọn “không đồng ý” và “hoàn toàn không đồng ý”, đó là: - Mô tả quá thô s , 65% - Khá xa thực tiễn và hoạt động của học sinh trong môi trường học đường, 55%. Kết quả trên cho phép nhận định rằng, những yếu tố trên về cẩm nang cũng đã bước đầu đáp ứng được những yêu cầu và mong muốn của các em, cũng như đáp ứng được yêu cầu về thực tiễn. Chẳng hạn ý kiến cho rằng cẩm nang “mô tả quá thô s ” đã được 65% học sinh bác bỏ, chiếm h n một nửa số mẫu đã chứng minh điều ngược lại. Hay ý kiến cho rằng nội dung của cẩm nang “khá xa thực tiễn và hoạt động của học sinh HC trong môi trường học đường” cũng tư ng tự, với 55% học sinh không đồng tình với quan điểm này. Song song với kết quả trên, một vài nhận định của các em sau khi sử dụng cẩm nang, điển hình như: “Cẩm nang cần chọn những từ dễ hiểu h n, viết ngắn gọn, dễ đọc h n”, “Các hình ảnh được minh họa từ màu sắc đến tranh ảnh cần được cải thiện tốt h n, chất lượng giấy cần được cải thiện”, “Cần thêm nhiều hình ảnh minh họa h n, bớt câu chữ” cho thấy một khía cạnh khác trong đánh giá của các em về cẩm nang Đây là những góp ý mang tính xây dựng của các em, và cũng là những góp ý để hoàn thiện cẩm nang tốt h n và đem lại hiệu quả cao h n 3. K t lu n Qua quá trình thử nghiệm, khách thể điều tra đánh giá cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống bạo lực học đường cho 11 học sinh THCS hay và rất hay. Bên cạnh đó, các ý kiến đánh giá về chất lượng, những yếu tố liên quan và một số tiêu chí cụ thể trong cẩm nang đạt được sự ủng hộ và đồng thuận cao Ngoài ra, giai đoạn nghiệm thu này cũng mang lại một số góp ý đáng trân trọng của học sinh, giáo viên và chuyên gia để cuốn cẩm nang hoàn thiện h n Cẩm nang tuyên truyền nhằm phòng chống BLHĐ cho học sinh THCS là một giải pháp giúp định hướng nhận thức, và thái độ, điều chỉnh hành vi của học sinh nhằm phòng chống BLHĐ ừ đó, có thể xem xét để áp dụng cẩm nang này trong công tác tuyên truyền phòng chống BLHĐ tại các trường HC trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hu nh n n (2015), Thực trạng, nguyên nhân và một số giải pháp khắc phục tình trạng bạo lực học đường tại các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Cần Thơ, Đề tài khoa học công nghệ cấp Thành phố, Cần h , mã số CT2014-01, 2015. 2. Đào n rà (2014), “Từ BLHĐ đến sự phát triển nhân cách của học sinh”, Kỷ yếu hội thảo: Thực trạng và giải pháp ngăn chặn BLHĐ ở trường phổ thông, Tp. Hồ Chí Minh, tr.74-78. 3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐ về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013, (20/4/2016), Ngày nhận bài: 01/4/2016 Biên