Kinh tế vi mô - lý thuyết hành vi người sản xuất

1.1. Hàm sản xuất: xác định sản lượng tối đa có thể đạt được sản xuất từ bất kỳ khối lượng cho trước nào của đầu vào với một trình độ công nghệ nhất định .

ppt77 trang | Chia sẻ: nhungnt | Lượt xem: 3191 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Kinh tế vi mô - lý thuyết hành vi người sản xuất, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ch­¬ng IV: Lý thuyÕt hµnh vi ng­êi s¶n xuÊt I. Lý thuyÕt ng­êi s¶n xuÊt: 1. Hµm s¶n xuÊt: 1.1. Hµm s¶n xuÊt: x¸c ®Þnh s¶n l­îng tèi ®a cã thÓ ®¹t ®­îc s¶n xuÊt tõ bÊt kú khèi l­îng cho tr­íc nµo cña ®Çu vµo víi mét tr×nh ®é c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh . Q max = F (L, K) ( L: labour; K : capital) §Çu vµo, §Çu ra Hµm s¶n xuÊt phæ biÕn nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp lµ hµm s¶n xuÊt Cobb - Douglas cã d¹ng: Q = A.K.L (;  > 0, VËy hiÖu suÊt: lµ mèi t­¬ng quan gi÷a ®Çu vµo vµ ®©ï ra. * NÕu:  +  1: Hµm s¶n xuÊt biÓu thÞ hiÖu suÊt t¨ng theo qui m« (hÇu hÕt c¸c h·ng cã ®iÒu nµy). 2. S¶n xuÊt trong ng¾n h¹n: (s¶n xuÊt víi 1 ®Çu vµo biÕn ®æi) S¶n xuÊt ng¾n h¹n lµ kho¶ng thêi gian mµ h·ng s¶n xuÊt kh«ng thÓ thay ®æi tÊt c¶ c¸c ®Çu vµo, cã Ýt nhÊt lµ 1 ®Çu vµo cè ®Þnh. MPPL(Marginal physical product): lµ sù thay ®æi cña sè l­îng s¶n phÈm ®Çu ra khi cã sù thay ®æi cña 1 ®¬n vÞ ®Çu vµo lao ®éng (L). MPPL = Q/L = Q'(L) APPL: s¶n phÈm hiÖn vËt b×nh qu©n (Average physical product): lµ sè l­îng s¶n phÈm ®Çu ra tÝnh cho 1 ®¬n vÞ ®Çu vµo lao ®éng. APPL = Q/L Víi K kh«ng ®æi sè lao ®éng t¨ng lªn (L t¨ng) =>cho sè c«ng nh©n trªn mét m¸y gi¶m vµ t¨ng lªn ®Õn mét møc nµo ®ã sÏ khiÕn cho nhµ x­ëng còng kh«ng ®ñ chç, thiÕu m¸y mãc .. c¶n trë thao t¸c s¶n xuÊt => NSL§ gi¶m => Q gi¶m => MPPL gi¶m dÇn khi L t¨ng lªn do mçi L t¨ng gãp thªm 1 l­îng gi¶m dÇn vµo qu¸ tr×nh SX. §iÒu nµy phæ biÕn víi mäi h·ng => c¸c nhµ kinh tÕ kh¸c kh¸i qu¸t thµnh qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn.  Nguyªn nh©n: " S¶n phÈm hiÖn vËt cËn biªn cña 1 ®Çu vµo biÕn ®æi sÏ gi¶m dÇn khi h·ng t¨ng c­êng sö dông ®Çu vµo biÕn ®æi ®ã". Nguyªn nh©n lµ do khi L t¨ng mµ K kh«ng ®æi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng hîp lý gi÷a K vµ L khiÕn n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m dÇn => NSL§ cËn biªn gi¶m dÇn. Chó ý: MPPL qua ®iÓm max cña APPL v× APPL = Q/L => (APPL)' =  Qui luËt ®­îc ph¸t biÓu nh­ sau: 3. S¶n xuÊt dµi h¹n : Longterm production (S¶n xuÊt víi 2 ®Çu vµo biÕn ®æi) S¶n xuÊt dµi h¹n lµ kho¶ng thêi gian ®ñ ®Ó lµm cho tÊt c¶ c¸c ®Çu vµo cña h·ng biÕn ®æi. 3.1. §­êng ®ång l­îng (Isoquant) §­êng ®ång l­îng m« t¶ nh÷ng kÕt hîp ®Çu vµo kh¸c nhau ®em l¹i cïng 1 møc s¶n l­îng.  §Æc ®iÓm cña ®­êng ®ång l­îng - C¸c ®­êng ®ång l­îng dèc xuèng tõ tr¸i sang ph¶i vµ låi so víi gèc to¹ ®é. - Mét ®­êng ®ång l­îng thÓ hiÖn 1 møc s¶n l­îng nhÊt ®Þnh, c¸c ®­êng ®ång l­îng kh¸c nhau cã møc s¶n l­îng kh¸c nhau. - §­êng ®ång l­îng cµng xa gèc to¹ ®é cµng cã møc s¶n l­îng cao h¬n. - C¸c ®­êng ®ång l­îng kh«ng thÓ c¾t nhau - §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng = - K/L §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng ph¶n ¸nh tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ gi¶m dÇn => T¹i sao K /L gi¶m dÇn? K/L = MRTS (Marginal rates of technicalsubstitution) Víi 1 l­îng L t¨ng kh«ng ®æi , K ngµy cµng gi¶m ®i ®iÒu nµy x¶y ra do qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn chi phèi. NÕu di chuyÓn trªn ®­êng ®ång l­îng, L t¨ng lªn mét l­îng nhÊt ®Þnh, lóc nµy khi L t¨ng lªn theo qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn sÏ khiÕn MPPl gi¶m xuèng, tr¸i l¹i khi K gi¶m ®i khiÕn cho MPPk t¨ng lªn, dÉn ®Õn ®Ó t¨ng mét l­îng L nh­ cò cµng ngµy chØ cÇn gi¶m Ýt h¬n mét l­îng K nµo ®ã => MRTS gi¶m dÇn. §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng ph¶n ¸nh tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ gi¶m dÇn.  T¹i sao K /L gi¶m dÇn? K/L = MRTS (Marginal rates of technicalsubstitution) Khi L t¨ng MPPl gi¶m mµ K gi¶m th× MPPk t¨ng (qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn). Nªn ®Ó t¨ng mét l­îng L nh­ ban ®Çu (mµ møc s¶n l­îng ®Çu ra vÇn kh«ng ®æi) th× ngµy cµng chØ cÇn gi¶m mét l­îng K Ýt h¬n MRTS gi¶m dÇn. K . MPPk + L . MPPl = 0  - K /L = MPPl/MPPk K . MPPk + L . MPPl = 0  Mét sè ®­êng ®ång l­îng ®Æc biÖt * §­êng ®ång l­îng lµ ®­êng th¼ng * §­êng ®ång l­îng cã d¹ng ch÷ L 3.2. §­êng ®ång phÝ (Iso cost) §­êng ®ång phÝ thÓ hiÖn nh÷ng kÕt hîp ®Çu vµo kh¸c nhau mµ h·ng cã thÓ mua ®­îc víi mét tæng cho phÝ cho tr­íc. Ph­¬ng tr×nh: L.w + K.r = TC (1) K: t­ b¶n; w: tiÒn l­¬ng; L: lao ®éng;r: tiÒn thuª t­ b¶n (1) => K = 3. Lùa chän kÕt hîp ®Çu vµo tèi ­u: II. Chi phÝ s¶n xuÊt 1. Chi phÝ ng¾n h¹n FC (fixed cost) lµ những chi phÝ kh«ng ®æi khi møc sản l­îng thay ®æi 1.1. ChÝ phÝ cè ®Þnh chÝ phÝ biÕn ®æi, tæng chi phÝ VC (variable cost) lµ nh­ng chi phÝ thay ®æi khi møc sản l­îng thay ®æi: nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng.. TC (total cost) lµ toµn bé chi phÝ cè ®Þnh vµ biÕn ®æi ®Ó sản xuÊt ra møc sản l­îng. TC = FC + VC TC = FC + VC 1.2. Chi phÝ b×nh qu©n AFC: (Average fixed cost) AFC = FC/ Q AVC (Average variable cost) AVC = VC/ Q ATC (Average total cost) ATC = TC / Q ATC = AFC + AVC H×nh biÓu diÔn AFC, AVC, ATC III. ChÝ phÝ kinh tÕ vµ chi phÝ kÕ to¸n 1. Chi phÝ kinh tÕ = CP t­êng minh + CP Èn * Chi phÝ t­êng (explicit): * Chi phÝ Èn (implicit): 2. Chi phÝ kÕ to¸n III. Lîi nhuËn *Kh¸i niÖm lîi nhuËn * Lîi nhuËn kinh tÕ * Lîi nhuËn kÕ to¸n * C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn LN = TR – TC = P . Q – ATC . Q = Q. ( P - ATC ) Ch­¬ng V: ThÞ tr­êng c¹nh tranh vµ ®éc quyÒn I. ThÞ tr­êng vµ ph©n lo¹i thÞ tr­êng * Kh¸i niÖm thÞ tr­êng * Ph©n lo¹i thÞ tr­êng * C¸c tiªu thøc ph©n lo¹i   II. ThÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o ( Perfect competitive market) 1. §Æc ®iÓm 2. §­êng cÇu vµ ®­êng doanh thu cËn biªn H·ng chÊp nhËn gi¸ s½n cã trªn thÞ tr­êng nªn ®­êng cÇu h·ng CTHH lµ ®­êng n»m ngang, t¹i møc gi¸ c©n b»ng cña thÞ tr­êng H·ng b¸n mäi s¶n phÈm ë møc gi¸ Pe => P = MR => ®­êng doanh thu cËn biªn trïng víi ®­êng cÇu * Chøng minh: Q* t¹i ®ã P = MC h·ng ®¹t lîi nhuËn tèi ®a * Chó ý: §iÒu kiÖn ®Ó cã lîi nhuËn P > ATC §iÒu kiÖn ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn P = MC 4. §iÓm hoµ vèn, ®ãng cöa hay tiÕp tôc s¶n xuÊt * §iÓm hoµ vèn TR = TC = FC + VC P.Q = FC + AVC. Q Qhv = FC/(P - AVC) * §iÓm ®ãng cöa hay tiÕp tôc s¶n xuÊt 5. §­êng cung cña CTHH vµ ®­êng cung ngµnh * H·ng CTHH cã P = MC nªn ®­êng cung cña h·ng CTHH trïng víi ®­êng MC 5. ThÆng d­ s¶n xuÊt (Producer surplus) * Mèi quan hÖ gi÷a thÆng d­ s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn: PS = TR - VC = TR - ( TC -FC ) => PS = TR - TC + FC =  + FC => PS cã mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi  vµ FC III. ThÞ tr­êng ®éc quyÒn (Monopoly market) 1. Kh¸i niÖm 2. §Æc ®iÓm 3. Nguyªn nh©n: 4. §­êng cÇu vµ ®­êng doanh thu cËn biªn TR = P . Q => AR = TR/Q = P 5. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cña nhµ ®éc quyÒn b¸n * Nhµ ®éc quyÒn tèi ®a hãa lîi nhuËn t¹i møc s¶n l­îng Q* t¹i ®ã MR = MC *Gi¸ b¸n P* ®­îc x¸c ®Þnh trªn ®­êng cÇu D * Lîi nhuËn cùc ®¹i lµ: max = (P* - ATC). Q* * H·ng §Q kh«ng cã ®­êng cung hay nãi c¸ch kh¸c kh«ng cã mèi quan hÖ hµm sè gi÷a P vµ Qs. * Trong §Q sù dÞch chuyÓn cña ®­êng cÇu cã thÓ lµm P thay ®æi Q gi÷ nguyªn, hoÆc P gi÷ nguyªn Q thay ®æi hoÆc c¶ P vµ Q ®Òu thay ®æi. 6. Søc m¹nh ®éc quyÒn b¸n §Q b¸n ®Æt P > MC=> cã søc m¹nh §Q b¸n Abba Lerner ®­a ra L n¨m 1934 L = P - MC ; (0 > => søc m¹nh §Q cµng lín - L = 0 => P = MC, kh«ng cã søc m¹nh §Q 7. Ph©n biÖt gi¸: (Price Discrimination) 7.1. Ph©n biÖt gi¸ hoµn h¶o (cÊp 1) 7.2. Ph©n biÖt gi¸ cÊp 2: 7.3. Ph©n biÖt gi¸ cÊp 3: MR1 =MR2 =MRtt; Q1 + Q2 = Qtt 7.4. §Æt gi¸ theo thêi gian (thêi kú) 7.5. §Æt gi¸ theo thêi ®iÓm (cao ®iÓm) 7.6. §Æt gi¸ hai phÇn: P* CS IV. ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o (Imperfect competition market) 1. C¹nh tranh ®éc quyÒn * Kh¸i niÖm: Lµ thÞ tr­êng cã nhiÒu h·ng cung cÊp vµ b¸n s¶n phÈm nh­ng s¶n phÈm cña mçi h·ng cã sù ph©n biÖt * §Æc ®iÓm: - Cã nhiÒu ng­êi b¸n - S¶n phÈm kh¸c nhau (dÞ biÖt ho¸) -Mçi h·ng lµ ng­êi s¶n xuÊt duy nhÊt ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh nªn cã søc m¹nh thÞ tr­êng tuy nhiªn L cña h·ng CT§Q thÊp h¬n so víi §Q v× cã nhiÒu h·ng kh¸c s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng thay thÕ - ViÖc ra nhËp hay rót khái thÞ tr­êng lµ t­¬ng ®èi dÔ - H×nh thøc c¹nh tranh chñ yÕu lµ qu¶ng c¸o ®Ó dÞ biÖt ho¸ s¶n phÈm cñam×nh, hËu m·i, ... * Nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®éc quyÒn: - Sù qui ®Þnh cña ChÝnh phñ; vÝ dô ®iÖn lùc - Do ®iÒu kiÖn tù nhiªn cho phÐp; Kim B«i... - C¸c h·ng dùng lªn hµng rµo ng¨n c¶n sù gia nhËp cña h·ng kh¸c th«ng qua: tÝnh hiÖu suÊt t¨ng theo qui m«, b»ng ph¸t mÝnh s¸ng chÕ, kiÓm so¸t yÕu tè ®Çu vµo, lao ®éng, hay do qu¶ng c¸o liªn tôc t¹o t©m lý tiªu dïng. - Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c h·ng (hîp t¸c, cÊu kÕt); VD thÞ tr­êng dÇu má CTHH=>CT§Q * §­êng cÇu cña h·ng CT§Q - §­êng cÇu cña h·ng CT§Q chÝnh lµ ®­êng cÇu thÞ tr­êng v× tuy thÞ tr­êng cã nhiÒu h·ng sx nh­ng c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau - §­êng cÇu cña hµng CT§Q dèc xuçng tõ tr¸i sang ph¶i tuy nhiªn tho¶i h¬n so víi §Q * X¸c P*,Q*, lîi nhuËn cña h·ng CT§Q Q* x¸c ®Þnh t¹i MR =MC, P* x¸c ®inh trªn ®­êng cÇu CT§Q cã P thÊp h¬n vµ Q cao h¬n so víi §Q => L cña CT§Q còng thÊp h¬n so víi §Q * C©n b»ng dµi h¹n cña h·ng CT§Q A - Ng¾n h¹n LN>0 => h·ng nhËp ngµnh=> thÞ phÇn gi¶m => D dÞch chuyÓn sang tr¸i tiÕp xóc LAC =>LN = 0 ®¹t c©n b»ng dµi h¹n - So s¸nh c©n b»ng DN cña CTHH vµ CT§Q + Gièng: NH cã LN > 0 => c¸c h·ng nhËp ngµnh, cuèi cïng ®¹t c©n b»ng DH khi LN = 0 + Kh¸c: CTHH cung t¨ng S d/c sang ph¶i, CT§Q cÇu gi¶m, D dÞch chuyÓn sang tr¸i * Chó ý : Trong dµi h¹n hµng CT§Q cã thÓ ph¶i s¶n xuÊt víi c«ng suÊt thõa? 2. ThÞ tr­êng ®éc quyÒn tËp ®oµn 2.1. Kh¸i niÖm: Lµ thÞ tr­êng chØ cã mét sè h·ng s¶n xuÊt vµ b¸n s¶n phÈm. C¸c s¶n phÈm gièng nhau gäi lµ §Q T§ thuÇn tuý, s¶n phÈm kh¸c nhau gäi lµ §QT§ ph©n biÖt 2.2. §Æc ®iÓm: - Cã 1 sè h·ng trªn thÞ tr­êng nh­ng cã qui m« rÊt lín - C¸c h·ng phô thuéc lÉn nhau, mét h·ng ra quyÕt ®Þnh ph¶i c©n nh¾c ph¶n øng cña c¸c ®èi thñ (ph¶n øng nhanh qua gi¸ hoÆc ph¶n øng chËm b»ng viÖc ®­a ra s/p míi - Hµng rµo ra nhËp rÊt cao nªn sù gia nhËp ngµnh lµ rÊt khã th«ng qua: tÝnh kinh tÕ theo qui m«, b¶n quyÒn hoÆc bÞ c¸c h·ng cò liªn kÕt “tr¶ ®òa” 2.3.M« h×nh ®­êng cÇu gÉy khóc trong thÞ tr­êng CT§Q (The kinked demand curve model) * C¸c h·ng §QT§ ®Òu biÕt r»ng: + Nªó mét h·ng t¨ng gi¸ th× c¸c h·ng cßn l¹i kh«ng t¨ng gi¸ + NÕu mét h·ng gi¶m gi¸ th× c¸c h·ng cong l¹i sÏ ph¶i gi¶m gÝa theo - §Æc ®iÓm c¬ b¶n khi ®­êng cÇu g·y khóc th× ®­êng doanh thu cËn biªn MR ®øt qu·ng (gi¸n ®o¹n t¹i møc s¶n l­îng Q*) - S¶n l­îng tõ 0 => Q* h·ng cã ®­êng cÇu tho¶i (D1, MR1), cÇu co d·n lín theo gi¸ - S¶n l­îng tõ Q* trë lªn h·ng cã ®­êng cÇu dèc (D2, MR2), cÇu co d·n Ýt theo gi¸ Tõ c¸c ®Æc ®iÓm nµy nªn h·ng §QT§ cã ®­êng cÇu g·y khóc lµ kÕt hîp cña D1vµ D2 - T¹i Q* MR bÞ ®øt qu·ng, hay cã kho¶ng trèng gäi lµ “líp ®Öm chi phÝ” cho phÐp h·ng gi÷ ®­îc gi¸ vµ s¶n l­îng khi chi phÝ cËn biªn MC thay ®æi trong líp ®Öm. - “Líp ®Öm chi phÝ” t¹o cho c¸c h·ng §QT§ cã kh¶ n¨ng gi÷ sù æn ®Þnh trong gi¸ vµ s¶n l­îng tèi ­u, t¹o nªn tÝnh “cøng nh¾c” cña gi¸ vµ s¶n l­îng. 2.4. Lý thuyÕt trß ch¬i: - NÕu c¸c h·ng hîp t¸c th× sÏ cã hîp ®ång rµng buéc khiÕn hä cã thÓ ho¹ch ®Þnh nh÷ng chiÕn l­îc chung (vµ ng­îc l¹i). - Lý thuyÕt trß ch¬i m« t¶ nh÷ng quyÕt ®Þnh th«ng minh nhÊt cña c¸c h·ng phô thuéc lÉn nhau. Nh÷ng trß ch¬i kinh tÕ tiÕn hµnh mét c¸ch hîp t¸c hoÆc kh«ng hîp t¸c. - NÕu hîp t¸c th× P cao vµ Q gi¶m, lîi nhuËn t¨ng tuy nhiªn th­êng kh«ng ch¾c ch¾n, do c¸c h·ng th­êng ph¸ cam kÕt ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho riªng m×nh. Ch­¬ng VI: ThÞ tr­êng søc lao ®éng I. Cung søc lao ®éng 1. Kh¸i niÖm: 2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn cung søc lao ®éng 2.1. ¸p lùc vÒ kinh tÕ 2.2. ¸p lùc vÒ mÆt t©m lý x· héi 2.3. Sù b¾t buéc ph¶i lµm viÖc 2.4. Giíi h¹n vÒ thêi gian tù nhiªn 2.5. Ých lîi cËn biªn cña lao ®éng vµ nghØ ng¬i - Ých lîi cËn biªn cña nghØ ng¬i lµ l­îng Ých lîi t¨ng thªm do mét giê nghØ ng¬i bæ sung mang l¹i (MUnn) I’ch lîi cËn biªn cña lao ®éng lµ Ých lîi t¨ng thªm tõ viÖc tiªu dïng nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô cã thÓ mua ®­îc b»ng tiÒn c«ng cña 1 giê lao ®éng bæ sung. (MUlv) MUnn vµ MUlv còng tu©n theo qui luËt Ých lîi cËn biªn gi¶m dÇn Thêi gian lao ®éng tèi ­u x¶y ra t¹i ®iÓm mµ Ých lîi cËn biªn b»ng chi phÝ cËn biªn. * §iÓm x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng tèi ­u lµ ®iÓm tho¶ m·n: MUlv = MClv mµ MClv = MUnn => ®iÓm ®ã lµ ®iÓm Ých lîi cËn biªn cña lµm viÖc b»ng Ých lîi cËn biªn cña nghØ ng¬i: MUlv = MUnn MUlv = MClv mµ MClv = MUnn 3. §­êng cung lao ®éng vßng vª phÝa sau (Backward-bending supply curve) II. CÇu vÒ lao ®éng 1. Kh¸i niÖm: - CÇu vÒ lao ®éng lµ dÉn xuÊt, thø ph¸t, ph¸t sinh (derived demand) nã phô thuéc vµo s¶n l­îng cña doanh nghiÖp. 2. S¶n phÈm doanh thu cËn biªn cña lao ®éng: MRPl- Marginal Revenue Product of Labour * S¶n phÈm cËn biªn cña lao ®éng (Marginal product of labour) MRPl = Q / L = Q’l MPl tu©n theo qui luËt n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn * MRPl = TR / L= MR. MPL * CTHH: MR = P => MRPL = P . MPL * §Q: MR # P => MRPL = MR.MPL # P.MPL Ch­¬ng VII: Sù trôc trÆc cña thÞ tr­êng vµ vai trß ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ I.Sù trôc trÆc cña thÞ tr­êng 1. ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o - Sù trôc trÆc cña thÞ tr­êng g©y nªn mÊt kh«ng cho x· héi (DWL: Dead weight loss) - XuÊt hiÖn c¸c chi phÝ kh«ng cã lîi cho nÒn kinh tÕ: qu¶ng c¸o, vËn ®éng hµnh lang... 2. ¶nh h­ëng ngo¹i øng (externality) * Khi nµo xuÊt hiÖn ¶nh h­ëng ngo¹i øng: khi mét ho¹t ®éng tiªu dïng hay s¶n xuÊt cã t¸c ®éng ®èi víi c¸c ho¹t ®éng tiªu dïng hay s¶n xuÊt kh¸c. * Cã 2 lo¹i ¶nh h­ëng ngo¹i øng: 2.1. ¶nh h­ëng ngo¹i øng tiªu cùc:khi mét ho¹t ®éng cña mét bªn ¸p ®Æt nh÷ng chi phÝ cho mét bªn kh¸c * VÝ dô: xÐt ¶nh h­ëng ngo¹i øng tiªu cùc do « nhiÔm tõ viÖc s¶n xuÊt s¬n tæng hîp (gi¶ sö ®©y lµ mét ngµnh s¶n xuÊt trong thÞ tr­êng CTHH). MSC: Marginal social cost- chi phÝ cËn biªn cña x· héi do cã ¶nh h­ëng ngo¹i øng MEC: Marginal externality cost- chi phÝ cËn biªn ngo¹i øng MSC = MC + MEC MEC dèc lªn tõ 0 v× kh«ng s¶n xuÊt kh«ng cã ¶nh h­ëng T¹i B ch­a tÝnh ®Õn MEC nªn s¶n xuÊt lµ Q2, P2; T¹i A cã tÝnh ®Õn MEC => P = MSC, s¶n xuÊt Pe,Qe 2.1. ¶nh h­ëng ngo¹i øng tÝch cùc: XuÊt hiÖn khi ho¹t ®éng cu¶ mét bªn lµm lîi cho mét bªn kh¸c * VÝ dô: hµng ho¸ c«ng céng, ho¹t ®éng quèc phßng, an ninh, khu vui ch¬i c«ng viªn, v­ên hoa c«ng céng,.. Lîi Ých cËn biªn cña x· héi: MSB Marginal social benefit lµ tæng lîi Ých mµ thùc tÕ XH thu ®­îc tõ thªm mét nhµ trång hoa. Lîi Ých cËn biªn ngo¹i øng: (MEB: Marginal externality benefit) lµ Ých lîi thùc sù thu ®­îc tõ viÖc cã thªm mét nhµ n÷a trång hoa MSB = MU + MEB CP cËn biªn(MC): lµ chi phÝ ®Ó thªm mét hé gia ®×nh trång hoa T¹i A ch­a tÝnh ®Õn MEU s¶n xuÊt t¹i Qa T¹i B ®· tÝnh ®Õn MEU khuyÕn khÝch t¨ng Q tõ Qa=> Qb Tam gi¸c ABC lµ ¶nh h­ëng ngo¹i øng tÝch cùc mang l¹i 3. Sù tån t¹i cña hµng hãa c«ng céng (Public goods): 3.1.Hµng ho¸ t­ nh©n: Lµ c¸c hµng ho¸ dÞch vô ®­îc mua b¸n b×nh th­êng trªn thÞ tr­êng vµ viÖc tiªu dïng cña ng­êi nµy lo¹i trõ viÖc tiªu dïng cña ng­êi kh¸c. 2 ®Æc ®iÓm lµ: cã thÓ lo¹i bá (excludabitity)vµ cã thÓ gi¶m bít (disminishability): c¾t tãc, ti vi... 3.2. Hµng ho¸ c«ng céng (Public goods): Hµng ho¸ c«ng céng lµ nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô mµ viÖc tiªu dïng cña ng­êi nµy kh«ng lo¹i trõ sù tiªu dïng cña ng­êi kh¸c. * VÝ dô: ho¹t ®éng quèc phßng, b¶o vÖ tÇng «z«n, c«ng viªn... Trôc trÆc do kh«ng ®¸p øng ®­îc lîi Ých riªng mµ cho tÊt c¶ Trôc trÆc 2 gi¸ b»ng 0 nªn luîng tiªu dïng lµ v« cïng lín * Hµng ho¸ c«ng céng còng g©y nªn mét t×nh tr¹ng lµ sù tr«ng chê, û n¹i vµo Nhµ n­íc cña nh÷ng kÎ ¨n kh«ng, kh«ng chÞu ®Çu t­ hoÆc ph¸ ho¹i hay sö dông l·ng phÝ c¸c hµng ho¸ c«ng céng. * vÝ dô: qui ®Þnh kh«ng ®­îc ph¸ ho¹i c©y cèi nh­ng nhiÒu ng­êi cø ®µo hoa mang vÒ nhµ ®Ó trång råi l¹i ®Ó Nhµ n­íc mang hoa ®Õn trång l¹i. => §Ó kh¾c phôc sù trôc trÆc nµy nµy cÇn cã sù phèi hîp tËp thÓ; sù hîp t¸c gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc c¸c kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Mét x· héi cµng v¨n minh th× cµng cã nhiÒu hµng ho¸ c«ng céng.