Lịch sử quan hệ quốc tế II (1945 đến nay)

LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ II (1945 đến nay)Giảng viên: TS. Đỗ Sơn HảiBài 1: TỔNG QUAN VỀ QHQT TRONG CHIẾN TRANH LẠNH (1945-1991)NỘI DUNG BÀI GIẢNG:Quang cảnh thế giới sau Thế chiến IIQHQT trong giai đoạn 1945-cuối thập kỷ 50QHQT trong thập kỷ 60QHQT trong thập kỷ 70QHQT trong nửa đầu thập kỷ 80QHQT trong nửa cuối thập kỷ 80QUANG CẢNH THẾ GIỚI SAU THẾ CHIẾN IIThay đổi so sánh lực lượngNhững vấn đề trong QHQTSự điều chỉnh chính sách đối ngoại sau chiến tranhCục diện 2 cựcTHAY ĐỔI SO SÁNH LỰC LƯỢNGChâu Âu mất ưu thếMỹ trở thành No 1Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnhNhững lực lượng mới trong QHQTChâu Âu mất ưu thếSự suy yếu của các trung tâm quyền lực truyền thống:1. Nhóm thắng trận:AnhChi cho chiến tranh > 25 tỷ £ → nợ Mỹ 9 tỷ USDSLCN năm 1946 = 90% 1937Hệ thống thuộc địa tan rã từng mảngTôi hết sức đau đớn khi nhìn thấy uy tín của đại đế quốc Anh đã bị mất, cũng như vận hội phát triển của nước Anhngày càng suy sụp (W. Chirchill)PhápThất bại và bị Đức chiếm 2/3 STổn thất về kinh tế = 1400 tỷ FrThuộc địa bị mất (Đông Dương)Pháp lâm vào tình trạng khủng hoảng toàn diệnLiên XôĐội quân chủ lực đánh bại phát xítSức mạnh lục quân: 175 sư đoàn tinh nhuệChiếm giữ từ Đông Berlin đến Bắc TTLiệu Liên Xô có giữ được ưu thế cho châu Âu ?26, 5 triệu người chết,1700 th.phố, 70000 thôn trấn, 30000 công xưởng, 90000 nông trang bị phá hủy ≈ 679 tỷ rúpNgười Nga nghĩ gì ?2. Nhóm bại trận: Liệu còn gì để nói về Những kẻ bại trận ?Nước Mỹ là No 1Quân sự mạnh nhấtĐộc quyền về vũ khí nguyên tử69 sư đoàn ở CÂ và 26 ở CÁKinh tế vượt trộiChiếm 2/3 GDP của thế giới tư bảnChủ nợ của cả thế giớiUy tín chính trịLực lượng chủ lực đánh bại Nhật BảnXuất hiện “giấc mơ Mỹ”Phong trào giải phóng dân tộcCách mạng GPDT thành công ở Đông Nam ÁẤn Độ giành độc lập và ra đời nhà nước PakistanIran quốc hữu hóa dầu mỏRa đời nhà nước Do Thái IsraelPhong trào dân tộc dân chủ ở châu Mỹ latin (Argentina, Guatemala, Brazil)Những lực lượng mớiLiên Hợp QuốcGATT, BIRD, BRETTON WOODSPhong trào hòa bìnhPhong trào phục hưng châu ÂuNHỮNG VẤN ĐỀ TRONG QHQTBảo vệ hòa bìnhXử lý các nước bại trận phe TrụcThực hiện những cam kết tại Yalta và PostdamPhục hồi sau chiến tranhGiải quyết vấn đề độc lập của các nước thuộc địaMục tiêu thời đại: HÒA BÌNH-ĐỘC LẬPDÂN TỘC-DÂN CHỦ-TIẾN BỘ XÃ HỘISỰ ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCHMục tiêu: + Phục hồi sau chiến tranh+ Giành lại thuộc địa+ Khẳng định sự độc lập+ Mở rộng ảnh hưởngPhương hướng thực hiện+ Bạo lực hay Hòa bình+ Tìm kiếm đồng minhSỰ TRÔNG ĐỢI CỦA CÁC NƯỚC VÀO MỸ VÀ LIÊN XÔCỤC DIỆN HAI CỰC2 Khuynh hướng đối lập+ Cá nhân+ Quốc gia+ Quốc tếKết quả của Thế chiến II+ Thắng trận và bại trận+ Bản đồ chính trị thế giới thay đổi+ Sự thay đổi trong tư duy của xã hộiQHQT TRONG GIAI ĐOẠN 1945-CUỐI 50-sPhân tuyến, đối đầu quyết liệtTan rã khối Đồng minhHình thành 2 khối Đông-TâyXô,Mỹ tự thấy mình thay đổiChiến tranh lạnh bùng nổCác cuộc Ctranh chống thực dânQHQT TRONG GIAI ĐOẠN 1945-CUỐI 50-sThế giới hai cực định hìnhCân bằng quyền lực Xô-MỹThế giới hai cực định hìnhQHQT TRONG THẬP KỶ 60Sự hờn dỗi trong quan hệ Xô-MỹHọ lại gặp nhauThiết lập đường dây nóng; Ký NPTTranh giành ở thế giới 3Đẩy mạnh chiến tranh tâm lýQHQT TRONG THẬP KỶ 60Xuất hiện những THLL mớiRa đời PTKLKXung đột Xô-TrungXung đột Mỹ-PhápLuôn có những người không thích cơ chế 2 cựcQHQT TRONG THẬP KỶ 70Thập kỷ trăng mậthayHòa bình mong manhSALT 1; ABM; SALT 2Tiến trình HelsinkyCác cuộc chiến ngắn ngày ở T. ĐôngHòa đàm Paris về Ctranh ở VNApolo – Liên hợpQHQT TRONG THẬP KỶ 70Sự che dấu của đối đầuĐ.Luật Jackson-VannicQhệ M-X-TCon bài NQĐối đầu vẫn là chủ đạo, chỉ là không tiện thổ lộQHQT TRONG NỬA ĐẦU 80-sCăng thẳng trở lại với đúng bản chất của nóNgừng gặp gỡ cấp caoĐóng băng GTQBCác xung đột k/vTẩy chay OlimpicQHQT TRONG NỬA CUỐI 80-sChấm dứt đối đầuNối lại gặp gỡ cấp caoCách mạng nhung lụa ở ĐÂĐối thoại ở các khu vựcChiến tranh lạnh chấm dứt (M. Gorbachev)Câu hỏi bắt buộc phải trả lờiTại sao có 2 hướng giải quyết các vấn đề sau CTTG II?Tại sao Chiến tranh lạnh bùng nổ?Chiến tranh lạnh diễn ra như thế nào?Tại sao giữa các nướ trong 1 khối lại mâu thuẫn?Vũ khí hạt nhân có vai trò như thế nào trong QHQT?Tại sao Chiến tranh lạnh lại kết thúc?