Luật hình sự - Chương 1: Khái niệm luật hình sự

LUẬT HÌNH SỰ TS. TRẦN THỊ QUANG VINH Chương 1 KHÁI NIỆM LUẬT HÌNH SỰ 1. Định nghĩa 2. Đối tượng điều chỉnh 3. Phương pháp điều chỉnh Chương 1 KHÁI NIỆM LUẬT HÌNH SỰ 1. Định nghĩa Luật hình sự là hệ thống các quy phạm pháp luật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (Quốc hội) ban hành, xác định những hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm, đồng thời quy định hình phạt đối với những tội phạm ấy. Chương 1 KHÁI NIỆM LUẬT HÌNH SỰ 1. Định nghĩa 2. Đối tượng điều chỉnh Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là các quan hệ xã hội phát sinh giữa Nhà nước và người phạm tội khi người này thực hiện tội phạm. • Sự kiện pháp lý làm phát sinh QH PLHS • Chủ thể của QHPLHS • Nội dung của QHPLHS Quyền và nghĩa vụ của NN Quyền và nghĩa vụ của người PT Chương 1 KHÁI NIỆM LUẬT HÌNH SỰ 1. Định nghĩa 2. Đối tượng điều chỉnh NỘI DUNG CỦA QH PLHS (QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÁC CHỦ THỂ) CHUÛ THEÅ NHAØ NÖÔÙC NGÖÔØI PT QUYEÀN * Truy cöùu TNHS ñoái vôùi ngöôøi phaïm toäi; * Aùp duïng caùc HP vaø caùc bieän phaùp xöû lyù HS khaùc ñoái vôùi ngöôøi phaïm toäi •* Yeâu caàu nhaø nöôùc aùp duïng caùc bieän phaùp xöû lyù HS trong giôùi haïn luaät ñònh; •* Yeâu caàu cô quan nhaø nöôùc ñaûm baûo quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình NGHÓA VUÏ * Chæ aùp duïng caùc HP vaø caùc bieän phaùp xöû lyù HS khaùc trong giôùi haïn luaät * Phaûi chaáp haønh caùc quyeát ñònh cuûa nhaø nöôùc veà Chương 1 3. Phương pháp điều chỉnh Phương pháp quyền uy “Phương pháp quyền uy”: là phương pháp sử dụng quyền lực nhà nước trong việc điều chỉnh các quan hệ pháp luật hình sự giữa nhà nước và người phạm tội NHẬN ĐỊNH SAU ĐÚNG HAY SAI? TẠI SAO? 1. Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là tất cả các quan hệ xã hội phát sinh khi có một tội phạm được thực hiện; 2. Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là những quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ; 3. Bãi nại của người bị hại là căn cứ pháp lý có giá trị bắt buộc làm chấm dứt quan hệ pháp luật hình sự; Bài tập cần thực hiện I. Lý thuyết • Luật hình sự là gì? • Phân tích đối tượng điều chỉnh của LHS • Trình bày về phương pháp điều chỉnh của BLHS II. Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm khách quan từ câu 1 đến câu 7 trang 12 sách Hướng dẫn học tập LHS P. Chung III. Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm tự luận: câu 1,2 và 3 tr. 17 sách HDHT IV. Làm bài tập số 1 trang 18 sách HDHT CHƯƠNG 2 KHÁI NIỆM, CẤU TẠO VÀ HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ CHƯƠNG 2 KHÁI NIỆM, CẤU TẠO VÀ HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ I. KHÁI NIỆM ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ II. CẤU TẠO CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ III. HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ CHƯƠNG 2 KHÁI NIỆM, CẤU TẠO VÀ HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ I. KHÁI NIỆM ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ 1. Định nghĩa 2. Phân tích CHƯƠNG 2: KHÁI NIỆM, CẤU TẠO VÀ HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ I. Khái niệm đạo luật HS 1. ĐỊNH NGHĨA Đạo luật hình sự là văn bản pháp luật do cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ban hành, quy định về tội phạm, hình phạt cũng như các chế định khác liên quan đến việc xác định tội phạm và hình phạt đồng thời quy định nhiệm vụ và những nguyên tắc chung của luật hình sự Việt Nam. I. Khái niệm đạo luật HS 1. Định nghĩa 2. Phân tích Chủ thể ban hành Hình thức đạo luật hình sự Nội dung của ĐLHS Nguồn của PLHS: BLHS II. Cấu tạo của đạo luật HS 1. Cấu tạo của BLHS 2. Cấu tạo của quy phạm PLHS II. Cấu tạo của đạo luật HS 1. CẤU TẠO BỘ LUẬT HÌNH SỰ Phần các tội phạmPhần chung Chương (24 chương) Mục (chỉ có trong một số chương) Điều (344 điều) Khoản Điểm II. Cấu tạo của đạo luật HS 2. CẤU TẠO QUY PHẠM PHÁP LUẬT HÌNH SỰ.  Quy phạm pháp luật phần chung: thường không có phần chế tài và đối với quy phạm định nghĩa thì không có phần giả định.  QPPL phần các tội phạm: thường có 2 bộ phận là quy định và chế tài 2. Cấu tạo quy phạm PLHS QUY ĐỊNH CỦA QPPLHS ĐN: Là một bộ phận của QPPLHS, nêu ra hoặc nêu ra và mô tả một tội phạm nhất định Các loại quy định:  Quy định giản đơn  Quy định mô tả  Quy định viện dẫn 2. Cấu tạo quy phạm PLHS CHẾ TÀI CỦA QPPLHS ĐN: Là một bộ phận của QPPLHS, xác định loại và mức hình phạt đối với người thực hiện tội phạm đã nêu trong phần quy định. LOẠI CHẾ TÀI : Chế tài tương đối dứt khoát Chế tài lựa chọn SV thực hành tại lớp I. Đọc K1 Đ. 123 BLHS hãy xác định: 1. Quy định trong quy phạm PLHS tại K.1 Đ123 BLHS thuộc loại nào? 2. Chế tài quy định tại K1 Đ.123 thuộc loại nào II. Đọc K1 Đ.133 BLHS, hãy xác định: 1. Quy định trong quy phạm PLHS tại K.1 Đ133 BLHS thuộc loại nào? 2. Chế tài quy định tại K1 Đ.133 thuộc loại nào CHƯƠNG 2: KHÁI NIỆM, CẤU TẠO VÀ HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ III. Hiệu lực của Đạo LHS III.HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ. 1. Hiệu lực theo không gian. 2. Hiệu lực theo thời gian 1. Hiệu lực theo không gian ĐỊNH NGHĨA HIỆU LỰC THEO KHÔNG GIAN Là hiệu lực trong khoảng không gian nhất định đối với một số người nhất định Laõnh thoå Vieät amN 1 Laõnh thoå quoác gia khaùc 2 Khu vöïc khoâng thuoäc laõnh thoå cuûa baát kyø quoác gia naøo III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hieäu löïc theo khoâng gian.  Hieäu löïc cuûa ñaïo luaät hình söï ñoái vôùi haønh vi phaïm toäi treân laõnh thoå Vieät nam  Hieäu löïc cuûa ñaïo luaät hình söï ñoái vôùi haønh vi phaïm toäi ngoaøi laõnh thoå Vieät amN III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hiệu lực theo không gian HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ ĐỐI VỚI HÀNH VI PHẠM TỘI TRÊN LÃNH THỔ VIỆT NAM  Căn cứ pháp lý: Điều 5 BLHS quy định “BLHS được áp dụng đối với mọi hành vi phạm tội thực hiện trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam”  Nguyên tắc chi phối : nguyên tắc chủ quyền quốc gia III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hiệu lực theo không gian KHÁI NIỆM LÃNH THỔ VIỆT NAM: Theo Điều 1 Hiến Pháp 1992 và theo thông lệ quốc tế, lãnh thổ VN bao gồm:  Vùng đất  Vùng biển  Vùng trời  Lãnh thổ bơi, bay III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hiệu lực theo không gian LÃNH THỔ BƠI, BAY -Tàu hàng hải quân sự, máy bay quân sự mang cờ Việt Nam đang ở bất cứ nơi nào - Tàu hàng hải dân sự dân sự và máy bay dân sự mang cờ VN đang ở hải phận quốc tế hoặc không phận quốc tế. III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hiệu lực theo không gian HÀNH VI ĐƯỢC COI LÀ PHẠM TỘI TRÊN LÃNH THỔ VIỆT NAM Có các trường hợp:  Hành vi phạm tội thực hiện trọn vẹn trên lãnh thổ Việt nam  Tội phạm được bắt đầu, hoặc diễn ra hoặc kết thúc trên lãnh thổ Việt nam Một giai đoạn của hoạt động PT xảy ra trên lãnh thổ VN III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hiệu lực theo không gian TÓM LẠI Theo nguyên tắc chủ quyền quốc gia, đạo luật hình sự Việt Nam có hiệu lực đối với mọi hành vi phạm tội được thực hiện trên lãnh thổ Việt nam Biệt lệ: khoản 2 Điều 5 BLHS quy định về TNHS đối với những người được hưởng quyền miễn trừ tư pháp hình sự về ngoại giao, lãnh sự hoặc theo thông lệ quốc tế được giải quyết bằng con đường ngoại giao. III. Hiệu lực của đạo luật HS 1. Hiệu lực theo không gian HIỆU LỰC CỦA ĐẠO LUẬT HÌNH SỰ ĐỐI VỚI HÀNH VI PHẠM TỘI NGOÀI LÃNH THỔ VIỆT NAM * Căn cứ pháp lý: Điều 6 BLHS * Nguyên tắc chi phối: nguyên tắc quốc tịch * Nội dung: • Công dân VN và người không quốc tịch thường trú tại VN phạm tội ở ngoài lãnh thổ VN có thể bị truy cứu TNHS tại VN theo LHS VN • Người nứơc ngoài phạm tội ở ngoài lãnh thổ VN có thể bị truy cứu TNHS theo LHS VN nếu TP mà họ thực hiện được quy định trong Điều ước Quốc tế mà VN là thành viên. BÀI TẬP 5 A là người Trung Quốc thường xuyên sang Việt Nam móc nối với 1 số người Việt Nam để đưa phụ nữ Việt Nam qua Trung Quốc bán cho người Trung Quốc lấy làm vợ. A hứa với những người Việt Nam có nhu cầu kiếm việc rằng qua Trung Quốc có nhiều việc làm kiếm ra tiền. A đã đưa được một số cô gái người Việt Nam để bán cho người Trung Quốc. Tại Trung Quốc, A cùng B và C đều là người Trung Quốc hãm hiếp, rồi sau đó mới bán cho một người Trung Quốc làm vợ. Hãy xác định: 1. Quốc gia mà hành vi phạm tội buơn bán người, hiếp dâm xảy ra? 2. BLHS VN cĩ hiệu lực đối với tất cả hai hành vi trên khơng? Tại sao? Cho biết: BLHS VN quy định tội mua bán người (Đ,119), tội hiếp dâm (Đ.111 BLHS) 2. Hiệu lực theo thời gian 2. HIỆU LỰC THEO THỜI GIAN. Nguyên tắc chung : Khoản 1 Điều 7 BLHS quy định: “Điều luật được áp dụng đối với một hành vi phạm tội là điều luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành vi PT được thực hiện” 2. Hiệu lực theo thời gian ĐIỀU LUẬT CÓ HIỆU LỰC THI HÀNH Là điều luật đã bắt đầu có hiệu lực và chưa chấm dứt hiệu lực thi hành • Thời điểm bắt đầu có hiệu lực • Thời điểm chấm dứt hiệu lực 2. Hiệu lực theo thời gian XÁC ĐỊNH THỜI ĐIỂM THỰC HIỆN TỘI PHẠM Đối với tội phạm được thực hiện trong một khoảng thời gian thì toàn bộ quá trình thực hiện TP là thời điểm thực hiện TP. Điều luật được áp dụng là điều luật đang có hiệu lực thi hành vào thời điểm cuối cùng của việc thực hiện TP 2. Hiệu lực theo thời gian Chú ý: Điều 7 BLHS  Về nguyên tắc LHS VN không có hiệu lực hồi tố, điều luật được áp dụng là điều luật đang có hiệu lực thi hành vào thời điểm tội phạm được thực hiện Điều luật mới không có lợi cho người phạm tội không có hiệu lực hồi tố Điều luật mới có lợi cho người phạm tội thì có hiệu lực hồi tố NHẬN ĐỊNH SAU ĐÚNG HAY SAI? TẠI SAO? 1. Một tội phạm chỉ được coi là thực hiện tại Việt Nam nếu tội phạm đó bắt đầu và kết thúc trên lãnh thổ Việt Nam. Bài tập cần thực hiện I. Lý thuyết • Trình bày khái niệm đạo luật hình sự VN • Trình bày cấu tạo của BLHS năm 1999 • Trình bày cấu tạo của quy phạm PLHS • Phân tích hiệu lực của đạo LHS theo không gian • Phân tích hiệu lực của đạo LHS theo thời gian II. Trả lời câu hỏi trách nghiệm khách quan từ câu 16 đến câu 22 trang 16 sách Hướng dẫn học tập LHS P. Chung III. Trả lời trắc nghiệm tự luận: câu 4 tr.17 sách HDHT IV. Làm bài tập: số 2, 3, 4, 5 trang 18-19 sách HDHT Chúc các bạn thành công!