Lý thuyết ôn tập - Lý luận dạy học

LÝ THUYẾT ÔN TẬP – LÝ LUẬN DẠY HỌC Võ Thanh Linh Biên Soạn: 1. Hãy nêu những thành tố cơ bản của phương pháp dạy học bộ môn? (Trang 11) - Hoạt động và hoạt động thành phần - Động cơ - Tri thức và tri thức phƣơng pháp - Sự phân bậc hoạt động 2. Cho biết mục tiêu dạy học của bộ môn Tin học ở bậc học phổ thông? (Tài liệu PPDH Tin Học – Trang 55) Môn Tin học nhằm cung cấp cho HS: - Những kiến thức phổ thông về ngành khoa học Tin học, - Hình thành và phát triển khả năng tư duy thuật toán, - Năng lực sử dụng các thành tựu của ngành khoa học này trong học tập và trong các lĩnh vực hoạt động của mình sau này. (Slide Lecture01 – Trang 29) - Cho học sinh có hiểu biết ban đầu về Tin học – ngành khoa học liên quan đến máy tính điện tửv à nhận biết được vai trò của máy tính trong xã hội hiện đại. - Có khả năng sử dụng máy tính phục vụ học tập và cuộc sống của mình để có thể thích ứng được với xã hội. - Bước đầu rèn luyện cách giải quyết vấn đề theo phương pháp công nghệ. (xác định mục tiêu và yêu cầu, thiết kế giải pháp và thực hiện) - Có định hướng ban đầu về một số nghề của xã hội hiện đại. 3. Cho biết các đặc trưng tổng quát của dạy học môn Tin học? - Trang 76 - + Dạy học khái niệm, nguyên lí và dạy học quy trình, thao tác + Kết hợp phương pháp dùng lời và phương pháp trực quan + Dạy học thực hành và rèn luyện kĩ năng sử dụng máy tính 4. Hãy so sánh đặc điểm của phương pháp dạy học (PPDH) truyền thống và PPDH tích cực? - Trang 78, 79 - Phương pháp dạy học truyền thống Phương pháp dạy học tích cực Giáo viên: vẫn giữ vị trí trung tâm của hệ thống dạy học, có trách nhiệm truyền đạt kiến thức cho học sinh. Tuy nhiên, giáo viên đã chú ý tới việc đàm thoại với học sinh (vấn đáp, gợi mở, ), có sử dụng các phƣơng tiện dạy học (bảng biểu, máy tính, ), có thực hành quan sát, luyện tập để nâng cao chất lượng dạy và học. Với hình thức này giáo viên quan tâm chủ yếu tới cách trình bày của mình sao cho sáng sủa, rõ ràng, logic và dễ hiểu, nhưng chưa quan tâm đến "cái mà học sinh cần nắm được" (nhu cầu cá nhân của người học). Giáo viên đã chú ý đảm bảo một số nguyên tắc và phương pháp sư phạm tổng quát như: đảm bảo tính hệ thống, tính trực quan, vừa sức, và chú ý đặc biệt đến “kĩ thuật đặt câu hỏi”. Học sinh: học theo kiểu bắt chƣớc và thụ động tiếp thu. Họ cố gắng ghi nhớ và áp dụng đúng “mẫu” mà giáo viên đã trình bày. Kiến thức: vẫn được cho trực tiếp và dƣới dạng có sẵn, đã “phi hoàn cảnh hoá”, “phi thời gian hoá”, “phi cá nhân hoá” và mang “nghĩa hình thức”. Giáo viên cũng coi trọng việc luyện Giáo viên: tự nguyện rời bỏ vị trí trung tâm của mình trong hệ thống dạy học. Họ chỉ còn là ngƣời đạo diễn, trọng tài, cố vấn, tổ chức cho học sinh tự mình khám phá ra kiến thức mới. Học sinh: trở thành chủ thể, ở vị trí trung tâm, được hướng dẫn để tự mình khám phá và làm chủ tri thức. Học sinh có vai trò chủ động. Kiến thức: không còn được truyền thụ trực tiếp bởi giáo viên mà do chính học sinh tự khám phá qua quá trình hoạt động giải quyết các vấn đề do giáo viên đề nghị. Kiến thức mới nảy sinh nhƣ là kết quả của hoạt động giải quyết vấn đề của chính học sinh. Đánh giá: kết hợp đánh giá của Thầy và tự đánh giá của Trò. Các phương pháp dạy học tích cực: dạy học nêu vấn đề (dạy học phát hiện-giải quyết vấn đề), dạy học theo tình huống, dạy học phân hoá, dạy học theo dự án, tập và ôn tập. Đánh giá: giáo viên có vai trò gần nhƣ tuyệt đối. Nhóm các phương pháp dạy học truyền thống + Nhóm các phương pháp dùng lời: diễn giảng thông báo, thuyết trình, đàm thoại (vấn đáp) thông báo, làm việc với sách, + Nhóm các phương pháp trực quan: biểu diễn vật tự nhiên/ vật thật, biểu diễn vật tượng trưng hay tƣợng hình, biểu diễn thực nghiệm, băng ghi hình, đèn chiếu, phim vidéo, + Nhóm các phương pháp thực hành: luyện tập, thực hành quan sát và phỏng đoán, thực hành thí nghiệm,.. 5. Hãy trình bày bản chất, ưu điểm và nhược điểm của kiểu dạy học thông báo? Lecture1-74 * Bản chất Giáo viên giảng giải - minh họa kiến thức và cách thức hành động cho học sinh, còn học sinh chỉ tiếp thu, tái hiện theo các thao tác mẫu. Giáo viên nghiên cứu nội dung kiến thức, sau đó bằng phương pháp dùng lời truyền đạt thông tin đến học sinh và học sinh sẽ học bài ghi được trên lớp. * Ưu điểm - Truyền đạt được khối lượng lớn các thong tin có hệ thống, chính xác trong thời gian ngắn - Cần ít phương tiện dạy học, ít tốn công sức * Nhược điểm - Theo xu hướng áp đặt - Chưa phát huy đầy đủ tính tích cực, độc lập và tư duy sang tạo của học sinh 6. Hãy trình bày bản chất, ưu điểm và nhược điểm của kiểu dạy học nêu vấn đề? Lecture1-75 * Bản chất Giáo viên nêu ra cho học sinh một vấn đề cần giải quyết đồng thời tạo điều kiện để học sinh tự lực giải quyết vấn đề trên cơ sở liên hệ giữa kiến thức đã biết với kiến thức chưa biết. Tình huống gợi vấn đề : thể hiện một vấn đề mới cần giải quyết, người học mong muốn giải quyết vấn đề và có khả năng giải quyết vấn đề với sự nỗ lực nhất định. * Ưu điểm - Kiểu dạy học mang tính tích cực. - Học sinh nắm tri thức vững chắc. - Học sinh nắm được phương pháp tự học, phát triển được tư duy. - Học sinh xây dựng được niềm tin về khả năng của mình. * Nhược điểm - Giáo viên tốn nhiều thời gian đầu tư cho việc dạy học. - Giáo viên cần nhiều điều kiện hỗ trợ. - Không phải lúc nào cũng áp dụng được. 7. Hãy trình bày mô hình dạy học tích cực – có thể minh hoạt bằng sơ đồ? T79 8. Hãy trình bày mô hình dạy học truyền thống – có thể minh họa bằng sơ đồ? T79 Giao tiếp với tri thức Giao tiếp giữa các đối tượng Thực hiện Quan sát Tự học Học nhóm Thực nghiệm Đối thoại HỌC TÍCH CỰC (ACTIVE LEARNING) Gồm có: - Học cộng tác - Học theo dự án: + Bài tập tình huống + Thảo luận nhóm + Học giải quyết vấn đề ... * Mối tương quan giữa hai phương pháp dạy học: 9. Bạn hiểu gì về thuật ngữ WHO, WHY, WHAT, và HOW trong việc thiết kê ́ một kich bản dạy học? 10. Như thế nào là dạy học hiệu quả và hấp dẫn? - Hiệu quả: đạt chuẩn kiến thức, đạt mục tiêu bài dạy - Hấp dẫn : Thu hút, vui, tạo động cơ. 11. Nhu cầu của người học (learner’s needs) là gì? Giải thích bằng thuật ngữ EDUCARE? Learner’s needs (Nhu cầu của người học) là: “EDUCARE ?” (chăm sóc giáo dục) • ‘E’- Explantion: Sự giải thích đầy đủ và cặn kẽ. • ‘D’ – Doing detail: Ta học những cái mà ta thấy như thế nào. • ‘U’ – Using the skill: Thực hành và vận dụng kỹ năng đã học. • ‘C’ – Check and correct: Khả năng kiểm tra lại và chỉnh sửa cho đúng. • ‘A’ – Aide memoire: bản ghi chép tóm tắt. • ‘R’ – Review or revision : Sự nhớ lại hay ôn lại. • ‘E’ – Evaluation: Việc đánh giá kết quả học tập. • ‘?’: Cơ hội được đặt câu hỏi. 12. Trong quá trình học tập, người học đã trải qua những kinh nghiệm học tập (learning experiences) nào, hãy kể tên và nêu đặc điểm của 5 kinh nghiệ m họ c tậ p mà bạn đã biết ? Các trải nghiệm học tập (learning Experiences). • Reading: đọc • Test: Trắc nghiệm, được chấm bởi người dạy. • Class practical or axercise: thực hành hay bài tập. • Note-taking: Ghi chú hay ghi chép. • Explanation: Giải thích từ người dạy. 13. Dạy học là một quá trình xử lý 2 chiều (2-way process), bạn hãy giải thích? Instruction (Hướng dẫn) GV =================HS Feeback (Phản hồi) 14. Hãy nêu những hạn chế của phương pháp dạy học truyền thống ? Xét về đối tượng tham gia: - Lấy GV làm trung tâm (đạo diễn kiêm diễn viên) - Học trò thụ động, chỉ tái hiện lại những kiến thức của GV. Xét về tính sư phạm: - Tính sư phạm phải cao. - Hoạt động giao tiếp hạn chế. 15. Hãy nêu những điều kiện cần thiết để có thể áp dụng PPDH tích cực trong thực tế? (Lecture2/32) - Trình độ, kinh nghiệm của giáo viên - Phương pháp học phù hợp của học sinh - Đổi mới cấu tạo chương trình và SGK - Chuẩn bị phương tiện, thiết bị dạy học - Thay đổi cách thi cử và đánh giá học sinh, giáo viên 16. Đánh giá chất lượng bài dạy dựa trên các tiêu chi ́nào? Dựa trên bảng Learning Activity Checklists (LAC). 17. Một kịch bản dạy học (learning scenario) sẽ bao gồm những thành phần nào? Lecture3/15 18. Trong dạy học dùng lời, nghệ thuật của việc giải thích (art of explaining) là gì? 19. Trong dạy học dùng lời, nghệ thuật của việc trình bày (art of showing) là gì? * Thể hiện một kỹ năng hoặc khả năng về chất: + Việc chứng minh ngầm + Được biểu diễn như thế nào + Cho người học thực hành * Thể hiện môt kỹ năng hoặc kha năng trí tuệ: + Đưa ra những ví dụ mẫu cho học sinh tham khảo. 20. Mô hình Technological Pedagogical Content Knowledge (TPCK) đối với một người giáo viên của TK.21 là gì?