Một số giải pháp nâng cao sự thăng tiến của phụ nữ trong hệ thống chính trị Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 67 (7/2019) No. 67 (7/2019) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn 102 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO SỰ THĂNG TIẾN CỦA PHỤ NỮ TRONG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ VIỆT NAM Some solutions to improve the advancement of women in the Vietnamese political system Nguyễn Ngọc Hương Trường Chính trị tỉnh Tiền Giang TÓM TẮT Phụ nữ tham gia vào hệ thống chính trị có rất nhiều ý nghĩa đối với sự phát triển chung của hệ thống chính trị. Việc khẳng định vai trò và năng lực của phụ nữ trong đời sống chính trị là một quá trình đấu tranh giải phóng phụ nữ, thực hiện nam nữ bình quyền, trong đó có quyền bình đẳng về chính trị, quyền được tham gia vào hoạt động chính trị và hệ thống chính trị. Đó cũng là bước tiến vĩ đại của nhân loại trong công cuộc đấu tranh bình đẳng giới và đem lại quyền lợi cho nữ giới. Nâng cao vị thế và vai trò của phụ nữ trong hệ thống chính trị đã trở thành vấn đề thời sự của nhiều quốc gia và cộng đồng quốc tế. Do vậy, việc tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao sự thăng tiến của phụ nữ trong hệ thống chính trị là nhiệm vụ thiết yếu và quan trọng góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giành quyền lợi cho phụ nữ và khẳng định vị thế của phái nữ. Từ khóa: bình đẳng giới, hệ thống chính trị, phụ nữ, thăng tiến ABSTRACT Women's participation in the political system is significant for the overall development of the political system. The affirmation of women’s role and capacity in political life is a struggling process to liberate women and exercise equal rights, including political equality and the right to participate in political activities and political system. It is also the great step of humanity in the struggle for gender equality and women's rights. Empowering the role of women in the political system has become a topical issue for many countries and the international community. Therefore, finding solutions to improve the advancement of women in the political system is an essential and important task contributing to the fight for women's rights and affirming women’s position. Keywords: gender equality, political system, women, advancement 1. Đặt vấn đề Trong suốt quá trình phát triển của nhân loại, nam giới đã thống lĩnh các lĩnh vực học thuật, quản trị và quản lý sự nghiệp. Hầu hết các nghiên cứu khoa học của nhân loại được tiến hành bởi nam giới. Vì thế vai trò của phụ nữ thường bị bỏ qua một cách đáng tiếc, hoặc chỉ được nhắc đến một cách sơ sài. Trong khoảng thời gian dài, phụ nữ bị ép buộc phải chấp nhận địa vị thấp kém hơn nam giới trong các lĩnh vực học thuật và xã hội; do đó đòi Email: nguyenngochuongtgdd5757@gmail.com NGUYỄN NGỌC HƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 103 hỏi phải có một thái độ đánh giá công tâm hơn, công bằng hơn. Giải pháp nhằm nâng cao sự thăng tiến cho phụ nữ trong hệ thống chính trị cần phải có sự nhìn nhận một cách toàn diện về vị trí, vai trò và giá trị của phụ nữ. Có như vậy mới giúp cho họ khẳng định được vị thế của mình trong hệ thống chính trị hiện đại và tiến tới cân bằng với nam giới. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Cơ sở lý luận 2.1.1. Khái niệm “hệ thống chính trị” Hệ thống chính trị là một chỉnh thể các tổ chức chính trị trong xã hội bao gồm các đảng chính trị, nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội hợp pháp được liên kết với nhau trong một hệ thống tổ chức nhằm tác động vào các quá trình của đời sống xã hội, để củng cố, duy trì và phát triển chế độ đương thời phù hợp với lợi ích của chủ thể giai cấp cầm quyền. Hệ thống chính trị Việt Nam đi theo nguyên mẫu Nhà nước xã hội chủ nghĩa đơn Đảng, giai cấp công nhân và nhân dân lao động làm chủ thể chân chính của quyền lực. Bởi vậy, hệ thống chính trị ở nước ta là cơ chế, là công cụ thực hiện quyền làm chủ của nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng. Hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay gồm: Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và năm đoàn thể chính trị - xã hội: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam. Trong mọi xã hội có giai cấp, quyền lực của giai cấp cầm quyền được thực hiện bằng một hệ thống thiết chế và tổ chức chính trị nhất định. Theo Ban tổ chức Trung ương, tại Việt Nam “Hệ thống chính trị là một chỉnh thể thống nhất gắn bó hữu cơ bao gồm: Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn thể nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam (Đảng Cộng sản Việt Nam, 1986, tr. 27). Theo Nguyễn Hữu Khiển: “Hệ thống chính trị là một chỉnh thể các tổ chức chính trị hợp pháp trong xã hội, bao gồm các đảng phái chính trị, nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội được liên kết với nhau trong một hệ thống tổ chức, nhằm tác động vào các quá trình của đời sống xã hội; củng cố, duy trì và phát triển chế độ chính trị phù hợp với lợi ích của giai cấp cầm quyền. Hệ thống chính trị xuất hiện cùng với sự thống trị của nhà nước nhằm thực hiện đường lối chính trị của giai cấp cầm quyền. Do đó, hệ thống chính trị mang bản chất giai cấp. Trong chủ nghĩa xã hội, giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chủ thể thực sự của quyền lực, tự mình tổ chức và quản lý xã hội, quyết định nội dung hoạt động của hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa” (Nguyễn Hữu Khiển, 2006, tr. 126). Hệ thống chính trị Việt Nam do một đảng chính trị duy nhất cầm quyền, đó chính là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam giành thắng lợi trong cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hệ thống chính trị Việt Nam ngày càng được xây dựng củng cố và phát triển, thực hiện thắng lợi cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, giành quyền độc lập dân tộc, thống nhất đất nước đưa cả nước bước vào thời kỳ quá độ xây dựng và đi lên chủ nghĩa xã hội. Tiến hành đổi mới toàn diện đất nước. Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 67 (01/2020) 104 hành Trung ương khóa VIII đã khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng duy nhất cầm quyền, đó là bản chất, đặc điểm nổi bật của hệ thống chính trị Việt Nam” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 1991, tr. 32). 2.1.2. Phụ nữ Đề tài về phụ nữ được nghiên cứu nhiều trên thế giới, trong đó điển hình là tác phẩm đồ sộ “Giới tính thứ hai” của Beauvoir. Trong nghiên cứu này, tác giả đã cố gắng phác họa một bức tranh khá hoàn chỉnh về đề tài phụ nữ với nhiều mảng màu khác nhau như văn học, thần thoại, tôn giáo, sinh học, phân tâm học, chủ nghĩa duy vật lịch sử. Khi xem xét về lịch sử, Beauvoir đi đến kết luận: “Hầu hết các xã hội trong lịch sử phương Tây từ cổ đại đến hiện đại dưới sự chi phối của hệ thống phụ hệ nên đã xem phụ nữ như là Tha nhân - Khách thể và đàn ông như là Cái tôi - Chủ thể. Theo cách đó, nhân loại được xác định là đàn ông, là giống đực, còn phụ nữ thì luôn được xác định trong sự lệ thuộc vào đàn ông. Và như vậy, chỉ duy nhất đàn ông mới có tự do lựa chọn để xác lập bản chất và tính chủ thể của mình, còn phụ nữ chỉ là hệ quả của sự lựa chọn ấy” (Simone De Beauvoir, 1998, tr. 41). Ở Việt Nam, Phụ nữ là nguồn lực quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của xã hội. Lịch sử đã và luôn minh chứng sự hiện diện của phụ nữ trong các vai trò quan trọng của xã hội như quá trình xây dựng, lao động sản xuất, đấu tranh chống thiên tai, địch họa, được khẳng định qua năng lực và phẩm hạnh trong các hoạt động xã hội, bao gồm cả trong lĩnh vực phi truyền thống, góp một phần to lớn công sức và trí tuệ cho nền hoà bình và văn minh nhân loại. 2.1.3. Khái niệm “thăng tiến” “Thăng tiến” là điều mà bất cứ cá nhân nào cũng mong muốn đạt được sau khoảng thời gian dài cố gắng phấn đấu, hi sinh vì công việc. Thăng tiến được xem là “mẫu số chung” mà bất kỳ ai cũng đều mong muốn, là một động lực quan trọng để chúng ta tiếp tục phát triển bản thân và cố gắng nỗ lực hơn nữa cho công việc. Thế nhưng, khái niệm thăng tiến với mỗi người cũng có sự khác nhau, dẫn đến mức độ hài lòng của họ trong công việc cũng khác nhau. Thứ nhất, thăng tiến đồng nghĩa với thăng chức. Những người có năng lực giỏi, sở hữu đầy đủ kĩ năng và tố chất của một nhà lãnh đạo thì sau khoảng thời gian dài cống hiến, thăng chức chính là mục đích mà họ muốn nhận được. Thứ hai, thăng tiến là khi tìm được sự cân bằng trong công việc và cuộc sống. Cuộc sống cá nhân và công việc là hai thứ không thể thiếu, nhưng vì một số lí do không mong muốn, các cá nhân buộc phải đánh đổi nhiều điều trong cuộc sống chỉ để hoàn thành tốt công việc. Có nhiều trường hợp chỉ cần có một công việc tốt ổn định không còn phải hi sinh cho bất kì bên nào nhiều hơn thì đó đã gọi là một sự “thăng tiến”. Thứ ba, thăng tiến là khi được làm việc trong môi trường lý tưởng. Đối với các cá nhân nếu các môi trường không lành mạnh, không thể hòa hợp cùng đồng nghiệp từ chuyên môn, phong cách làm việc đến tính cách. Sau đó, được chuyển đến một bộ phận khác và mọi người ở đây ai cũng tuyệt vời. Bên cạnh đó, họ còn làm việc rất chuyên nghiệp trong từng khâu, ngoài ra ai cũng có kiến thức rất uyên thâm, do đó các cá nhân sẽ học hỏi được khá nhiều kiến thức và kinh nghiệm từ mọi người. Có thể nói, được chuyển bộ phận và NGUYỄN NGỌC HƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 105 trở thành thành viên của phòng ban này quả thật là một sự “thăng tiến”. Về mặt chủ quan thì những phẩm chất cần thiết để cho các cá nhân có cơ hội và khả năng thăng tiến tốt cần có: Thứ nhất, các cá nhân phải hoàn thành tốt công việc và nhiệm vụ được giao, đồng thời sẵn sàng giúp đỡ đồng nghiệp khi cần thiết, những cá nhân ấy phải cho thấy năng lực thật sự khi không từ chối những nhiệm vụ khó khăn. Thứ hai, thường xuyên cập nhật kiến thức và các kỹ năng hỗ trợ cho công việc; đăng ký học thêm các khóa ngắn hạn về chuyên môn nghiệp vụ giúp họ thích ứng với môi trường công việc luôn luôn thay đổi. Thứ ba, luôn lắng nghe và học hỏi những kinh nghiệm từ đồng nghiệp và cấp trên, nhất là với lĩnh vực chuyên môn phụ trách. Chăm chú lắng nghe những gì đồng nghiệp chia sẻ về công việc cũng như góp ý của họ. Thứ tư, duy trì và tạo thêm nhiều mối quan hệ với đồng nghiệp cũng như với những người bạn mà có dịp tiếp xúc qua công việc. Những mối quan hệ này có thể chưa tác dụng ở hiện tại nhưng có thể sẽ tạo ra nhiều cơ hội về sau. Thứ năm, luôn đặt ra những mục tiêu mới trong công việc và không ngại thử sức trước những cơ hội mới mẻ mà công việc mang đến. Thứ sáu, thường xuyên bổ sung vào hồ sơ cá nhân những kỹ năng và điểm mạnh mà có được trong quá trình làm việc để chứng minh giá trị của mình với bất cứ cơ quan nào. 2.2. Một số giải pháp cơ bản 2.2.1. Tăng cường số lượng phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, quản lý dựa trên cơ sở các mối quan tâm về nhu cầu và lợi ích chính đáng của phụ nữ Lãnh đạo là sự đại diện cho lợi ích và tiếng nói của mọi giai cấp, tầng lớp và giới tính. Đại diện chính thức về lợi ích của một tầng lớp hay một giới là những người trở thành lãnh đạo do họ được bầu hoặc bổ nhiệm vào một vị trí quản lý cụ thể trong hệ thống chính trị theo đúng quy trình, thủ tục, luật pháp quy định. Những người lãnh đạo là đại diện chính thức có tầm quan trọng đối với những người đã bầu ra họ hoặc cấp dưới của họ vì họ sẽ bảo vệ nhu cầu, lợi ích của cử tri hoặc cấp dưới trong quá trình hoạch định và thực thi chính sách công. Phụ nữ đại diện cho những lợi ích, nhu cầu và thay mặt cử tri nói lên nhu cầu, lợi ích, các mối quan tâm của họ trong quá trình hoạch định, thực thi chính sách công. Do đó, Đảng và Nhà nước phải ưu tiên và đối xử công bằng trong bố trí nhân sự lãnh đạo, quản lý là nữ giới. Người lãnh đạo nữ ở những vị trí chính thức trong hệ thống chính trị là người đại diện cho nữ giới vì họ mang nhiều đặc điểm khá tương đồng với những người phụ nữ khác và sẽ thay mặt những người phụ nữ trong xã hội nói lên nhu cầu, lợi ích của nữ giới trong quá trình hoạch định chính sách công. Những mối quan tâm và quyền lợi đa dạng nhưng đặc thù của phụ nữ (như thai sản, chăm sóc con cái, tình trạng dễ bị lạm dụng tại gia đình và công sở, bạo lực dựa trên cơ sở giới, thiếu đại diện trong các vị trí lãnh đạo kinh tế và chính trị cấp cao...) không được những người đại diện nam giới phản ánh đầy đủ trong quá trình chính sách. Mặt khác, nữ giới và nam giới có những kinh nghiệm, trải nghiệm sống, kiến thức, kỹ năng, góc nhìn và cách giải quyết SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 67 (01/2020) 106 khác nhau đối với những vấn đề đặt ra cho lãnh đạo quốc gia và lãnh đạo tổ chức. Khi những kiến thức và kinh nghiệm, cách tiếp cận khác nhau này được phản ánh đầy đủ trong quá trình hoạch định và thực thi chính sách thông qua các đại diện lãnh đạo của từng giới thì chính sách trở nên toàn diện hơn, phù hợp hơn, đặc biệt là với những chính sách có ảnh hưởng tới phụ nữ. Những vấn đề toàn cầu ngày nay đòi hỏi những nhà lãnh đạo có nhiều kỹ năng và sự đổi mới mà những kỹ năng và sự đổi mới này chỉ có thể đến từ những ý tưởng và người tham gia đa dạng. Phụ nữ mang đến các kỹ năng, các quan điểm khác nhau và sự khác biệt về cấu trúc và văn hóa để đưa ra các giải pháp hiệu quả. Trong đó: - Lãnh đạo nữ mang đến kiến thức mới, thông qua lập chương trình cũng như xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách, lãnh đạo nữ đã chú ý tới những chính sách phổ biến mà có lợi hơn cho những thành viên nhất định trong xã hội so với những người khác, và các cơ chế được soạn thảo để khắc phục những lợi thế không công bằng như vậy. - Lãnh đạo nữ xác định được các vấn đề mới trong chính sách. Trong bối cảnh hiện nay, các lãnh đạo nữ có thể chọn cách tập trung vào các vấn đề khác nhau hơn so với các lãnh đạo nam, ví dụ như sự bất bình đẳng về chủng tộc và giới tính, dịch vụ chăm sóc trẻ em, biết chữ, cải cách luật gia đình, lương hưu và xóa đói giảm nghèo. Phụ nữ chiếm 70% số người nghèo trên toàn cầu. Mặc dù giảm nghèo không phải là một vấn đề chính trị mới, nhưng những nỗ lực xác định và tháo gỡ các khía cạnh về giới nhằm khắc phục các tác động sâu sắc mà cái nghèo gây ra cho cuộc sống của nữ giới là mới. Một số lãnh đạo nữ đã đặt trọng tâm mạnh mẽ vào quyền sinh sản và chống phân biệt đối xử theo cách mà những người lãnh đạo nam tiền nhiệm của họ không làm. Nghiên cứu của các học giả đã chứng minh phụ nữ ở vị trí lãnh đạo của đảng có hướng nhấn mạnh hơn vào các vấn đề công bằng xã hội. 2.2.2. Tăng cường số lượng phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, quản lý chính thức, đặc biệt trong bộ máy hành chính nhà nước Ưu tiên phát triển lãnh đạo nữ trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, chăm sóc sức khoẻ, bảo vệ môi trường và những thành tố quan trọng khác đóng góp cho phát triển bền vững. Nâng cao năng lực và vị thế cho phụ nữ tiến tới đạt được bình đẳng giới là một trong tám mục tiêu Thiên niên kỷ mà Liên Hợp quốc đặt ra. Đây cũng là tiền đề để hoàn thành bảy mục tiêu còn lại trong đó xoay quanh những thách thức đang tồn tại bao gồm: HIV/AIDS, sức khỏe, giáo dục, hợp tác toàn cầu vì sự phát triển bền vững. Kinh nghiệm của nhiều nước phát triển cho thấy, khi phụ nữ được trao quyền làm lãnh đạo chính trị, các quốc gia có mức sống cao hơn, có sự phát triển tích cực hơn trong giáo dục, cơ sở hạ tầng và y tế.v.v. Cải thiện chất lượng các chính sách bảo vệ phụ nữ. Phụ nữ có thể quan tâm đến những lợi ích bị phớt lờ mà các nhà lãnh đạo nam bỏ qua, chẳng hạn như các chính sách liên quan đến bạo lực đối với phụ nữ, tiếp cận đất đai, tín dụng bình đẳng, tuổi nghỉ hưu bình đẳng. Thông qua sự hiện diện trong giới chính trị thì phụ nữ mới có thể theo đuổi lợi ích của họ, mà không cần biết trước những hình thức lợi ích nào mình sẽ được hưởng. Tất cả những tuyên bố đã được nêu nhằm ủng hộ sự tăng cường số lượng phụ nữ trong các cơ quan NGUYỄN NGỌC HƯƠNG TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 107 bầu cử. Mạnh dạn trao quyền cho phụ nữ để họ tham gia giải quyết xung đột chung lấy đó làm tiêu chí thăng tiến. Phụ nữ phải chịu đựng nhiều trong những xung đột vũ trang và thường ủng hộ mạnh mẽ nhất cho việc ổn định, tái thiết và ngăn ngừa xung đột. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy sự tham gia của phụ nữ vào các quá trình giao thời và các chính phủ hậu xung đột có thể “tăng tính hợp pháp của các tổ chức mới ra đời, giảm tham nhũng của chính phủ, mở rộng chương trình nghị sự chính trị, thúc đẩy hoạch định chính sách tư vấn và khuyến khích hợp tác giữa các dòng ý thức hệ và các lĩnh vực xã hội. Gia tăng số lượng và chất lượng phụ nữ làm lãnh đạo trong khu vực công. Sự tham gia lãnh đạo, quản lý của nữ giới mang tính biểu tượng vì những nhà lãnh đạo nữ mang lại ý nghĩa về vai trò, năng lực của phụ nữ trong lãnh đạo, quản lý đối với phụ nữ và trẻ em gái trong xã hội. Phụ nữ làm lãnh đạo có ý nghĩa truyền khát vọng, hy vọng, nhu cầu và sự tự tin cho nhiều phụ nữ và trẻ em gái vươn lên trở thành những nhà lãnh đạo, quản lý trong tương lai. Việc có nhiều phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo cấp cao góp phần thay đổi văn hóa mang tính định kiến giới về vai trò của phụ nữ, từng bước xây dựng văn hóa bình đẳng giới ngoài xã hội. Nhiều phụ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý trên thực tế góp phần xây dựng nhận thức về vị trí và vai trò của phụ nữ ngoài xã hội với tư cách là những nhà lãnh đạo, quản lý. Nhờ vậy, việc thúc đẩy phụ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý trong xã hội thực chất góp phần nâng cao nhận thức về bình đẳng giới trong xã hội, cộng đồng và trong gia đình. Tăng cường phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, quản lý nguồn lực. Lãnh đạo nữ có vai trò quan trọng vì đó là sự huy động và sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao làm lãnh đạo phát triển đất nước hiệu quả. Một quốc gia muốn phát triển thành công cần phải có lãnh đạo giỏi. Lãnh đạo cần được lựa chọn từ tất cả những người tài giỏi trong nước - cả nam và nữ. 2.2.3. Thực hiện quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và bố trí sử dụng cán bộ nữ Các cấp ủy Đảng có trách nhiệm lãnh đạo xây dựng quy hoạch cán bộ nữ trong quy hoạch tổng thể về cán bộ của Đảng ở từng cấp, từng ngành, từng địa phương. Đối với cán bộ nữ, đồng thời với việc xây dựng quy hoạch, phải chăm lo đào tạo, bồi dưỡng để chủ động về nhân sự; đề bạt, bổ nhiệm cần bảo đảm tiêu chuẩn của từng chức danh, có khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ, phát huy được thế mạnh, ưu điểm của cán bộ nữ. Thực hiện nguyên tắc bình đẳng giữa nam và nữ về độ tuổi trong quy hoạch, đào tạo, đề bạt và bổ nhiệm. Xây dựng và thực hiện chương đào tạo cán bộ nữ theo từng lĩnh vực, gắn với quy hoạch. Trong đó, đặc biệt coi trọng phát triển đội ngũ cán bộ nữ lãnh đạo, quản lý giỏi, đội ngũ chuyên gia, quản trị doanh nghiệp giỏi, lao động lành nghề và cán bộ khoa học, công nghệ đầu đàn. Đào tạo nguồn nhân lực nữ đáp ứng yêu cầu đa dạng, đa tầng của công nghệ và trình độ phát triển của các lĩnh vực, ngành nghề. Chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, phát huy nhân tài; đào tạo nhân lực nữ cho phát triển kinh tế tri thức; cần bảo đảm tỷ lệ nữ tham gia các khóa đào tạo tại các trường lý luận chính trị, quản lý hành chính Nhà nước từ 30% trở lên. Thực hiện cử tuyển đào tạo cán bộ nữ trong các dân tộc thiểu SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 67 (01/2020) 108 số, tôn giáo và trong các lĩnh vực có tỷ lệ cán bộ nữ qúa thấp. Phổ cập tin học cho cá