Nhà nước và cách mạng xã hội

 NHAØ NÖÔÙC VAØ CAÙCH MAÏNG XAÕ HOÄI TRÖỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ I. Nhà nướcNguồn gốc và bản chất của nhà nước 1.1.Nguồn gốc của nhà nướcTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒLLSXPhát triểnChế độ tư hữuGiai cấp thống trịGiai cấp bị trịĐấu tranh giai cấpNhà nướcLê nin viết: “Nhà nước là sản phẩm và biểu hiện của những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được ”TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ1.2. Bản chất của nhà nước Theo Ăngghen, “nhà nước chẳng qua chỉ là bộ máy của giai cấp này dùng để trấn áp một giai cấp khác” Giai cấp thống trịNhà nướcGiai cấp bị trịTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ2. Đặc trưng cơ bản của nhà nướcNhững đặc trưng cơ bản của nhà nước Quản lý dân cư trên một vùng lãnh thổ nhất địnhCó một bộ máy quyền lực chuyên nghiệp mang tính cưỡng chế xã hội. Hình thành hệ thống thuế khoá để duy trì và tăng cường bộ máy cai trị.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ3. Chức năng cơ bản của nhà nước Chức năng cơ bản của nhà nước Chức năng giai cấp Chức năng xã hội. Chức năng đối nộiChức năng đối ngoạiLàm công cụ chuyên chính của giai cấp thống trịBảo vệ sự thống trị của giai cấp thống trị.Quản lý những hoạt động chung vì sự tồn tại của xã hộiThoả mãn một số nhu caàu chung của cộng đồng dân cưDuy trì trật tự xã hội theo lợi ích của giai cấp thống trị.Xác lập vị trí chính thống những tư tưởng, ý chí của giai cấp thống trị.Bảo vệ lãnh thổ quốc giaThực hiện các mối quan hệ với các nước trên thế giớiTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ4. Các kiểu và hình thức nhà nướcNhà nước TS Nhà nước PKNhà nước CHNLQuân chủ lập hiếnCộng hoàQuân chủ tập quyềnQuân chủ phân quyềnDân chủQuý tộcCộng hoàQuân chủTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ5.Nhà nước vô sản5.1. Nhà nước vô sản là nhà nước kiểu mớiTính tất yếu của nhà nước vô sảnĐể đè bép sự phản kháng của giai cấp bóc lột và các theá lực phản động.Xoá bỏ tình trạng bóc lột.Hoàn thiện nền sản xuất xã hội chủ nghĩa.Phát huy tính tích cực của quần chúng nhân dân.Bảo vệ thành quả cách mạng. Mở rộng giao lưu quốc tếTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒĐặc điểm của nhà nước vô sảnLà nhà nước của giai cấp công nhân, dựa trên liên minh công-nông-tríCùng một lúc thực hiện hai chức năng: Tổ chức - xây dựng và trấn áp. Thực hiện hai nhiệm vụ: Dân tộc và quốc tế.Tồn tại trong TKQĐ lên xã hội không giai cấpTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒCác hình thức của nhà nước vô sản.Công xãXô viếtDân chủ nhân dânTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒNhà nước Việt NamLà nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Có sự thống nhất và phân công, phối hợp giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư phápThống nhất giữa chức năng giai cấp và chức năng xã hội5.2. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒII. Cách mạng xã hội1. Bản chất và vai trò của cáh mạng xã hội 1.1. Khái niệm cách mạng xã hội: Nghĩa rộng: CMXH là sự biến đổi có tính chất bước ngoặt và căn bản về chất trong mọi lĩnh vực đời sống XH, là phương thức thay thế hình thái kinh tế - xã hội lỗi thời bằng hình thái kinh tế - xã hội cao hơn. Nghĩa hẹp: CMXH là việc lật đổ một chế độ chính trị đã lỗi thời thiết lập một chế độ chính trị tiến bộ hơn. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒPhân biệt CMXH với tiến hoá, cải cách, đảo chínhKhác với CMXH, tiến hoá là quá trình phát triển diễn ra một cách tuần tự, dần dần với những biến đổi cục bộ trong một hình thái KT-XH nhất định. Cải cách XH cũng tạo nên sự thay đổi về chất nhất định trong đời sống xã hội nhưng nó chỉ tạo nên những biến đổi riêng lẻ, bộ phận trong khuôn khổ chế độ xã hội đang tồn tại.Đảo chính là thủ đoạn giành quyền lực nhà nöớc bởi một cá nhân hoặc một nhóm ngöời nhằm xác lập một chế độ xã hội có cùng bản chất.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒCách mạng tháng mười Nga 1917TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒCách mạng PhápTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒQHSXLLSXGiai caáp thoáng trò loãi thôøi Giai caáp caùch maïngÑaáu tranhGiai caápCaùch maïngXaõ hoäiNguyên nhân sâu xa của cách mạng xã hội là mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.1.2. Nguyên nhân của cách mạng xã hội TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ1.3. Vai trò của cách mạng xã hộiCách mạng xã hội là phương thức tất yếu của sự thay thế các hình thái kinh tế xã hội trong lịch sử.Chỉ có cách mạng xã hội mới thay thế được quan hệ sản xuất cũ bằng quan hệ sản xuất mới thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển.Cách mạng xã hội là bước chuyển biến vĩ đại trong đời sống xã hội về kinh tế, chính trị, văn hoá. Cách mạng xã hội là đầu tầu của lịch sử.Lịch sử phát triển loài người đã trải qua 4 cuộc cách mạng xã hội, trong đó cách mạng vô sản là kiểu cách mạng XH mới về chất.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ1.4. Tính chất, lực lượng và động lực của CMXHTính chất cách mạng xã hội:Được xác định bởi nhiệm vụ giải quyết mâu thuẫn KT và mâu thuẫn XH tương ứng. Quy định lực lượng và động lực của cách mạng.Lực lượng cách mạng xã hội:Là những giai cấp và tầng lớp nhân dân có lợi ích ít nhiều gắn bó với cách mạng và thúc đẩy CMXH phát triển.Lực lượng CM không chỉ do tính chất mà còn do điều kiện lịch sử cụ thể quyết định.Động lực cách mạng xã hội: Là những giai cấp có lợi ích gắn bó chặt chẽ và lâu dài đối với CM. Động lực của CMXH thay đổi tuỳ theo điều kiện lịch sử cụ thể. Vai trò lãnh đạo trong cách mạng xã hội: Là giai cấp đứng ở vị trí trung tâm của thời đại, là giai cấp đại biểu cho PTSX mới, là giai cấp tiến bộ nhất trong số các gc đang tồn tại.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ2. Quan hệ giữa điều kiện khaùch quan và nhân tố chủ quan trong CMXH 2.1.Điều kiện khách quan CMXH chỉ có thể nổ ra, khi có những điều kiện khách quan cần thiết đã chín muồi tạo thành tình thế CM.Tình thế CM là sự chín mồi của mâu thuẫn giữa LLSX và QHSX, của mâu thuẫn giai cấp trong XH dẫn tới những đảo lộn trong nền tảng KT-XH, tạo nên một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc khiến cho việc thay thế thể chế chính trị đó bằng thể chế chính trị khác tiến bộ hơn như là một thực tế không thể đảo ngược.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒGiai caáp thoáng trò khuûng hoaûng veà chính tròNoãi cuøng khoå cuûa giai caáp bò aùpböùc naëng neà hôn luùc bình thöôøngTính tích cöïc caùch maïng cuûa quaàn chuùng ñöôïc naâng caoQHSXGay gaétLLSX Đặc trưng chủ yếu của tình thế cách mạngTRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ2.2. Nhân tố chủ quan Sự chín muồi của nhân tố chủ quan trong CMXH biểu hiện ở trình độ cao của tính tổ chức, ở mức độ quyết tâm đến đỉnh điểm của giai cấp CM sẵn sàng tiến hành những hoạt động CM mạnh mẽ nhất, kiên quyết nhất để lật đổ chính quyền đương thời, xác lập chính quyền CM do giai cấp đó làm chủ thể.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ2.3. Quan hệ giữa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan trong CMXHSự thống nhất biện chứng giữa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan là điều kiện dẫn đến bùng nổ CMXH.Nếu chưa có điều kiện khách quan cho một cuộc CMXH thì không có một nỗ lực nào của người cách mạng có thể đưa cách mạng đến thắng lợi.Nhưng khi điều kiện khách quan đã chín muồi thì vận mệnh của một cuộc CM lại tuỳ thuộc vào nhân tố chủ quan.Nhân tố chủ quan luôn gắn liền với một kiểu CMXH.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ3. Hình thức và phương pháp cách mạngCMXH có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau nhưng CM không thể đạt tới thành công nếu không sử dụng bạo lực CM.Bạo lực CM là tất yếu vì giai cấp thống trị lỗi thời không bao giờ tự nguyện từ bỏ địa vị thống trị của mình. Vì vậy lực lượng CM muốn giành chính quyền không có cách nào khác là phải dùng đến bạo lực CM.Ngoài phương pháp bạo lực CM, còn có khả năng đưa cách mạng xã hội tiến lên bằng phương pháp hoà bình, kể cả việc sử dụng “con đường nghị trường”.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ4. Cách mạng xã hội trong thời đại hiện nayTrong thời đại hiện nay CMHX vẫn là một tất yếu khách quanThứ nhất: Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất không được khắc phục mà được phát triển “dưới một hình thức mới”Thứ hai: Mâu thuẫn giữa lao động và tư bản ngày càng được mở rộng trên phạm vi toàn thế giới.Thứ ba: Sự phát triển của CNTB cũng đã làm cho các tiền đề khác của CNXH từng bước chín muồi, trong đó phải kể đến năng lực sáng tạo của quần chúng lao động thể hiện ở các cuộc đấu tranh cho dân sinh, dân chủ đang diễn ra khắp nơi trên thế giới.TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAÂN HAØNG TP. HCMKHOA LYÙ LUAÄN CHÍNH TRÒ