Nhiều, nhanh, tốt,rẻ

Lâu nay chúng ta thuận mồm nói: nhanh- nhiều- tốt- rẻ; và, nhiều khi hiểu chưa chuẩn xác các chữ này mà xem đó là một khẩu hiệu thi đua đơn thuần. Dưới bút danh C.K.,Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bốn bài báo khác nhau đăng trên báo Nhân Dân vào tháng 3 năm 1960, để phân tích ý nghĩa của rừng chữ. Mở đầu bài báo đầu tiên Người viết: “Nhiều, nhanh, tốt, rẻ, là phương châm chung của chúng ta trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội”. Người giải thích : “Trước hết phải nói đến Nhiều. Vì có làm ra nhiều của cải, vừa có thể tăng tích lũy để mở rộng sản xuất, vừa nâng cao mức tiêu dùng của nhân dân lao động. Muốn làm ra nhiều của cải, phải có hai điều kiện: Một là phải có nhiều người sản xuất. Hai là mỗi người phải sản xuất được nhiều. Hai điều này thật ra không tách rời nhau”. Ở đây cần phân tích “hai điều kiện” mà Hồ Chí Minh nêu ra để “làm ra nhiều của cải” cho xã hội, nhằm làm sáng tỏ hơn quan điểm của người khi Người đặt Nhiều lên trước, làm nền tảng cho Nhanh, Tốt, Rẻ. Cả hai điều kiện “nhiều người” và “mỗi người” đều nói tới nhân tố lao động – sức lao động hoặc sức sản xuất – nhân tố quyết định của lực lượng sản xuất. “Nhiều người sản xuất” là nói về yếu tố số lượng lao động. Mỗi người phải sản xuất được nhiều” là yếu tố chất lượng lao động. Hai yếu tố này “thật ra không tách rời nhau”.