Quản trị khoản phải thu và tồn kho

1www.ask.edu.vn QUẢN TRỊ KHOẢN PHẢI THU VÀ TỒN KHO TS. NGÔ QUANG HUÂN KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM 2www.ask.edu.vn Quản trị khoản phải thu và tồn kho • Mục tiêu của bài này • Quản trị khoản phải thu – Quyết định tiêu chuẩn bán chịu – Quyết định điều khoản bán chịu • Thay đổi thời hạn bán chịu • Thay đổi tỷ lệ chiết khấu – Phân tích ảnh hưởng của rủi ro do bán chịu – Phân tích uy tín khách hàng mua chịu • Quản trị tồn kho – Mô hình quyết định tồn kho – Xác điểm đặt hàng 3www.ask.edu.vn Mục tiêu quản trị khoản phải thu • Khoản phải thu phát sinh và ảnh hưởng thế nào? – Khoản phải thu phát sinh do bán chịu hàng hoá – Bán chịu tăng doanh thu tăng lợi nhuận – Bán chịu tăng khoản phải thu tăng chi phí • Mục tiêu quản trị khoản phải thu: – Quyết định xem lợi nhuận gia tăng có đủ lớn hơn chi phí gia tăng không? – Tiết kiệm chi phí có đủ bù đắp lợi nhuận giảm không? 4www.ask.edu.vn Mục tiêu quản trị khoản phải thu Bán chịu Tăng doanh thu Tăng khoản phải thu Tăng lợi nhuận Tăng chi phí liên quan đến khoản phải thu So sánh lợi nhuận và chi phí gia tăng Quyết định chính sách bán chịu hợp lý Chi phí cơ hội do đầu tư khoản phải thu 5www.ask.edu.vn Nội dung quản trị khoản phải thu • Quyết định chính sách bán chịu – Tiêu chuẩn bán chịu – Điều khoản bán chịu • Thời hạn bán chịu • Tỷ lệ chiết khấu • Phân tích ảnh hưởng rủi ro bán chịu • Phân tích uy tín khách hàng • Quyết định bán chịu hay không bán chịu? 6www.ask.edu.vn Tiêu chuẩn bán chịu • Tiêu chuẩn bán chịu – tiêu chuẩn tối thiểu về mặt uy tín của khách hàng để được công ty chấp nhận bán chịu • Chính sách tiêu chuẩn bán chịu: – Nới lỏng – dễ dàng chấp nhận bán chịu – Thắt chặt – khắt khe hơn khi chấp nhận bán chịu 7www.ask.edu.vn Tác động của tiêu chuẩn bán chịu Nới lỏng chính sách bán chịu Tăng doanh thu Tăng khoản phải thu Tăng chi phí vào khoản phải thu Tăng lợi nhuận Tăng lợi nhuận đủ bù đắp tăng chi phí không? 8www.ask.edu.vn Tác động của tiêu chuẩn bán chịu Thắt chặt chính sách bán chịu Giảm doanh thu Giảm khoản phải thu Tiết kiệm chi phí đầu tư vào khoản phải thu Giảm lợi nhuận Tiết kiệm chi phí đủ bù đắp lợi nhuận giảm không? 9www.ask.edu.vn Công ty ABC. Ltd có đơn giá bán 10$, biến phí 8$, doanh thu hàng năm hiện tại là 2,4 triệu $, chí phí cơ hội của khoản phải thu là 20%. Nếu nới lỏng chính sách bán chịu, doanh thu kỳ vọng tăng 25% nhưng kỳ thu tiền bình quân sẽ lên đến 2 tháng. Công ty có nên nới lỏng chính sách bán chịu? • Xác định lợi nhuận tăng thêm – Doanh thu tăng = 2,4 x 25% = 0,6 triệu $ = 600.000$ – Số lượng tiêu thụ tăng = 600.000 / 10 = 60.000 đơn vị – Lợi nhuận tăng thêm = 60.000(10 – 8) = 120.000$ • Xác định chi phí tăng thêm – Vòng quay khoản phải thu = 12 tháng/kỳ thu tiền bình quân = 12 / 2 = 6 vòng – Khoản phải thu tăng thêm = Doanh thu tăng thêm / vòng quay khoản phải thu = 600.000 / 6 = 100.000$ – Đầu tư khoản phải thu = 100.000(8/10) = 80.000$ – Chi phí tăng thêm do khoản phải thu tăng = 80.000 x 20% = 16.000$ 10www.ask.edu.vn Quyết định chính sách • Xác định lợi nhuận tăng thêm do nới lỏng chính sách bán chịu = 120.000$ • Xác định chi phí tăng thêm do nới lỏng chính sách bán chịu = 16.000$ • So sánh: LN tăng thêm > Chi phí tăng thêm • Ra quyết định: “Công ty ABC nên nới lỏng chính sách bán chịu”. 11www.ask.edu.vn Điều khoản bán chịu • Điều khoản bán chịu bao gồm: – Thời hạn bán chịu – Tỷ lệ chiết khấu – Thời hạn được hưởng chiết khấu • Ví dụ “2/10 net 30”, có nghĩa là: – Thời hạn bán chịu = 30 ngày – Tỷ lệ chiết khấu = 2% – Thời hạn được hưởng chiết khấu <(=) 10 ngày • Thay đổi điều khoản bán chịu: – Thay đổi thời hạn bán chịu – Thay đổi tỷ lệ chiết khấu 12www.ask.edu.vn Tác động của mở rộng thời hạn bán chịu Mở rộng thời hạn bán chịu Tăng doanh thu Tăng khoản phải thu Tăng chi phí đầu tư khoản phải thu Tăng lợi nhuận Tăng lợi nhuận đủ bù đắp tăng chi phí không? Kỳ thu tiền bq tăng 13www.ask.edu.vn Tác động của rút ngắn thời hạn bán chịu Rút ngắn thời hạn bán chịu Giảm doanh thu Giảm khoản phải thu Tiết kiệm chi phí đầu tư khoản phải thu Giảm lợi nhuận Tiết kiệm chi phí đủ bù đắp lợi nhuận giảm không? Kỳ thu tiền bq giảm 14www.ask.edu.vn Công ty ABC. Ltd có đơn giá bán 10$, biến phí 8$, doanh thu hàng năm hiện tại là 2,4 triệu $, chí phí cơ hội của khoản phải thu là 20%. Nếu mở rộng thời hạn bán chịu từ net 30 thành net 60, doanh thu kỳ vọng tăng 360.000$ nhưng kỳ thu tiền bình quân sẽ tăng từ 1 thành 2 tháng. Công ty có nên mở rộng thời hạn bán chịu? • Xác định lợi nhuận tăng thêm – Doanh thu tăng thêm 360.000$ => Số lượng tiêu thụ tăng = 360.000 / 10 = 36.000 đơn vị – Lợi nhuận tăng thêm = 36.000(10 – 8) = 72.000$ • Xác định chi phí tăng thêm – Vòng quay khoản phải thu = 12 tháng/kỳ thu tiền bình quân = 12 / 2 = 6 vòng – Khoản phải thu tăng thêm do tăng doanh thu = Doanh thu tăng thêm / vòng quay khoản phải thu = 360.000 / 6 = 60.000$ – Khoản phải thu tăng thêm do tăng kỳ thu tiền bq = (2.400.000 / 6) – (2.400.000 /12) = 200.000$ – Tổng cộng khoản phải thu tăng = 60.000 + 200.000 = 260.000$ – Đầu tư khoản phải thu tăng thêm = 260.000(8/10) = 208.000$ – Chi phí đầu tư khoản phải thu = 208.000 x 20% = 41.600$ 15www.ask.edu.vn Quyết định chính sách • Xác định lợi nhuận tăng thêm do mở rộng thời hạn bán chịu = 72.000$ • Xác định chi phí tăng thêm do mở rộng thời hạn bán chịu = 41.600$ • So sánh: LN tăng thêm > Chi phí tăng thêm • Ra quyết định: “Công ty ABC nên mở rộng thời hạn bán chịu”. 16www.ask.edu.vn Điều khoản chiết khấu • Điều khoản chiết khấu bao gồm: – Tỷ lệ chiết khấu – Thời hạn được hưởng chiết khấu • Thay đổi điều khoản chiết khấu: – Thay đổi tỷ lệ chiết khấu – Thay đổi thời hạn được hưởng chiết khấu (ít khi thay đổi) 17www.ask.edu.vn Tác động của tăng tỷ lệ chiết khấu Tăng tỷ lệ chiết khấu Giảm doanh thu ròng Giảm khoản phải thu Tiết kiệm chi phí đầu tư khoản phải thu Giảm lợi nhuận Tiết kiệm chi phí đủ bù đắp lợi nhuận giảm không? Giảm kỳ thu tiền bq 18www.ask.edu.vn Tác động của giảm tỷ lệ chiết khấu Giảm tỷ lệ chiết khấu Tăng doanh thu ròng Tăng khoản phải thu Tăng chi phí đầu tư khoản phải thu Tăng lợi nhuận Tăng lợi nhuận đủ bù đắp tăng chi phí không? Tăng kỳ thu tiền bq 19www.ask.edu.vn Hiện tại Công ty ABC. Ltd có doanh thu hàng năm là 3 triệu $, kỳ thu tiền bình quân là 2 tháng, chí phí cơ hội của khoản phải thu là 20%. Nếu thay đổi điều khoản bán chịu từ net 45 thành 2/10 net 45, kỳ thu tiền bình quân sẽ giảm còn 1 tháng và có 60%khách hàng sẽ lấy chiết khấu. Công ty có nên thay đổi tỷ lệ chiết khấu không? • Xác định chi phí tiết kiệm – Vòng quay khoản phải thu trước khi thay đổi = 12 tháng/kỳ thu tiền bình quân = 12 / 2 = 6 vòng – Khoản phải thu trước khi thay đổi = Doanh thu / vòng quay khoản phải thu = 3.000.000 / 6 = 500.000$ – Khoản phải thu sau khi thay đổi = 3.000.000 /12 = 250.000$ – Khoản phải thu giảm = 500.000 – 250.000 = 250.000$ – Tiết kiệm chi phí đầu tư khoản phải thu = 250.000 x 20% = 50.000$ • Xác định lợi nhuận mất đi do khách hàng lấy chiết khấu = 3.000.000 x 0,6 x 0,02 = 36.000$ 20www.ask.edu.vn Quyết định chính sách • Xác định chi phí tiết kiệm do giảm khoản phải thu = 50.000$ • Xác định lợi nhuận mất đi do khách hàng lấy chiết khấu = 36.000$ • So sánh: Chi phí tiết kiệm > Lợi nhuận mất đi • Ra quyết định: “Công ty ABC nên thay đổi tỷ lệ chiết khấu”. 21www.ask.edu.vn Thay đổi chính sách bán chịu có sự ảnh hưởng của rủi ro bán chịu • Nới lỏng chính sách bán chịu làm cho doanh thu tăng, do đó, lợi nhuận tăng • Mặt khác, nới lỏng chính sách bán chịu làm tổn thất do nợ không thể thu hồi và kỳ thu tiền bình quân tăng • Quyết định thế nào? 22www.ask.edu.vn Tác động của thay đổi chính sách bán chịu có sự ảnh hưởng của rủi ro bán chịu Nới lỏng chính sách bán chịu Tăng doanh thu Tăng khoản phải thu Tăng chi phí đầu tư khoản phải thu Tăng lợi nhuận Tăng lợi nhuận đủ bù đắp tăng chi phí và tổn thất không? Tăng kỳ thu tiền bq Tăng tổn thất do nợ không thể thu hồi 23www.ask.edu.vn Công ty ABC. Ltd có doanh thu hàng năm hiện tại là 2,4 triệu $, lãi gộp và chí phí cơ hội của khoản phải thu là 20%. Công ty đang xem xét chính sách bán chịu hiện tại và 2 chính sách bán chịu mới A và B như mô tả dưới đây: Chính saùch hieän taïi Chính saùch A Chính saùch B Doanh soá ..2 400 000 ..3 000 000 ..3 300 000 Tyû leä nôï khoù ñoøi (%) 2 10 18 Soá thaùng thu hoài khoaûn phaûi thu bình quaân öùng vôùi doanh soá taêng leân 1 2 3 24www.ask.edu.vn Bảng tính toán và phân tích 1. Chæ tieâu Chính saùch A Chính saùch B 1. Doanh thu taêng theâm 600.000$ 300.000$ 2. Lôïi nhuaän taêng theâm do taêng doanh thu (Doanh thu taêng theâm x laõi goäp) 600.000 x 0,2 =120.000$ 300.000 x 0,2 = 60.000$ 3. Khoaûn phaûi thu taêng theâm (Doanh thu taêng theâm / Voøng quay khoaûn phaûi thu môùi) 600.000/12/2 = 100.000$ 300.000/12/3 = 75.000$ 4. Ñaàu tö khoaûn phaûi thu taêng theâm (Khoaûn phaûi thu taêng theâm x giaù voán) 100.000 x 0,8 = 80.000$ 75.000 x 0,8 = 60.000$ 5. Chi phí cô hoäi do ñaàu tö theâm vaøo khoaûn phaûi thu (20%) 80.000 x 0,2 = 16.000$ 60.000 x 0,2 = 12.000$ 6. Toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài (Doanh thu taêng theâm x tyû leä nôï khoâng theå thu hoài) 600.000 x 0,1 = 60.000$ 300.000 x 0,18 = 54.000$ 7. Toång thieät haïi ( doøng 6 + 5) 76.000$ 66.000$ 8. Lôïi nhuaän taêng theâm sau khi tröø thieät haïi: (3) – (7) 44.000$ (6.000$) 25www.ask.edu.vn Quyết định chính sách • Chính sách A: – Lợi nhuận tăng thêm = 120.000$ – Chi phí do khoản phải thu tăng thêm = 16.000$ – Tổn thất do nợ không thể thu hồi = 60.000$ – Lợi nhuận còn lại = 44.000$ • Chính sách B: – Lợi nhuận tăng thêm = 60.000$ – Chi phí do khoản phải thu tăng thêm = 12.000$ – Tổn thất do nợ không thể thu hồi = 54.000$ – Lợi nhuận còn lại = - 6.000$ • Ra quyết định: “Công ty ABC nên chọn chính sách A”. 26www.ask.edu.vn Phân tích uy tín khách hàng • Phân tích chính sách bán chịu + • Phân tích uy tín khách hàng • Quyết định bán chịu 27www.ask.edu.vn Quy trình đánh giá uy tín khách hàng Nguoàn thoâng tin khaùch haøng:  Baùo caùo taøi chính  Baùo caùo xeáp haïng tín duïng  Kieåm tra cuûa NH  Kieåm tra thöông maïi Ñaùnh giaù uy tín khaùch haøng Coù uy tín? Quyeát ñònh baùn chòu Töø choái baùn chòu coù khoâng 28www.ask.edu.vn Quản trị tồn kho • Mục tiêu của quảm trị tồn kho • Quản trị tồn kho – Tác động hai mặt của tồn kho – Phân loại tồn kho – Mô hình quyết định mức tồn kho – Xác định điểm đặt hàng 29www.ask.edu.vn Tác động hai mặt của tồn kho • Tác động tích cực của tồn kho – Giúp công ty chủ động trong dự trữ và sản xuất – Giúp cho quá trình sản xuất được điều hoà và liên tục – Giúp chủ động trong hoạch định sản xuất, tiếp thị và tiêu thụ sản phẩm • Tác động tiêu cực – Làm phát sinh chi phí liên quan đến tồn kho như: • Chi phí kho bãi • Chi phí bảo quản • Chi phí cơ hội do vốn kẹt đầu tư vào tồn kho 30www.ask.edu.vn Phân loại tồn kho • Phân loại theo giai đoạn của quá trình sản xuất – Tồn kho nguyên vật liệu – Tồn kho sản phẩm dở dang – Tồn kho thành phẩm • Phân loại theo giá trị – Tồn kho ABC – Loại A – loại tồn kho có giá trị cao – Loại B – Loại C – loại tồn kho có giá trị thấp 31www.ask.edu.vn Phân loại tồn kho ABC 100 70 90 15 45 100 Phaàn traêm giaù trò toàn kho Phaàn traêm loaïi toàn kho A B C 32www.ask.edu.vn Lượng đặt hàng kinh tế • Lượng đặt hàng kinh tế (Economic Order Quantity – EOQ) – lượng đặt hàng tối ưu, lượng đặt hàng sao cho tổng chi phí thấp nhất • Tổng chi phí liên quan đến tồn kho bao gồm: – Chi phí đặt hàng (O): bao gồm toàn bộ chi phí liên quan đến đặt hàng và kiểm nhận hàng hóa. Chi phí này cố định không phụ thuộc qui mô đặt hàng. – Chi phí duy trì tồn kho đơn vị (C) : bao gồm chi phí lưu kho, bảo hiểm, bảo quản và chi phí cơ hội do đầu tư vào tồn kho 33www.ask.edu.vn Mô hình đặt hàng kinh tế • Mô hình đặt hàng kinh tế – Mô hình xác định lượng đặt hàng tối ưu (Q*). • Các biến liên quan trong mô hình: – Chi phí mỗi đơn đặt hàng (O) – Chi phí này cố định không phụ thuộc qui mô đặt hàng – Chi phí duy trì tồn kho đơn vị (C) – Tổng chi phí tồn kho (T) – Số lượng hàng cần dùng (S) – Số lượng hàng đặt (Q) 34www.ask.edu.vn Mô tả tình hình tồn kho theo thời gian Soá löôïng toàn kho (ñôn vò) Thôøi gian Q/2 Q 35www.ask.edu.vn Tổng chi phí tồn kho Chi phí Soá löôïng ñaët haøng Chi phí ñaët haøng Chi phí duy trì toàn kho Toång chi phí toàn kho Q* 36www.ask.edu.vn Xây dựng mô hình đặt hàng kinh tế • Mức tồn kho bình quân = (Tồn kho đầu kỳ + tồn kho cuối kỳ)/2 = (Q + 0)/2 = Q/2 • Chi phí duy trì tồn kho = (Chi phí duy trì tồn kho đơn vị) x (Tồn kho bình quân) = C(Q/2) • Số lần đặt hàng = (Số lượng hàng cần dùng) / (Số lượng hàng đặt) = S/Q • Chi phí đặt hàng = (Chi phí mỗi lần đặt hàng) x (Số lần đặt hàng) = O(S/Q) • Tổng chi phí = (Chi phí duy trì tồn kho) + (Chi phí đặt hàng) = C(Q/2) + O(S/Q) 37www.ask.edu.vn Xây dựng mô hình đặt hàng kinh tế (tt) • Tổng chi phí = C(Q/2) + O(S/Q) • Nhận xét: – Q lớn => chi phí đặt hàng nhỏ nhưng chi phí duy trì tồn kho lớn – Q nhỏ => chi phí đặt hàng lớn nhưng chi phí duy trì tồn kho nhỏ • Q tối ưu khi tổng chi phí đạt tối thiểu 38www.ask.edu.vn Xây dựng mô hình đặt hàng kinh tế (tt) • Tổng chi phí = C(Q/2) + O(S/Q) • Tổng chi phí tối thiểu khi 22 Q OSC dQ dT  0 2 2  Q OSC dQ dT *2 Q C OSQ  39www.ask.edu.vn Ví dụ minh họa • Mức sử dụng tồn kho là 2000 đơn vị trong thời kỳ hoạch định là 100 ngày. Chi phí đặt hàng là 10 triệu đồng cho mỗi đơn đặt hàng và chi phí duy trì tồn kho là 1 triệu đồng đơn vị hàng tồn kho trong thời kỳ 100 ngày. Số lượng đặt hàng tối ưu: vò ñôn 200 1 )2000)(10(22*  C OSQ 40www.ask.edu.vn Xác định điểm đặt hàng • Điểm đặt hàng – điểm tồn kho ở đó công ty phải đặt hàng để đảm bảo kế hoạch sử dụng • Điểm đặt hàng = (Thời gian chờ hàng đặt) x (Số lượng sử dụng trong ngày) = 5 ngày x 20 đơn vị/ngày = 100 đơn vị • Điểm đặt hàng – Về số lượng, đặt hàng khi trong kho chỉ còn 100 đơn vị – Về thời gian, đặt hàng cứ sau 5 ngày kể từ ngày nhận hàng 41www.ask.edu.vn Xác định điểm đặt hàng Soá löôïng toàn kho (ñôn vò) Thôøi gian Ñieåm ñaët haøng=100 200 0 5 10 20 Soá löôïng ñaët haøng toái öu Q*