Sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ

Tóm tắt Học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin là học phần có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho sinh viên. Điều này yêu cầu cần phải đảm bảo được tính khoa học, thực tiễn, logic, hệ thống trong giảng dạy. Bên cạnh đó, bài giảng cũng cần phải sinh động, dễ hiểu và phát huy được tính tích cực, năng động và sáng tạo của người học. Với những ưu điểm vượt trội của mình, sơ đồ tư duy rất phù hợp trong giảng dạy học phần này. Xuất phát từ việc kế thừa có chọn lọc những cơ sở lý luận về sơ đồ tư duy của các nhà khoa học đi trước, tác giả đã phân tích làm rõ thực trạng sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ. Từ đó, tác giả đưa ra các bước xây dựng sơ đồ tư duy và những nguyên tắc khi sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đây chính là một phương pháp hữu hiệu trong dạy học nói chung và trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ nói riêng.

pdf8 trang | Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 80 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
112 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 Sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ Using mind map in teaching principles of Marxist and Lennist course section in Sao Do University Phạm Thị Hồng Hoa, Nguyễn Thị Hiền Email: honghoa_dhsd@yahoo.com Trường Đại học Sao Đỏ Ngày nhận bài: 14/8/2018 Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 21/11/2018 Ngày chấp nhận đăng: 27/12/2018 Tóm tắt Học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin là học phần có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho sinh viên. Điều này yêu cầu cần phải đảm bảo được tính khoa học, thực tiễn, logic, hệ thống trong giảng dạy. Bên cạnh đó, bài giảng cũng cần phải sinh động, dễ hiểu và phát huy được tính tích cực, năng động và sáng tạo của người học. Với những ưu điểm vượt trội của mình, sơ đồ tư duy rất phù hợp trong giảng dạy học phần này. Xuất phát từ việc kế thừa có chọn lọc những cơ sở lý luận về sơ đồ tư duy của các nhà khoa học đi trước, tác giả đã phân tích làm rõ thực trạng sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ. Từ đó, tác giả đưa ra các bước xây dựng sơ đồ tư duy và những nguyên tắc khi sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đây chính là một phương pháp hữu hiệu trong dạy học nói chung và trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ nói riêng. Từ khóa: Sơ đồ tư duy; vai trò của sơ đồ tư duy; sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học. Module The basic principles of Marxism-Leninism are important in shaping the worldview of revolutionary science and human life. This requires the scientific, practical, logical, systematic in teaching. Besides, the lecture also needs to be lively, easy to understand and promote the positive, dynamic and creative learners. With its outstanding advantages, the mind map is well suited to teaching this module. Derived from the selective inheritance of the theoretical basis of the mind map of the preceding scientists, the author has analyzed the status quo using the thinking diagram in teaching the module Principles Fundamentalism of Marxism-Leninism at the University of Sao Do. From there, the author sets out the steps to develop the thinking diagram and the principles when using the thinking diagram in teaching the basic principles of Marxism-Leninism. This is an effective method of teaching in general and in teaching the basic principles of Marxism-Leninism at Sao Do University in particular. Keywords: Mind map; role of the diagram; to use diagram in teachin Người phản biện: 1. TS. Nguyễn Thị Kim Nguyên 2. PGS.TS. Lê Xuân Thủy 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin là môn khoa học chính trị có tính khái quát, trừu tượng cao, với nhiều phạm trù, nguyên lý, quy luật và những kiến thức khoa học xã hội. Do vị trí và tính đặc thù của môn học nên yêu cầu về khả năng tư duy độc lập của sinh viên rất cao. Với thời lượng một số tín chỉ lý thuyết trên lớp, giảng viên không thể cung cấp được toàn bộ kiến thức khoa học mà môn học đặt ra, để đạt được mục tiêu môn học, nhất thiết sinh viên phải tự học, tự nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của người dạy, LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 113 vì lượng tri thức giảng viên trang bị cho sinh viên chỉ dừng ở mức “cần” cơ bản, còn điều kiện “đủ” đó chính là năng lực tự học, tự nghiên cứu, thói quen chủ động trong nhận thức, lĩnh hội tri thức. Vì vậy, trong công tác giáo dục, ngoài vấn đề truyền đạt kiến thức cho sinh viên, giảng viên cần hướng sinh viên đến một phương pháp học tập tích cực và tự chủ để lĩnh hội tri thức. Với “biển thông tin” như hiện nay, để tiếp cận tốt cần có phương pháp giúp hệ thống lại những kiến thức đó. Việc xây dựng được một “hình ảnh” thể hiện mối liên hệ giữa các kiến thức sẽ mang lại những lợi ích đáng quan tâm về các mặt: ghi nhớ, phát triển nhận thức, tư duy, óc tưởng tượng và khả năng sáng tạo... Một trong những công cụ hết sức hữu hiệu để tạo nên các “hình ảnh liên kết” là sơ đồ tư duy (Mind map). Đây được coi là “công cụ vạn năng cho bộ não”, là phương pháp ghi chú đầy sáng tạo, hiện đang được ngành giáo dục khuyến khích đưa vào thực hiện trong giảng dạy và học tập, đặc biệt là giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. 2. SƠ ĐỒ TƯ DUY VÀ VAI TRÒ CỦA SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG GIẢNG DẠY HỌC PHẦN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SAO ĐỎ 2.1. Sơ đồ tư duy Sơ đồ tư duy (Mind map) được phát minh bởi Tony Buzan vào những năm 60 của thế kỷ XX. Đây là hình thức ghi chép sử dụng hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng và được mệnh danh công cụ vạn năng cho bộ não. Hiểu một cách đơn giản sơ đồ tư duy là một kỹ thuật hình họa có đường nét, màu sắc, từ ngữ và hình ảnh hoạt động dựa trên sự tưởng tượng và kết nối giúp người sử dụng tự do suy nghĩ và phát huy tiềm năng sáng tạo. Sơ đồ tư duy mô phỏng cơ chế làm việc tự nhiên của bộ não con người. Sơ đồ tư duy là một phương pháp lưu trữ, sắp xếp thông tin và xác định thông tin theo thứ tự ưu tiên bằng cách sử dụng từ khóa, hình ảnh chủ đạo. Mỗi từ khóa hoặc hình ảnh chủ đạo trong sơ đồ tư duy sẽ kích hoạt những ký ức cụ thể và làm nảy sinh những suy nghĩ, ý tưởng mới [5]. Hình 1. Sơ đồ tư duy Có thể khẳng định, sơ đồ tư duy là bản đồ thông tin cho bộ não con người, giúp bộ não hoạt động nhẹ nhàng, lưu trữ nhiều và ghi nhớ thông tin được lâu hơn. Bộ não của con người bao gồm hai bán cầu não: trái và phải. Bán cầu não trái nhạy cảm với những con số, từ ngữ, danh sách, đường kẻ... Bán cầu não phải thích hợp xử lý các hình dạng, màu sắc, nhịp điệu, không gian... Bằng cách học và ghi nhớ thông thường, người học thường ghi nhớ theo trình tự danh sách các nội dung cần ghi nhớ. Việc ghi nhớ truyền thống này, người học chỉ sử dụng một nửa chức năng của bộ não. Với sự kết hợp của hình ảnh, màu sắc, ngôn từ, con số một cách khoa học theo đúng cơ chế làm việc của não bộ, sơ đồ tư duy giúp người học có thể tận dụng được công năng của cả hai bán cầu não để phát triển năng lực tư duy của mình. Phương pháp này khai thác khả năng ghi nhớ và liên hệ các dữ kiện lại với nhau bằng cách sử dụng màu sắc, một cấu trúc cơ bản được phát triển rộng ra từ trung tâm, chúng dùng các đường kẻ, các biểu tượng, từ ngữ và hình ảnh theo một bộ các quy tắc đơn giản, cơ bản, tự nhiên và dễ hiểu. Sơ đồ tư duy sẽ giúp tiết kiệm thời gian, ghi nhớ tốt hơn, tăng cường tư duy sáng tạo, hệ thống hóa kiến thức dễ dàng,... Đây cũng là những tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ hiệu quả của phương pháp, kỹ thuật và phương tiện dạy học. Với những ưu điểm vượt trội của mình, sơ đồ tư duy đã nhanh chóng phát triển mạnh mẽ trên phạm vi toàn thế giới. Hiện nay ước tính có khoảng hơn 250 triệu người trên thế giới sử dụng sơ đồ tư duy vào những mục đích khác nhau mà cơ bản nhất 114 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 là giáo dục và kinh doanh [6]. Việc sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy và học tập đã trở nên phổ biến ở nhiều nền giáo dục tiên tiến trên thế giới như: Anh, Mỹ, Canada, Singapore... Đối với Việt Nam, sơ đồ tư duy đã được ứng dụng vào trong các hoạt động dạy và học từ đầu những năm 2000, tiêu biểu là dự án “Ứng dụng công cụ hỗ trợ tư duy - bản đồ tư duy” cho sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2006. Từ đó đến nay, sơ đồ tư duy ngày càng được chú ý và ứng dụng rộng rãi trong giáo dục ở Việt Nam. Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai trên diện rộng chuyên đề ứng dụng sơ đồ tư duy hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học. Như vậy, mặc dù hơi muộn, nhưng sơ đồ tư duy đã nhanh chóng được ứng dụng vào trong hoạt động dạy và học ở Việt Nam. Vai trò của sơ đồ tư duy thể hiện trong dạy học chính là công cụ giảng dạy đơn giản nhưng hiệu quả, cụ thể: Hình 2. Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học - Trong chuẩn bị bài giảng: Chúng ta đang sở hữu một lượng thông tin rất lớn từ nhiều nguồn như: sách, tạp chí chuyên ngành, đặc biệt trong thời đại bùng nổ thông tin ngày nay, chúng ta có cơ hội tiếp cận với nguồn tài liệu vô cùng hữu ích và phong phú từ internet. Từ biển thông tin này, để soạn ra được một bài giảng duy nhất thì hẳn ta sẽ tạo ra rất nhiều ghi chú. Bằng cách sử dụng sơ đồ tư duy để chuẩn bị bài giảng có thể giảm được số lượng ghi chú, tất cả thông tin chỉ trên một trang giấy, giúp kế hoạch soạn bài giảng ngắn gọn và rõ ràng hơn, dễ theo dõi, tổng hợp tài liệu nhanh chóng. Với phần mềm hỗ trợ, ta có thể truy cập vào tất cả các ghi chú, tập tin và liên kết trang web từ trong sơ đồ tư duy. - Trong giảng dạy: Sơ đồ tư duy là công cụ lý tưởng cho việc giảng dạy và trình bày các khái niệm trong bài học. Sơ đồ tư duy giúp giảng viên tập trung vào vấn đề cần trao đổi cho sinh viên, cung cấp một cái nhìn tổng quan về chủ đề mà không có thông tin thừa. Sinh viên sẽ không phải tập trung vào việc đọc nội dung trên slide, thay vào đó sẽ lắng nghe những gì giảng viên diễn đạt. Hiệu quả bài giảng sẽ được tăng lên. Đặc biệt, trong quá trình giảng dạy giảng viên có thể thêm ngay vào bản đồ tư duy bài giảng của mình những ý tưởng hay, đột phá mà giảng viên chợt nghĩ ra hay từ sự đóng góp của sinh viên. - Khuyến khích thảo luận và suy nghĩ độc lập, sự sáng tạo: Sơ đồ tư duy là công cụ lí tưởng khuyến khích sinh viên cùng nhau thảo luận trên lớp để tìm ra một sơ đồ tư duy phù hợp với mục tiêu và chủ đề của giảng viên đưa ra, vì bản chất sơ đồ tư duy khuyến khích các sinh viên tập trung liên kết giữa các chủ đề cũng như hình thành lan tỏa ý tưởng và ý kiến độc lập của họ. - Đánh giá sinh viên: Sơ đồ tư duy là một công cụ quan trọng, giúp giảng viên đánh giá kiến thức của sinh viên trước và sau bài giảng về một chủ đề cụ thể. Qua đó, ta có thể theo dõi sự hiểu biết của sinh viên. Sơ đồ tư duy khuyến khích sinh viên thể hiện ý tưởng theo sự hiểu biết của cá nhân và tự đánh giá bản thân sau buổi học. - Giảng viên tự đánh giá: Điều quan trọng là phải liên tục tự đánh giá và cải thiện phong cách giảng dạy và chuẩn bị của giảng viên. Sơ đồ tư duy cho phép giảng viên đánh giá khả năng hiện tại (ví dụ, trong các phương diện như cung cấp nội dung bài học, tài liệu, tương tác...) và sau đó, thiết lập mục tiêu những gì giảng viên muốn đạt được trong từng bài giảng. Tác dụng mạnh mẽ của việc tự đánh giá này sẽ cho phép giảng viên tiếp tục cải thiện và đáp ứng các mục tiêu giảng dạy. Có thể khẳng định, những năm gần đây, việc vận dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy và học tập trong các trường đại học và cao đẳng ở Việt Nam đã và đang được nhiều người quan tâm. Sơ đồ tư duy đã được chứng minh thực sự là phương tiện hữu hiệu thúc đẩy đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy và học. 2.2. Vai trò sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin Có thể khẳng định, học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin là học phần đầu tiên mà tất cả tân sinh viên bước chân vào giảng đường đại học được tiếp cận nên hầu hết sinh viên vẫn còn bỡ ngỡ và chưa thay đổi kịp với môi LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 115 trường học mới. Hơn nữa đây là một trong những môn đặc thù, rất trừu tượng mà hầu hết các sinh viên đều cho rằng rất khô khan và khó hiểu, vì vậy đòi hỏi giáo viên giảng dạy môn học này cần biết cách kết hợp các phương pháp khác nhau nhằm thu hút người học và tạo ra sự hứng khởi cho người học. Và phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin cũng thể hiện vai trò của nó như: Thứ nhất, sơ đồ tư duy sẽ hệ thống hóa kiến thức một cách khoa học, ngắn gọn, dễ hiểu thay thế cách học truyền thống thiên về ghi chép rườm rà, nặng nề. Với phương thức đào tạo tín chỉ, học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin được giảng dạy trong trường đại học, cao đẳng có thời lượng 75 tiết, được chia thành ba phần: Phần một: Thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác - Lênin; Phần hai: Học thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa; Phần ba: Lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về chủ nghĩa xã hội. Trong quá trình giảng dạy, giảng viên phải làm cho sinh viên thấy được sự thống nhất, biện chứng giữa ba bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác - Lênin. Cụ thể là chủ nghĩa xã hội khoa học dựa vào những kết luận của triết học và kinh tế học chính trị Mác - Lênin để luận giải những quy luật và những vấn đề có tính quy luật chính trị xã hội của sự hình thành và phát triển hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa, gắn liền với sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện đại. Bên cạnh đó, trong từng nội dung của một bộ phận triết học, kinh tế chính trị, chủ nghĩa xã hội khoa học cũng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Điều này đòi hỏi cần phải sử dụng một phương tiện dạy học trực quan hữu hiệu để làm rõ mối liên hệ biện chứng trên. Sơ đồ tư duy là phương tiện lý tưởng nhất đáp ứng vấn đề này. Thứ hai, sơ đồ tư duy sẽ rèn luyện kỹ năng tư duy khoa học, ghi nhớ sâu sắc, tránh cách học vẹt và tư duy máy móc. Cách học máy móc đã tồn tại rất lâu trong học tập lý luận chính trị nói chung và học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin nói riêng. Phần lớn sinh viên thường chỉ ghi chép mà không biết cách lưu thông tin sao cho khoa học, tự chủ. Từ đề cương đã chép và tham khảo giáo trình môn học, sinh viên ghi nhớ theo những ý chính nối tiếp nhau, hết ý này đến ý khác một cách tuần tự. Phương pháp ghi nhớ này đã khiến việc học của sinh viên trở nên nặng nề, tư duy đi vào lối mòn, không kích thích được sự phát triển của trí não. Nhiều sinh viên chăm học nhưng sự tiếp thu vẫn rất ít vì không biết liên kết các kiến thức với nhau, không biết vận dụng những kiến thức trừu tượng của khoa học Mác - Lênin vào thực tiễn sinh động của cuộc sống; làm cho những khái niệm, phạm trù, quy luật của khoa học này đông cứng trên những trang vở. Sơ đồ tư duy là hình thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng. Học tập bằng sơ đồ tư duy, sinh viên có thể chuyển tải thông tin vào bộ não rồi đưa thông tin ra một cách vô cùng dễ dàng. Thứ ba, sử dụng sơ đồ tư duy sẽ phát huy khả năng tương tác giữa giảng viên và sinh viên, phát huy cao độ tính tích cực chủ động của người học và góp phần phát triển một số kỹ năng mềm cho sinh viên. Với việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin làm cho không khí lớp học sẽ trở nên sôi nổi, dân chủ. Giảng viên và sinh viên cùng tham gia thiết lập sơ đồ tư duy cho bài học. Ngoài ra, với những yêu cầu của giảng viên, sinh viên sẽ thực hiện những nhiệm vụ học tập của mình bằng sơ đồ tư duy theo nhóm hoặc cá nhân. Mỗi sơ đồ tư duy của một nhóm sinh viên hoặc một sinh viên đều mang cá tính, sở trường, dấu ấn riêng của từng cá nhân. Sau đó, sinh viên trình bày các ý tưởng của mình trên sơ đồ tư duy và tranh luận với các sinh viên khác để thống nhất và đi đến kết luận. Qua cách học trên, sinh viên không chỉ nắm chắc kiến thức, tính chủ động, sáng tạo được nâng lên mà còn phát triển các kỹ năng mềm như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng giải quyết vấn đề... Thứ tư, sơ đồ tư duy có thể sử dụng trong mọi điều kiện giảng dạy. Sơ đồ tư duy phù hợp với các phương tiện dạy học truyền thống và cả những phương tiện dạy học hiện đại. Việc thiết lập sơ đồ tư duy rất đơn giản, giảng viên và sinh viên có thể thực hiện dễ dàng bằng phấn, bút các loại trên bảng lớn, bảng nhỏ cá nhân, trên giấy A4, A3, A0 tùy thuộc vào từng hoạt động dạy học. Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin có rất nhiều phần mềm khác nhau dùng để vẽ sơ đồ tư duy trên máy tính như: phần mềm iMindmap, phần mềm Inspiration, phần mềm Visual Mind, phần mềm FreeMind, Với các phần mềm hỗ trợ, người dạy và người học môn Những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin có thể thực hiện vẽ sơ 116 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 đồ tư duy dễ dàng trên máy tính hoặc trên Ipad, điện thoại thông minh sau đó trình chiếu thông qua kết nối với máy chiếu projector. Như vậy, sơ đồ tư duy có thể sử dụng trong giảng dạy và học tập ở bất kỳ điều kiện vật chất nào của trường đại học. Đây chính là ưu điểm rất lớn của phương tiện dạy học này. Có thể khẳng định, trong thời đại ngày nay, nguồn tài liệu học tập, nghiên cứu như: sách, tạp chí, báo, các kỷ yếu, rất phong phú. Thêm vào đó là sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ thông tin, chúng ta đang tiếp xúc với nguồn kiến thức mênh mông của thế giới. Bên cạnh đó, chúng ta thường xuyên phải ghi nhớ, tổng hợp hay phân tích một vấn đề bằng nhiều phương pháp như kẻ bảng, gạch đầu dòng các ý chính, vẽ sơ đồ tổng hợp, nhưng nó chưa bao giờ được hệ thống và được nghiên cứu kỹ lưỡng, mà chỉ được dùng tản mạn trong giới sinh viên trước các mùa thi. Vì vậy, trong công tác giáo dục, ngoài vấn đề truyền đạt kiến thức cho sinh viên, giảng viên cần hướng sinh viên đến một phương pháp học tập tích cực và tự chủ để lĩnh hội tri thức, và giảng viên cũng cần có phương pháp nghiên cứu để luôn cập nhật kịp thời tri thức của thế giới. Việc xây dựng được một “hình ảnh” thể hiện mối liên hệ giữa các kiến thức, sẽ mang lại những lợi ích đáng quan tâm về các mặt: ghi nhớ, phát triển nhận thức, tư duy, óc tưởng tượng và khả năng sáng tạo Một trong những công cụ hết sức hữu hiệu để tạo nên các “hình ảnh liên kết” chính là sơ đồ tư duy. Đây chính là một phương pháp hữu hiệu trong dạy học nói chung và trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trường Đại học Sao Đỏ nói riêng. 3. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG GIẢNG DẠY HỌC PHẦN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SAO ĐỎ Học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin là học phần có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho sinh viên, góp phần đào tạo nên người lao động vừa “hồng” vừa “chuyên”. Việc giảng dạy và học tập học phần này cần “phải sinh động, mềm dẻo, có thực tiễn và phù hợp với từng cấp; tạo được sự hứng thú và có trách nhiệm cho người dạy và người học; người học thích học hơn, có trách nhiệm phải học; người dạy có hứng thú hơn, có trách nhiệm cao hơn” [1]. Tuy nhiên, đây là học phần lý luận chính trị có những đặc thù tri thức riêng, là học phần gồm nhiều khối kiến thức của các khoa học: Triết học Mác - Lênin, Kinh tế chính trị Mác - Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Hệ thống tri thức trong học phần này rất rộng và có mối liên hệ mật thiết giữa các khoa học và từng nội dung trong một khoa học. Điều này yêu cầu cần phải đảm bảo được tính Đảng, tính khoa học, thực tiễn, logic, hệ thống trong giảng dạy. Bên cạnh đó, bài dạy cũng cần phải sinh động, dễ hiểu và phát huy được tính tích cực, năng động và sáng tạo của người học. Với những ưu điểm vượt trội của mình, sơ đồ tư duy rất phù hợp trong giảng dạy học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Tuy nhiên, đối