Vấn đề 1 : Đồng chí hãy phân tích điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Liên hệ với giai cấp công nhân Việt Nam
Bài làm
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là phạm trù cơ bản nhất, xuất sắc nhất của CNXH khoa học. Phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là một trong những cống hiến vĩ đại nhất của Chủ nghĩa Mác.Trước sự khủng hoảng và sụp đổ của CNXH ở Đông Âu và Liên Xô, nhiều người đã bộc lộ sự dao động và hoài nghi về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Các phần tử cơ hội, xét lại và các thế lực thù địch đã lợi dung để tuyên truyền nhằm phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhận và chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, vấn đề làm sáng tỏ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, nhất là trong bối cảnh lịch sử hiện nay đang đặt ra một cách bức thiết trên cả phương diện lý luận lẫn thực tiễn. Khẳng định vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân còn có ý nghĩa rất lớn trong việc hiểu rõ ý nghĩa và nội dung căn bản cụ thể của giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn mới – giai đoạn phải thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Để hiểu rõ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, trước hết cần làm rõ khái niệm giai cấp công nhân và để phù hợp với sự tồn tại của nó, giai cấp công nhân buộc phải làm gì về mặt lịch sử ?
9 trang |
Chia sẻ: tranhoai21 | Lượt xem: 1516 | Lượt tải: 4
Bạn đang xem nội dung tài liệu Sứ mệnh giai cấp công nhân, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Vấn đề 1 : Đồng chí hãy phân tích điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Liên hệ với giai cấp công nhân Việt Nam
Bài làm
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là phạm trù cơ bản nhất, xuất sắc nhất của CNXH khoa học. Phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là một trong những cống hiến vĩ đại nhất của Chủ nghĩa Mác.Trước sự khủng hoảng và sụp đổ của CNXH ở Đông Âu và Liên Xô, nhiều người đã bộc lộ sự dao động và hoài nghi về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Các phần tử cơ hội, xét lại và các thế lực thù địch đã lợi dung để tuyên truyền nhằm phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhận và chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, vấn đề làm sáng tỏ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, nhất là trong bối cảnh lịch sử hiện nay đang đặt ra một cách bức thiết trên cả phương diện lý luận lẫn thực tiễn. Khẳng định vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân còn có ý nghĩa rất lớn trong việc hiểu rõ ý nghĩa và nội dung căn bản cụ thể của giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn mới – giai đoạn phải thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Để hiểu rõ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, trước hết cần làm rõ khái niệm giai cấp công nhân và để phù hợp với sự tồn tại của nó, giai cấp công nhân buộc phải làm gì về mặt lịch sử ?
a. Khái niệm về giai cấp công nhân :
Có nhiều thuật ngữ, nói về giai cấp công nhân như: GCVS, những người làm thuê ở thế kỷ XIX, GCCN đại công nghiệp, GCCN hiện đại
Định nghĩa: GCCN là những người lao động được hình thành và phát triển gắn liền với nền SX công nghiệp ngày càng hiện đại với trình độ XHH, quốc tế hóa ngày càng cao; là lực lượng đại biểu cho PTSX tiên tiến của LLSX phát triển cao, quyết định nhất đối với sự ồn tại và phát triển của xã hội trong thới đại ngày nay; đó là giai cấp duy nhất có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo tổ chức quá trình cách mạng để XD thành công CNXH, CNCS
b. Đặc điểm của GCCN:
- Nền SX công nghiệp luôn luôn phát triển về mặt kỹ thuật, công nghệ, vì vậy nó đòi hỏi trình độ của người công nhân phải luôn luôn được nâng lên, đổi mới và phát triển gắn liền với trình độ phát triển KH-KT và công nghệ. Do đó giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất, đại diện cho lực lượng sản xuất hiện đại nhất.
- Là GC có bản chất cách mạng triệt để nhất - là người sản xuất ra những của sản phẩm thăng dư cho xã hội nhưng lại là người bị giai cấp tư sản áp bức bóc lột nặng nề nhất, do đó họ là giai cấp trực tiếp đối kháng với giai cấp tư sản , họ không có con đường nào khác là chống lại chế độ áp bức bóc lột TBCN. Điều kiện sinh hoạt khách quan của họ quy định rằng họ chỉ có thể tự giải phóng bằng cách giải phóng toàn xã hội khỏi chế độ TBCN và trong cuộc cách mạng ấy, họ không mất gì ngoài xiềng xích và được cả thế giới về mình.
- Giai cấp công nhân cũng là giai cấp tiên phong cách mạng nhất bởi vì trong môi trường làm việc của họ - nền SX công nghiệp - luôn phát triển và có những đổi mới, những cuộc cách mạng KHKT không ngừng, chính cuộc cách mạng mà giai cấp công nhân tham gia đòi hỏi họ phải có sự tiên phong
- Địa vị KT-XH khách quan còn tạo cho giai cấp công nhân khả năng đoàn kết thống nhất giai cấp, khả năng đạt tới sự giác ngộ về địa vị lịch sử của mình và khả năng hành động chính trị để từng bước đạt mục tiêu cách mạng. Bên cạnh đó, giai cấp công nhân không chỉ là giai cấp đối lập về lợi ích trực tiếp với giai cấp tư sản mà còn là giai cấp đại biểu cho lợi ích của toàn bộ các giai cấp khác và tầng lớp lao động trong xã hội, hiểu được tâm tư nguyên vọng của họ, có khả năng lôi cuốn đoàn kết các giai cấp, tầng lớp lao động khác lại theo mình làm cách mạng xã hội. Do tính tiên phong trong cách mạng, giai cấp công nhân luôn là người đi đầu và trở thành lãnh tụ tự nhiên của các giai cấp, tầng lớp lao động khác, của toàn thể nhân dân lao động, của dân tộc trong cuộc đấu tranh chống CNTB, chống giai cấp tư sản và xây dựng xã hội mới, vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc
- Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế, xuất phát từ mối quan hệ trong nền SX công nghiệp và từ mục đích xây dựng xã hội Cộng sản chủ nghĩa trên toàn thế giới. Giai cấp tư sản các nước hiện nay ngày càng liên minh lại với nhau để tồn tại và duy trì sự thống trị. Do đó, để chống lại kẻ thù chung là giai cấp tư sản, giai cấp công nhân mỗi nước ngoài việc phải thực hiện sứ mệnh lịch sử trong khuôn khổ dân tộc mình còn phải đoàn kết toàn thể giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên quy mô quốc tế mới có thể chiến thắng được
- Giai cấp công nhân còn lạ giai cấp có tinh thần đoàn kết, ý thức tổ chức kỷ luật cao, do được rèn luyện trong nền SX công nghiệp.
. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân :
Đánh giá về vị trí vai trò của giai cấp công nhân, chủ nghĩa Mác Lênin xác định giai cấp công nhân chính là giai cấp có sứ mệnh lịch sử hết sức to lớn là xoá bỏ chế độ bóc lột TBCN, thực hiện sự chuyển biến cách mạng từ XH TBCN lên xã hội XHCN và Cộng sản chủ nghĩa.Theo Mác và Ăngghen, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không phải do ý muốn chủ quan của giai cấp công nhân hoặc do sự áp đặt của các nhà tư tưởng mà do những điều kiện khách quan quy định.
Trước hết đó là do địa vị kinh tế xã hội của giai cấp công nhân quy định nên sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. .
CNTB ra đời đánh dấu một bước tiến vĩ đại và phát triển của lực lượng sản xuất. Sự ra đời của nền đại công nghiệp, một mặt tạo ra cơ sở vật chất, nhờ đó có thể xóa bỏ được chế độ bóc lột, xây dựng một xã hội công bằng, mặt khác sản sinh ra giai cấp công nhân, lực lượng xã hội đại diện cho lực lượng sản xuất mới. Giai cấp công nhân xét về nguồn gốc ra đời là con của nền đại công nghiệp, sinh ra và phát triển theo đà phát triển của kỹ thuật và công nghiệp, họ chỉ trở thành một giai cấp ổn định khi sản xuất đại công nghiệp đã thay thế về cơ bản nền sản xuất thủ công. Tuy nhiên, với sự phát triển không ngừng của giai cấp công nhân, lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội hóa ngày càng cao, trong khi đó quan hệ sản xuất TBCN lại dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Chính điều đó đã tạo ra mâu thuẫn cơ bản trong lòng XHTB và được biểu hiện ra ngoài bằng mâu thuẫn gay gắt giữa giai cấp công nhân - đại diện cho lực lượng sản xuất mới - với giai cấp tư sản - đại diện cho quan hệ sản xuất lỗi thời.
Theo quy luật khách quan, quan hệ sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Một khi quan hệ sản xuất không phù hợp với lực lượng sản xuất sẽ xảy ra xung đột gay gắt trong xã hội, lúc đó giai cấp tiên tiến trong xã hội - đại diện cho lực lượng sản xuất mới - sẽ lãnh đạo cuộc đấu tranh lật đổ giai cấp thống trị, thiết lập quan hệ sản xuất mới, phù hợp với nhu cầu phát triển của lực lượng sản xuất, tạo nên phương thức sản xuất mới, tiến bộ hơn phương thức sản xuất cũ bị thay thế. Khi ấy hình thái kinh tế xã hội cũ sẽ thay đổi bằng hình thái kinh tế - xã hội mới cao, tiến bộ hơn : đó là quy luật phát triển cơ bản của xã hội loài người đã được lịch sử chứng minh, không một học thuyết nào bác bỏ được
Như vậy, với mâu thuẫn trong xã hội tư bản, sớm hay muộn người đại diện cho lực lượng sản xuất mới sẽ lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh lật đổ giai cấp tư sản - đại diện cho quan hệ sản xuất lỗi thời - thiết lập quan hệ sản xuất mới, mở đường cho lực lượng sản xuất tiếp tục phát triển. Giai cấp công nhân là lực lượng sản xuất tiên tiến, cơ bản nhất của phương thức sản xuất TBCN, vì vậy nó sẽ là người quyết định phá vỡ quan hệ sản xuất TBCN, hình thành phương thức sản xuất mới : phương thức sản xuất Cộng sản chủ nghĩa, nền tảng cho xã hội CSCN ra đời
Mặt khác, trong xã hội tư bản, giai cấp công nhân luôn luôn phát triển ngày càng đông về số lượng và tăng về chất lượng cùng với sự phát triển không ngừng của công nghiệp và quá trình CNH-HĐH nền kinh tế. Tuy nhiên, sự phát triển của giai cấp công nhân cũng đồng thời dẫn đến sự gia tăng mâu thuẫn ngày càng gay gắt giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản tất yếu dẫn đến cách mạng xã hội nhằm xóa bỏ CNTB, hình thành xã hội mới, xã hội XHCN và CSCN. Hiện nay, giai cấp tư sản đã và đang tìm mọi cách để điều chỉnh các quan hệ TBCN nhằm cứu vãn chế độ thống trị của giai cấp mình và trên thực tế giai cấp tư sản đã đạt được một số thành tựu và kết quả nào đấy nhưng vẫn không khắc phục được mâu thuẫn cơ bản của XHTB, vẫn phải thường xuyên đối đầu với các cuộc khủng hoảng nặng nề với nhiều cơn suy thoái và nạn thất nghiệp thường xuyên không tránh khỏi của hàng chục triệu người. Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân tuy đang đứng trước những thử thách hết sức nặng nề nhưng bức tranh toàn cảnh của sự phát triển lực lượng sản xuất thế giới vẫn đang chuẩn bị những tiền đề khách quan cho giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, dù có trãi qua những bước thăng trầm, quanh co nhưng nó vẫn tiếp tục diễn ra theo quy luật khách quan của lịch sử.
Bên cạnh đó,
Tóm lại, chính địa vị kinh tế xã hội và những đặc điểm của giai cấp công nhân nêu trên là những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, quy định khả năng lãnh đạo cách mạng của nó trong cuộc đấu tranh lâu dài nhằm xóa bỏ chủ nghĩa tư bản, xây dựng xã hội mới, xã hội XHCN và CNCS. Sứ mệnh lịch sử đó không phải là thực hiện sự chuyển biến từ một chế độ tư hữu này sang chế độ tư hữu khác, nhằm thay thế một hình thức bóc lột này bằng một hình thức bóc lột khác mà là nhằm mục tiêu xóa bỏ giai cấp, giải phóng triệt để con người mà trước hết là xóa bỏ chế độ tư hữu, cơ sở mà mọi hình thức bóc lột người. Ngoài giai cấp công nhân không một lực lượng nào khác có đủ điều kiện tất yếu khách quan để có khả năng hoàn thành sứ mệnh lịch sử đó.
Tuy nhiên, để hoàn thành sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, để biến khả năng khách quan thành hiện thực thì phải thông qua những nhân tố chủ quan. Nhân tố chủ quan để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử có thể khái quát lại dựa trên 3 điều kiện cơ bản như sau : Thứ nhất là phải đưa ý thức giai cấp, ý thức vô sản vào quần chúng công nhân, biến cuộc đấu tranh tự phát của công nhân chống áp bức bóc lột của bọn địa chủ xí nghiệp thành cuộc đấu tranh tự giác chống CNTB. Thứ hai là giai cấp công nhân phải từng bước xây dựng chính Đảng của mình để lãnh đạo cuộc đấu tranh giành chính quyền và lãnh đạo xây dựng xã hội mới. Thứ ba là phải có sự thống nhất của phong trào công nhân (phong trào công nhân trong từng nước với phong trào công nhân quốc tế), từng bước xây dựng ý thức đoàn kết quốc tế. Trong những nhân tố chủ quan đó, việc thành lập Đảng Cộng sản - đội tiền phong của giai cấp công nhân - trung thành với sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là yếu tố có tính quyết định nhất, là điều kiện quan trọng để đảm bảo cho giai cấp công nhân có thể hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Ngày nay, kẻ thù của CNXH và một số người cơ hội, xét lại đang phủ nhận thuyết Mác Lêni về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Họ cho rằng trong các nước tư bản phát triển, giai cấp công nhân đã được “trung lưu hóa” và có cổ phân trong trong xí nghiệp; đời sống của một bộ phần không nhỏ trong giai cấp công nhân đã được cải thiện và có thu nhập cao cho nên họ không còn có tinh thần cách mạng như trước đây. Thực ra, điều đó không có nghĩa là giai cấp công nhân ở các nước ấy không còn bị bóc lột cũng như không có nghĩa là mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân đã được điều hòa.. Về cơ bản, giai cấp công nhân vẫn là người không có tư liệu sản xuất bởi vì phần lớn, nếu không nói là toàn bộ tư liệu sản xuất TBCN vẫn còn nằm trong tay giai cấp tư sản, họ vẫn phải bán sức lao động (cả trí óc lẫn chân tay) cho nhà tư bản để kiếm sống. Do ứng dụng được những thành tựu KH-KT Công nghệ cùng với sự gia tăng cường độ lao động, giai cấp công nhân ngày càng tạo nên nhiều giá trị thặng dư hơn so với trước đây và vì vậy càng bị giai cấp tư sản bóc lột nhiều hơn trước. Giai cấp tư sản chỉ bớt môt phần rất nhỏ trong lợi nhuận thu được của mình để cải thiện đời sống công nhân. Sự bất công, bất bình đẳng và khoảng cách thu nhập ngày càng cách xa giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản cho thấy mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân không hề bị xóa đi mà ngày càng sâu sắc, tính cách mạng triệt để của giai cấp công nhân cũng ngày càng được khẳng định.
Cũng có quan điểm cho rằng luận điểm của Mác về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trước đây có thể đúng nhưng không còn đúng trong thời đại ngày nay. Theo họ thì, thời đại ngày nay là thời đại của nền “văn minh trí tuệ”, của “kinh tế tri thức”, do đó trí thức mới là lực lượng tiền phong có vai trò lãnh đạo cách mạng. Tất nhiên, trí thức có vai trò quan trọng trong mọi thời đại. Trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới, vai trò trí thức ngày càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Song trí thức không thể đóng vai trò lãnh đạo thay thế giai cấp công nhân. Bởi lẽ trong xã hội, trí thức chỉ là một tầng lớp xã hội đặc biệt và không thuần nhất, họ chưa bao giờ và không bao giờ là một giai cấp. Trí thức không đại biểu cho một phương thức sản xuất độc lập, không phải là một lực lượng kinh tế, chính trị độc lập trước các giai cấp và tầng lớp xã hội khác vì vậy, trí thức không có hệ tư tưởng riêng mà chỉ theo và chịu ảnh hưởng hệ tư tưởng của giai cấp đang thống trị . Bên cạnh đó, trí thức không có lợi ích đối kháng trực tiếp với giai cấp tư sản. Dưới chế độ TBCN trí thức cũng là người làm thuê và bị bóc lột, nhưng lại là tầng lớp làm thuê đặc biệt, được giai cấp tư sản đào tạo, sử dụng và có một bộ phận được chế độ tư bản ưu đãi. Từ những đặc điểm ấy cho thấy trí thức không phải là tầng lớp xã hội có tinh thần cách mạng triệt để như giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống giai cấp tư sản. Thực tế lịch sử cũng đã cho thấy chưa bao giờ có tầng lớp trí thức nào có thể thay thế một giai cấp để lãnh đạo một cuộc cách mạng xã hội nhằm thay thế chế độ xã hội này bằng một chế độ xã hội khác. Trí thức bao giờ cũng là trí thức của một giai cấp nhất định và thường là giai cấp thống trị xã hội.
2. Liên hệ giai cấp công nhân Việt Nam
Giai cấp công nhân Việt Nam là một bộ phận giai cấp công nhân quốc tế, giai cấp công nhân Việt Nam cũng có địa vị kinh tế xã hội, có sứ mệnh lịch sử và những đặc điểm như giai cấp công nhân quốc tế. Nhưng do sinh ra và lớn lên trong những điều kiện hoàn cảnh lịch sử cụ thể của Việt Nam nên ngoài những đặc điểm chung đó, giai cấp công nhân Việt Nam còn có những đặc điểm riêng của mình.
- Giai cấp công nhân Việt Nam kế thừa đặc tính cần cù sáng tạo trong lao động của dân tộc và truyền thống yêu nước do họ sinh ra trong lòng một dân tộc có truyền thống đấu tranh bất khuất chống ngoại xâm. Ở giai cấp công nhân, nỗi nhục mất nước cộng với nỗi khổ vì bị áp bức bóc lột của giai cấp tư sản đế quốc làm cho lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc kết hợp là một, khiến động cơ cách mạng, nghị lực cách mạng và tính triệt để cách mạng của giai cấp công nhân nhân lên gấp bội.
- Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản, sớm tiếp thu được lý luận chủ nghĩa Mác Lênin và Đảng Cộng sản lãnh đạo nên sớm giác ngộ về sứ mệnh lịch sử của mình, họ đã nhanh chóng trở thành giai cấp duy nhất lãnh đạo cách mạng nước ta và đồng thời cũng là chất xúc tác để nhân dân ta dễ tiếp thu chủ nghĩa Mác Lênin và đi theo con đường cách mạng của giai cấp công nhân.
- Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời sau thời điểm chủ nghĩa cơ hội của Quốc tế II bị phá sản, sau sự thành công cách mạng tháng Mười Nga và được Quốc tế cộng sản chỉ đạo, do vậy giai cấp công nhân nước ta không bị ảnh hưởng các khuynh hướng xã hội cải lương và thống nhất được lực lượng cả nước
- Giai cấp công nhân phần lớn xuất thân từ nông dân lao động và những tầng lớp lao động khác nên gắn bó mật thiết với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức, hình thành khối liên minh vững chắc giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức. Giai cấp công nhân Việt Nam gắn bó mật thiết với cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân quốc tế và đã nhận được sự giúp đỡ mọi mặt của giai cấp công nhân quốc tế.
- Giai cấp công nhân Việt Nam từ khi ra đời, nhất là từ khi có chính Đảng của mình đã trở thành lực lượng chính trị tiên phong đi đầu trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và hoàn thành thắng lợi trọn vẹn cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và đang tiến hành xây dựng CNXH. Đảng Cộng sản Việt Nam - đội tiên phong chính trị của giai cấp công nhân VN, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc - là nhân tố quan trọng quyết định rất lớn đến sự thành công và thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam đã chứng tỏ rằng: giai cấp công nhân Việt Nam đã trưởng thành, đủ sức lãnh đạo cách mạng. Với cương lĩnh và đường lối đúng đắn, sáng tạo của mình, trong hơn 2/3 thế kỷ, vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đã được thể hiện rõ qua việc tổ chức, lãnh đạo mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Bên cạnh những đặc điểm cơ bản trên giai cấp công nhân Việt Nam còn có nhược điểm như : về số lượng giai cấp công nhân còn ít , tỷ lệ cơ cấu công nhân trong dân cư quá thấp. Về chất lượng, giai cấp công nhân còn nhiều mặt hạn chế, biểu hiện ở sự giác ngộ về sứ mệnh lịch sử, vai trò, trách nhiệm của giai cấp còn yếu do trình độ nhận thức lý luận kém,. Một bộ phận công nhân chạy theo lối sống thực dụng, ít tha thiết chính trị. Tỷ lệ Đảng viên, Đoàn viên công đoàn, đoàn viên ĐTNCS Hồ Chí Minh trong công nhân còn thấp. Trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật còn thấp và bất cập so với yêu cầu thực tiễn, công nhân lành nghề ít, trình độ quản lý nhà nước, quản lý xã hội, đặc biệt quản lý kinh tế còn non kém. Ngoài ra công nhân Việt Nam còn có tính tổ chức kỷ luật chưa cao, mang nặng tâm lý tác phong, tập quán, lối sống của người nông dân sản xuất nhỏ, tiểu tư sản và còn bị ảnh hưởng của tàn dư thực dân phong kiến. Những nhược điểm trên của giai cấp công nhân có nguyên nhân như :
- Về khách quan : giai cấp công nhân Việt Nam sinh ra và lớn lên trong một nước thuộc địa nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp hiện đại chưa phát triển, công nhân chuyên nghiệp ít, chưa được tôi luyện trong nền đại sản xuất, đại công nghiệp, phần đông công nhân xuất thân từ nông dân, tiểu tư sản một phần do hậu quả của chiến tranh để lại.
- Về chủ quan : Mặt bằng dân trí nước ta còn thấp đã ảnh hưởng trực tiếp đến học vấn và tri thức của người công nhân. Trình độ chuyên môn kỹ thuật của công nhân Việt Nam chưa cao còn do kết quả đào tạo của các trường dạy nghề còn thấp và cơ cấu đào tạo bất hợp lý. Chính sách đối xử, sử dụng nhân tài của chúng ta còn nhiều bất cập.
Hiện nay, thực trạng đời sống của giai cấp công nhân nước ta còn ở mức trung bình thấp so với toàn xã hội và không ổn định, môi trường lao động xấu, điều kiện lao động kém; sự phân hoá trong thu nhập của công nhân rất rõ rệt Ở một số doanh nghiệp liên doanh hoặc đầu tư nước ngoài, vẫn còn tồn tại một số trường hợp xúc phạm nhân phẩm, đối xử thô bạo với công nhân. Vì vậy, việc xây dựng giai cấp công nhân ngày càng vững mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng để có thể hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình là vấn đề rất quan trọng liên quan trực tiếp đến bản chất cách mạng của Đảng, đến chế độ XHCN của Nhà nước ta. Đó cũng là là yêu cầu tất yếu của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước, là nhiệm vụ trọng tâm của Đảng, cụ thể như :
Trước mắt, khẩn trương giải quyết việc làm và đời sống cho giai cấp công nhân. Việc đảm bảo việc làm, thu nhập và đời sống cho giai cấp công nhân là nhằm từng bước khắc phục sự thoái hoá, biến chất đang diễn ra hiện nay. Đồng thời, đi đôi với việc giải quyết việc làm và đời sống là phải tăng cường bồi dưỡng, nâng cao tay nghề, đẩy mạnh công tác giáo dục ý thức tổ chức kỷ luật cho công nhân, để từng bước xây dựng giai cấp công nhân nước ta thể hiện được vai t