Tệ nạn ma túy và một số biện pháp phòng chống ảnh hưởng tác động vào trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 8(33) - Thaùng 10/2015 51 Tệ nạn ma túy và một số biện pháp phòng chống ảnh hưởng tác động vào Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh Drug abuse and some prevention measures against the effects of drug related evils to Industrial University of Ho Chi Minh City TS. Đặng Công Tráng Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM Ph.D. Dang Cong Trang Industrial University of Ho Chi Minh City Tóm tắt Tệ nạn ma túy là hiểm hoạ lớn cho toàn xã hội, gây tác hại cho sức khoẻ, làm suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia (Luật Phòng chống ma túy số 23/2000 ngày 9-12- 2000). Trong những năm gần đây tệ nạn ma túy thực sự trở thành vấn đề đặc biệt được quan tâm trong cả nước, trong khu vực và trên toàn thế giới. Tệ nạn ma túy đang là hiểm họa cho mọi người và cho cả cộng đồng, đặt nhân loại vào mối quan tâm như là một sự hủy diệt sức lao động, tinh thần, thuần phong mỹ tục, truyền thống đạo đức và mầm mống phát sinh các loại tội phạm khác. Hàng năm nhân loại phải mất đi hàng triệu người, nguy cơ làm giảm và suy yếu sức lao động do căn bệnh HIV và AIDS đang ngày càng được lan rộng vượt qua khỏi tầm kiểm soát của con người và tiến bộ khoa học thế giới. Tác giả mong muốn qua bài viết sẽ góp phần chung tay cùng cộng đồng giảm thiểu và ngăn ngừa hiểm họa này vào hệ thống các trường học trong đó có Trường tác giả đang làm công tác giảng dạy. Từ khóa: ma túy, bệnh HIV, bệnh AIDS Abstract Drug related evils pose a great danger to the entire society, causing harm to the health, degenerating the race and human dignity, undermining the family happinessand causing serious effects on social order and safety as well asnational security (Drug Prevention and Fight Law No 23rd/2000 of December 9, 2000). In recent years Drug abuse has become the serious problem that is concerned by many people around the country, the region and the world. It’s now being a threat to everybody and community, which puts human into some problems such as: the destruction of power, mind, fine custom, traditional morality and the crime seeds from drug. Yearly, millions of life are lost, which may reduce and weaken the labor force because HIV/AIDS is day by day spreading over the control of human and the advanced science of the world. The author wants to help the community by this post, to reduce and prevent this threat to the systems of universities, also the university in which he is now working as a teacher. Key words: drug abuse, HIV, AIDS 52 Tại Việt Nam ma túy được coi là quốc nạn. Vấn đề ma túy thường được nằm trong chương trình nghị sự của các hội nghị các cấp, các ngành và các đoàn thể Tuy nhiên, việc ngăn chặn con “bạch tuộc” khổng lồ này là vấn đề nan giải, là nỗi bức xúc của toàn xã hội. Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, ma túy đã có mặt ở 100% các tỉnh thành phố trong cả nước và xu hướng diễn biến ngày càng phức tạp bới yếu tố địa lý có ảnh hưởng không nhỏ đến sự gia tăng các loại tội phạm về ma túy. Đường biên giới nước ta tiếp giáp với nhiều quốc gia điểm nóng về sản xuất, sử dụng và buôn bán ma túy. Việc kiểm soát hàng ngàn kilômét biên giới đường bộ, đường biển, đường sông, đường hàng không đã vượt quá tầm kiểm soát của lực lượng bộ đội biên phòng, lực lượng công an nhân dân và các cơ quan chức năng. Bằng những con đường trên, ma túy được thẩm lậu vào nước ta với nhiều thủ đoạn đối phó tinh vi, đa hình thức, thể loại và rất phức tạp. Trước tình hình trên, công tác phòng chống được Đảng và nhà nước đặc biệt quan tâm bằng cách ban hành Luật Phòng chống ma túy và nhiều văn bản qui phạm pháp luật liên quan. Ngoài ra những biện pháp tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý và coi cuộc chiến chống ma túy là cuộc chiến lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ, thường xuyên, liên tục phát động phong trào phòng chống trên qui mô lớn với sự tham gia của toàn Đảng, toàn dân. Mua bán, tàng trữ, sử dụng và vận chuyển trái phép chất ma túy đã len lỏi vào đến hệ thống các trường học nói chung và không loại trừ chúng đã hiện diện trong hệ thống các cơ sở đào tạo của Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi quan tâm đến vấn đề này bởi hệ thống đào tạo của nhà trường là nhiều cấp học, ngành học với số lượng lên đến hàng chục ngàn học sinh, sinh viên. Các cơ sở của chúng ta đều đóng trên những địa bàn có điểm nóng về tệ nạn ma túy đặc biệt là địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Quảng Ngãi. Thứ nhất, chúng tôi muốn nói đến khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận là những tỉnh nổi cộm về tệ nạn ma túy bởi hệ thống đường biên giới rất phức tạp tạo ra những điều kiện thẩm lậu lý tưởng cho các hành vi của loại tội phạm này hoạt động. Dưới đây là một số liệu minh chứng: - Theo số liệu của Ủy ban quốc gia về phòng, chống ma túy năm 2013 phát hiện điều tra 21.188 vụ, bắt 32.332 đối tượng phạm tội buôn bán, vận chuyển các chất ma túy, thu giữ 940 kg heroin, 117 kg thuốc phiện, 323.772 viên ma túy tổng hợp. Năm 2013 cả nước có 181.396 người nghiện ma túy tăng 9.396 người so với năm 2012. Trong các loại ma túy thì heroin là loại ma túy bị lạm dụng chủ yếu, chiếm 75%. Ngoài ra tình hình sử dụng ma túy đá (methaphetamine) đang có chiều hướng gia tăng nhanh trong lứa tuổi thanh, thiếu niên. - Năm 2014, tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp, hoạt động manh động, tính chất ngày càng nghiêm trọng, quy mô ngày càng lớn, hoạt động xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài. Các lực lượng chức năng đã phát hiện 5 tuyến ma túy từ Tam giác Vàng về Việt Nam theo đường Điện Biên, Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh. Xu hướng mua bán và sử dụng ma túy đá diễn ra ngày càng phổ biển ở các thành phố lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thanh niên, giới trẻ, kéo theo số lượng tụ điểm phức tạp tăng nhanh. Tội phạm sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng để chống trả lực lượng chức năng khi bị phát hiện bắt giữ. Theo số liệu của Ban chỉ đạo 138 Chính phủ trong 06 53 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng bắt giữ 9.214 vụ, bắt 13.873 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 246.039 kg heroine (Nguồn Bộ Công an) - Đối với khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận: Tỉnh Tây Ninh có vị trí là cầu nối giữa thành phố Hồ Chí Minh với thủ đô PhnômPênh (Campuchia). Theo qui hoạch phát triển giao thông, đường xuyên Á và tuyến đường sắt Việt Nam - Campuchia sẽ đi qua cửa khẩu Mộc Bài. Trong tỉnh có 2 cửa khẩu quốc tế là Xa Mát và Mộc Bài, 8 huyện có đường biên giới với Campuchia cùng với hệ thống đường thủy, đường bộ rất thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa. Thông qua các hệ thống giao thông này, việc thẩm lậu các mặt hàng lậu và ma túy diễn ra phức tạp mà từ lâu chưa có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu. Tây Ninh là một trong những tiểu vùng Đông Nam Bộ quan trọng nhất của cả nước, là đầu mối của vùng Đông Nam Á và một phần chuyển tiếp giữa cao nguyên Nam Trung bộ với đồng bằng Sông Cửu Long. Việc quản lý nhà nước đối với con người gặp không ít khó khăn cho các cơ quan chức năng. Thứ hai, hệ thống giao thông đường bộ của tỉnh Long An với các cửa khẩu của tỉnh giáp với Campuchia và nối với hệ thống đường biên giới của các tỉnh miền Tây Nam Bộ là những khu vực rất khó kiểm soát các hoạt động của tội phạm ma túy. Những khu vực này ma túy đã làm xáo trộn đời sống thanh bình xưa nay và gây bức xúc cho nhiều tầng lớp nhân dân và các ban ngành, đoàn thể. Nếu khái niệm ma tuý trước nay chưa xuất hiện thì ngày nay, hầu hết nhân dân các tỉnh lân cạnh đô thị lớn nhất cả nước là Thành phố Hồ Chí Minh đều hiểu thế nào là ma túy. Thứ ba, các vụ án ma túy nổi cộm những năm gần đây xảy ra trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có nguồn gốc thẩm lậu từ các tỉnh phía Bắc vào, đặc biệt có nguồn gốc từ các cửa khẩu Lao Bảo (Quảng Bình), Cầu treo Hà Tĩnh cũng là một mối quan ngại lớn cho các cơ quan phòng chống ma túy. Từ những yếu tố nêu trên, các băng nhóm tội phạm ma túy cạnh tranh địa bàn lý tưởng để hoạt động, lập đầu mối tiêu thụ, tổ chức cung cấp cho con nghiện. Biết bao thanh niên đã sa ngã vào con đường này, nước mắt và sự đau khổ của biết bao bậc cha mẹ bất lực trước con cái mình khi không có phương cách cứu chữa. Tác động của nó đã ảnh hưởng vào hệ thống các trường học các cấp từ trung học cơ sở trở lên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nói chung và Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng đã làm băng hoại không ít tư chất của lớp trẻ trong học đường. Mặc dù Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh đã phổ biến nội qui có đề cập đến vấn nạn này với những hình thức rất nghiêm khắc như là hễ học sinh, sinh viên một lần thử ma túy thôi nếu phát hiện sẽ đuổi học ngay nhưng đây chỉ mang tình răn đe là chủ yếu. Vấn đề là làm sao phát hiện được mới khó khăn. Chúng ta chưa tìm hiểu kỹ không ít học sinh, sinh viên đột ngột bỏ học ngoài hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, bệnh tật trong đó có nguyên nhân đã sa ngã vào con đường ma túy không? Những vụ việc liên tiếp xảy ra lấy cắp tài sản, trang thiết bị nhà trường, tỷ lệ học kém chiếm không nhỏ, tư cách đạo đức, ăn mặc, lối sống của một số ít học sinh, sinh viên có phải là dấu hiệu của loại tệ nạn này hay không Lâu nay chưa có một công trình hay một báo cáo nào đề cập đến. Vấn đề tiềm ẩn là trong khối lượng học sinh, sinh viên trên năm chục ngàn chỉ có một vài ngàn em được ở ký túc xá, bởi 54 tốc độ xây dựng cơ sở vật chất không theo kịp nhu cầu nhập học của các hệ đào tạo. Hầu hết các em tự thuê nhà ở khu vực xung quanh trường. Không ít các em học sinh, sinh viên trưởng thành và nhập học vào trường từ những miền quê thanh bình, chưa có khái niệm về ma túy nhưng một vài năm học tập ở thành phố đã tập đua đòi và nhanh chóng muốn thể hiện mình là dân thành thị. Một bộ phận không nhỏ gia đình học sinh, sinh viên có điều kiện kinh tế khá giả không tiếc con cái khi có yêu cầu về tiền bạc, thậm chí có em còn kê khai những khoản tiền không có thực để cha mẹ cung cấp. Có em nhận tiền đều hàng tháng từ cha mẹ nhưng không đóng học phí và chi tiêu phung phí nhưng cha mẹ không hề hay biết rồi bỏ học sa ngã vào cạm bẫy của ma túy Những người làm công tác giảng dạy và quản lý học sinh, sinh viên chúng ta cần thiết phải đề cao vấn đề này bởi nghề nghiệp đã ấn định chúng ta một thiên chức trồng người. Hãy coi tất cả các em như những đứa con của chính mình và đặt mình vào vị trí là cha là mẹ. Có gì mất mát, đau khổ hơn khi cha mẹ biết con mình sa ngã mà không có sức mạnh nào ngăn chặn nổi và những đứa con đã vuột khỏi tay mình, rất khó tìm lại giá trị đã có. Nguyên nhân: - Qua số liệu thống kê của Bộ Công an năm 2014 về nguyên nhân chủ quan mang tính chất quyết định dẫn tới nghiện ma túy là do người sử dụng ma túy thiếu hiểu biết về tác hại của ma túy nên bị kẻ xấu lôi kéo, dụ dỗ dùng thử ma túy cho dù chỉ thử một lần nhưng vẫn bị nghiện ma túy. Sau đó vì sĩ diện cá nhân, vì danh dự gia đình, dòng tộc mà bưng bít, giấu kín nhưng đã “đâm lao thì phải theo lao”. - Thiếu hiểu biết về ma túy cộng với tính hiếu kỳ, tò mò, thích chơi trội thể hiện mình ở các nhà hàng, vũ trường để được mệnh danh là những đại gia sành điệu ăn chơi dẫn tới tự nguyện sử dụng ma túy rồi trở thành người nghiện. Ngoài mâu thẫn gia đình (bố mẹ ly dị, ly thân) làm cho con cái buồn chán, bỏ học, bỏ nhà đi bụi đời hình thành các băng nhóm sống lang thang trộm cắp, móc túi bị kẻ xấu lôi kéo vào hút chích ma túy và lợi dụng những đối tượng này vào con đường vận chuyển trái phép các chất ma túy. Một số biện pháp mà chúng tôi muốn đề cập dưới đây tuy không tuyệt đối ngăn chặn nhưng cũng phải tiến hành không chậm trễ: - Những giáo viên, giảng viên đặc biệt những giảng viên dạy các môn Luật học hãy lồng kiến thức chuyên ngành đào tạo với những lời dạy các em về phòng chống ma túy. Mỗi ngày dạy một ít sẽ tác động vào tâm trí các em mối hiểm họa, những năm tháng học đường các em sẽ nghiêng về phía chúng ta như những người thầy, người cha, người mẹ, quay lưng lại với cám dỗ, cạm bẫy ngoài cổng trường và trong xã hội và lan tỏa ra cộng đồng. - Đoàn thanh niên là một tổ chức tham mưu cho nhà trường các biện pháp, hình thức sinh hoạt tuyên truyền giáo dục, tổ chức diễn đàn với những nội dung về phòng chống tác hại của ma túy. Đoàn thanh niên phối hợp chặt chẽ với phòng quản lý học sinh, sinh viên bố trí những học sinh, sinh viên gương mẫu, có phẩm chất đạo đức tốt cài cấy vào các phòng ký túc xá nhằm giúp đỡ, theo dõi phát hiện kịp thời những hành vi liên quan đến ma túy của học sinh, sinh viên cùng phòng. Thông báo kịp thời với thường trực quản lý học sinh, sinh viên, bảo vệ, thanh tra giáo dục những đối tượng trà trộn, lôi kéo học sinh, sinh viên trong trường. - Bộ phận bảo vệ phải phát huy nghiệp vụ bảo vệ, nếu thấy có dấu hiệu nghi vấn phải kịp thời xử lý theo chức trách. Phối 55 hợp với công an khu vực, công an phường và công an quận hợp thành các mũi giáp công khi phát hiện các hành vi liên quan đến các loại tội phạm về ma túy. - Nhà trường cần có chính sách khen thưởng, nhân rộng các điển hình tiên tiến cho những cá nhân, tập thể có thành tích trong việc phòng chống ma túy. - Theo dõi những học sinh, sinh viên có dấu hiệu giảm sút học lực, có dấu hiệu mệt mỏi, mắt lơ đờ, thường xuyên ngáp như thiếu ngủ, hay dối bạn, vay mượn tiền bạn bè không có khả năng trả lại, hay ăn cắp vặt, hệ thống ven tay chân có nhiều vết kim tiêm, ăn mặc luộm thuộm, ít tắm giặt, thường xuyên giao lưu tiếp xúc với những thanh niên lạ, xa lánh bạn bè cùng lớp, cùng phòng ở, thường xuyên nghỉ học không lý do đấy là những dấu hiệu nghi vấn đã sử dụng ma túy. Qua kinh nghiệm thực tiễn của hệ thống các trường học tại Thái Lan, phát hiện tội phạm ma túy với đa số đối tượng là thanh niên, không ít trong đó là học sinh, sinh viên. Cơ quan chức năng của họ phân chia thành 5 loại để gom đối tượng quản lý lập phương án phòng chống với từng nhóm bao gồm: Nhóm thứ nhất: Những thanh niên chưa từng dùng ma túy họ sẽ được khuyến khích và giáo dục “nói không với ma túy”. Sử dụng những thanh niên này làm nòng cốt trong tuyên truyền vận động trong các tầng lớp thanh niên. Nhóm thứ hai: các thanh thiếu niên có khuynh hướng sử dụng ma túy trong các trường hợp khủng hoảng hay để “giải buồn”. Nhóm này rất cần đến sự giúp dỡ của các cấp các ngành và cơ quan chức năng, giúp họ nhận thấy rằng bạn bè, thầy cô giáo trong học đường cũng như cha mẹ, người thân luôn đứng bên cạnh họ, sẵn sàng giúp đỡ họ, phải làm cho nhóm thanh niên này nhận thấy rằng họ không bị ruồng bỏ, cô lập Nhóm thứ ba: Gồm những thanh thiếu niên thỉnh thoảng dùng ma túy, cần thuyết phục nhóm này nói lên sự thật, nếu không được sẽ tiến hành thử nghiệm nước tiểu bí mật để xác định múc độ sử dụng. Nhiệm vụ của giáo viên, gia đình và các tổ chức xã hội phải kéo họ xa lánh với sự đeo bám của ma túy. Nhóm này gia đình có vai trò chủ đạo. Nhóm thứ tư: Nhóm này gồm những thanh thiếu niên đã nghiện. Nhóm này nhà trường và các tổ chức xã hội có trách nhiệm tìm những biện pháp, phương cách trị liệu, nếu cần thiết đưa họ vào những trung tâm cai nghiện. Tuy nhiên cần lưu ý rằng các chương trình cai nghiện cùng với các biện pháp luyện tập thể lực không hẳn giải quyết vấn đề. Một số thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên được trả lại gia đình, nhà trường cần tham vấn tối thiểu một năm để ngăn ngừa họ trở lại con đường cũ. Nhóm thứ năm: Nhóm này bao gồm những đối tượng nhóm bốn nhưng kèm theo các hành vi phạm tội hình sự liên quan đến ma túy, nhóm này cần khuyến cáo nếu không sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Như vậy, kinh nghiệm trên của Thái Lan chúng ta nên kế thừa những ưu điểm, những nhược điểm thì có lẽ không phù hợp với tình hình thực tiễn phòng chống và xử lý các loại tội phạm này ở nước ta. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi không thể trình bày hết những kinh nghiệm phòng chống ma túy trong hệ thống các trường học bởi cần phải nghiên cứu nó như một công trình nghiên cứu của nhiều ngành hữu quan đặc biệt là ngành công an mới đưa ra những giải pháp hữu hiệu. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Luật Phòng chống ma túy số 23/2000 ngày 9- 12- 2000). 2. Thông tư liên bộ số 17/2015-BYT- 56 BLĐTBXH-BCA về Thẩm quyền thủ tục xác định tình trạng ma túy. 3. Quyết định số 679/QĐ ngày 28-6-2015 của LĐTBXH về Kế hoạch phong trào tình nguyện viên giúp đỡ người nghiện ma túy hòa nhập cộng đồng. 4. Báo cáo tổng kết của BCA về tội phạm ma túy (2014). 5. Báo cáo tổng kết của Phòng công tác sinh viên IUH về trật tự an toàn quản lý sinh viên 2014. Ngày nhận bài: 01/10/2015 Biên tập xong: 15/10/2015 Duyệt đăng: 20/10/2015