Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều hàng hoá và dịch vụ, góp phần
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Điều kiện
cần thiết và quan trọng nhất là phải thu hút được các nguồn vốn đầu tư trong nước cũng
như của nước ngoài. Đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta xác định vốn
trong nước là quyết định nhưng vốn đầu tư nước ngoài cũng có vai trò hết sức quan
trọng. Hơn nữa ngoài ý nghĩa về vốn, thì đầu tư trực tiếp nước ngoài còn giúp cho chúng
ta tiếp thu các công nghệ hiện đại và những kinh nghiệm quản lý tiên tiến của các nước
phát triển.
Vĩnh Phúc là một tỉnh Trung du miền núi, điều kiện kinh tế xã hội còn khó khăn,
nguồn vốn đầu tư cho phát triển kinh tế còn hạn hẹp, có thể nói là thiếu vốn trầm trọng. ở
các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh thiết bị và công nghệ đều lạc hậu, trình
độ quản lý yếu kém, hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp. Do vậy việc thu hút vốn đầu tư
nói chung, vốn đầu tư nước ngoài nói riêng là vấn đề cấp thiết đối với tỉnh.
Kể từ khi có Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (1987) đến nay, việc thu hút
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc đã thu được những kết quả khả quan.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài bước đầu đã góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của
tỉnh, làm thay đổi hẳn cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên kết quả đạt được còn rất hạn chế, chưa
tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của Tỉnh. Đã đến lúc cần phải xem xét lại toàn bộ
thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Vĩnh Phúc, tìm ra các nguyên nhân yếu kém,
trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm thu hút nhiều hơn nữa nguồn vốn quan
trọng này.
Từ trước đến nay chưa có một đề tài nào đề cập một cách toàn diện về công tác
đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc. Trong bối cảnh đó việc nghiên cứu đề tài:
"Thực trạng và giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Vĩnh
Phúc", hy vọng sẽ góp phần nhất định vào việc giải quyết những vấn đề cơ bản và cấp
bách đặt ra trong việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Vĩnh Phúc.
96 trang |
Chia sẻ: ttlbattu | Lượt xem: 2154 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thực trạng và giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Vĩnh Phúc, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN:
Thực trạng và giải pháp tăng
cường thu hút đầu tư trực tiếp
nước ngoài ở Vĩnh Phúc
Mở đầu
1. Sự cần thiết của việc nghiên cứu.
Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều hàng hoá và dịch vụ, góp phần
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Điều kiện
cần thiết và quan trọng nhất là phải thu hút được các nguồn vốn đầu tư trong nước cũng
như của nước ngoài. Đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta xác định vốn
trong nước là quyết định nhưng vốn đầu tư nước ngoài cũng có vai trò hết sức quan
trọng. Hơn nữa ngoài ý nghĩa về vốn, thì đầu tư trực tiếp nước ngoài còn giúp cho chúng
ta tiếp thu các công nghệ hiện đại và những kinh nghiệm quản lý tiên tiến của các nước
phát triển.
Vĩnh Phúc là một tỉnh Trung du miền núi, điều kiện kinh tế xã hội còn khó khăn,
nguồn vốn đầu tư cho phát triển kinh tế còn hạn hẹp, có thể nói là thiếu vốn trầm trọng. ở
các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh thiết bị và công nghệ đều lạc hậu, trình
độ quản lý yếu kém, hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp. Do vậy việc thu hút vốn đầu tư
nói chung, vốn đầu tư nước ngoài nói riêng là vấn đề cấp thiết đối với tỉnh.
Kể từ khi có Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (1987) đến nay, việc thu hút
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc đã thu được những kết quả khả quan.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài bước đầu đã góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của
tỉnh, làm thay đổi hẳn cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên kết quả đạt được còn rất hạn chế, chưa
tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của Tỉnh. Đã đến lúc cần phải xem xét lại toàn bộ
thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Vĩnh Phúc, tìm ra các nguyên nhân yếu kém,
trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm thu hút nhiều hơn nữa nguồn vốn quan
trọng này.
Từ trước đến nay chưa có một đề tài nào đề cập một cách toàn diện về công tác
đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc. Trong bối cảnh đó việc nghiên cứu đề tài:
"Thực trạng và giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Vĩnh
Phúc", hy vọng sẽ góp phần nhất định vào việc giải quyết những vấn đề cơ bản và cấp
bách đặt ra trong việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Vĩnh Phúc.
2. Mục tiêu của đề tài.
- Hệ thống hoá một số vấn đề có tính chất lý luận và thực tiễn về đầu tư trực tiếp
nước ngoài.
- Đánh giá toàn diện thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài, chỉ ra các nguyên
nhân hạn chế việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất một số giải pháp phù hợp để nâng cao khả năng thu hút vốn đầu tư trực
tiếp nước ngoài vào tỉnh Vĩnh Phúc.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Một số vấn đề cơ bản trong đầu tư trực tiếp nước ngoài
của tỉnh Vĩnh Phúc.
- Phạm vi nghiên cứu
+ Về không gian: Nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, có tham chiếu, so sánh
với một số địa phương điển hình khác
+ Về thời gian: Giai đoạn 1997 - 2004
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận nghiên cứu: Tác giả sử dụng phương pháp luận nghiên cứu là
chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
- Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: Tác giả sử dụng phối hợp phương pháp
thống kê, phương pháp trừu tượng hoá, phương pháp phân tích tổng hợp, và phương pháp
so sánh để phân tích, đối chiếu, xử lý số liệu, tình hình và khái quát thành những luận
điểm có căn cứ và lý luận thực tiễn.
Tác giả cũng kế thừa các kết quả nghiên cứu đã có bổ sung những số liệu mới theo
thực tiễn nghiên cứu của đề tài, nhằm làm cho luận văn rõ ràng có tính khoa học và logic
hơn.
5. Dự kiến đóng góp mới của luận văn
- Hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề lý luận về thu hút FDI, vai trò của FDI đối
với phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.
- Phân tích, đánh giá về thực trạng thu hút FDI ở Vĩnh Phúc
- Trên cơ sở kinh nghiệm của một số địa phương trong thu hút FDI rút ra những
bài học cho thu hút FDI ở tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đưa ra một số nguyên tắc cơ bản trong thu hút FDI vào địa phương, và vận dụng
vào thực trạng thu hút FDI ở Vĩnh Phúc từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường
thu hút FDI vào tỉnh Vĩnh Phúc.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu và phần Kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương như
sau:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về thu hút FDI
Chương 2: Thực trạng thu hút FDI ở Vĩnh Phúc
Chương 3: Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút FDI vào tỉnh
Vĩnh Phúc
Chương 1
Một số vấn đề lý luận cơ bản về thu hút FDI
1.1. Khái niệm và các hình thức của FDI
1.1.1. Khái niệm
Đầu tư quốc tế hay còn gọi là đầu tư nước ngoài, là một quá trình kinh doanh
trong đó vốn đầu tư được di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác với mục đích
sinh lời. Trong đầu tư quốc tế thường có 2 hoặc nhiều bên có quốc tịch khác nhau cùng
phối hợp với nhau, để triển khai một dự án đầu tư nhằm đem lại lợi ích cho tất cả các bên.
Lợi ích do hoạt động đầu tư quốc tế mang lại thường là lợi ích kinh tế, đồng thời có cả lợi
ích chính trị, lợi ích văn hoá - xã hội, lợi ích về bảo vệ môi trường sinh thái. Đó là những
lợi ích mà các nhà đầu tư nói riêng và các nước đầu tư trên thế giới nói chung đều hết sức
quan tâm. Do vậy ngày nay hoạt động đầu tư quốc tế hình thành và phát triển với quy mô
ngày càng lớn.
Đầu tư quốc tế có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức cụ thể khác nhau.
Trong đó người ta có thể phân loại nó theo nguồn vốn là đầu tư của tư nhân (kể cả các
doanh nghiệp), đầu tư của Chính phủ và các tổ chức quốc tế hoặc có thể phân loại theo
vai trò của người chủ đầu tư trong quá trình triển khai dự án đầu tư và sử dụng nguồn vốn
đầu tư. Tức là phân chia thành đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp. Mỗi cách phân loại
này có ý nghĩa khoa học và thực tiễn riêng và nó có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt
động đầu tư quốc tế đối với từng quốc gia trong từng giai đoạn cụ thể. Tuy nhiên trong
phạm vi của luận văn tác giả chỉ xin đề cập đến loại hình đầu tư trực tiếp trong đầu tư
quốc tế.
Đầu tư trực tiếp trong đầu tư quốc tế còn gọi là đầu tư trực tiếp nước ngoài
(Forgein Direct Investment - FDI) là một loại hình di chuyển vốn quốc tế, trong đó người
chủ sở hữu vốn đồng thời là người trực tiếp điều hành và quản lý hoạt động sử dụng vốn.
Về thực chất FDI là sự đầu tư của các công ty nước ngoài vào nước sở tại nhằm xây dựng
các cơ sở sản xuất kinh doanh, các chi nhánh ở nước sở tại và làm chủ toàn bộ hoặc một
phần cơ sở đó. Hay nói cụ thể các chủ đầu tư nước ngoài phải đóng góp một số vốn tối
thiểu vào vốn pháp định tuỳ theo luật đầu tư của mỗi nước, từ đó chủ đầu tư nước ngoài
có quyền tham gia vào việc quản lý và điều hành dự án đầu tư. Quyền quản lý dự án đầu
tư phụ thuộc vào mức độ góp vốn của mỗi bên. Nếu bên nước ngoài góp 100% vốn thì
doanh nghiệp hoàn toàn do chủ đầu tư nước ngoài điều hành và quản lý, nhưng doanh
nghiệp đó vẫn phải hoạt động tuân theo pháp luật nước sở tại. Lợi nhuận của các chủ đầu
tư nước ngoài thu được phụ thuộc vào kết quả của hoạt động kinh doanh và được chia
theo tỷ lệ góp vốn trong vốn pháp định. Mức lợi nhuận này nói chung là tương đối cao
nhưng cũng chịu sự rủi ro tương đối lớn. FDI được thực hiện thông qua việc xây dựng
doanh nghiệp mới, mua lại từng phần hay toàn bộ doanh nghiệp đang hoạt động hoặc
mua cổ phiếu để thôn tính hay sáp nhập các doanh nghiệp với nhau. Trên thực tế phần
lớn FDI được thực hiện dưới dạng các công ty con hoặc các công ty liên doanh của các
công ty xuyên quốc gia, đó là những công ty giữ vai trò chủ động trong quá trình đầu tư
này. Do đó FDI có thể được định nghĩa là sự mở rộng phạm vi hoạt động sản xuất kinh
doanh của các công ty xuyên quốc gia trên phạm vi quốc tế. Sự mở rộng đó bao gồm
chuyển giao vốn, công nghệ và các kỹ năng sản xuất, bí quyết quản lý tới nước tiếp nhận
đầu tư để thực hiện quá trình sản xuất kinh doanh theo kế hoạch của dự án đầu tư.
Nói chung FDI là một hoạt động quan trọng trong đầu tư quốc tế, nó ngày càng trở
nên hết sức sôi động với quy mô ngày càng gia tăng. Đồng thời trên thế giới cũng đang
diễn ra những sự thay đổi lớn cả về lĩnh vực đầu tư, về chủ đầu tư, về nơi tiếp nhận đầu
tư cũng như nhiều hình thức đầu tư trực tiếp mới...v.v. Để tìm hiểu sâu hơn về FDI chúng
ta cần nghiên cứu về các hình thức cơ bản của FDI.
1.1.2. Các hình thức của FDI
Trên thế giới có nhiều hình thức tổ chức FDI khác nhau nhưng những hình thức
được áp dụng phổ biến là:
+ Hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hay còn gọi là hợp đồng hợp tác kinh
doanh
+ Doanh nghiệp liên doanh
+ Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài.
Tuỳ vào từng điều kiện cụ thể và tuỳ vào từng quốc gia khác nhau mà các hình
thức trên đây được áp dụng khác nhau
* Hợp đồng hợp tác kinh doanh
Đây là hình thức đầu tư mà trong đó 2 hay nhiều bên tham gia hợp đồng ký kết
thoả thuận để tiến hành một hoặc nhiều hoạt động sản xuất kinh doanh ở nước nhận đầu
tư trên cơ sở quy định rõ đối tượng, nội dung kinh doanh, nghĩa vụ, trách nhiệm và phân
chia kết quả kinh doanh cho từng bên tham gia.
Hợp đồng hợp tác kinh doanh có đặc trưng là không thành lập một pháp nhân mới.
Thời hạn hiệu lực của hợp đồng do các bên thoả thuận và được cơ quan có thẩm quyền
của các nhà đầu tư chuẩn y. Tuy nhiên hợp đồng hợp tác kinh doanh thường có thời hạn
không dài và nó không đòi hỏi vốn lớn nên những nhà đầu tư ít tiềm năng hay chọn hình
thức này.
* Doanh nghiệp liên doanh
Đây là hình thức đầu tư trong đó hai bên cùng nhau thoả thuận góp vốn theo một
tỷ lệ nhất định để thành lập một doanh nghiệp mới có hội đồng quản trị và ban giám đốc
điều hành riêng. Doanh nghiệp liên doanh thường được thành lập dưới hình thức công ty
TNHH, có tư cách pháp nhân và hoạt động theo quy định của pháp luật nước nhận đầu tư.
Mỗi bên tham gia liên doanh có trách nhiệm đối với bên kia và doanh nghiệp liên doanh
trong phạm vi phần vốn góp của mình trong vốn pháp định. Tỷ lệ vốn góp của bên (hoặc
các bên nước ngoài) do các bên tham gia liên doanh thoả thuận.
Theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (1987), tỷ lệ góp vốn của bên nước
ngoài tối thiểu không dưới 30% vốn pháp định, không quy định giới hạn tối đa và trong
quá trình hoạt động không được giảm vốn pháp định. Đối với các dự án xây dựng kết cấu
hạ tầng tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, các dự án đầu tư vào miền
núi, vùng sâu, vùng xa, các dự án trồng rừng thì tỷ lệ này có thể thấp đến 20% nhưng
phải được cơ quan cấp giấy phép đầu tư chấp nhận.
Bên nước ngoài tham gia góp vốn bằng tiền nước ngoài, tiền Việt Nam, có nguồn
gốc từ đầu tư tại Việt Nam, thiết bị, máy móc, nhà xưởng, công trình xây dựng, giá trị
quyền sở hữu công nghiệp, bí quyết kỹ thuật, quy trình công nghệ dịch vụ kỹ thuật. Bên
Việt Nam tham gia góp vốn pháp định bằng tiền Việt Nam, tiền nước ngoài, giá trị quyền
sử dụng đất đai, các nguồn tài nguyên, thiết bị máy móc nhà xưởng, công trình xây dựng,
giá trị quyền sở hữu công nghiệp, bí quyết kỹ thuật, quy trình công nghệ, dịch vụ kỹ
thuật.
Nói chung các nước nhận đầu tư thường ưa chuộng hình thức này bởi vì ngoài
mục tiêu tạo nguồn vốn cho đầu tư phát triển nước chủ nhà còn có điều kiện tiếp thu được
kỹ thuật, công nghệ mới, học tập được kinh nghiệm quản lý, đào tạo đội ngũ lao động và
tiếp cận thị trường quốc tế. Song nước chủ nhà cũng cần phải đáp ứng được những điều
kiện về vốn, trình độ quản lý doanh nghiệp cùng với người nước ngoài thì mới đảm bảo
được hiệu quả mong muốn.
* Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài
Đây là hình thức đầu tư trong đó bên nhận đầu tư không góp vốn, toàn bộ vốn là
do bên nước ngoài bỏ ra nhưng bên nhận đầu tư chịu trách nhiệm cung cấp cho bên nước
ngoài các dịch vụ cần thiết như điện, nước và cho thuê đất đai, cho thuê sức lao động...
Doanh nghiệp này thuộc sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài (có thể là tổ chức hoặc cá
nhân người nước ngoài) được thành lập dưới hình thức công ty TNHH, có tư cách pháp
nhân theo luật pháp của nước chủ nhà. Loại hình doanh nghiệp này do một hay nhiều tổ
chức hoặc cá nhân người nước ngoài thành lập tại nước chủ nhà, họ tự đứng ra quản lý, tổ
chức điều hành sản xuất kinh doanh và tự chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh cuối
cùng.
Hình thức doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài ngày càng được các chủ đầu tư lựa
chọn nhiều hơn vì họ được tự mình quản lý, điều hành và hưởng lợi nhuận do kết quả đầu
tư mang lại sau khi đã làm tròn nghĩa vụ nộp thuế với nước chủ nhà. Đối với nước chủ
nhà, nhất là những nước đang phát triển do trình độ và kinh nghiệm quản lý còn hạn chế,
nguồn vốn có hạn trong khi đó rất cần những dự án có số vốn đầu tư lớn, thời hạn thu hồi
vốn dài mức độ mạo hiểm cao thì việc để các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư 100% vốn là
rất cần thiết.
Hình thức đầu tư 100% vốn nước ngoài còn có một vài dạng đặc biệt như
+ BOT: Hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao
+ BTO: Hợp đồng xây dựng - chuyển giao - kinh doanh
+ BT: Hợp đồng xây dựng - chuyển giao
Những dạng hợp đồng đặc biệt này thường được áp dụng đối với các công trình
xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật.
Ngoài 3 hình thức chủ yếu trên, để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư,
chính phủ nước nhận đầu tư còn lập ra các khu vực ưu đãi đầu tư trong lãnh thổ nước
mình như: khu chế xuất, khu công nghiệp tập trung, đặc khu kinh tế... Trong đó, khu chế
xuất là khu vực lãnh thổ có ranh giới địa lý xác định do chính phủ nước nhận đầu tư cho
phép thành lập, trong đó có thể do một hoặc một số xí nghiệp sản xuất hàng hoá phục vụ
xuất khẩu hoặc thay thế hàng nhập khẩu. Trong khu chế xuất, áp dụng chế độ tự do thuế
quan, tự do mậu dịch. Khu công nghiệp theo luật pháp Việt Nam quy định là khu chuyên
sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất do chính phủ thành lập
hoặc cho phép thành lập.
Tóm lại đầu tư trực tiếp nước ngoài được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác
nhau và mỗi hình thức đều có mặt mạnh, mặt hạn chế của nó nên cần phải đa dạng hoá
các hình thức đầu tư nhằm đem lại hiệu quả cao đáp ứng mục tiêu phát triển đất nước.
1.2. Vai trò của FDI đối với việc phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam
Ngày nay xu hướng quốc tế hoá đời sống kinh tế ngày càng mở rộng và được tất
cả các quốc gia trên thế giới quan tâm. Đó là quá trình mà các nền kinh tế của các nước
tác động lẫn nhau, bổ xung cho nhau và phụ thuộc vào nhau. Đứng trước xu hướng đó
Đảng và Nhà nước Việt Nam đã chủ trương lợi dụng "những khả năng to lớn của nền
kinh tế thế giới về di chuyển vốn, mở rộng thị trường, chuyển giao công nghệ và kinh
nghiệm quản lý để bổ sung và phát huy có hiệu quả các lợi thế và nguồn lực trong nước.
Và phương pháp hữu hiệu nhất để thực hiện chủ trương này là "Đa phương hoá, đa dạng
hoá quan hệ kinh tế đối ngoại" trong đó cần đặc biệt chú ý tới việc thu hút vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài (FDI).
Qua gần 20 năm thực hiện luật đầu tư nước ngoài (12/1987) tại Việt Nam, chúng
ta đã thu được một số kết quả đáng kể: Số lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt
Nam ngày càng tăng (tốc độ trung bình tăng 50% đến 60%); quy mô các dự án đầu tư
trực tiếp nước ngoài ngày càng lớn; cơ cấu đầu tư chủ yếu tập trung vào các ngành dầu
khí, công nghiệp và dịch vụ. Các nước tư bản phát triển ngày càng đầu tư vào Việt Nam
nhiều hơn. Sự gia tăng nhanh chóng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài có vai trò rất lớn đối
với sự phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam, làm cho nền kinh tế Việt Nam ngày càng
ổn định, tăng trưởng, nâng cao trình độ kỹ thuật công nghệ, mở rộng và làm vững chắc
hơn quan hệ kinh tế, tăng cường sức cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường thế giới, tạo
đà cho những bước tiến lớn hơn ở giai đoạn tiếp theo.
Vai trò của FDI đối với phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam được thể hiện như
sau:
* FDI tạo nguồn vốn bổ sung quan trọng cho đầu tư phát triển trong quá trình công
nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam. Vốn cho đầu tư phát triển, bao gồm nguồn vốn
trong nước và nguồn vốn nước ngoài. Đối với các nước đang phát triển nói chung và với
Việt Nam nói riêng khi mà sản xuất còn ở trình độ thấp, nguồn vốn viện trợ của các nước
XHCN không còn nữa, nguồn vốn đầu tư từ ngân sách còn eo hẹp, các DNNN gặp nhiều
khó khăn, vốn tiềm ẩn trong dân chưa được huy động nhiều, vốn ODA còn hạn hẹp thì
nguồn vốn FDI có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế của đất nước.
Xét về mặt định tính, sự hoạt động của nguồn vốn FDI như là một trong những
động lực gây phản ứng dây chuyền làm thúc đẩy sự hoạt động của đồng vốn trong nước.
Một số chuyên gia kinh tế tính toán rằng cứ 1 đồng vốn FDI hoạt động sẽ làm cho 4 đồng
vốn trong nước hoạt động theo. Như vậy FDI còn có vai trò giúp cho Việt Nam phát triển
một nền kinh tế cân đối, bền vững theo yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước.
* Nguồn vốn FDI đóng góp tích cực và ngày càng lớn vào duy trì nhịp độ tăng trưởng
cao và ổn định nền kinh tế. Khoa học kỹ thuật, trình độ quản lý..., luôn là khu vực năng
động nhất của nền kinh tế với tốc độ tăng trưởng hàng năm cao (khoảng 20% năm) đặc
biệt là trong lĩnh vực công nghiệp. Chẳng hạn, năm 2004 tốc độ tăng giá trị sản xuất công
nghiệp của khu vực trong nước là 22,3% thì của khu vực FDI là 38,2%. Nói chung hoạt
động của khu vực FDI đạt hiệu quả cao, do đó doanh thu hàng năm của khu vực này đạt
cao và đóng góp vào GDP ngày càng tăng: Năm 1997 tỷ trọng trong GDP là 9,07%, năm
1998: 10,3%, năm 1999: 12,2%, năm 2000: 13,28%, năm 2004: 15,7% (theo Thời báo
kinh tế Việt Nam, kinh tế Việt Nam và thế giới 2003 - 2004: Doanh thu và đóng góp của
khu vực FDI vào GDP thời kỳ 1997 - 2004).
* FDI làm tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, mở rộng nguồn thu ngân sách.
Cùng với hoạt động có hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh, khu vực FDI thông
qua việc sản xuất các loại hàng hoá có khả năng cạnh tranh cao đã làm cho quy mô xuất
khẩu của khu vực này tăng nhanh qua các năm. Năm 1995 đạt 140 triệu USD, năm 2000
đạt 3.300 triệu USD và năm 2004 tăng lên 7.600 triệu USD. Các doanh nghiệp FDI với
uy tín của mình đã giúp hàng hoá của Việt Nam được xâm nhập vào thị trường rộng lớn
của thế giới, đến nay hàng hoá của nước ta đã có mặt trên 140 nước và ngày càng khẳng
định chỗ đứng trên các thị trường mới như EU, Châu Mỹ, Trung Đông. Kim ngạch nhập
khẩu cũng tăng qua các năm và luôn lớn hơn kim ngạch xuất khẩu (năm 1995: 1.468 triệu
USD và năm 1996: 2.042 triệu USD, năm 2000: 4.351 triệu USD và năm 2004 là 8.510
triệu USD, tăng 22,1% so với năm 2000). Tuy nhiên việc nhập khẩu tăng lên tạo ra tài
sản cố định và tiềm lực phát triển công nghệ cho phát triển bền vững.
Nguồn thu ngân sách từ các doanh nghiệp FDI cũng tăng dần qua các năm. Năm
1996: 263 triệu, năm 2000: 317 triệu USD, năm 2004: đạt 685 triệu USD tăng 35,5% so
với năm 2000. Nhờ đó làm cho ngân sách Nhà nước cân đối hơn, giảm mức bội chi ngân
sách.
* FDI góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt Nam theo hướng CNH,
HĐH.
Phần lớn vốn FDI hiện nay là đầu tư vào khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch
vụ với năng suất lao động cao làm cho cơ cấu kinh tế Việt Nam chuyển dịch theo hướng
tăng lên của công nghiệp và dịch vụ. Trong giai đoạn 1997 - 2004 tốc độ tăng trưởng giá
trị sản xuất công nghiệp của khu vực FDI luôn cao hơn nhiều so với toàn ngành. Và cho
đến nay khu vực này đã chiếm hơn 1/3 tổng giá trị sản xuất của toàn ngành công nghiệp,
do vậy có sự tác động lớn đến sự phát triển của ngành công nghiệp làm cho ngành này có
tốc độ tăng trưởng cao hơn so với các ngành khác. Đồng thời làm tỷ trọng công nghiệp
trong GDP tăng dần qua các năm: năm 1995 chiếm 28,6%, năm 1998 chiếm 33,49% và
năm 2004 chiếm 53,25%.
Trong nội bộ ngành công nghiệp, xuất hiện một số ngành mà nếu như không có
FDI thì chúng ta không có điều kiện phát triển. Hiện nay có 8 ngành hàng công nghiệp
trong đó các doanh nghiệp FDI chiếm xấp xỉ 100% sản phẩm (dầu khí,