Thủthuật ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy

1 THỦ THUẬT ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO TRONG GIẢNG DẠY I. ĐẶT VẦN ĐỀ - Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ vào các lĩnh vực trong đời sống không còn xa lạ nữa, và ngành giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng cũng đã từng bước tiếp cận với công nghệ hiện đại. Hiện nay, việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy thể hiện rõ nét nhất qua các “Giáo án điện tử”. Tuy nhiên, đây là việc làm mới mẻ, chưa có sự thống nhất về mặt hình thức. Chính thế, mà khi giáo viên thực hành việc ứng dụng công nghệ thông tin gặp không ít khó khăn. Trong năm học 2008 – 2009 được sự phân công của bộ phận chuyên môn giáo dục, tôi phụ trách việc xây dựng chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy”, đồng thời bồi dưỡng cho một số giáo viên hưởng ứng chuyên đề và thực hiện việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động dạy . Qua một khoảng thời gian thực hiện cho thấy, phần nhiều các giáo viên mầm non không nắm bắt được cách sắp xếp hệ thống một giáo án điện tử ra sao cho hợp lý và dễ xử dụng. Mặt khác một số giáo viên không biết lựa chọn đề tài hợp lý cho một giáo án điện tử. Mặt khác, 2 một số đề tài các cô lựa chọn ứng dụng công nghệ thông tin chưa đạt hiệu quả. Đến nay, trong năm học 2009 – 2010, tôi chịu trách nhiệm chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi 3-4 tuổi, tôi vẫn tiếp tục học tập, bồi dưỡng chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy cho lứa tuổi này Chính vì những khó khăn đó, tôi đã thực hiện đề tài “Lựa chọn đề tài và một số thủ thuật ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình nhằm tập hợp những kinh nghiệm mà cá nhân mình tích lũy được trong quá trình thực hiện chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy” II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận của vấn đề: - Việc đầu tiên ta nhận thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy trong ngành mầm non hoàn toàn có ích và mang lại không ít những hiệu quả thiết thực trong việc phát triển tư duy, kỹ năng sống và nhiều mặt khác ở trẻ mầm non. Một giáo án tích hợp công nghệ thông tin (sử dụng máy chiếu, các chương trình hỗ trợ như power point, flash, ...). có thể cho trẻ có cái nhìn trực quan, sinh động hơn về bài học. 3  VD: Trẻ có thể xem hình vẽ, đoạn phim mô tả hiện tượng, hay có thể xem các website nói về chủ đề đang học...(điều này một giáo án thông thường không thể có) - Tuy nhiên, soạn một giáo án điện tử cũng đòi hỏi những quy tắc nhất định nhằm tạo nên hiệu quả khi soạn giáo án điện tử. Nên thận trọng trong việc sử dụng các kỹ xảo, hiệu ứng. Vì nếu dùng không hợp lý sẽ gây phản tác dụng. Nên dùng kỹ xảo, hiệu ứng vừa phải, phù hợp, làm nổi bật nội dung cần chuyển tải. Nếu dùng nhiều hiệu ứng, kỹ xảo không cần thiết sẽ gây mất tập trung, trẻ sẽ chẳng quan tâm tới nội dung mà cô cần chuyển tải nữa. Các phông nền cũng nên chọn đơn giản, phù hợp nội dung bài giảng; tránh dùng nhiều màu sắc, hình ảnh loè loẹt, không cần thiết. Ngoài ra khi sọan thảo cũng cần lưu ý việc chọn size chữ, màu chữ cho phù hợp. Size chữ không nên to và màu chữ nên nổi bậc, tránh chọn nhiều màu chữ trong cùng một Slide trình diễn sẽ gây ra việc khó theo kịp nội dung cần tải và rối mắt đối với trẻ 4 2. Thực trạng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy 2.1 Thủ thuật ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng a. Tháng 12 năm 2008 sau một thời gian học tập, cùng nghiên cứu việc thiết kế bài giảng điện tử bằng chương trình PowerPoint, tổ chuyên môn khối Chồi của trường chúng tôi, do tôi phụ trách đã thiết kế và thực hiện một tiết chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy” với đề tài “Áo đẹp ngày Xuân”. Ở đề taì này, ngoài việc thể hiện những hình ảnh về lễ Tết, quần áo và cách thiết kế một mẫu áo thời trang từ các nguyên vật liệu mở, bài giảng này còn phải thể hiện được trong đó mục tiêu của bài giảng, yêu cầu của từng bài tập nhằm cho các cô dễ theo dõi và học tập theo. - Thế nhưng hình ảnh cũng như những bài nhạc lại không sẵn có. Thêm vào đó giáo viên chịu trách nhiệm lên hoạt động ngày lại chưa quen với việc sử dụng vi tính, trẻ chưa làm quen với hoạt động này lần nào và điều kiện trường tôi lại không có máy chiếu và dàn máy vi tính tại lớp mà nhà trường lại không có kinh phí trong việc trang bị những trang thiết bị đắt tiền trên.  Biện pháp giải quyết khó khăn - Nhằm để khắc phục tình hình đó, Ban giám hiệu trường chúng tôi đã cho giáo viên mượn dàn máy vi tính bao gồm cả loa, âm ly loa, màn hình LCD để hỗ trợ tối ưu trong việc đảm bảo cho chất lượng hình ảnh rõ nét nhất, âm thanh tốt nhất. 5 - Bài giảng phải thể hiện được mục tiêu bài giảng và yêu cầu bài tập thế nên sau khi suy nghĩ tôi quyết định thiết kế bài giảng theo một hệ thống như sau: o Tên đề tài(tên đề tài, người thiết kế bài giảng, lứa tuổi, nơi thực hiện) o Mục tiêu phát triển của đề tài o Chuẩn bị o Các hoạt động ( hoạt động, yêu cầu của hoạt động ( mỗi yêu cầu là một slide trình diễn liên kết bởi hiệu ứng của Hyperline) o Kết luận chung về đề tài - Với hệ thống này người sử dụng dùng không rành vi tính vẫn có thể sử dụng được bài giảng, qua việc chỉ cần nhấp chuột vào bất cứ hoạt động nào hay hình ảnh nào là yêu cầu sẽ được thể hiện ra, không cần theo thứ tự. Thêm vào đó các hình ảnh được nằm theo từng Slide riêng biệt nên hình ảnh to rõ và thể hiện đa dạng không gây nhàm chán. Thêm vào đó cô có thể linh hoạt sử lý các tình huống xảy ra ở trẻ mà không cần ngại việc phải thực hiện các thao tác quay lại ban đầu, mà cỉ cần click chuột để thể hiện hình ảnh cần quay lại.VD: o Khi cô hỏi trẻ về các hình ảnh mà trẻ thấy được trong ngày tết trẻ sẽ kể ra và cô kiểm chứng lại bằng những hình ảnh trên máy. Tuy nhiên, sau đó cô lại muốn một lần nữa cho trẻ xem lại hình ảnh áo quần ngày tết nhằm dẵn đắt trẻ quan sát kiểu dáng và màu sắc của áo quần ngày tết cô chỉ cần click vào chữ “quần áo mới” và cho trẻ trực quan chứ không cần “back” lại từ đầu để kiếm tìm hình ảnh. Việc làm này sẽ tránh được việc gây mất nhiều thời gian và tránh việc làm mất hứng thú của trẻ 6  Hướng dẫn liên kết các slide 1. Insert → Hyperline → xuất hiện hộp thoại dưới đây Chọn Slide cần liên kết → nhấn OK - Tuy nhiên khó khăn nhất là việc lựa chọn các hình ảnh thể hiện trong giáo án. Phần này hết sức quan trọng vì nó ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công của một giáo án điện tử. Chính thế mà việc sưu tầm cũng mất nhiều quá trình vì các hình ảnh được lựa chọn phải là các hình ảnh có nền trắng hoặc là ảnh tách nền nhằm cho trẻ khi trực quan hình ảnh chỉ tập trung nhìn rõ hình ảnh và không bị phân tán bởi các chi tiết khác. Thêm vào đó khi chọn size cho hình ảnh nên lựa chọn tìm kiếm hình ảnh có size lớn khoảng từ 300 x 400 trở lên để lúc thể hiện lên Slide khi cần kéo phóng to hình ảnh vẫn giữ độ sắc nét cho trẻ dễ nhìn. Đối với các hình ảnh hướng dẫn quá trình làm áo thời trang tôi đã dùng máy điện thoại chụp lại và thể hiện lên bài giảng. Đối với phần nhạc tôi 7 đã xử dụng nhạc trong đĩa nhạc bình thường cắt bớt một số chi tiết không phù hợp o Chúng ta có thể tham khảo chương trình chuyên cắt nhạc Boilsoft Video Splitter tại websize sau - Tránh cho việc rối mắt chữ trong bài giảng tôi chỉ dùng một màu đỏ sen cho tất cả các Slide vì màu nền là màu vàng nhạt. Riêng về hiệu ứng nếu dùng quá nhiều sẽ gây rối nên tôi lựa chọn một nhóm hiệu ứng nhất định bao gồm: Peek In ( từ dưới vào giữa), Wedge (tách ra), Strips(nhiều mảnh), wheel(xoay tròn). - Sau khi hoàn thành phần thiết kế bài giảng, tôi đã hướng dẫn giáo viên thực hiện hoạt động làm quen với việc thực hiện thao tác trên bài giảng vừa thiết kế. Đồng thời, cho trẻ tiếp xúc với máy tính bằng cách cho trẻ làm quen với các bộ phận của máy (màn hình, bàn phím, chuột,), cách sử dụng chuột  Hiệu quả - Qua việc áp dụng đồng thời nhiều biện pháp trên chúng tôi đã có một chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy” hết sức tốt và mang lại nhiều hiệu quả o Giáo viên không còn lo ngại việc mình không quen sử dụng vi tính mà vẫn dạy qua giáo án điện tử được o Giáo án được nhân rộng và có thể giảng dạy qua nhiều độ tuổi tùy theo mục tiêu hoạt động mà sử dụng do mỗi họat động là một Slide riêng và dùng Hyperline để liên kết. 8  VD: 1. Nhà trẻ có thể dùng hình ảnh đồ dùng ngày tết ở Hoạt động 1 cho trẻ xem và học môn nhận biết tập nói. 2. Mầm có thể cho bé tập đi thời trang theo nhạc thời trang ở Hoạt động 2. 3. Lá có thể dùng các họat động và nâng cao yêu cầu hơn cho trẻ sáng tạo trong hoạt động tạo quần áo thời trang, đi thời trang và thự tạo dáng với nhiều thể loại nhạc thời trang o Trẻ hứng thú với hoạt động mới và được trãi nghiệm với những hình ảnh, đoạn phim mang tính chất trực quan hết sức sinh động. b. Cuối tháng 4 năm 2009 tôi chủ động lên một tiết chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy”. Tuy nhiên ở chuyên đề này theo tinh thần tự học tập, nâng cao chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy”, tôi đưa ra mục tiêu thiết kế giáo án điện tử dưới hình thức toàn bộ đều là trò chơi và bài tập, với đề tài “ Bé học giao thông” - Để thực hiện chuyên đề này tôi đã gặp không ít khó khăn khi tư liệu của đề tài này rất ít và hầu như không có. Đa số các hình ảnh giao thông mà tôi sưu tầm được trên mạng không phù hợp với trẻ mầm non, về bài hát, nhạc, âm thanh 9 cũng hiếm hoi vì đa số các file nhạc có phần đuôi không thích ứng với phần chèn âm thanh trong chương trình PowerPoin.  Biện pháp giải quyết khó khăn - Vì là người tự thiết kế bài giảng cho mình nên tôi không ngại các thao tác cũng như các thiết bị cũng đã được ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ. - Vướn mắc lớn nhất trong phần này là tư liệu và tôi giải quyết vấn đề này bằng cách thiết kế tất cả các hình ảnh như biển báo, đèn giao thông… bằng công cụ trên thanh Drawing và dùng thao tác Group để nhóm các hình ảnh lại với nhau. Kèm thêm là các hình ảnh được chụp lại từ điện thoại và chèn vào slide làm hình ảnh - Mặt khác, tôi sử dụng cách thu âm lời nói của trẻ, của cô và các âm thanh dùng chương trình chuyển đổi đuôi file thu âm AMR thành MP3 o Chúng ta có thể tham khảo chương trình chuyển đổi đuôi cho file nhạc converter tại websize sau  Hiệu quả - Nhờ nổ lực tôi đã thết kế thành công các bài tập trên - Trẻ hứng thú khi được ôn luyện các kiến thức qua các bài tập trò chơi dưới dạng Game - Tạo thêm được một hoạt động nối tiếp cho trẻ chơi các bài tập này trên máy vi tính 10 c. Mặc dù giáo án điện tử hổ trợ rất nhiều trong hoạt động dạy nhưng giáo án điện tử không là tất cả. Trẻ không thể ngồi hàng giờ trước máy tính một cách thụ động, như thế ta vô tình kiềm hãm sự phát triển của trẻ và làm mất đi ở trẻ tính chủ động. - Vì thế,ta không thể hoàn toàn ỷ lại phương pháp này mà quên đi việc trẻ là trung tâm mọi hoạt động. chính thế mà khi lên hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin ta nên linh hoạt lồng ghép các hoạt động sau cho phù hợp  VD: Trong hoạt động cho bé xem cách làm quần áo thời trang ta nên lồng ghép cho trẻ lấy vật liệu mở là theo chứ không chỉ là ngồi xem. Hay trong hoạt động cho trẻ giải nghe tiếng nhạc đoán tên bài hát và phương tiệng có trong bài hát ta kết hợp cho trẻ cùng múa hát theo nhạc thể hiện xúc cảm của mình - Khi trẻ tham hoạt động này rất dễ rơi vào tình trạng ngồi lâu trước màn hình vì thế các hoạt động lồng ghép nên thay đổi thường xuyên các hình thức tạo điều kiện cho trẻ được vận động. o VD:  Sau khi cho trẻ ngồi xem các giai đoạn phát triển của loài bướm cô có thể cho trẻ chia nhóm thi nhau xếp thứ tự tranh quá trình phát triển của loài bướm  Khi cho trẻ xem hình ảnh loài vật trong rừng cô cho trẻ tìm hình ảnh và gọi tên các hình ảnh có trong lớp 11  Cô cho trẻ xem cảnh bừa bộn trong căn phòng và cảnh một căn phòng sạch đẹp nhằm hỗ trợ cho bé biết cách dọn gọn các góc chơi trong lớp mình 2.2 Lựa chọn đề tài ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng a. Không phải bất kỳ một đề tài nào cũng có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng. Tùy theo mục tiêu mà ta đề ra để phát triển cho trẻ mà ta có thể lựa chọn những phương tiện chuyển tải đến trẻ cho phù hơp. - Một số giáo viên cho rằng việc đưa một vài hình ảnh trong hoạt động môi trường xung quanh hay hình ảnh trong một câu chuyện nào đó lên màn hình máy tính cho trẻ xem là đã ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Chính nhầm lẫn này khiến cho các cô lựa chọn nhiều đề tài không phù hợp và hoạt động không mang lại hiệu quả  Biện pháp giải quyết khó khăn - Trước tiên ta phải làm rõ rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng không đơn thuần chỉ là giáo án điện tử được thiết kế bởi chương trình PowerPoin mà đó còn bao gồm nhiều các phương tiện công nghệ thông tin khác như tivi, đầu đĩa, mạng internet…Vì thế việc lựa chọn đề tài và phương tiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng vô cùng phong phú đa dạng - Tuy nhiên lựa chọn đề tài ứng dụng được công nghệ thông tin vào trong bài giảng cũng phải theo một số những tiêu chí nhất định để tránh việc lựa chọn đề 12 tài không phú hợp và họat động không mang lại hiệu quả. 6 tiêu chí mà tôi đưa ra sau đây là những tiêu chí mà tôi đã rút kết được sau một quá trình thực hiện chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng 1. Chọn đề tài mang mục đích cho trẻ nhận ra sự thay đổi của sự vật hiện tượng. Nhận biết các hiện tượng trong thiên nhiên 2. Chọn đề tài mà hoạt động chủ yếu là các bài tập trò chơi (dưới dạng game) nhằm kích thích hứng thú và ôn luyện kiến thức cho trẻ 3. Chọn các đề tài cần có nhiều âm thanh đi kèm hình ảnh cho trẻ trực quang sinh động 4. Chọn các đề tài mà yêu cầu cần cung cấp cho trẻ các hình ảnh thật, sống động 5. Hạn chế chọn các đề tài khó tìm tư liệu hình ảnh, phim nhạc 6. Không chọn các hoạt động mang tính chất minh họa hình ảnh mà không mang tính tích hợp các họat động khác  Hiệu quả - Sau đây là các đề tài ứng dụng công nghệ thộng tin vào trong baì giảng mà tôi đã thiết kế lẫn tổ chức trong suốt quá trình thực hiện chuyên đề đến nay 1. Hiện tượng ngày và đêm ( 5-6 tuổi) 13 o Hoạt động 1: Ban ngày và ban đêm ngưới ta làm nhựng việc gì? o Hoạt động 2: Vì sao có ngày và đêm o Hoạt động 3: Đưa các hoạt động về đúng thời điểm của chúng 2. Mưa (5-6 tuổi) o Hoạt động 1: Xem trời mưa o Hoạt động 2: Mưa có lợi hay hại o Hoạt động 3: Múa hát cùng giọt mưa 3. Áo đẹp ngày xuân (4-5 tuổi) o Hoạt động 1: Kể xem bé thấy gì khi tết đến o Hoạt động 2: Làm áo thời trang o Hoạt động 3: Cùng biểu diễn thời trang 4. Bé học giao thông (4-5 tuổi) o Hoạt động 1: bé học luật giao thông o Hoạt động 2: vui với giao thông 5. Hoạt động: Xem phim các loài vật sống trong rừng và nghe âm thanh của chúng (3-4 tuổi) 6. Hoạt động xem phim lễ hội trung thu và hình chụp trung thu năm trước (3-4 tuổi) 14 III. MẶT TÍCH CỰC VÀ HẠN CHẾ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM a. Mặt tích cực: 15 - Sáng kiến kinh nghiệm “ Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giản dạy phần nào giải quyết được một số vấn đề vướn mắc cho giáo viên trong việc chọn đề tài có ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài dạy - Tạo thêm lòng tin cho giáo viên mạnh dạn ứng dụng chuyên đề công nghệ thông tin vào trong giảng dạy trong điều kiện trường không có đủ điều kiện trang thiết bị hiện đại cho hoạt động này. b. Mặt hạn chế: - Không phải giáo viên nào cũng có thể thiết kế một bài giảng điện tử do chưa được bồi dưỡng kỹ năng sử dụng chương trình PowerPoin - Thực hiện giáo án điện tử mất nhiều thời gian công sức trong tìm tư liệu lẫn thiết kế IV. NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM THỰC HIỆN SÁNG KIẾN VÀ VẬN DỤNG KINH NGHIỆM - Dù sử dụng giáo án điện tử nhưng cô vẫn phải chú ý trẻ luôn là trung tâm và phải xem trọng mục tiêu phát triển cho trẻ đã đề ra - Luôn bồi dưỡng, không ngừng học tập kỹ năng thực hành vi tính để xử lý kỹ thuật tốt hơn - Không quá lạm dụng giáo án điện tử để luôn cho trẻ được hoạt động và phát triển 16 - Tích cực sưu tầm các hình ảnh, tư liệu chương trình phục vụ cho việc thiết kế các bài giảng - Khi thiết kế bài giảng tuyệt đối không tham lam khi chọn các hiệu ứng mà chỉ chủ đích tạo hứng thú và bất ngờ cho trẻ để bài giảng mang lại kết quả hữu hiệu nhất - Vận dụng toàn bộ những gì sẵn có để làm tư liệu, phục vụ cho bài giảng - Luôn tìm tòi ý tưởng từ trẻ để đề ra các hoạt động thiết thực và ứng dụng được ở nhiều hoạt động khác, phù hợp nhiều lứa tuổi V. KẾT LUẬN Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy là một phương pháp mới đa hình thức và đang được mọi người quan tâm. Thực hiện công việc này giúp tôi học hỏi được nhiều thứ từ các nguồn thông tin khác nhau trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu. Mặc khác, việc cho trẻ làm quen tiếp cận công nghệ thông tin sớm là một phương án tốt nhằm giúp trẻ hình thành thêm cho trẻ một kỹ năng sống cần thiết trong thời đại công nghệ mở rộng như ngày nay. Tuy nhiên chúng ta cũng không nên lạm dụng nhiều việc ứng dụng công nghệ thông tin vì trẻ luôn là trung tâm và việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng chỉ là phương tiện giúp cho ta cho việc đạt đến mục tiêu chính là phát triển toàn diện cho trẻ 17 C. TÀI LIỆU THAM KHẢO - - - - 18 19 D. MỤC LỤC 1. Phần giới thiệu --------------------------------------------------------------------- Trang 1 2.Phần nội dung ----------------------------------------------------------------------- Trang 3 a. Đặt vấn đề --------------------------------------------------------- Trang 3 b.Giải quyết vấn đề -------------------------------------------------- Trang 4 b.1. Cơ sở lý luận -------------------------------------------- Trang 4 b.2. Thực trạng ----------------------------------------------- Trang 5 c. Mặt tích cực hạn chế của sáng kiến kinh nghiệm ------------- Trang 13 đ. Những bài học kinh nghiệm ------------------------------------- Trang 13 e. Kết luận ------------------------------------------------------------- Trang 14 3. Tài liệu tham khảo ----------------------------------------------------------------- Trang 15 4. Mục lục------------------------------------------------------------------------------ Trang 16