Tiết 47: Cấu tạo chất. Thuyết động học phân tử chất khí

Tiết 47: CẤU TẠO CHẤT. THUYẾT ĐỘNG HỌC PHÂN TỬ CHẤT KHÍ I. MỤC TIÊU Kiến thức -Nhắc lại được các nội dung về cấu tạo chất đã học ở lớp 8. -Nêu được các nội dung cơ bản về thuyết động học phân tử chất khí. -Nêu được định nghĩa của khí lí tưởng. Kỹ năng -Vận dụng được các đặc điểm vè khoảng cách giữa các phân tử, về chuyển động phân tử, tương tác phân tử, để giải thích các đặc điểm về thể tích và hình dạng của vật chất ở thể khí, thể lỏng, thể rắn. II. CHUẨN BỊ Giáo viên Hình vẽ 28.4 Học sinh Ôn lại những kiến thức đã học về cấu tạo chất ở lớp 8. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1 (5ph) ổn định lớp, vào bài mới Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nước có cấu tạo phân tử là gì? Nước có thể ở trạng thái nào? Yêu cầu HS nêu VD cụ thể Ta thấy nước đá, nước, hơi nước đều được cấu tạo từ cùng một loại phân tử là phân tử nước. Nhưng tại sao nước đá có thể tích và hình dạng riêng, nước có thể tích riêng nhưng hình dạng lại là hình dạng của bình chứa, còn hơi nước thì không có cả thể tích riêng lẫn hình dạng riêng? Để giải thích được vấn đề đó chúng ta cùng nghiên cứu Bài 28. CẤU TẠO CHẤT. THUYẾT ĐỘNG HỌC PHÂN TỬ H20 Rắn, lỏng, khí Nước đá, nước, hơi nước Lắng nghe, tiếp thu. Hoạt động 2 (25ph) tìm hiểu cấu tạo chất Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Lưu bảng Các chất có phải là một khối riêng biệt không? VD như nước đá là một khối, nước là một khối lỏng Yêu cầu HS nhắc lại những đặc điểm cấu tạo chất đã học ở lớp 8. Gợi ý: Giải thích các hiện tượng sau: -Cho đường vào cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước có vị ngọt. -Tại sao nước trong sông, ao,có không khí mặc dù không khí nhẹ hơn nước rất nhiều. Đặt vấn đề: Các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động không ngừng, vậy tại sao vật không phân rã ra thành từng phân tử riêng biệt, mà vẫn giữ nguyên được hình dạng? Yêu cầu HS giải thích hiện tượng sau: ruột xe đạp mặc dù được bơm căng, vặn vòi kĩ nhưng cứ ngày một xẹp dần. Thông báo: khi khoảng cách giữa các phân tử nhỏ thì lực đẩy mạnh hơn lực hút, khi khoảng cách giữa các phân tử lớn thì lực hút mạnh hơn lực đẩy. Khi khoảng cách giữa các phân tử rất lớn thì lực tương tác giữa chúng coi như không đáng kể. Yêu cầu HS thảo luận trả lời C1 Nhận xét Yêu cầu HS thảo luận trả lời C2 Nhận xét Kết luận: cả 2 TN đều cho thấy giữa các phân tử có lực hút và lực này chỉ đáng kể khi các phân tử ở gần nhau. VD: hai giọt nước sát nhau sẽ hợp thành một giọt Thông báo: khi các phân tử bị nén lại thì có xu hướng đẩy nhau do đo chúng ta có thể nén chất khí chứ không thể nén chất lỏng, chất rắn. Một vật có thể tồn tại ở các trạng thái nào? Các trạng thái đó có đặc điểm gì? -Về lực tương tác -Về chuyển động phân tử Yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi Cá nhân trả lời: Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt là phân tử Khi khuấy lên các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước, cũng như các phân tử nước xen vào khoảng cách giữa các phân tử đường nên nước có vị ngọt Các phân tử không khí chuyển động không ngừng về mọi phía xen kẽ vào khoảng cách giữa các phân tử nước Vì giữa các phân tử có lực hút Vì giữa các phân tử cao su cấu tạo nên ruột xe có khoảng cách, và các phân tử này đẩy nhau nên không khí mới ra ngoài được. Thảo luận nhóm. Trả lời C1: Khi đặt hai thỏi chì thật nhẵn tiếp xúc nhau thì khoảng cách giữa các phân tử là nhỏ, lực hút chiếm ưu thế, do đó chúng hút nhau. Điều này không xảy ra nếu mặt tiếp xúc không được mài nhẵn Thảo luận nhóm. Trả lời C2: Nghiền nhỏ dược phẩm rồi cho vào khuôn nén mạnh là làm cho các phân tử ở gần nhau hơn tạo nên lực hút lớn, nếu bẻ đôi viên thuốc rồi dùng tay ép sát hai mảnh lại, lực của tay không đủ lớn để đưa các phân tử lại gần nhau nên hai mảnh không dính liền với nhau. Cá nhân tiếp thu, ghi nhận Thảo luận và trả lời I.Cấu tạo chất 1. Những điều đã học về cấu tạo chất - Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt là phân tử - Các phân tử chuyển động không ngừng - Các phân tử chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ càng cao 2.Lực tương tác phân tử -Giữa các phân tử cấu tạo nên vật có lực đẩy và lực hút -Khi k/c giữa các pt nhỏ thì lực đẩy > lực hút -Khi k/c giữa các pt lớn thì lực hút > lực đẩy -Khi k/c giữa các pt rất lớn thì lực tt ko đáng kể -Giữa các phân tử có lực hút và lực này chỉ đáng kể khi các phân tử ở gần nhau. 3.Các thể rắn, lỏng, khí -Thể khí: lực tương tác giữa các pt rất yếu=> các pt chuyển động hỗn loạn -Thể lỏng: lực tt giữa các pt lớn hơn ở thể khí nhỏ hơn ở thể rắn=>các pt dao động quanh vị trí cân bằng có thể di chuyển được -Thể rắn: lực tt giữa các pt rất mạnh=>các pt dao động quanh vị trí cân bằng cố định Hoạt động 3 (10ph) tìm hiểu thuyết động học phân tử Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Lưu bảng Yêu cầu HS đọc phần 1, sau đó nêu nội dung của thuyết động học phân tử chất khí Thông báo: Ta đã biết các phân tử khí ở xa nhau nên thể tích riêng của các phân tử khí rất nhỏ hơn so với thể tích của bình chứa, do đó để đơn giản ta bỏ qua V riêng của các phân tử coi chúng như các chất điểm. Mặt khác lực tương tác giữa các phân tử yếu nên ta bỏ qua. Chất khí như vậy gọi là khí lí tưởng. Yêu cầu HS định nghĩa khí lí tưởng Yêu cầu HS giải thích thể tích riêng và thể tích của bình chứa Nêu VD và giải thích:khi mở lọ nước hoa trong phòng, một lúc sau khắp phòng sẽ có mùi nước hoa, lúc này thể tích của bình chứa là căn phòng. Đọc và tóm tắt Cá nhân tiếp thu Cá nhân suy nghĩ II. Thuyết động học phân tử 1.Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử -Chất khí được cấu tạo từ các pt có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách giữa chúng -Các phân tử khí chuyển động hỗn loạn không ngừng, chuyển động ngày càng nhanh thì nhiệt độ chất khí càng cao -Khi chuyển động hỗn loạn các phân tử khí va chạm vào thành bình gây áp suất lên thành bình 2.Khí lí tưởng Chất khí trong đó các phân tử được coi là các chất điểm và chỉ tương tác khi va chạm gọi là khí lí tưởng Hoạt động 4 (5ph) củng cố, giao nhiệm vụ về nhà Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Trình bày thuyết động học phân tử chất khí Yêu cầu HS làm BT 5;6;7 Học bài và chuẩn bị bài mới. Trả lời 5C; 6C; 7D Ghi nhận IV. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY Giáo viên hướng dẫn Ngày soạn 14/02/2011 Ngày duyệt SVTT Chữ ký Chữ ký Thầy Ngô Thanh Tùng Lê Thị Cẩm Tú