Tổng hợp triglyceride

TỔNG HỢP TRIGLYCERIDE I. QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP TRIGLYCERIDE Triglycerid được tổng hợp mạnh mẽ ở nhiều tế bào của gan và mô mỡ (TB động vật có xương sống và thực vật bậc cao). Nguyên liệu chủ yếu: Glycerol-3-phosphat và acyl CoA. 1.1 Tổng hợp glycerol-3-phosphate Glycerol-3 phosphat được hình thành từ 2 con đường: - Ở gan, thận, niêm mạc ruột glycerol được hoạt hóa thành glycerol-3-phosphat bằng sự phosphoryl hóa với chất xúc tác enzym glycerol kinase (α-GP) Ở tế bào mỡ, Glycerol-3-phosphat được tạo thành từ sự khử dihydroxyacetonphosphate (DHAP) với sự xúc tác của enzymglycerol-3-phosphat dehydrogenase, coenzym ( NADH+H+ ). 1.2. Tổng hợp AB bão hòa (no)   Quá trình tổng hợp acid béo bão hoà từ acetylCoA xảy ra ở tất cả các mô nhưng đặc biệt rất mạnh trong gan, mô mõ, ruột và tuyến vú của các loài động vật cấp cao. Sự tổng hợp cũng như sự oxy hóa acid béo được xảy ra theo những con đường khắc nhau với sự xúc tác bởi các hệ enzym khác nhau và ở các vị trí khác nhau trong tế bào. Acid béo được tổng hợp bởi những nguyên liệu từ lipid hoặc không phải lipid. Người ta biết ít nhất 3 quá trình tổng hợp acid béo: ở bào tương, trong ty thể và ở microsom; trong đó sự tổng hợp acid béo ở bào tương đóng vai trò chủ yếu. ** Sự tổng hợp acid béo bão hòa ở bào tương tế bào        - Nguyên liệu : Là acetylCoA được hình thành trong ty thể ( do quá trình khử carboxyl hóa pyruvat , oxy hóa 1 số acid amin , oxy hóa acid béo ) và được vận chuyển ra bào tương theo 2 cách -  Nhờ hệ thống vận chuyển tricarboxylat       + Trong ty thể : acetylCoA + oxaloacetat -> citrat + HSCoA         +  Bào tương : citrat + ATP + HSCoA à oxaloacetat +ADP +Pi + acetylCoA - Nhờ chất vận chuyển carnitin Chất trung gian để tổng hợp acid béo là malonyl CoA : chất này được hình thành nhờ enzym  acetylCoA carboxylase . Enzym  này có 3 vùng chức năng : protein mang biotin , biotin carboxylase hoạt hóa CO2 bằng cách gắn CO2 với nguyên tử N của vòng biotin nhờ phản ứng  phụ thuộc ATP và trans carboxylase làm nhiệm vụ vận chuyển CO2  được hoạt hóa từ biotin đến acetylCoA để tạo thành malonyl CoA . Quá trình trên có thể tóm tắt như sau : Chu trình tổng hợp acid béo gồm 6 phản ứng  liên tiếp nhau do 6 enzym  của hệ thống tổng hợp acid béo xúc tác . Hệ thống này là phức hợp multienzym  gọi là acid béo synthase , gồm 6 enzym  và 1 protein ko có hoạt tính enzym: + ACP- acyltransferase (AT) + ACP- malonyltransferase (MT)      + β- cetoacyl- ACP synthase (KS)       + β-cetoacyl- ACP reductase (KR)       + β-hydroxyacyl-ACP dehydratase (HD) enoyl-ACP reductase (ER)     + ACP: protein mang nhóm acyl       Phức hợp multienzym có 2 nhóm –SH : -SH trung tâm (thuộc ACP) và –SH ngoại vi (của cystein trong phân tử KS) +  Phản ứng  (1) : Sự tạo thành acetyl ACP và malonyl ACP : sau bước này , phức hợp multienzym được khởi động để sẵn sàng thực hiện chuỗi phản ứng  gắn 2 mẩu acetyl với nhau , phức hợp mang nhóm acetyl este hóa với –SH ngoại vi và nhóm malonyl este hóa với –SH trung tâm + (2) Phản ứng  ngưng tụ : dưới tác dụng của KS, nhóm acetyl được chuyển đến C2 của nhóm malonyl và đồng thời khử carboxyl + (3) Phản ứng  khử lần 1: xúc tác bởi KR + (4) Phản ứng  khử nước: xúc tác bởi HD + (5) Phản ứng  khử lần 2: xúc tác bởi ER -  Sau 6 phản ứng  , butyryl ACP được hình thành , nhóm butyryl được chuyển sang –SH của KS, tạo điều kiện cho –SH của ACP  tiếp nhận nhóm malonyl mới từ malonyl CoA để tiếp tục các phản ứng  trên cho đến khi palmityl ACP được tạo ra - Gốc palmityl có thể được giải phóng , tạo acid palmitic tự do dưới tác dụng của thioesterase , hoặc có thể được chuyển sang phân tử coenzym A , tạo palmityl CoA . Với hầu hết cơ thể sống, sự tổng hợp acid béo ở bào tương sẽ dừng lại khi acid palmitic được tạo thành (có thể do tính đặc hiệu của KS với chiều dài gốc acyl mà nó tiếp nhận). 1.3 Hoạt hóa acid béo: Acid béo được este hóa với HSCoA ngoài ty thể nhờ năng lượng ATP tạo thành acyl-CoA với sự xúc tác của enzym Thiokinase. R-COOH +2 ATP + HSCoA → Acyl CoA + 2ADP + PP 1.4 Phosphatidic 1.4 Phosphatidic Glycerol-3-phosphat kết hợp 2 acid béo → acid photphatidic, là sản phẩm trung gian quan trọng để tổng hợp triglyceride và các photphatide. **Quá trình sinh tổng hợp Triglyceride xảy ra qua các giai đoạn sau: Giai đoạn 1: qua 2 lần kết hợp phân tử Acyl CoA với glycerol-3-phosphat → Acid phosphatidic (1,2 diglycerid phosphat ). *Xúc tác: Enzym Acyl transferase Giai đoạn 2: Acid phosphatidic → 1,2 Diglycerid. *Xúc tác: Enzym phosphatase Giai đoạn 3: Diglycerid tiếp tục phản ứng với một Acyl CoA thứ 3 → Tryglycerid. *Xúc tác: Enzym diglycerid – Acyl transferase - Trong niêm mạc ruột, tổng hợp triglycerid trong thời gian hấp thụ acid béo từ lòng ruột xảy ra khá mạnh. Trong quá trình này các monoglycerid được tạo thành do sự tiêu hóa ở ruột có thể được acyl hóa trực tiếp nhờ monoglycerid palmityltransferase (không qua trung gian acid phosphatidic) để tạo nên diglycerid.       - Trong mỡ dự trữ của mỡ động, thực vật; triglycerid thường là triglycerid hỗn hợp. II. MỘT SỐ BỆNH LÝ LIÊN QUAN ĐẾN TRIGLYCERIDE Sơ vữa động mạch ( chỉ số Triglyceride cao) 2. Gan nhiễm mỡ 3. Thừa cân, béo phì ÔN TẬP Câu 1: Triglyceride được tổng hợp mạnh mẽ ở đâu ? A. Gan & Thận B. Cơ & Mô mỡ C. Thận & Cơ D. Mô mỡ & Gan E. Tất cả các đáp án trên. Câu 2: Sản phẩm trung gian quan trọng để tổng hợp triglyceride: A. Glycerol-3-phosphat B. Acyl CoA C. Acid photphatidic D. Dihydroxyacetonphosphate Câu 3: Glycerol-3-phosphat được hình thành từ mấy con đường ? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Câu 4: Nguyên liệu chủ yếu cần để tổng hợp Triglyceride là: A. Glycerol-3-phosphat B. Hydroxyaceton phosphate C. Acyl CoA D. A và C E. Cả A, B, C Câu 5: Ở tế bào mỡ, Glycerol-3-phosphat được tạo thành với sự xúc tác của: A. Glycerol-3-phosphat dehydrogenase B. NADH + H+ C. Glycerol kinase D. A & B E. B & C **ĐH DƯỢC 9E_ Nhóm 5_ Bổ sung bài báo cáo 1. Trương Tuấn Long 2. Nguyễn Quốc Huy 5. Huỳnh Tuyết Ngân Tâm 3. Phạm Xuân Mai 6. Trần Hoàng Trọng Hiếu 4. Đặng Tự Trọng 7. Nguyễn Thị Bảo Trân -------------------------End----------------------- Thanks my teacher ! ^^