Tóm tắt
Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng phát huy nhân tố con
người. Do vậy, chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục về đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh niên để
họ trở thành lớp người “vừa hồng, vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một việc rất quan trọng và
cần thiết. Nhận thức đúng đắn vai trò của thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta đã vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh để đưa ra chủ trương, đường lối giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên phù hợp
với yêu cầu thực tiễn nhằm phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho
thanh niên trong giai đoạn hiện nay vẫn còn nguyên giá trị.
8 trang |
Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 330 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh niên và vận dụng của Đảng ta trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
121Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng, lối
sống vĕn hóa cho thanh niên và vận dụng của Đảng ta trong
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay
Ho Chi Minh's thought on revolutionary ethics education, cultural
lifestyle for young people and the application of our Party in the
period of accelerating industrialization and modernization today
Đặng Thị Dung, Trịnh Thị Chuyên, Nguyễn Thị Tình
Email: dungdungdhsd@gmail.com
Trường Đại học Sao Đỏ
Ngày nhận bài: 10/10/2019
Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 4/3/2020
Ngày chấp nhận đĕng: 30/3/2020
Tóm tắt
Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng phát huy nhân tố con
người. Do vậy, chĕm lo, bồi dưỡng, giáo dục về đạo đức cách mạng, lối sống vĕn hóa cho thanh niên để
họ trở thành lớp người “vừa hồng, vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một việc rất quan trọng và
cần thiết. Nhận thức đúng đắn vai trò của thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta đã vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh để đưa ra chủ trương, đường lối giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên phù hợp
với yêu cầu thực tiễn nhằm phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống vĕn hóa cho
thanh niên trong giai đoạn hiện nay vẫn còn nguyên giá trị.
Từ khóa:Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức thanh niên; đạo đức; lối sống của thanh niên; công
nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Abstract
Young people are the mainstay of the country, the future owner of the country, are the assault force in the
construction and defense of the Fatherland, placed at the center of the fostering and promoting human
factor strategy. Therefore, taking care of, fostering and educating about revolutionary morality and cultural
lifestyle for young people so that they become a class of “both pink and professional” according to Ho
Chi Minh’s thought is a very important and necessary. Fully aware of the role of young people in the
current period, our Party has applied Ho Chi Minh’s thought to devise guidelines and guidelines on ethical
education and lifestyle for young people in accordance with practical requirements. In order to promote the
strength of the great national unity bloc in the period of stepping up industrialization and modernization. Ho
Chi Minh’s thought on revolutionary ethics education and cultural lifestyle for young people in the current
period is still valid.
Keywords: Ho Chi Minh’s thought on youth moral education; morality; lifestyle of young people;
industrialization and modernization.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Thanh niên
Người phản biện: 1. PGS.TS. Đoàn Ngọc Hải
2. TS. Phạm Vĕn Dự
là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên
già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ
thanh niên tương lai” [4]. Người cũng khẳng định,
thanh niên đóng vai trò quan trọng trong công cuộc
xây dựng và phát triển đất nước, là “lực lượng nòng
cốt để xây dựng xã hội mới”, “nước nhà thịnh hay
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
122 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh
niên” [4]. Là một lực lượng lao động xã hội đông
đảo, thanh niên hiện nay đã tỏ rõ vai trò, khả nĕng,
sức sáng tạo của mình, không ngại khó khĕn, luôn
có chí tiến thủ trên mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đổi mới
quê hương, đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy
nhiên, trong giai đoạn hiện nay, nước ta đang tiến
hành công cuộc đổi mới đất nước, đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng
cùng với đó là sự phát triển mạnh mẽ của khoa học
công nghệ đã tác động đến thanh niên làm cho một
bộ phận thanh niên Việt Nam giảm sút niềm tin,
thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng,
thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống vĕn hóa, đạo
đức tốt đẹp của dân tộc. Trong giai đoạn mới, thanh
niên tiếp tục là đối tượng bị lôi kéo, chống phá của
các thế lực thù địch, do vậy việc giáo dục đạo đức
cách mạng, lối sống vĕn hóa cho thanh niên theo
tư tưởng Hồ Chí Minh là một việc vô cùng quan
trọng và cần thiết trong thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa.
2. GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG, LỐI SỐNG
VĔN HÓA CHO THANH NIÊN THEO TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH
Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư
tưởng - lãnh tụ cách mạng bàn nhiều nhất về vấn đề
đạo đức. Bản thân Người lại thực hiện trước nhất
và nhiều nhất những tư tưởng ấy, nhiều hơn những
điều Người đã nói, đã viết về đạo đức. Người vừa
là một nhà đạo đức học lớn, lại vừa là tấm gương
đạo đức trong sáng nhất, tiêu biểu nhất. Do vậy,
theo Người, mỗi một người, đặc biệt là thanh niên
cần phải có các chuẩn mực đạo đức: Trung với
nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công
vô tư; yêu thương con người và tinh thần quốc tế
trong sáng, thủy chung.
2.1. Giáo dục phẩm chất trung với nước, hiếu
với dân
Trong giáo dục đạo đức cho thanh niên, nội dung
mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu là giáo
dục phẩm chất trung với nước, hiếu với dân. Trung,
hiếu là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo
đức truyền thống Việt Nam và phương Đông đã
được Hồ Chí Minh bổ sung và làm sâu sắc nội hàm
của khái niệm. Trước kia là trung quân, là trung
thành với vua, trung thành với vua có nghĩa là
trung thành với nước, vì vua với nước là một, vua
là nước, nước là nước của vua. Còn hiếu thì chỉ
thu hẹp trong phạm vi gia đình là con cái phải hiếu
thảo với cha mẹ. Tư tưởng trung với nước, hiếu
với dân của Hồ Chí Minh không những kế thừa
giá trị của chủ nghĩa yêu nước truyền thống dân
tộc, mà còn vượt qua những hạn chế của truyền
thống đó. Trung với nước, hiếu với dân vì nước
là nước của dân, dân là chủ nhân của đất nước.
Người dạy, đối với thanh niên trước hết phải yêu Tổ
quốc, yêu nhân dân, phải có tinh thần dân tộc vững
chắc và tinh thần quốc tế đúng đắn, trung thành với
lý tưởng, sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với
con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước.
Bên cạnh đó, phải biết đặt lợi ích của Tổ quốc, của
những người dân lên trên hết, quyết tâm phấn đấu
thực hiện tốt mọi chủ trương của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước.
Để giáo dục phẩm chất trung với nước, hiếu với
dân cho thanh niên, Hồ Chí Minh đã khẳng định:
“Cốt nhất của nhà trường là dạy cho học trò biết
yêu nước, thương nòi. Phải dạy cho họ ý chí tự
lập, tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết
không chịu làm nô lệ” [4]. Phải làm cho họ biết kính
trọng sự cần lao, tập cho họ quen lao khổ. Dạy họ
chí khí tự thực kỷ lực (tự làm lấy mà ĕn), không ĕn
bám xã hội. Do đó, trong Huấn thị tại Đại hội sinh
viên lần thứ II nĕm 1958, Người dạy thanh niên
phải có 6 cái yêu: Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu
xã hội chủ nghĩa, yêu lao động, yêu khoa học và
yêu kỷ luật. Trong đó, yêu Tổ quốc, yêu nhân dân
phải được đặt lên hàng đầu. Theo Người, cách
tốt nhất để giáo dục trung với nước, hiếu với dân
cho thanh niên là giáo dục truyền thống dân tộc
và truyền thống cách mạng. Thông qua giáo dục
truyền thống, những giá trị tốt đẹp như: lòng tự hào
dân tộc, ý thức và hành vi sẵn sàng xả thân bảo vệ
độc lập và chủ quyền của quốc gia được củng
cố, được nâng lên làm cho thanh niên thấy được
giá trị lớn lao, ý nghĩa đích thực của cuộc sống hòa
bình tự do, độc lập.
2.2. Giáo dục phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính,
chí công vô tư
Nội dung cốt lõi nhất của đạo đức cách mạng theo
Hồ Chí Minh là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô
tư, vì đây chính là các phẩm chất gắn liền với hoạt
động hàng ngày của mỗi con người. Chữ Cần theo
Hồ Chí Minh là cần cù, siêng nĕng, chĕm chỉ, làm
việc có kế hoạch, sáng tạo, có nĕng suất cao, lao
động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười
biếng, không ỷ lại. Kiệm tức là tiết kiệm sức lao
động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của nhân
dân, của nước, của bản thân mình, phải tiết kiệm
từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành
cái to, “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa
bãi”, không phô trương hình thức”. Liêm tức là luôn
luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân, không
xâm hại một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của
LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
123Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
nhân dân. Phải trong sạch, không tham lam. Không
tham địa vị, không tham tiền tài, không tham sung
sướng. Không ham người tâng bốc mình. Người
đã dạy thanh niên, chỉ có một thứ ham là ham học,
ham làm, ham tiến bộ. Chính nghĩa là không tà,
thẳng thắn, đứng đắn. Đối với mình - không tự
cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn
tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều
dở của bản thân mình. Đối với người - không nịnh
hót người trên, không xem khinh người dưới, luôn
giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, không dối trá,
lừa lọc. Đối với việc - để công việc công lên trên,
lên trước việc tư, việc nhà. Đã phụ trách việc gì
thì quyết làm cho kỳ được, cho đến nơi đến chốn,
không sợ khó khĕn, nguy hiểm. Về Chí công vô tư,
Người nói: “Đem lòng chí công vô tư mà đối với
người, với việc”. “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng
nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên
đi sau”, “phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”[5].
Đối lập với “chí công vô tư” là “dĩ công vi tư” đó là
điều mà đạo đức mới đòi hỏi phải chống lại. Theo
Hồ Chí Minh, các phẩm chất đó có mối quan hệ mật
thiết với nhau. Cần mà không kiệm thì chẳng khác
nào gió vào nhà trống, làm chừng nào xào chừng
ấy. Còn kiệm mà không cần thì sản xuất được ít,
không đủ dùng, không có tĕng thêm, không có phát
triển. Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí công vô
tư, ngược lại đã chí công vô tư, một lòng vì nước, vì
dân, vì Đảng, thì nhất định sẽ thực hiện được cần,
kiệm, liêm, chính.
Đối với thanh niên, Người mong muốn: phải thấm
nhuần đạo đức cách mạng tức là khiêm tốn, đoàn
kết, thực hành chủ nghĩa tập thể, ra sức cần kiệm.
Ham làm những việc ích quốc lợi dân, không ham
địa vị và công danh phú quý. Đem lòng chí công
vô tư mà đối với người, đối với việc. Quyết tâm
làm gương về mặt: Siêng nĕng, tiết kiệm, trong
sạch. Không kiêu ngạo tự mãn. Người nhấn mạnh:
“Thanh niên phải xung phong đến những nơi khó
khĕn gian khổ nhất, nơi nào người khác làm ít kết
quả, thanh niên phải xung phong đến làm cho tốt,
phải xung phong đến những nơi khó khĕn để xây
dựng chủ nghĩa xã hội” [4]. Người rất đề cao chữ
Cần, Kiệm, Người đã dạy: Trong 20 triệu đồng bào
ta, có 10 triệu là thanh niên và có sức làm việc.
Nếu mỗi người, mỗi ngày chỉ làm thêm một tiếng
đồng hồ, thì mỗi tháng sẽ thêm lên 300 triệu giờ,
mỗi nĕm lên 3.600 triệu giờ. Cứ tính mỗi giờ làm là
đáng giá một đồng bạc, thì mỗi nĕm nước ta thêm
được 3.600 triệu đồng. Đưa số tiền đó vào kháng
chiến, thì kháng chiến ắt mau thắng lợi, thêm vào
kiến quốc, thì kiến quốc ắt mau thành công. Với
thanh niên cần là siêng học, siêng làm. Vì thế,
Người dạy thanh niên phải học tập tốt, lao động
tốt, thật thà, ngay thẳng, cần, kiệm, liêm, chính, chí
công vô tư để xây dựng đất nước đàng hoàng hơn,
to đẹp hơn.
Nhưng đạo đức cách mạng không phải là cái có
sẵn, không phải từ trên trời rơi xuống, mà là kết quả
của sự đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày của
mỗi người. Do vậy, Người cho rằng đối với thế hệ
trẻ, trước hết là đoàn viên, thanh niên phải luôn nỗ
lực, rèn luyện đạo đức cách mạng: thực hiện cần,
kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; sống trong sạch,
có chí tiến thủ và đoàn kết, không kiêu ngạo; tích
cực đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân; phê phán
những thói hư, tật xấu và tự phê bình... để giúp đỡ
nhau cùng tiến bộ.
2.3. Giáo dục lòng yêu thương con người
Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu thương con
người là một trong những phẩm chất đạo đức cao
đẹp nhất. Do vậy, giáo dục đạo đức cách mạng
cho thanh niên còn là giáo dục về lòng yêu thương
con người. Theo Hồ Chí Minh, lòng yêu thương
con người là một tình cảm rộng lớn, trước hết
giành cho những người cùng khổ, bị áp bức, bóc
lột, không phân biệt màu da, sắc tộc, tôn giáo
thể hiện trong các mối quan hệ: bạn bè, đồng chí,
anh em, với mọi người bình thường trong quan hệ
hàng ngày. Trong các mối quan hệ đó, Người đòi
hỏi mỗi người phải luôn nghiêm khắc, chặt chẽ với
mình và rộng rãi, độ lượng với người khác. Người
dạy thanh niên phải luôn yêu thương con người,
trước hết là tôn trọng nhân phẩm của con người,
biết cách nâng con người lên, không hạ thấp,
không vùi dập con người.
2.4. Giáo dục tinh thần quốc tế trong sáng,
thủy chung
Thanh niên không chỉ có những phẩm chất trung
với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí
công vô tư; yêu thương con người, mà còn phải
có tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung. Đối
với thế hệ trẻ Người yêu cầu phải có ý thức xây
dựng tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức,
với nhân dân lao động các nước, với những người
tiến bộ trên thế giới. Đồng thời, phải nắm vững tư
tưởng, quan điểm, chủ trương, giải pháp về công
tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của Đảng; tích
cực, chủ động bồi dưỡng tinh thần quốc tế trong
sáng, thủy chung.
Trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đây là các
chuẩn mực đạo đức cách mạng chung nhất của
nền đạo đức mới, đạo đức cách mạng Việt Nam.
Bất cứ người nào cũng có thể tìm thấy những vấn
đề đạo đức mà Hồ Chí Minh đặt ra rất gần gũi với
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
124 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
mình, những phẩm chất cần tu dưỡng, những định
hướng để vươn tới chân, thiện, mỹ của cuộc sống
con người. Đó là những vấn đề đạo đức Người rút
ra từ cuộc đời thực của con người và xã hội Việt
Nam, khái quát thành tư tưởng, lý luận đạo đức, từ
đó trở lại cải tạo con người, làm biến đổi hiện thực
xã hội.
2.5. Giáo dục lối sống vĕn hóa
Nĕm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm
“Đời sống mới”, trong tác phẩm Người đã khẳng
định việc xây dựng đạo đức phải gắn liền với việc
xây dựng lối sống mới: “Thực hiện cần, kiệm, liêm,
chính tức là nhen lửa cho đời sống mới. Đời sống
mới không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, không phải
cái gì mới cũng làm hết. Cái gì cũ mà xấu, thì phải
bỏ, ví dụ: Ta phải bỏ hết những tính lười biếng,
tham lam. Cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền
phức thì phải sửa đổi lại cho hợp lý, thí dụ: Đơm
cúng, cưới hỏi quá xa xỉ ta phải giảm bớt đi. Cái
gì mới mà hay thì ta phải làm, thí dụ: Ĕn ở hợp vệ
sinh, làm việc ngĕn nắp” [6]. Xây dựng lối sống vĕn
hóa đòi hỏi phải sửa đổi cách ĕn, cách mặc, cách
ở, cách đi lại, cách làm việc”. Theo Hồ Chí Minh,
đó là nĕm cách phải sửa đổi đối với mỗi người, đặc
biệt là với thanh niên - lứa tuổi đang hình thành
nhân cách. Người dạy: Cách ĕn, mặc, ở không phụ
thuộc vào những thứ dùng để ĕn, mặc, ở nhiều
hay ít, sang trọng hay đơn giản, mà lại phụ thuộc
vào lối sống có hay không có vĕn hóa của mỗi con
người. Nếu người này cũng xấu, người kia cũng
xấu, thì thành làng xấu, nước hèn. Nếu mỗi người
đều tốt, thì thành làng tốt, nước mạnh. “Ai cũng làm
như thế, thì tự nhiên nước Việt Nam ta trở nên một
nước mới, một nước vĕn minh” [4].
Theo Người giáo dục cho thanh niên lối sống vĕn
hóa là giáo dục cho họ sống có nghĩa, có tình, luôn
trung thực, trách nhiệm với công việc được giao, ít
ham muốn về vật chất, chức quyền, danh lợi, phải
luôn khoan dung, độ lượng với mọi người. Đồng
thời, phải giáo dục mỗi một thanh niên khi ở nhà thì
siêng nĕng giúp đỡ cha mẹ, anh em, ĕn ở sạch sẽ,
không gặp đâu nằm đó, không gặp gì ĕn nấy. Lúc
đến trường thì phải siêng học, giữ kỷ luật, biết tiết
kiệm giấy bút, yêu bạn bè, kính trọng thầy cô. Lúc
ra đường biết giúp đỡ gia đình các chiến sĩ, an ủi
đồng bào
Nhận thức rõ vai trò của thanh niên trong sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Hồ Chí Minh mong
muốn thanh niên Việt Nam phải cố gắng vươn lên,
tự mình không ngừng học tập, trau dồi kiến thức,
làm chủ khoa học công nghệ, tĕng gia sản xuất, có
lý tưởng, đạo đức, lối sống vĕn hóa để xây dựng
đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Như vậy,
tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý tưởng cách
mạng, đạo đức, lối sống vĕn hóa cho thanh niên đã
thể hiện rõ những giá trị lý luận và thực tiễn trong
hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, đây là cơ sở để
Đảng ta vận dụng giáo dục thanh niên trong giai
đoạn hiện nay.
3. SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG
THỜI KỲ ĐẨY MẠNH CÔNG NGHIỆP HÓA,
HIỆN ĐẠI HÓA
Kế thừa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống vĕn hóa cho
thanh niên, Đảng ta đã luôn ghi nhận, đề cao vai
trò của thanh niên, đặt trọn niềm tin vào thế hệ trẻ
trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, chủ động, tích cực hội nhập quốc
tế. Đồng thời, Đảng đã đưa ra các giải pháp giáo
dục thanh niên về đạo đức cách mạng, lối sống
vĕn hóa để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Từ khi
đổi mới (nĕm 1986) đến nay, Đảng đã ban hành
nhiều Nghị quyết, chuyên đề về công tác thanh
niên. Nĕm 1993, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban
Chấp hành Trung ương Đảng, khóa VII được ban
hành đã khẳng định “Công tác thanh niên là vấn đề
sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố
quyết định sự thành bại của cách mạng” [1]. Tháng
7/2008, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành
Nghị quyết số 25-NQ/TW về Tĕng cường sự lãnh
đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đến
Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Đổi mới
nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng,
truyền thống cho thế hệ trẻ”[2]. Đặc biệt, Chỉ thị 42
của Ban Bí thư Trung ương về tĕng cường sự lãnh
đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng đạo đức lối sống vĕn hóa cho thế hệ
trẻ, giai đoạn 2015 - 2030 đã chỉ ra: Những nĕm tới,
tình hình thế giới sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó
lường; khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức phát
triển mạnh mẽ; mức độ toàn cầu hóa ngày càng
cao. Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, đất nước
ta vẫn còn nhiều khó khĕn, thách thức trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thế hệ trẻ tiếp
tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực thù địch
tập trung lôi kéo, kích động, chia rẽ. Môi trường vĕn
hóa, đạo đức xã hội có mặt xuống cấp rất đáng lo
ngại. Mặt trái của phương tiện truyền thông hiện
đại, nhất là thông tin trên internet, cùng quá trình
hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng sẽ tác động
lớn đến tư tưởng, tình cảm lớp trẻ và công tác giáo
dục thế hệ trẻ. Do vậy, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước
Nguyễn Phú Trọng cũng đã khẳng định (4/2019):
LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
125Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
“Đạo đức là nền tảng tinh thần. Càng kinh tế thị
trường thì càng phải quan tâm đến giữ gìn vĕn hóa,
đó là bản chất của chủ nghĩa xã hội”. Chính vì thế,
giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống vĕn hóa cho
thanh niên hiện nay là việc làm rất cấp bách.
Hiện nay, thanh niên Việt Nam có trên 23,6 triệu,
chiếm 25,2% dân số cả nước; thiếu niên nhi đồng
có 12 triệu, chiếm 12,9% dân số cả nước. Đây
chính là lực lượng to lớn để đất nước ta đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc
tế. Đoàn Thanh niên đã phát động nhiều phong
trào để giáo dục đạo đức, lối sống vĕn hóa cho
thanh niên hiện nay, điển hình như “Thanh niên lập
nghiệp, tuổi trẻ giữ nước”, “Tiến quân vào khoa học
kỹ thuật”, “Thanh niên tình nguyện” Đoàn viên
thanh niên cả nước đang hĕng hái thi đua, thực
hiện hai phong trào h