Vai trò người cán bộ quản lý giáo dục trong việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 16 (41) - Thaùng 5/2016 133 Role of managers in the fundamental and comprehensive innovation of education and training M.A. Phan Thi Thuy Quyen Institute for Education Management Ho Chi Minh City Tóm tắt Trong sự nghiệp đổi mớ ă n và toàn diện giáo d đà tạo củ ớc ta hiện nay, vai trò củ i cán b qu n lý giáo d đặc biệt quan trọng, quyết đ nh sự thành công củ t ì à Đ ng và Nhà ớ ũ đã và đ t ọng bồ ỡng, nâng cao ý thứ , ă ực củ i cán b qu n lý giáo d c. Bài viết nêu m t số nhận thức và tầm nhìn chiế ợ để phát triể đ ũ qu n lý giáo d c, thực hiện thắng lợi sự nghiệp chấ ớc nhà. Từ khóa: người quản lý giáo dục, đổi mới giáo dục, bồi dưỡng, giáo dục và đào tạo... Abstract In the innovation of basic and comprehensive education and training of our country today, the role of education managers is so important that it decides the success of this process. The Party and the State have also been focusing on improving the awareness and capacity of education managers. This article presents some awareness and strategic vision to develop management staff education and successfully implement the career of education of the country. Keywords: the managers education, innovate, fostering, education and training... 1. Đặt vấn đề Đầu thế kỷ XXI, nền giáo d c của loài i có nhữ ớc tiến lớn với nhiều thành tựu về mọi mặt. Hầu hết các quốc gia đều nhận thức sự cần thiết và cấp bách ph i đầ t Đầ t c là đầ t ó ã ớn nhất t ơ của mỗi dân t c, mỗi c đồng, mỗi dòng t c và mỗ â UNE O đã ỉ ra vai trò của giáo d c trong th đại ngày nay và kêu gọi các quốc gia cắt gi m chi phí tập t đầ t c. Ở ớc ta, Ngh quyết Đại h Đà lần thứ XI đã k ẳ đ nh “Đổi mớ ă b n, toàn diện nền giáo d c Việt Nam theo ớng chuẩn hóa, hiệ đại hóa, xã h i hóa, dân chủ hóa và h i nhập quốc tế, t đó, đổi mớ ơ ế qu n lý giáo d c, phát triển đ ũ v và qu n lý giáo d c là khâu then chốt” và “Giáo d và đà tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nhân lực, bồ ỡng nhân tài, góp phần 134 quan trọng trong xây dự đất ớc, xây dựng nề vă ó i Việt N m” Theo Tạp chí Tuyên giáo, ó đế đổi mớ ă n, toàn diện cần tránh các tiếp cậ : t ứ nhất, cho nền giáo d c Việt N m đã ỏng nát, lạc hậu, các tiêu cực cần ph xó đ và xâ ựng lạ ơ n. Thứ hai, cho nền giáo d c Việt Nam dẫu sao thành tựu lớ ơ ất cập, ểm nhiề ơ k ết đ ểm, đó ỉ cần sửa đổ , đ ều chỉnh c c b thôi không cần ph i đổi mớ ă n toàn diện. Bài viết x sơ ợc những n i dung nhận thức củ i cán b qu n lý mang tính thiết thực nhất. 2. Nhận thức và tầm nhìn chiến lược về vai trò của người cán bộ quản lý trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn hiện nay Trong chiế ợc phát triển nền GD&Đ t ì p t t ển nhân lực qu n lý giáo d đ ợ đặt à đầu. Phát triển nhân lự p tă về mọi mặt của nhận thức. Nhất là nhận thức về sự đổi mới mà Ngh quyết 29 – NQ/TW H i ngh ơ m (K ó IX) “đổi mới ă n, toàn diện giáo d và đà tạ ” Dự và đó, i cán b qu n lý luôn đ ớ đ tầm vớ t t ởng chỉ đạo củ Đ đề ra. Một là, những thành tựu và thách thức đạt đ ợc trong th i gian qua ự ệ N ết ơ 2 k ó VIII và ủ t ơ ủ Đ , N à ớ về Đ ớ ế ợ p t t ể - đà tạ t t kỳ ô ệp óa, ệ đạ óa, ĩ vự và đà tạ ớ t đã đ ợ ữ t à tự t ọ , óp p ầ t ớ và sự ệp xâ ự và vệ ổ ố t ể à: Đã xâ ự đ ợ ệ t ố và đà tạ t ơ đố à ỉ từ mầm đế đạ ọ ơ sở vật ất, t ết , đà tạ đ ợ t ệ õ ệt và từ ớ ệ đạ ó ố ợ ọ s , s v tă , ất à ở đạ ọ và ề ệp ất ợ và đà tạ ó t ế Đ ũ à và p t t ể về số ợ và ất ợ , vớ ơ ấ à à ợp ân sách cho giáo và đà tạ đạt mứ 20% tổ â s à ớ Xã ó đ ợ đẩ mạ ; ệ t ố và đà tạ à ô ập óp p ầ đ kể và p t t ể và đà tạ ủ t à xã ô t và đà tạ ó ớ ể ế ất đ ớ đã à t à m t xó mù ữ và p ổ ập t ể ọ và ăm 2000; p ổ ập t ọ ơ sở và ăm 2010; đ t ế tớ p ổ ập mầm t ẻ 5 t ổ ; ủ ố và â kết xó mù ữ ớ ơ t ếp ậ ó ề t ế , ất à đố vớ đồ à â t t ể số và đố t ợ í s ; ơ đ m ì đẳ ớ t và đà tạ N ữ t à tự và kết ó t , t ớ ết ắt ồ từ t ề t ố ế ọ ủ â t ; sự tâm, ăm ủ Đ , N à ớ , ặt t ậ ổ ố và đ à t ể â â , ủ mỗ đì và t à xã ; sự tậ t ủ đ ũ à và ; sự ổ đ về í t ù vớ ữ t à tự p t t ể k tế - xã ủ đất ớ ó đ ợ t ắ ợ đó, t ớ ết à đ ểm - đà tạ à ố s à đầ , à sự ệp ủ Đ , N à ớ và ủ t à â Đầ t à đầ t p t t ể , đ ợ t đ t ớ tro ơ t ì , kế ạ p t t ể k tế - xã đổ mớ ă , t à ệ và đà tạ à đổ mớ ữ vấ đề ớ , ốt õ , ấp t ết, từ đ ểm t 135 t ở ỉ đạ đế m t , , p ơ p p, ơ ế, í s , đ ề k ệ đ m t ự ệ ; đổ mớ từ sự ã đạ ủ Đ , sự ủ N à ớ đế ạt đ t ủ ơ sở - đà tạ và v ệ t m ủ đì , đồ , xã và t â ọ ; đổ mớ ở tất ậ ọ , à ọ Trong quá t ì đổ mớ , ầ kế t ừ , p t ữ t à tự , p t t ể ữ â tố mớ , t ếp t ó ọ ọ ữ k ệm ủ t ế ớ ; k ết ấ ỉ về ậ t ứ , v ệ àm ệ ạ Đổ mớ p đ m tí ệ t ố , tầm ì à ạ , p ù ợp vớ từ ạ đố t ợ và ấp ọ ; p p p đồ , k t , ó t ọ tâm, t ọ đ ểm, t ì và ớ đ ợp t t ể và đà tạ à â â t í, đà tạ â ự , ồ ỡ â tà ể mạ t ì từ ủ ế t k ế t ứ s p t t ể t à ệ ă ự và p ẩm ất ọ ọ đ đô vớ à , ậ ắ vớ t ự t ễ , à t kết ợp vớ đì và xã t t ể và đà tạ p ắ vớ ầ p t t ể k tế - xã và vệ ổ ố ; vớ t ế k ọ và ô ệ; p ù ợp ật k ể p t t ể và đà tạ từ ủ ế t e số ợ s t ọ ất ợ và ệ , đồ t đ p ứ ầ số ợ Đổ mớ ệ t ố t e ớ mở, ạt, t ô ữ ậ ọ , t ì đ và ữ p ơ t ứ , đà tạ ẩ ó , ệ đạ ó và đà tạ ủ đ p t mặt tí ự , ạ ế mặt t ự ủ ơ ế t t , đ m đ ớ xã ủ ĩ t p t t ể và đà tạ t t ể à ò , ỗ t ợ ữ ô ập và à ô ập, ữ vù , m ề Ư t đầ t p t t ể và đà tạ đố vớ vù đặ ệt k ó k ă , vù â t t ể số, ớ , đ , vù sâ , vù x và đố t ợ í s ự ệ â ủ ó , xã ó và đà tạ ủ đ , tí ự ập ố tế để p t t ể và đà tạ , đồ t và đà tạ p đ p ứ ầ ập ố tế để p t t ể đất ớc. Hai là, v t ò t sự ệp đổ mớ ă , t à ệ và đà tạ Để đạt đ ợ ữ t à tự và để t ì t ếp t t ự ệ m t , v t ò ủ ự ợ ó t ể à ự ợ ò ốt N à ập kế ạ , tổ ứ , ã đạ và k ểm t ô v ệ ủ t à v t tổ ứ , sử ồ ự sẵ ó để đạt đ ợ m t đổ mớ ủ tổ ứ N à ữ àm v ệ t tổ ứ , đ ề k ể ô v ệ ủ k và t ệm t ớ kết ạt đ ủ ọ t ệm t ập kế ạ , tổ ứ , ã đạ và k ểm s t , tà í , vật ất và t ô t m t ó ệ để đạt đ ợ m t , m t v t ò t ọ , óp p ầ ủ ế ết đ ệ và sự p t t ể ề vữ ủ tập t ể Vớ ứ t ủ mì , đ m đ ơ ề v t ò k : - Vai trò giao tiếp, quan hệ: + Đố vớ à , à m t đạ ệ tập t ể mà đó ằm ợp t , t ết ập và tạ ự mố ệ + Đố vớ t , à m t ã đạ ẩ mự , ết kết p ố ợp mọ ạ vớ để ù t ự ệ và à t à m t ủ 136 trì đổ mớ - Vai trò thông tin: + t ập t ô t từ ấp ớ để ết ô v ệ ợp tì , ợp + ổ ế t ô t từ ấp t x ố ấp ớ + ấp t ô t à - Vai trò quyết định: N à nhân có vai t ò ết đ , đâ à v t ò t ọ ất ủ N à ó ề ết đ và t ệm về ữ ết đ ủ mì Nếu xét quan hệ giữ ã đạo và i b ã đạ t ì p ơ t ức tác đ ng chủ yếu là các mệnh lệnh và sức lôi cuốn củ ã đạo, mà sức lôi cuốn à ó đ ợ à tà ă , tí và p ẩm chất vốn có củ ã đạo tạo nên. Còn ở i qu n lý chính là khâu ra quyết đ nh qu n lý và sự m s t, đ ều chỉnh k p th i các quyết đ nh qu n lý của mình cho phù hợp với yêu cầu củ đố t ợng qu n lý. Ở đâ , ệu qu của sự t đ ng lại ph thu c chủ yế và tà ă ủ i qu n lý, còn các phẩm chất khác tuy có nh ở đến hiệu qu công việ không có tính quyết đ Là i qu n lý, việc tối quan trọng là sự nhận biết n i dung và tiến trình của công việc, thu thập thông tin và xử t ô t t ớc khi ra quyết đ nh qu n lý. - Để t ự ệ m t , ệm v đ ợ , m t à í t ở ầ t ự ệ v t ò t ể sau: + Đ m sự t à , ổ ủ â v : Để à t à m t ô v ệ t e ó ợ ất, ô ầ ó sự t à N sẽ k ô t à ô ế đặt sự t à và sứ k ỏe ủ â v và vò ểm, sự í à đố t ợ mà à p tìm k ếm sự t ợ p và ò t t à ở ọ vì t ế ất t ết p tạ ọ ềm t và sự t à + ạ đ ề k ệ t ậ ợ ô v ệ : N p ợp t , sẻ vớ óm sự ủ mì , vớ ấp ơ và vớ t à t ể â v t đơ v Về tắ , m t à tốt p đặt ợ í ủ tập t ể t tí t à t ể V t ò ủ à vì t ế ủ ế à v ệ tìm t ấ m t sự â ằ ữ ầ ủ đơ v , ầ ủ ấp ơ và ầ ủ â v + K ơ ợ và t ết ập t t ầ tập t ể: Đạ đứ tốt và t t ầ tập t ể à t à p ầ ủ ế ủ m t óm B ất ủ t t ầ tập t ể ó t ể à sự ệt tì ứ k ở , ữ kết àm ài ò , sự v t í Nó ó t ể ắt ồ từ sự tâm ù ỏ ủ à m t ó t à , m t ứ vẽ à ớ t t ô , sự tâm ù ỏ óm ạ , ữ à đ t ể ệ sự tâm p đ ợ t ế à đủ để â v t ấ đ ợ à ó tâm đế ọ ừ đó, â v sẽ ết ò ết sứ vì ô v ệ + ề đạt sự ể ết, k ệm: N tà ă t à ề t để t ệ , p t ă ự ấp ớ ủ mì , t ề ọ ữ ể ết, k ệm t â s ọ ó t ể từ đó mà p t t ể ơ í à đ à , đã đà tạ đ ợ t t ế mì t t ơ , m t â vật ó đủ k ă đ ợ t ă t ế , đ ề à à ó ĩ kích thích nhân v ơ + s ốt t v ệ xử tà ệ à tí v ợt t t đế vớ ữ à ó mố ệ tốt và ô ố đ ợ t t m ũ t í t ệ ủ â v n. ố t ế ớ à , t đ ủ t ì t à ầ ó , ớ 137 ể s ề k tế t t ứ , mạ về ô ệ t ô t và t ề t ô tạ ó t m v t ò mớ : G vừ à đ ự v ệ vậ à ề k tế t t ứ , vừ à ạ tầ xã v ệ ì t à xã t t ứ - đó à ề đặt t ơ sở t í ứ vớ đ ề k ệ , k ă và ầ p t t ể ủ xã mớ ; đ tạ m t ứ t đ ạ ủ ệ t ố t ế ớ , vẫ ó sự t ố ất về x t ế vậ đ và p t t ể , đó à: p ổ ập ó , â ất ợ , â ủ ó , t ơ mạ ó , ố tế ó ; đồ t tạ sứ ép ệ t ố p ó sự t đổ t đà tạ - ồ ỡ và ấp xã ữ ó k ă : àm v ệ t e óm, àm ô â , àm ã đạ , ă đ và s tạ p ù ợp vớ ầ ủ xã ệ đạ Ba là, vậ đổ mớ ă , t à ệ N t ớ ết ầ ậ t ứ sâ sắ tí mạ và k ọ ủ t ì đổ mớ ă và t à ệ ề Đâ k ô p à ữ sử đổ , đ ề ỉ ỏ, đơ ẻ, , m tí ề mặt Đâ à t ì đổ mớ “đ ” tớ tầ sâ ất ủ ệ t ố , àm t đổ ă về ất ủ ệ t ố , để đ ệ t ố m t t ì đ mớ , ệ ơ , ất ợ ơ ( e ạp í Tuyên giáo) Dự và ế tố : ầ t ự ệ đổ mớ đ m t về đổ mớ ă : - Đổ mớ t , ậ t ứ , t ết về , về sứ mạ ủ - Đổ mớ đ ểm p t t ể . - Đổ mớ m t - Đổ mớ và à mạ ó mô t - Đổ mớ và p ơ t ứ - Đổ mớ ơ ế p t t ể - Đổ mớ đ ự - ồ ự p t t ể - Đổ mớ tổ ứ ỉ đạ t ự ệ t ì đổ mớ ầ t ự ệ đổ mớ đ m t về đổ mớ t à ệ : - Đổ mớ ở tất ấp, ậ ọ , ì t ứ , đà tạ - Đổ mớ đồ về , ơ t ì và p ơ p p , đà tạ . - Đổ mớ và â ất ợ đ ũ và v - Đổ mớ và â ế đ đã - tô v ắ ề vớ â ế đ t ệm xã ủ à - Đổ mớ và â ấp ơ sở vật ất, kỹ t ật ủ ơ sở - Đổ mớ ơ ế ạt đ ủ ơ sở , đà tạ - Đổ mớ và à t ệ ơ ế - Đẩ mạ xã và xâ ự xã ọ tập - ì t à đồ và à mạ ó mô t ồm mô t à t , mô t đì và mô t xã t ì vậ , ó ũ ó đề ô t â t ủ t ì và t ự ệ ệm v ủ mì ằm t đẩ sự ệp p t t ể t e ầ mớ , ọ ô à : - ứ ất, ết t ết ập m t tổ ứ , ết đ m t và t ứ t ự ệ Vì t ế, ọ ô à ó ă ự p ân tí , p đó và tổ ợp - ứ , ết tổ ứ 138 mọ ạt đ , ết đ p ơ t ứ sử ồ ự ủ tổ ứ , t ự ệ sự p â ạ , p â ô v ệ k ọ và p ù ợp ế , đò ỏ p ó ă ự p â tí , vậ t tổ ứ - ứ , t đẩ , t ề t ô và k ế k í ó ệ t mọ tì ố để t đẩ tập t ể đ à kết, àm v ệ ó ă s ất - ứ t , ô ô s đ , đ mứ đ và kết t ự ệ ô v ệ ủ tổ ứ B ết p â tí , đ , s s và đ đ ợ k ă đạt đ ợ m t đề , t x k ểm t m t đạt đ ợ t tổ ứ . - ứ ăm, ọ p vậ tố đ v ệ p t t ể ồ â ự ủ đơ v ầ đặt m t p t t ể ă ự , p t t ể k ă , k vù ĩ vự â sự để t ự ệ ệm v đà tạ và ồ ỡ ợp , p ù ợp vớ ầ xã , ầ ầ t ết t ĩ vự và đơ v 3. Kết luận ó t ể ó ằ t ì đổ mớ ă , t à ệ ề ó tầm t ọ đặ ệt, t ự t ếp đế vậ mệ ủ đất ớ , ủ â t t đ ạ mớ Bở vì, sứ mạ ủ m t â t , ă ự ạ t ủ m t ố đ ể mạ từ ồ ự tà , vố , đ s t t ứ , t í t ệ, ồ â ự ất ợ - à ă ự tổ ợp ủ ữ t ế ệ àm ủ t ể vữ và , t ậ , đầ ĩ ủ m t â t Và đó p à s p ẩm ủ m t ề t t ế , ệ đạ Vì t ế, đò ỏ sự t m đô đ ủ à k ọ đầ à , à ù t t đẩ p t t ể t e ớ tốt ất t đạ t ô t , à ệ đạ đã và đ ó t m ề mớ , đò ỏ p t ếp ậ và ết vậ ề p ơ p p và p ơ t ệ ệ đạ p ù ợp và ó ệ D vậ , ầ tất ế đặt ệ à â ất ợ đ ũ mà àm ủ ế à t ô đà tạ - bồ ỡ ằm t ự ệ tốt m t ủ đất ớ đ ạ ệ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. B Giáo d và đà tạ (2012), “ i th o góp ý Dự th Đề đổi mớ ă n, toàn diện giáo d và đà tạo, nâng cao chất ợng nguồn nhân lự , đ p ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiệ đại hóa và h i nhập quốc tế”, B Giáo dục và Thời đại số ra ngày 22/6/2012. 2. L X â ớ (2012), “Đà tạo - Bồ ỡng cán b qu n lý giáo d đ p ứng nhu cầu xã h i”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học về đổi mới ă n toàn diện giáo d c Việt Nam - nhìn từ ó đ qu n lý. 3. Ngh quyết 29 - NQ/TW H i ngh ơ Tám (khoá XI) về Đổi mớ ă n, toàn diện giáo d và đà tạo. 4. Trần Viết L (2012), “Phát triể đ ũ à giáo và cán b qu n lý giáo d t đ ạn hiện nay” Tạp chí Tuyên giáo, số 8 - 2012. 5. L X â ớ (2012), “Đà tạo - Bồ ỡng cán b qu n lý giáo d đ p ứng nhu cầu xã h ”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học về đổi mới ă n toàn diện giáo d c Việt Nam - nhìn từ ó đ qu n lý. 6. ng Cán b Qu n lý giáo d c TP. Hồ Chí Minh (2014), “ t t ể đ ũ à và cán b qu , đ p ứng yêu cầ đổi mới giáo d và đà tạo”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học, tháng 4/2014. Ngày nhận bài: 29/4/2016 Biên tập xong: 15/5/2016 Duyệt đă : 20/5/2016